Ứng dụng mô hình camels trong đánh giá năng lực ngân hàng TMCP quân đội qua hoạt động sáp nhập và mua lại

NGUYỄN THUÝ QUỲNH ANH

KHÓA LUẬN CỬ NHÂN KINH TẾ

Ngành : Tài Chính - Ngân Hàng

TP. HỒ CHÍ MINH, 07 – 2012

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP GVHD: Th.S PHẠM THANH BÌNH

SVTH: NGUYỄN THUÝ QUỲNH ANH

i

LỜI CẢM ƠN

Sau gần 3 tháng thực tập tại Ngân hàng TMCP Quân đội, em đã cố gắng tìm

hiểu và nghiên cứu những vấn đề có liên quan để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp với

đề tài “Ứng dụng mô hình CAMELS trong đánh giá năng lực của Ngân hàng TMCP

Quân đội qua hoạt động sáp nhập và mua lại”. Để hoàn thành được bài báo cáo này,

em đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ từ phía các anh chị tại Ngân hàng TMCP Quân

đội – Chi nhánh Hồ Chí Minh, từ phía giảng viên hướng dẫn và gia đình, bạn bè.

Đầu tiên, em xin gửi lời cảm ơn ban Giám Đốc ngân hàng Quân đội – Chi

nhánh Hồ Chí Minh nói chung và phòng thẩm định tín dụng tại ngân hàng nói riêng

đã tạo điều kiện cho em được thực tập tại đây. Đặc biệt chân thành cám ơn chị Quách

Nữ Trường Giang cùng các anh chị trong phòng thẩm định tín dụng đã giúp đỡ em

trong suốt quá trình nghiên cứu, tìm hiểu thực tế vừa qua.

Bên cạnh đó em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến thầy Phạm Thanh Bình, người

đã trực tiếp hướng dẫn, tạo điều kiện cho em có cơ hội được tìm hiểu sâu vào những

kiến thức trong lĩnh vực ngân hàng.

Cuối cùng em xin cảm ơn Thầy Cô, ban Giám Hiệu Trường ĐH Kinh Tế- Tài

Chính HCM đã cho em có cơ hội được thực tập và tiếp thu những kiến thức quý báu

như ngày hôm nay.

Em xin trân trọng cảm ơn!

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP GVHD: Th.S PHẠM THANH BÌNH

SVTH: NGUYỄN THUÝ QUỲNH ANH

ii

XÁC NHẬN CỦA ĐƠN VỊ THỰC TẬP VÀ NHẬN XÉT CỦA

CHUYÊN VIÊN HƯỚNG DẪN.

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

TP. Hồ Chí Minh, ngày 23 tháng 5 năm 2012

Xác nhận của đơn vị thực tập

(Kí tên, đóng dấu)

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP GVHD: Th.S PHẠM THANH BÌNH

SVTH: NGUYỄN THUÝ QUỲNH ANH

iii

NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN.

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

TP. Hồ Chí Minh, ngày 23 tháng 5 năm 2012

Giảng viên hướng dẫn

Th.S PHẠM THANH BÌNH

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP GVHD: Th.S PHẠM THANH BÌNH

SVTH: NGUYỄN THUÝ QUỲNH ANH

iv

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

M&A: Sáp nhập và Mua lại (Thâu tóm)

TMCP: Thương mại cổ phần.

NHNN: Ngân hàng Nhà nước

NHTM: Ngân hàng thương mại.

TCTC: Thể chế tài chính

NHTW: Ngân hàng trung ương

MBB: Ngân hàng thương mại cổ phần Quân Đội

EIB (Eximbank): Ngân hàng thương mại cổ phần Xuất Nhập Khẩu Việt Nam

VCB (Vietcombank): Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam

CTG (Vietinbank/Vietbank): Ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam

ACB: Ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu

SHB: Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn – Hà Nội

STB (Sacombank): Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín

Techcombank: Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ Thương Việt Nam

Maritime Bank: Ngân hàng thương mại cổ phần Hàng Hải Việt Nam

BIDV: Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam

SCB: Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn

HBB (Habubank): Ngân hàng thương mại cổ phần Phát triển Nhà Hà Nội

TinNghia Bank: Ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam Tín Nghĩa

Ficombank: Ngân hàng thương mại cổ phần Đệ Nhất

Souuthern Bank: Ngân hàng thương mại cổ phần Phương Nam

HĐQT: Hội đồng quản trị

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP GVHD: Th.S PHẠM THANH BÌNH

SVTH: NGUYỄN THUÝ QUỲNH ANH

v

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU............................................................................................................... 1

CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ MÔ HÌNH CAMELS QUA HOẠT

ĐỘNG SÁP NHẬP VÀ MUA LẠI NGÂN HÀNG........................................... 5

1.1. Các vấn đề cơ bản của sáp nhập và mua lại (M&A).......................................5

1.1.1. Sáp nhập và mua lại doanh nghiệp.............................................................................5

1.1.1.1. Khái niệm về sáp nhập và mua lại doanh nghiệp .................................................5

1.1.1.2. Phân biệt giữa sáp nhập và mua lại......................................................................6

1.1.1.3. Các hình thức sáp nhập và mua lại.......................................................................8

1.1.1.4. Các phương thức thực hiện sáp nhập và mua lại..................................................9

1.1.2. Những lợi ích và hạn chế của việc sáp nhập và mua lại ngân hàng.........................13

1.1.2.1. Lợi ích của việc sáp nhập và mua lại..................................................................13

1.1.2.2. Hạn chế của việc sáp nhập và mua lại................................................................14

1.2. Hoạt động sáp nhập và mua lại trong ngành Ngân hàng:............................15

1.2.1. Nguyên nhân của hoạt động sáp nhập và mua lại trong ngành Ngân hàng .............15

1.2.2. Vai trò của hoạt động sáp nhập và mua lại trong ngành ngân hàng: .......................16

1.2.3. Các yếu tố tác động đến hoạt động sáp nhập và mua lại trong ngành ngân hàng....17

1.2.4. Hoạt động sáp nhập và mua lại trong ngành ngân hàng trên thế giới và Việt Nam 17

1.2.4.1. Hoạt động sáp nhập và mua lại trong ngành ngân hàng trên thế giới ...............17

1.2.4.2. Hoạt động sáp nhập và mua lại trong ngành ngân hàng tại Việt Nam...............19

1.3. Mối quan hệ giữa hoạt động sáp nhập, mua lại và năng lực cạnh tranh của

ngân hàng ...................................................................................................................24

1.4. Các mô hình đánh giá năng lực cạnh tranh của ngân hàng:........................25

1.5. Tổng quan về mô hình Camels........................................................................26

1.5.1. Giới thiệu về mô hình Camels: ................................................................................26

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP GVHD: Th.S PHẠM THANH BÌNH

SVTH: NGUYỄN THUÝ QUỲNH ANH

vi

1.5.1.1. Quản lý rủi ro......................................................................................................28

1.5.1.2. Xếp hạng ngân hàng............................................................................................28

1.5.1.3. Nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng qua những yếu tố của mô hình..30

1.5.2. Những hạn chế của mô hình CAMELS ...................................................................31

1.5.2.1. Thị trường mục tiêu.............................................................................................31

1.5.2.2. Sự phát triển........................................................................................................32

1.5.2.3. Loại hình tổ chức vi mô.......................................................................................32

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .................................................................................. 33

CHƯƠNG 2 ĐÁNH GIÁ TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG VÀ QUẢN LÝ RỦI

RO CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI QUÂN ĐỘI THÔNG QUA MÔ

HÌNH CAMELS ................................................................................................ 34

2.1. Tổng quan chung về Ngân hàng TMCP Quân đội..................................34

2.1.1. Giới thiệu chung về Ngân hàng TMCP Quân Đội (MBBank).................................34

2.1.1.1. Thông tin chung về Ngân hàng TMCP Quân Đội...............................................34

2.1.1.2. Các sản phẩm dịch vụ chính của Ngân hàng TMCP Quân Đội .........................35

2.1.1.3. Cơ cấu tổ chức và mạng lưới hoạt động của Ngân hàng TMCP Quân Đội .......36

2.1.1.4. Mục tiêu kinh doanh và chiến lược phát triển của Ngân hàng TMCP Quân đội

trong thời gian 2011 – 2015:.............................................................................................37

2.1.2. Thực trạng hoạt động của Ngân hàng TMCP Quân đội từ năm 2008 – 2011 .........37

2.1.2.1. Quy mô vốn và tài sản:........................................................................................37

2.1.2.2. Huy động vốn và cho vay:...................................................................................40

2.1.2.3. Kết quả kinh doanh:............................................................................................41

2.1.2.4. Năng lực tài chính:..............................................................................................45

2.2. Phân tích các chỉ tiêu của ngân hàng TMCP Quân đội theo mô hình

CAMELS so với các ngân hàng Vietcombank, Vietinbank, Eximbank,

ACB............................................................................................................................47

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP GVHD: Th.S PHẠM THANH BÌNH

SVTH: NGUYỄN THUÝ QUỲNH ANH

vii

2.2.1. An toàn vốn..............................................................................................................47

2.2.2. Chất lượng tài sản ....................................................................................................48

2.2.3. Hoạt động quản lý....................................................................................................49

2.2.4. Lợi nhuận .................................................................................................................50

2.2.5. Thanh khoản.............................................................................................................52

2.2.6. Nhạy cảm với thị trường ..........................................................................................53

2.3. Đánh giá, xếp hạng năng lực của ngân hàng TMCP Quân đội theo mô hình

CAMELS....................................................................................................................54

2.4. Đánh giá, phân tích các chỉ tiêu ảnh hưởng đến ngân hàng TMCP Quân

Đội…...........................................................................................................................55

2.4.1. Đánh giá các chỉ tiêu ảnh hưởng đến năng lực của ngân hàng Quân đội ................55

2.4.2. Phân tích các chỉ tiêu mạnh, yếu kém của ngân hàng Quân đội..............................55

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .................................................................................. 56

CHƯƠNG 3 ÁP DỤNG MÔ HÌNH CAMELS VÀO NGÂN HÀNG TMCP

QUÂN ĐỘI ĐỂ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG VÀ TRÁNH BỊ THÂU

TÓM, SÁP NHẬP ............................................................................................. 57

3.1. Xây dựng các chỉ tiêu đạt mức bền vững theo mô hình CAMELS .....57

3.1.1. An toàn vốn..............................................................................................................57

3.1.2. Chất lượng tài sản ....................................................................................................58

3.1.3. Hoạt động quản lý....................................................................................................59

3.1.4. Lợi nhuận .................................................................................................................60

3.1.5. Thanh khoản.............................................................................................................61

3.1.6. Nhạy cảm với thị trường ..........................................................................................63

3.2. Khắc phục những yếu tố yếu kém của ngân hàng Quân đội để nâng cao

năng lực cạnh tranh ..................................................................................................64

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP GVHD: Th.S PHẠM THANH BÌNH

SVTH: NGUYỄN THUÝ QUỲNH ANH

viii

3.3. Duy trì chất lượng và nâng cao khả năng cạnh tranh của ngân hàng để

tránh bị mua lại .........................................................................................................64

3.3.1. Vốn an toàn:.............................................................................................................64

3.3.2. Chất lượng tài sản ....................................................................................................65

3.3.3. Hoạt động quản lý:...................................................................................................65

3.3.3.1. Thực hiện chương trình SLA trên toàn bộ hệ thống: ..........................................65

3.3.3.2. Thực hiện chương trình 5S trên toàn bộ hệ thống:.............................................66

3.3.3.3. Thực hiện chương trình Lean Six Sigma:............................................................66

3.3.3.4. Thực hiện chương trình “Vị khách bí ẩn” và tiếp thu ý kiến khách hàng từ hộp

thư khách hàng góp ý:.......................................................................................................66

3.3.4. Lợi nhuận .................................................................................................................67

3.3.5. Thanh khoản.............................................................................................................67

3.3.6. Mức độ nhạy cảm với thị trường .............................................................................67

KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 .................................................................................. 68

KẾT LUẬN ........................................................................................................ 69

PHỤ LỤC 1: MÔ HÌNH CAMELS.................................................................. 70

PHỤ LỤC 2: PHÂN TÍCH CHỈ TIÊU VÀ XẾP HẠNG TỪNG CHỈ TIÊU

CỦA NGÂN HÀNG TMCP QUÂN ĐỘI THEO MÔ HÌNH CAMELS

TRONG GIAI ĐOẠN 2008 – 2011 .................................................................. 83

PHỤ LỤC 3: BẢNG KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG – DỊCH

VỤ TẠI NGÂN HÀNG TMCP QUÂN ĐỘI.................................................... 91

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP GVHD: Th.S PHẠM THANH BÌNH

SVTH: NGUYỄN THUÝ QUỲNH ANH

ix

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

Bảng 1.1: Bảng tỷ trọng các tiêu chí trong mô hình CAMELS ....................................27

Bảng 1.2: Bảng đánh giá ngân hàng theo hệ thống xếp hạng CAMELS ......................28

Bảng 2.1: Bảng so sánh chỉ tiêu an toàn vốn của MBB với CTG, VCB, ACB, EIB năm

2011 ...............................................................................................................................47

Bảng 2.2: Bảng so sánh chỉ tiêu chất lượng tài sản của MBB với CTG, VCB, ACB,

EIB năm 2011................................................................................................................48

Bảng 2.3: Bảng so sánh chỉ tiêu hoạt động quản lý của MBB với CTG, VCB, ACB,

EIB năm 2011................................................................................................................49

Bảng 2.4: Bảng thể hiện chỉ tiêu hoạt động quản lý của MBB dưới dạng định tính ....49

Bảng 2.5: Bảng so sánh chỉ tiêu lợi nhuận của MBB với CTG, VCB, ACB, EIB năm

2011 ...............................................................................................................................50

Bảng 2.6: Bảng so sánh chỉ tiêu thanh khoản của MBB với CTG, VCB, ACB, EIB

năm 2011 .......................................................................................................................52

Bảng 2.7: Bảng so sánh chỉ tiêu nhạy cảm thị trường của MBB với CTG, VCB, ACB,

EIB.................................................................................................................................53

Bảng 2.8: Bảng xếp hạng năng lực của MBB trong năm 2011 theo mô hình CAMELS

.......................................................................................................................................54

Bảng 3.1: Bảng đề nghị mức an toàn vốn của MBB trong thời gian tới.......................58

Bảng 3.2: Bảng đề nghị mức chất lượng tài sản của MBB trong thời gian tới .............59

Bảng 3.3: Bảng đề nghị mức hoạt động quản lý của MBB trong thời gian tới.............60

Bảng 3.4: Bảng đề nghị mức lợi nhuận của MBB trong thời gian tới ..........................61

Bảng 3.5: Bảng đề nghị mức thanh khoản của MBB trong thời gian tới......................62

Bảng 3.6: Bảng đề nghị mức nhạy cảm với thị trường của MBB trong thời gian tới...63