Vài suy nghĩ về quan niệm sáng tác và phê bình văn học Pháp đương đại

Science & Technology Development, Vol 15, No.X1 2012

Trang 30

VÀI SUY NGHĨ V QUAN NIM SÁNG TÁC VÀ PHÊ BÌNH VĂN HC PHÁP

ĐƯƠNG Đ I

Phm Văn Quang

Trưng Đi hc Khoa hc Xã hi và Nhân văn, ĐHQG-HCM

TÓM T
T: M c ñích ca Bài vit là trình bày nhng suy nghĩ v khía cnh hi n t"n và vn hành

ca văn hc Pháp ñương ñi, ñ"ng thi xem xét mi tương quan ca văn hc vi th gii ngôn ng. Nu

văn hc luôn khi ñi t# ngôn ng thì chúng ta có th nhìn nhn th gii ngôn ng như mt thc ti hay

mt giá tr
t thân ca văn hc. Mt cách c th, chúng tôi mun nhn mnh ñn yu t ngôn ng như

mt không gian sáng tác và phương th$c m ñưng cho gii nghiên c$u và phê bình. Đ ch$ng minh

cho gi thit này, chúng tôi s1 nêu ra nhng trưng h(p c th như Roland Barthes hay Jacques Lacan

trong vi c vn d ng ngôn ng ñ gii thích văn hc và ch th văn hc. Đi vi sáng tác, Christian

Prigent ñư(c xem như mt ñin hình trong tư cách là tác gi ñương ñi ñi tìm không gian hi n hu cho

tác ph&m ca mình nơi ngôn ng.

T khoá: Văn hc Pháp, quan ni m sáng tác, phê bình, ngôn ng, ch th, phân tâm.

« Chúng ta ñã ñi vào mt k nguyên ca hu￾văn hc (postlittéraire). Hai ngàn năm văn

minh ñã hình thành nên cái chúng ta là ñang

trôi qua, và ñ#ng gi v nghĩ r/ng văn hc s1

luôn hi n hu » [1]. Li tuyên b này ca

Richard Millet, tác gi$ ca hàng lot tiu lun

gây tranh cãi v các giá tr ca văn hc Pháp

ñương ñi, có v. như là mt c$m giác « v5

mng v văn hc ». Nhìn nhn văn hc ph#

thuc vào xã hi và tình trng ca xã hi, tác

gi$ ca Quy ri văn hc (Harcèlement

littéraire) (2005) ñã công kích kch lit nh"ng

nhà văn mà ông cho là làm méo mó phong cách

ngôn ng" và ph$n bi cú pháp, như trưng hp

Jean Echnoz hay Michel Houellebecq. Song

song vi nh"ng phê bình ca Richard Millet,

ngưi ta cũng nói ñ

n mt loi « văn hc cc￾ñương ñi » (littérature de l’extrême￾contemporain), thut ng" do nhà văn Michel

Chaillou to ra ñ ám ch& tính cht phc tp

h*n ñn ca mt tình trng văn hc Pháp trong

s vn hành ca nó  thp niên cu i ca th

k

XX và nh"ng năm ñu ca th

k XXI. « Hu￾văn hc » hay « văn hc cc-ñương ñi »

không ph$i là tên gi nh"ng trào lưu mi mà

ch& là cách di n ñt hay truyn ñt gi"a các nhà

nghiên cu và s$n ph%m văn hc ñ xác ñnh s

phn ca văn hc hin nay. Đ tìm hiu v giá

tr ca văn hc Pháp ñương ñi, bài vi

t này

không có ý ñnh bàn ñ

n vai trò ca văn hc

trong ñi s ng xã hi, mà ch y

u nhn mnh

ñ

n cách thc hin t'n ca nó nh vào th

gii

ngôn ng". C# th hơn, chúng tôi gi$ thi

t rng

th

gii ca ngôn ng" là mt thc ti, không

ch& to không gian sáng tác cho nhà văn mà

còn m l i cho gii phê bình, và văn hc có th