Vai trò của Hội liên hiệp phụ nữ trong phát triển kinh tế hộ gia đình trên địa bàn huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THỊ THU HIỀN

VAI TRÒ CỦA HỘI LIÊN HIỆP PHỤ NỮ TRONG

PHÁT TRIỂN KINH TẾ HỘ GIA ĐÌNH TRÊN

ĐỊA BÀN HUYỆN PHÙ NINH, TỈNH PHÚ THỌ

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

THÁI NGUYÊN - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THỊ THU HIỀN

VAI TRÒ CỦA HỘI LIÊN HIỆP PHỤ NỮ TRONG

PHÁT TRIỂN KINH TẾ HỘ GIA ĐÌNH TRÊN

ĐỊA BÀN HUYỆN PHÙ NINH, TỈNH PHÚ THỌ

Ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số: 8340410

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Lê Quốc Hội

THÁI NGUYÊN - 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng: Số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là

trung thực và chưa hề được sử dụng để bảo vệ một học vị nào;

Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã

được cảm ơn và thông tin trích dẫn trong luận văn này đều đã được chỉ rõ nguồn

gốc, bản luận văn này là nỗ lực và là kết quả làm việc của cá nhân tôi.

Thái Nguyên, ngày 16 tháng 10 năm 2020

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Thu Hiền

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, tôi đã nhận

được sự hướng dẫn, chỉ bảo tận tình của các thầy cô giáo, sự giúp đỡ, động viên của

bạn bè, đồng nghiệp và gia đình.

Nhân dịp hoàn thành luận văn, cho phép tôi được bày tỏ lòng kính trọng và

biết ơn sâu sắc tới Thầy giáo PGS.TS. Lê Quốc Hội đã tận tình hướng dẫn, dành

nhiều công sức, thời gian và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình học tập và

thực hiện đề tài.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới tất cả các thầy, cô giáo trường Đại

học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh Thái Nguyên, Phòng Đào tạo đã giúp đỡ em

trong quá trình học tập và nghiên cứu.

Tôi xin chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo, cán bộ Hội Liên hiệp phụ nữ huyện

Phù Ninh đã giúp đỡ và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài.

Xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp đã tạo mọi

điều kiện thuận lợi và giúp đỡ tôi về mọi mặt, động viên khuyến khích tôi hoàn

thành luận văn./.

Thái Nguyên, ngày 16 tháng 10 năm 2020

Học viên

Nguyễn Thị Thu Hiền

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................ii

MỤC LỤC................................................................................................................. iii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT..................................................................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG........................................................................................vii

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................3

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................3

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn ...........................................................4

5. Kết cấu của luận văn ...............................................................................................5

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ VAI TRÒ HỘI LHPN

TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ HỘ GIA ĐÌNH ......................................6

1.1. Cơ sở lý luận về vai trò Hội Liên hiệp phụ nữ trong phát triển kinh tế hộ

gia đình ...............................................................................................................6

1.1.1. Một số khái niệm cơ bản...................................................................................6

1.1.2. Vai trò của Hội Liên hiệp phụ nữ trong phát triển kinh tế hộ gia đình...........11

1.1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến vai trò của Hội Liên hiệp phụ nữ trong phát

triển kinh tế hộ gia đình....................................................................................15

1.2. Cơ sở thực tiễn về vai trò của Hội Liên hiệp phụ nữ huyện trong phát

triển kinh tế hộ gia đình....................................................................................18

1.2.1. Kinh nghiệm về vai trò của Hội Liên hiệp phụ nữ trong phát triển kinh

tế hộ gia đình ở một số địa phương ..................................................................18

1.2.2. Bài học và kinh nghiệm rút ra đối với vai trò của Hội Liên hiệp phụ nữ

huyện trong phát triển kinh tế hộ gia đình trên địa bàn huyện Phù Ninh ........21

Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......................................................23

2.1. Câu hỏi nghiên cứu...........................................................................................23

2.2. Phương pháp nghiên cứu..................................................................................23

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin, số liệu. ........................................................23

2.2.2. Phương pháp xử lý số liệu...............................................................................25

2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin ....................................................................25

iv

2.2.3. Nhóm chỉ tiêu phản ánh vai trò của Hội Liên hiệp phụ nữ trong phát

triển kinh tế hộ gia đình....................................................................................26

2.2.4. Nhóm chỉ tiêu ý kiến đánh giá hoạt động của Hội Liên hiệp phụ nữ

trong phát triển kinh tế hộ gia đình ..................................................................26

Chương 3. THỰC TRẠNG VAI TRÒ HỘI LIÊN HIỆP PHỤ NỮ

TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ HỘ GIA ĐÌNH TRÊN ĐỊA BÀN

HUYỆN PHÙ NINH.......................................................................................28

3.1. Tình hình kinh tế - xã hội huyện Phù Ninh tác động đến vai trò của Hội

Liên hiệp phụ nữ trong phát triển kinh tế hộ gia đình......................................28

3.1.1. Điều kiện tự nhiên...........................................................................................28

3.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội ................................................................................31

3.1.3. Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội tác động đến vai trò của Hội Liên hiệp

phụ nữ trong phát triển kinh tế hộ gia đình ......................................................35

3.2. Khái quát về cơ cấu tổ chức và tình hình hội viên Hội Liên hiệp phụ nữ

huyện Phù Ninh ................................................................................................37

3.2.1. Khái quát về cơ cấu tổ chức của Hội Liên hiệp Phụ nữ huyện Phù Ninh.......37

3.2.2. Tình hình hội viên Hội Liên hiệp phụ nữ huyện Phù Ninh.............................40

3.2.3. Khái quát thực trạng kinh tế hộ gia đình của các hội viên..............................41

3.3. Thực trạng vai trò của Hội LHPN huyện Phù Ninh trong phát triển kinh

tế hộ gia đình ....................................................................................................42

3.3.1. Vai trò của Hội Liên hiệp phụ nữ trong hoạt động tuyên truyền phục vụ

phát triển kinh tế hộ..........................................................................................42

3.3.2. Vai trò trong hoạt động tập huấn kiến thức khoa học kỹ thuật trong sản

xuất kinh doanh ................................................................................................47

3.3.3. Vai trò trong hoạt động hỗ trợ nguồn vốn tạo điều kiện cho hộ gia đình

vay vốn phát triển kinh tế .................................................................................52

3.3.4. Vai trò trong hoạt động phối hợp mở các lớp dạy nghề, truyền nghề, giới

thiệu việc làm tăng thu nhập.............................................................................64

3.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến vai trò của Hội LHPN huyện trong phát triển

kinh tế hộ gia đình trên địa bàn huyện Phù Ninh .............................................68

3.4.1. Trình độ, năng lực của đội ngũ cán bộ Hội.....................................................68

3.4.2. Trình độ, nhận thức của chủ hộ gia đình.........................................................70

3.4.3. Sự phối hợp với các cơ quan, đơn vị...............................................................71

v

3.4.4. Kinh phí hoạt động của Hội Liên hiệp phụ nữ................................................72

3.4.5. Điều kiện kinh tế xã hội của địa phương ........................................................73

3.5. Đánh giá về vai trò của Hội LHPN huyện trong phát triển kinh tế hộ gia

đình trên địa bàn huyện Phù Ninh ....................................................................75

3.5.1. Những kết quả đạt được ..................................................................................75

3.5.2. Hạn chế............................................................................................................76

3.5.3. Nguyên nhân của hạn chế ...............................................................................77

Chương 4. GIẢI PHÁP NÂNG CAO VAI TRÒ CỦA HỘI LIÊN HIỆP

PHỤ NỮ TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ HỘ GIA ĐÌNH TRÊN

ĐỊA BÀN HUYỆN PHÙ NINH.....................................................................78

4.1. Định hướng hoạt động và căn cứ xác định giải pháp của Hội Liên hiệp

phụ nữ trong phát triển kinh tế hộ gia đình ......................................................78

4.1.1. Dự báo tình hình..............................................................................................78

4.1.2. Định hướng......................................................................................................78

4.1.3. Mục tiêu ..........................................................................................................79

4.2. Một số giải pháp nâng cao vai trò của Hội Liên hiệp phụ nữ trong phát

triển kinh tế hộ gia đình....................................................................................80

4.2.1. Nâng cao chất lượng, trình độ, năng lực của đội ngũ cán bộ Hội...................80

4.2.2. Đổi mới nội dung hình thức tuyên truyền, giáo dục vận động phụ nữ. ..........80

4.2.3. Tăng cường hoạt động phối hợp và khai thác nguồn lực để thực hiện có

hiệu quả các chủ trương công tác Hội..............................................................81

4.2.4. Đẩy mạnh công tác tập huấn chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật.............82

4.2.5. Tăng cường công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn...........................83

4.2.6. Chủ động phối hợp thực hiện có hiệu quả các chủ trương, nhiệm vụ, các

phong trào thi đua của Hội ...............................................................................84

4.3. Một số kiến nghị...............................................................................................85

4.3.1. Đối với Đảng và Nhà nước .............................................................................85

4.3.2. Đối với địa phương .........................................................................................85

4.3.3. Đối với tổ chức Hội.........................................................................................85

KẾT LUẬN..............................................................................................................87

TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................89

PHỤ LỤC ................................................................................................................92

vi

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Nghĩa tiếng Việt

CNH-HĐH Công nghiệp hóa-hiện đại hóa

CSXH Chính sách xã hội

CT/TW Chỉ thị của Trung ương

CT-XH Chính trị-xã hội

HD-BTV Hướng dẫn, Ban thường vụ

HD-ĐCT Hướng dẫn-Đoàn Chủ tịch

HĐND Hội đồng nhân dân

HIV/AIDS Là một loại virut

KHKT Khoa học kỹ thuật

KHKT Khoa học kỹ thuật

KT-XH-AN-QP Kinh tế-Chính trị-An ninh-Quốc phòng

LĐTB&XH Lao động thương binh và xã hội

LHPN Liên hiệp phụ nữ

MTTQ Mặt trận Tổ quốc

NĐ- CP Nghị định chính phủ

NPK Phân bón cho cây trồng

NQ/TU Nghị quyết Tỉnh ủy

NQ/TW Nghị quyết Trung ương

PTTH Phổ thông trung học

QĐ/TW Quyết đinh của Trung ương

QĐ-TTg Quyết định của Thủ tướng Chính phủ

TYM

Tổ chức tài chính vi mô trách nhiệm hữu hạn

một thành viên tình thương

UBND Ủy ban nhân dân

UVBCH Ủy viên Ban Chấp hành

UVBTV Ủy viên Ban Thường vụ

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1. Tình hình đất và sử dụng đất của huyện Phù Ninh qua ba năm

(2017-2019)...........................................................................................29

Bảng 3.2. Một số chỉ tiêu phát triển kinh tế của huyện Phù Ninh .........................31

Bảng 3.3. Giá trị tăng thêm và cơ cấu kinh tế huyện Phù Ninh ............................32

Bảng 3.4. Tình hình dân số của huyện Phù Ninh ..................................................34

Bảng 3.5. Tình hình lao động của huyện Phù Ninh...............................................35

Bảng 3.6. Tình hình hội viên Hội LHPN huyện Phù Ninh....................................40

Bảng 3.7. Thực trạng kinh tế hộ gia đình của hội viên..........................................41

Bảng 3.8. Một số nội dung tuyên truyền của Hội LHPN huyện............................44

Bảng 3.9. Ý kiến đánh giá của hộ gia đình về hoạt động tuyên truyền của Hội .........46

Bảng 3.10. Ý kiến đánh giá của người được điều tra về hoạt động tuyên truyền .........47

Bảng 3.11. Một số hoạt động tập huấn KHKT cho hộ gia đình ..............................49

Bảng 3.12. Ý kiến đánh giá của hộ gia đình về hoạt động tập huấn.........................51

Bảng 3.13. Kết quả hộ gia đình ứng dụng KHKT sau học tập .................................52

Bảng 3.14. Tỷ trọng nguồn vốn ủy thác Ngân hàng chính sách của Hội

phụ nữ huyện .............................................................................. 53

Bảng 3.15. Các chương trình tín chấp vay vốn Ngân hàng CSCH..........................54

Bảng 3.16. Tỷ trọng nguồn vốn Quỹ Phụ nữ nghèo của Hội phụ nữ huyện ...........55

Bảng 3.17. Tỷ trọng nguồn vốn Quỹ TYM của Hội phụ nữ huyện.........................56

Bảng 3.18. Kết quả hoạt động hỗ trợ nguồn vốn của Hội LHPN............................58

Bảng 3.19. Kết quả giúp thoát nghèo năm 2018 - 2019 ..........................................60

Bảng 3.20. Ý kiến đánh giá hộ gia đình về hoạt động vay vốn ...............................62

Bảng 3.21. Mục đích sử dụng vốn của hộ điều tra ..................................................63

Bảng 3.22. Kết quả hoạt động phối hợp dạy nghề của Hội LHPN..........................65

Bảng 3.23. Hoạt động dạy nghề của xã điều tra ......................................................66

Bảng 3.24. Ý kiến đánh giá hoạt động dạy nghề của các hộ điều tra ......................67

Bảng 3.25. Thực trạng chất lượng cán bộ Hội phụ nữ các cấp................................68

Bảng 3.26. Trình độ cán bộ Hội Phụ nữ tại 03 điểm điều tra ..................................69

Bảng 3.27. Kinh phí phân bổ cho hoạt động Hội ....................................................72

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Lịch sử loài người đã chứng minh: Phụ nữ luôn là lực lượng lao động quan

trọng trong xã hội. Bằng bàn tay lao động cần cù và sáng tạo, phụ nữ đã góp phần

làm giàu cho xã hội, làm phong phú thêm cho cuộc sống con người. Trong suốt chiều

dài lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc, phụ nữ Việt Nam đã có

những đóng góp to lớn cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Với tỷ lệ nữ giới chiếm hơn 50% tổng số dân đã khẳng định được vai trò của

người phụ nữ trong xã hội nhưng điều quan trọng hơn còn thể hiện ở vai trò thực tế

của phụ nữ trên nhiều mặt của đời sống kinh tế - xã hội. Trong các giai đoạn lịch sử

khác nhau thì vai trò của người phụ nữ cũng được đánh giá, ghi nhận khác nhau. Ghi

nhận vai trò, vị trí và những đóng góp to lớn của phụ nữ qua các thời kỳ lịch sử, Đảng

ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: Một trong những nhiệm vụ quan trọng

của cách mạng Việt Nam là giải phóng phụ nữ và giải phóng phụ nữ gắn liền với giải

phóng dân tộc, giải phóng xã hội, giải phóng con người. Trong đấu tranh giải phóng

dân tộc, phụ nữ đã có những đóng góp tích cực vào việc xây dựng và bảo vệ quê

hương. Trong công cuộc xây dựng đất nước trên con đường công nghiệp hóa - hiện

đại hóa, phụ nữ Việt Nam tiếp tục đóng vai trò quan trọng, là động lực thúc đẩy sự

phát triển chung của đất nước.

Hội Liên hiệp phụ nữ (LHPN) Việt Nam được thành lập đã đánh dấu bước

ngoặt lịch sử, ghi nhận một đoàn thể quần chúng tập hợp các tầng lớp phụ nữ được

hoạt động hợp pháp và công khai nhằm đoàn kết, động viên lực lượng phụ nữ đóng

góp tích cực vào sự nghiệp cách mạng của đất nước. Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt

Nam là một tổ chức chính trị, xã hội của phụ nữ Việt Nam, mục đích hoạt động vì

sự bình đẳng, phát triển của phụ nữ. Hội là thành viên của Mặt trận Tổ quốc Việt

Nam, thành viên của Liên đoàn phụ nữ Dân chủ quốc tế và Liên đoàn các tổ chức

phụ nữ ASEAN. Trải qua quá trình hoạt động 90 năm xây dựng và trưởng thành,

Hội đã có những đóng góp đáng kể từ công cuộc chung tay xây dựng, bảo vệ đất

nước và đến nay là công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Hội LHPN

Việt Nam không chỉ hoạt động chính trị, Hội còn là đầu mối quy tụ, tổ chức thực

2

hiện những hoạt động xã hội sâu rộng trong mọi tầng lớp phụ nữ tạo nên sức mạnh

tổng hợp nhằm thực hiện mục tiêu “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn

minh” vì sự tiến bộ, hạnh phúc và bình đẳng của phụ nữ. Hội luôn quan tâm thu hút

các tầng lớp phụ nữ tham gia thực hiện các hoạt động nhân đạo từ thiện, các hoạt

động xã hội phù hợp với yêu cầu xã hội trong từng giai đoạn lịch sử cụ thể.

Huyện Phù Ninh là huyện miền núi, nằm ở phía Đông Bắc của tỉnh Phú Thọ,

với vị trí và đường giao thông thuận lợi, có đường Quốc lộ II chạy qua, cách thành

phố Việt Trì - Trung tâm kinh tế, chính trị của tỉnh 20 km về phía nam. Huyện Phù

Ninh có điều kiện để mở rộng và tăng cường quan hệ hợp tác phát triển với các địa

phương khác ở khu vực phía Bắc, là cầu nối quan hệ kinh tế giữa thành phố Việt Trì

với các huyện phía Bắc. Tốc độ phát triển kinh tế của huyện phát triển tốt, đồng thời

trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa hiện nay vấn đề một bộ phận lớn hộ gia

đình bị thu hồi đất làm các dự án, khu công nghiệp phải chuyển đổi từ nông nghiệp

sang ngành nghề khác, không có việc làm, tệ nạn xã hội gia tăng… Cho nên ổn định

kinh tế hộ gia đình là nhiệm vụ của các cấp, các ngành trong huyện. Đáp ứng yêu

cầu thời kỳ mới, Hội LHPN huyện Phù Ninh với vai trò, nhiệm vụ của mình đã triển

khai các hoạt động phù hợp, thiết thực nhằm góp phần thực hiện nhiệm vụ phát triển

kinh tế - xã hội chung của huyện.

Trong thời gian qua, Hội tiếp tục triển khai thực hiện tốt Nghị quyết số 20-

NQ/TU, ngày 04/11/2016 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Phú Thọ về “Tiếp tục đổi

mới nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị￾xã hội đến năm 2020”. Hội phụ nữ huyện Phù Ninh đã chỉ đạo cơ sở tích cực đổi

mới nội dung, phương thức hoạt động, nâng cao chất lượng tổ chức và hoạt động

Hội, đa dạng hóa các hình thức tập hợp và thu hút hội viên, phát huy quyền làm chủ

của hội viên, hướng các hoạt động về cơ sở. Hội tăng cường công tác tuyên truyền,

nâng cao nhận thức cho cán bộ, hội viên, thu hút các chị em tham gia hoạt động xã

hội, tạo điều kiện cho chị em phát triển kinh tế gia đình, động viên, biểu dương,

khen thưởng để chị em tích cực đóng góp công sức của mình cho đất nước. Bằng

các hoạt động thiết thực như: Dạy nghề giới thiệu việc làm, tín chấp vay vốn Ngân

hàng Chính sách xã hội, Vốn dự án 120, Quỹ Phụ nữ nghèo, Quỹ TYM, tập huấn

kiến thức chuyển giao khoa học kỹ thuật trong sản xuất, chăn nuôi, khai thác các dự