Vai trò của cây khoai tây trong sinh kế và kinh tế nông hộ trên địa bàn huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

––––––––––––––––––––––

NGUYỄN VĂN ĐÀM

VAI TRÒ CỦA CÂY KHOAI TÂY TRONG SINH KẾ

VÀ KINH TẾ NÔNG HỘ TRÊN ĐỊA BÀN

HUYỆN QUẾ VÕ, TỈNH BẮC NINH

Ngành: Phátn

Mã số: 60.62.01.16

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

Người hướng dẫnhọc: P

GS.TS. Trần Văn Điền

PG

iền

THÁI NGUYÊN - 2017

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

––––––––––––––––––––––

NGUYỄN VĂN ĐÀM

VAI TRÒ CỦA CÂY KHOAI TÂY TRONG SINH KẾ

VÀ KINH TẾ NÔNG HỘ TRÊN ĐỊA BÀN

HUYỆN QUẾ VÕ, TỈNH BẮC NINH

Chuyên ngành: Kinh tế nông nghiệp

Mã số ngành: 60 62 01 15

Ngành: Phátn

Mã số: 60.62.01.16

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

Người hướng dẫnhọc: P

GS.TS. Trần Văn Điền

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. DƯƠNG VĂN SƠN

PG

iền

THÁI NGUYÊN - 2017

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả

nghiên cứu được trình bày trong luận văn là trung thực và chưa từng dùng bảo vệ

để lấy bất kỳ học vị nào.

Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn đã được

cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã được chỉ rõ nguồn gốc.

Thái Nguyên, ngày 15 tháng

11 năm 2017

Tác giả luận văn

Nguyễn Văn Đàm

ii

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới PGS.TS. Dương Văn Sơn -

người hướng dẫn khoa học đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi với sự tận tâm,

tinh thần trách nhiệm cao và đóng góp nhiều ý kiến quý báu giúp tôi hoàn thành

luận văn này.

Tôi xin cảm ơn Ban giám hiệu trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, các

thầy, cô trong nhà trường đã tạo điều kiện thuận lợi, giúp đỡ và có những góp ý

chân thành cho luận văn.

Tôi xin cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã luôn bên cạnh động viên,

giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành luận văn.

Luận văn khó tránh khỏi những thiếu sót, tôi rất mong nhận được những ý

kiến đóng góp của các thầy cô, bạn bè và đồng nghiệp.

Xin trân trọng cảm ơn!

Thái Nguyên, ngày 15 tháng 11 năm 2017

Tác giả luận văn

Nguyễn Văn Đàm

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .................................................................................................................ii

MỤC LỤC......................................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .............................................................................v

DANH MỤC BẢNG......................................................................................................vi

MỞ ĐẦU ........................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài ..............................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu....................................................................................................3

3. Ý nghĩa nghiên cứu .....................................................................................................3

Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ..........................................................................4

1.1. Cơ sở lý luận ............................................................................................................4

1.1.1. Tổng quan về cây khoai tây .................................................................................4

1.1.2. Một số khái niệm có liên quan ..............................................................................8

1.2. Cơ sở thực tiễn .......................................................................................................10

1.2.1. Tình hình sản xuất khoai tây ở một số nước trên thế giới...................................10

1.2.2. Tình hình sản xuất khoai tây ở một số địa phương trong nước ..........................12

1.2.3. Tình hình sản xuất khoai tây tại tỉnh Bắc Ninh...................................................13

2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu..........................................................................16

2.1.1. Đối tượng nghiên cứu..........................................................................................16

2.1.2. Phạm vi nghiên cứu.............................................................................................16

2.2. Nội dung nghiên cứu..............................................................................................17

2.2.1. Vai trò của cây khoai tây trong sinh kế và kinh tế nông hộ tại địa bàn

nghiên cứu .....................................................................................................................17

2.2.2. Thực trạng sản xuất và thị trường tiêu thụ khoai tây tại huyện Quế Võ.............17

2.2.3. Những thuận lợi, khó khăn ảnh hưởng đến phát triển khoai tây tại huyện

Quế Võ ..........................................................................................................................17

2.2.4. Giải pháp phát triển sản xuất và thị trường tiêu thụ khoai tây tại huyện

Quế Võ ..........................................................................................................................17

2.3. Tiếp cận và phương pháp nghiên cứu ....................................................................18

iv

2.3.1. Tiếp cận nghiên cứu ............................................................................................18

2.3.2. Phương pháp nghiên cứu.....................................................................................18

2.3.3. Phương pháp phân tích, xử lý thông tin, số liệu .................................................21

2.4. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu...........................................................................21

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ......................................................................23

3.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu.................................................................................23

3.1.1. Đặc điểm tự nhiên ...............................................................................................23

3.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội ....................................................................................24

3.2. Vai trò của khoai tây trong sinh kế và kinh tế nông hộ tại huyện Quế Võ............26

3.2.1. Cây khoai tây trong cơ cấu cây trồng và sinh kế nông hộ ..................................26

3.2.2. Thu nhập từ khoai tây và đóng góp của khoai tây về kinh tế đối với nông hộ...........27

3.3. Thực trạng sản xuất và thị trường tiêu thụ khoai tây tại huyện Quế Võ................34

3.3.1. Thực trạng tổ chức sản xuất khoai tây ................................................................34

3.3.2. Thực trạng phát triển diện tích, năng suất và sản lượng .....................................38

3.3.3. Thực trạng cơ cấu giống......................................................................................41

3.3.4. Thực trạng kỹ thuật sản xuất canh tác.................................................................44

3.3.5. Thực trạng thị trường tiêu thụ .............................................................................48

3.4. Những thuận lợi, khó khăn trong phát triển khoai tây tại huyện Quế Võ.............50

3.4.1 Thuận lợi ..............................................................................................................50

3.4.2 Khó khăn ..............................................................................................................52

3.5. Giải pháp phát triển sản xuất và thị trường tiêu thụ khoai tây tại huyện Quế Võ .........59

3.5.1. Căn cứ đề xuất các giải pháp...............................................................................59

3.5.2. Giải pháp chung ..................................................................................................61

3.5.3. Các giải pháp cụ thể ............................................................................................61

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ....................................................................................66

TÀI LIỆU THAM KHẢO ..........................................................................................70

v

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

GDP : Gross Domestic Product (Tổng sản phẩm quốc nội)

FAO: Tổ chức Lương thực và Nông nghịêp Liên Hiệp Quốc

GTZ: Hiệp hội hợp tác kỹ thuật Đức

TN&MT : Tài nguyên và Môi trường

NN&PTNT : Nông nghiệp và phát triển nông thôn

UBND : Uỷ ban nhân dân

vi

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1.1: Giá trị dinh dưỡng của một số sản phẩm........................................................5

Bảng 1.2: Diện tích, sản lượng và năng suất khoai tây trên thế giới năm 2016 ...........10

Bảng 1.3: Một số quốc gia sản xuất khoai nhiều nhất trên thế giới năm 2016.............11

Bảng 1.4: Tình hình sản xuất khoai tây tại Bắc Ninh giai đoạn 2010 – 2016 ..............14

Bảng 3.1: Cơ cấu các loại cây rau màu của nông hộ ....................................................26

Bảng 3.2: Dự định của hộ về phát triển sản xuất khoai tây ..........................................27

Bảng 3.3: Một số thông tin chung của hộ điều tra ........................................................28

Bảng 3.4: Giá trị sản xuất nông nghiệp phân theo kinh tế hộ.......................................29

Bảng 3.5: Sản xuất và thu nhập khoai tây phân theo loại kinh tế hộ ............................30

Bảng 3.6: Hiệu quả kinh tế trung bình 1ha sản xuất khoai tây tại các xã điều tra

năm 2016 .....................................................................................................32

Bảng 3.7: Hiệu quả kinh tế trung bình 1ha sản xuất một số loại cây trồng tại các

xã điều tra năm 2016....................................................................................33

Bảng 3.8: Thời vụ sản xuất khoai tây tại Quế Võ.........................................................34

Bảng 3.9: Đặc điểm của tổ chức sản xuất theo hộ gia đình ..........................................36

Bảng 3.10: Đặc điểm của tổ chức sản xuất theo hình thức liên kết hộ gia đình,

cá nhân .........................................................................................................37

Bảng 3.11: Đặc điểm của hình thức tổ chức sản xuất theo hộ thu gom........................38

Bảng 3.12: Diện tích, năng suất và sản lượng khoai tây của huyện Quế Võ giai

đoạn 2014 - 2016 .........................................................................................39

Bảng 3.13: Diện tích, năng suất và sản lượng khoai tây của các xã điều tra giai

đoạn 2014 - 2016 .........................................................................................40

Bảng 3.14: Cơ cấu và năng suất các giống khoai tây năm 2016....................................41

Bảng 3.15: Một số thông tin cơ bản nguồn giống khoai tây........................................43

Bảng 3.16: Biện pháp chủ yếu phòng trừ sâu bệnh hại khoai tây.................................46

Bảng 3.17: Những khó khăn chủ yếu trong sản xuất khoai tây tại các hộ điều tra.......52

Bảng 3.18: Nhu cầu trong phát triển sản xuất khoai tây tại các hộ điều tra..................60