Vai trò của ASEAN trong ngăn ngừa xung đột ở Biển Đông

VAI TROÿ CU¤A ASEAN

TRONG NGA N NG÷ÿA XUNG —OƒT ‘¤ BIEÅN —O¬NG

TRA¿N KHAŸNH*

T

ham voÔng va¯ muÔc tie‚u chÌnh cu˚a

ASEAN tˆ¯ khi tha¯nh la‰p cho tÙ˘i

nay la¯ muo·n taÔo dˆÔng mo‰t mo‚i trˆÙ¯ng ho¯a

bÏnh, oÂn ÒÚnh Ù˚ —o‚ng Nam AŸ Òe tˆ¯ Òo˘ go˘p

pha‡n giu˘p ca˘c nˆÙ˘c tha¯nh vie‚n giˆı vˆıng

Òo‰c la‰p chu˚ quye‡n va¯ pha˘t trieÂn be‡n vˆıng.

—ie‡u na¯y ÒˆÙÔc the hie‰n roı ne˘t trong ha‡u

he·t ca˘c vaÍn kie‰n cu˚a ASEAN, nha·t la¯ trong

ba˚n Hie·n chˆÙng ASEAN Òaı Òi va¯o cuo‰c

so·ng tˆ¯ tha˘ng 12 naÍm 2008. HÙn nˆıa, vie‰c

ngaÍn ngˆ¯a, ho¯a gia˚i va¯ qua˚n ly˘ xung Òo‰t la¯

mo‰t trong nhˆıng no‰i dung, tha¯nh to· chÌnh

ca·u tha¯nh Co‰ng Òo‡ng ChÌnh trÚ - an ninh

ASEAN (APSC). Nhˆ va‰y, tham gia gia˚i

quye·t tranh cha·p, xung Òo‰t Ù˚ BieÂn —o‚ng

thuo‰c phaÔm vi hoaÔt Òo‰ng, la¯ tra˘ch nhie‰m

va¯ lÙÔi Ìch cu˚a to chˆ˘c na¯y.

Trong khuo‚n kho ba¯i vie·t na¯y, chu˘ng to‚i

chu˚ ye·u Òe‡ ca‰p tÙ˘i 3 no‰i dung chÌnh; 1) TaÔi

sao ASEAN tham gia gia˚i quye·t tranh cha·p

BieÂn —o‚ng; 2) SˆÔ tham gia cu˚a ASEAN va¯o

va·n Òe‡ na¯y nhˆ the·, nhˆıng tha¯nh co‚ng va¯

haÔn che·; 3) ASEAN tie·p tuÔc pha˚i la¯m gÏ ÒeÂ

the hie‰n vai tro¯ cu˚a mÏnh nhˆ mo‰t trung

ta‚m, Òo‰ng lˆÔc ho¯a gia˚i tranh cha·p Òang leo

thang nhanh taÔi vu¯ng bieÂn na¯y.

1. LÙÔi Ìch cu˚a ASEAN trong tham gia

gia˚i quye·t tranh cha·p Ù˚ BieÂn —o‚ng

Trong so· 6 nˆÙ˘c 7 be‚n co˘ ye‚u sa˘ch Òo¯i

chu˚ quye‡n, quye‡n chu˚ quye‡n va¯ quye‡n ta¯i

pha˘n Ù˚ BieÂn —o‚ng, thÏ co˘ 5 nˆÙ˘c ASEAN la¯

Vie‰t Nam, Philippin, Malaysia, Brunei va¯

Indonesia co˘ tranh cha·p trˆÔc tie·p taÔi vu¯ng

bieÂn na¯y. Co¯n ca˘c nˆÙ˘c kha˘c nhˆ

Singaporre, Tha˘i Lan va¯ Campuchia cuıng

la¯ nhˆıng nˆÙ˘c naËm tre‚n bÙ¯ BieÂn —o‚ng, Òe‡u

chia se˚ lÙÔi Ìch to lÙ˘n ca˚ kinh te· va¯ chie·n

lˆÙÔc, nha·t la¯ trong tˆÔ do thˆÙng maÔi va¯ an

ninh quo·c pho¯ng. Ngay ca˚ Myanma, nˆÙ˘c

kho‚ng naËm tre‚n bÙ¯ BieÂn —o‚ng, nhˆng

BieÂn —o‚ng la¯ con ÒˆÙ¯ng tho‚ng thˆÙng

ha¯ng ha˚i thua‰n lÙÔi nha·t cho nˆÙ˘c na¯y

trong pha˘t trieÂn quan he‰ vÙ˘i ca˘c nˆÙ˘c tre‚n

bÙ¯ Tha˘i BÏnh DˆÙng. Khi ma¯ tuye·n Ha¯nh

lang Kinh te· —o‚ng Ta‚y thuo‰c HÙÔp ta˘c TieÂu

vu¯ng so‚ng Me‚ Co‚ng MÙ˚ ro‰ng trÙ˚ ne‚n thua‰n

tie‰n, thÏ lÙÔi Ìch cu˚a Myanma seı ÒˆÙÔc nha‚n

le‚n nhie‡u la‡n. Ca˘c nˆÙ˘c kho‚ng co˘ bieÂn nhˆ

La¯o cuıng seı hˆÙ˚ng lÙÔi lÙ˘n trong sˆ˚ duÔng lÙÔi

the· chie·n lˆÙÔc cu˚a BieÂn —o‚ng.

Nhˆ va‰y tranh cha·p BieÂn —o‚ng leo

thang kho‚ng chÊ Òe doÔa lÙÔi Ìch quo·c gia￾da‚n to‰c cu˚a ca˘c nˆÙ˘c ASEAN co˘ chu˚ quye‡n

Ù˚ vu¯ng bieÂn na¯y, ma¯ la¯m xa·u Òi mo‚i trˆÙ¯ng

hÙÔp ta˘c va¯ pha˘t trieÂn cu˚a ASEAN, nha·t la¯

quan he‰ cu˚a ASEAN va¯ ca˘c nˆÙ˘c tha¯nh

vie‚n vÙ˘i ca˘c Òo·i ta˘c be‚n ngoa¯i, trˆÙ˘c he·t la¯

* PGS.TSKH. Tra‡n Kha˘nh, Vie‰n Nghie‚n cˆ˘u —o‚ng Nam AŸ