Tổ chức dạy học dự án qua hoạt động ngoại khóa khi dạy học các nội dung kiến thức chương "các định luật bảo toàn" vật lí lớp 10 ban cơ bản.

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN DIỆU LINH

TỔ CHỨC DẠY HỌC DỰ ÁN QUA HOẠT ĐỘNG NGOẠI

KHÓA KHI DẠY HỌC CÁC NỘI DUNG KIẾN THỨC

CHƯƠNG “CÁC ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN”

VẬT LÍ LỚP 10 BAN CƠ BẢN

LUẬN VĂN THẠC SĨ SƯ PHẠM VẬT LÍ

HÀ NỘI - 2009

1

MỤC LỤC

MỤC LỤC .................................................................................................................1

MỞ ĐẦU ...................................................................................................................5

1. Lý do chọn đề tài................................................................................................5

2. Mục tiêu nghiên cứu...........................................................................................7

3. Nhiệm vụ nghiên cứu .........................................................................................7

4. Đối tƣợng nghiên cứu.........................................................................................8

5. Giả thuyết khoa học............................................................................................8

6. Phƣơng pháp nghiên cứu ....................................................................................8

7. Ý nghĩa của đề tài...............................................................................................9

8. Cấu trúc luận văn................................................................................................9

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN....................................................................................10

1.1. Quan điểm hiện đại về dạy học......................................................................10

1.1.1. Bản chất của hoạt động dạy ....................................................................10

1.1.2. Bản chất của hoạt động học ....................................................................11

1.1.3. Mối quan hệ giữa dạy và học..................................................................12

1.1.4. Các hình thức tổ chức dạy học ở trƣờng THPT.......................................13

1.1.5. Các biểu hiện của tính tích cực và năng lực sáng tạo của học sinh trong

học tập .............................................................................................................15

1.2. Dạy học dự án ...............................................................................................17

1.2.1. Khái niệm dạy học dự án ........................................................................17

1.2.2. Đặc điểm của dạy học dự án...................................................................18

1.2.3. Phân loại dự án.......................................................................................19

1.2.4. Yêu cầu của dạy học dự án .....................................................................20

1.2.5. Tiến trình dạy học dự án.........................................................................27

1.2.6. Vai trò của giáo viên và học sinh trong dạy học dự án ............................30

1.2.7. Tác dụng, ý nghĩa của dạy học dự án......................................................31

1.3. Hoạt động ngoại khoá và vai trò trong dạy học vật lí ở THPT........................32

1.3.1. Khái niệm và vị trí của hoạt động ngoại khoá ở THPT ...........................32

1.3.2. Tác dụng, ý nghĩa của hoạt động ngoại khoá ..........................................33

1.3.3. Nguyên tắc tổ chức hoạt động ngoại khoá ở THPT.................................35

2

1.3.4. Một số phƣơng pháp tổ chức hoạt động ngoại khoá ở THPT ..................36

1.3.5. Các bƣớc tiến hành hội thi vật lí .............................................................37

1.4. Tổ chức dạy học dự án qua hoạt động ngoại khoá..........................................38

1.4.1. Những thuận lợi khi tổ chức dạy học dự án qua hoạt động ngoại khoá....38

1.4.2. Một số kĩ thuật hoạt động nhóm khi tổ chức dạy học dự án trong hoạt

động ngoại khoá...............................................................................................39

Kết luận chƣơng 1 ................................................................................................44

Chƣơng 2: TỔ CHỨC DẠY HỌC DỰ ÁN QUA HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHOÁ....45

CHƢƠNG “CÁC ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN” .........................................................45

2.1. Nội dung kiến thức chƣơng “Các định luật bảo toàn” ....................................45

2.1.1. Phân tích nội dung kiến thức SGK chƣơng “Các định luật bảo toàn” lớp

10 THPT..........................................................................................................45

2.1.1.1. Kiến thức về “Các định luật bảo toàn” ở bậc trung học cơ sở: .........45

2.1.1.2. Kiến thức “Các định luật bảo toàn” ở THPT ...................................46

2.1.2. Mục tiêu dạy học chƣơng “Các định luật bảo toàn” ...............................46

2.1.3. Sơ đồ cấu trúc nội dung chƣơng “Các định luật bảo toàn” ......................47

2.1.4. Tìm hiểu tình hình dạy học và tổ chức hoạt động ngoại khoá chƣơng “Các

định luật bảo toàn” ...........................................................................................49

2.1.4.1. Phƣơng pháp điều tra:......................................................................49

2.1.4.2. Kết quả thu đƣợc .............................................................................49

2.1.4.3. Nguyên nhân và đề xuất giải pháp ...................................................52

2.2. Thiết kế một số dự án khi vận dụng kiến thức chƣơng “Các định luật bảo toàn”

.............................................................................................................................53

2.2.1. Dự án 1: Thế giới đồ chơi thông minh ....................................................53

2.2.1.1. Ý tƣởng dự án .................................................................................53

2.2.1.2. Mục tiêu dạy học.............................................................................53

2.2.1.3. Xác định bộ câu hỏi định hƣớng......................................................54

2.2.1.4. Nhiệm vụ của giáo viên và học sinh trong quá trình thực hiện dự án54

2.2.2. Dự án 2: Xác định lái xe gây tai nạn giao thông......................................55

2.2.2.1. Ý tƣởng dự án .................................................................................55

2.2.2.2. Mục tiêu dạy học.............................................................................56

2.2.2.3. Xác định bộ câu hỏi định hƣớng......................................................56

3

2.2.2.4. Nhiệm vụ của giáo viên và học sinh trong quá trình thực hiện dự án56

2.2.3. Kế hoạch triển khai dạy học dự án qua hoạt động ngoại khoá .................58

2.2.4. Các tài liệu hỗ trợ thực hiện dự án ..........................................................61

2.3. Tiến trình tổ chức hội thi vật lí trong hoạt động ngoại khoá chƣơng “Các định

luật bảo toàn” .......................................................................................................62

2.3.1. Các công việc chuẩn bị để tổ chức hội thi...............................................62

2.3.2. Nội dung của hội thi ...............................................................................62

2.3.3. Các tiêu chí đánh giá các đội thi. ............................................................64

Kết luận chƣơng 2 ................................................................................................72

Chƣơng 3. THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM ..................................................................73

3.1. Mục đích thực nghiệm sƣ phạm.....................................................................73

3.2. Đối tƣợng thực nghiệm sƣ phạm....................................................................73

3.3. Thời điểm thực nghiệm..................................................................................73

3.4. Phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm...............................................................74

3.5. Thu thập số liệu thực nghiệm.........................................................................74

3.6. Những thuận lợi và khó khăn trong quá trình thực nghiệm sƣ phạm và cách

khắc phục .............................................................................................................75

3.7. Phân tích và đánh giá kết quả thực nghiệm sƣ phạm......................................76

3.7.1. Phân tích kết quả thực nghiệm sƣ phạm..................................................76

3.7.2. Đánh giá hiệu quả của hoạt động ngoại khóa đối với việc phát huy tính

tích cực học tập của học sinh............................................................................97

3.7.3. Đánh giá hiệu quả của hoạt động ngoại khoá đối với việc phát huy tính

sáng tạo của học sinh........................................................................................99

Kết luận chƣơng 3 ..............................................................................................101

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .........................................................................102

1. Kết luận..........................................................................................................102

2. Khuyến nghị...................................................................................................103

TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................104

PHỤ LỤC

4

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TĂT TRONG LUẬN VĂN

Ban giám hiệu BGH

Ban giám khảo BGK

Đại học Quốc gia Hà Nội ĐHQGHN

Đại học Sƣ phạm Hà Nội ĐHSPHN

Giáo viên GV

Hoạt động ngoại khóa HĐNK

Học sinh HS

Kiểm tra đánh giá KTĐG

Nhà xuất bản NXB

Sách giáo khoa SGK

Trung học cơ sở THCS

Trung học phổ thông THPT

5

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Trong thế kỷ hội nhập để phát triển, đất nƣớc đứng trƣớc nhiều thời cơ, vận hội

và cũng nhiều thử thách. Giáo dục đào tạo đƣợc xem là quốc sách hàng đầu của mỗi

dân tộc. Trong số nhiều vấn đề phải cải tổ giáo dục, vấn đề không kém phần quan

trọng là giáo dục thế hệ trẻ trong nhà trƣờng phổ thông thành những con ngƣời mới

phát triển tài hoa, lành mạnh cả về thể chất lẫn tinh thần.

Điều 28 trong luật giáo dục yêu cầu nội dung, phƣơng pháp giáo dục phổ thông

có ghi rõ “Phƣơng pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ

động, sáng tạo của học sinh; phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi

dƣỡng phƣơng pháp tự học, khả năng làm việc theo nhóm; rèn luyện kỹ năng vận

dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học

tập cho học sinh”. (Luật giáo dục 38/2005/QH11). Makarenco- nhà sƣ phạm nổi

tiếng của nƣớc Nga đầu thế kỷ XX, cũng đã nói: “Tôi kiên trì nói rằng các vấn đề

giáo dục, phƣơng pháp giáo dục không thể hạn chế trong các vấn đề dạy học, lại càng

không thể để cho quá trình giáo dục chỉ thực hiện trên lớp học mà đáng ra phải là

trên mỗi mét vuông của đất nƣớc ta… Nghĩa là trong bất kì hoàn cảnh nào cũng

không đƣợc quan niệm rằng công tác giáo dục chỉ đƣợc tiến hành trong lớp”. [17]

Nền giáo dục Việt nam từ sau Cách mạng Tháng tám 1945 đến nay rất quan tâm

đến vấn đề giáo dục toàn diện cho học sinh, trong đó hoạt động ngoại khoá là một

bộ phận không thể thiếu của quá trình giáo dục.

Tổ chức học tập trên lớp và tổ chức học tập ngoại khoá là hai bộ phận hữu cơ

hợp thành để thống nhất trong quá trình giáo dục nhằm thực hiện mục tiêu dạy học.

Tuy nhiên, việc tổ chức hoạt động ngoại khoá nhƣ thế nào để đảm bảo mục tiêu dạy

học là rất quan trọng đối với mỗi giáo viên.

Từ đầu thế kỉ 20, các nhà sƣ phạm Mỹ đã xây dựng cơ sở lý luận cho phƣơng

pháp dự án (Project method) và coi đây là phƣơng pháp dạy học quan trọng để thực

hiện dạy học hƣớng vào ngƣời học nhằm khắc phục nhƣợc điểm của dạy học truyền

thống. Mục tiêu của dạy học dự án và hoạt động ngoại khoá đều hƣớng tới giáo dục

toàn diện học sinh, không chỉ tập trung vào dạy học kiến thức mà còn đặt sự quan tâm

6

chủ yếu đến phát triển kĩ năng sống, khả năng làm việc nhóm, óc tƣ duy sáng

tạo…Mặt khác, nếu nhƣ dạy học dự án đòi hỏi có nhiều thời gian mà chƣơng trình

chính khoá khó có thể thực hiện thì hoạt động ngoại khoá đáp ứng đủ yêu cầu đó. Với

thế mạnh của ngoại khoá, giáo viên hoàn toàn có thể triển khai dạy học dự án, đặc

biệt tổ chức trong các hội thi vật lí sẽ mang lại hiệu quả cao trong học tập, kích thích

động cơ hứng thú của ngƣời học, phát triển năng lực sáng tạo, giúp học sinh biết vận

dụng những tri thức đã học để giải quyết các vấn đề do thực tiễn đời sống đặt ra, đáp

ứng yêu cầu đào tạo nhân lực trong thế kỉ XXI, hƣởng ứng phong trào thi đua “Xây

dựng trƣờng học thân thiện, học sinh tích cực”.

Trƣớc đây, đã có nhiều đề tài nghiên cứu về việc tổ chức hoạt động ngoại khoá

nhƣ: “Nghiên cứu việc tổ chức một số buổi học ngoại khoá về phần quang hình cho

học sinh lớp 8 trung học cơ sở miền núi”- Đỗ Thị Minh- luận văn thạc sĩ năm 2000 ở

trƣờng ĐHSP Hà Nội, “Nghiên cứu việc tổ chức hoạt động ngoại khoá về “động học

chuyển động thẳng” ở lớp 10 THPT nhằm phát huy tính tích cực và phát triển năng

lực sáng tạo của học sinh” của Nguyễn Hƣơng Lan- Luận văn thạc sĩ giáo dục năm

2007 hay “Nguyên cứu tổ chức họat động ngoại khóa về “Tĩnh học vật rắn” ở lớp 10

theo hƣớng phát huy tính tích cực và phát triển năng lực sáng tạo của học sinh”- Ngô

Thị Bình năm 2009…và cũng có một số đề tài nghiên cứu về dạy học dự án nhƣ: “Tổ

chức dạy học dự án nội dung kiến thức phần máy điện chƣơng “Dòng điện xoay

chiều” sách giáo khoa vật lí lớp 12 nâng cao trung học phổ thông”- Vũ Văn Dụng￾Luận văn thạc sĩ năm 2009, Tổ chức dạy học dự án nội dung kiến thức “Dòng điện

trong chất bán dẫn” sách giáo khoa vật lí lớp 11 nâng cao trung học phổ thông”-

Phạm Văn Hoạch- Luận văn cao học 2009 hay trong luận văn cao học năm 2006 của

Trần Thị Thuý Hằng và Đào Thu Thuỷ đã vận dụng dạy học dự án vào việc việc tổ

chức các hoạt động nhận thức khi dạy học các kiến thức về bảo toàn năng lƣợng lớp 9

và cảm ứng điện từ lớp 11. Tuy nhiên chƣa có nghiên cứu nào về vận dụng dạy học

dự án để tổ chức các hoạt động ngoại khoá thông qua hội thi vật lí cho học sinh khi

dạy học nội dung kiến thức chƣơng “Các định luật bảo toàn” Vật lí lớp 10.

Là một học viên cao học đồng thời là một giáo viên dạy học ở trƣờng THPT, tôi

nhận thấy việc tổ chức đƣợc các hoạt động ngoại khoá cho học sinh là cần thiết và có

7

thể vận dụng dạy học dự án để tổ chức hoạt động ngoại khoá cho học sinh khi dạy

học các nội dung kiến thức chƣơng “Các định luật bảo toàn” vật lí lớp 10 ban cơ bản

với hy vọng có thể giúp học sinh vận dụng đƣợc các kiến thức vật lí vào thực tế đời

sống, khơi dậy lòng say mê và phát triển năng lực sáng tạo.

Từ những lí do trên, chúng tôi lựa chọn đề tài: “Tổ chức dạy học dự án qua hoạt

động ngoại khoá khi dạy học các nội dung kiến thức chƣơng “Các định luật bảo toàn”

Vật lí lớp 10 ban cơ bản”.

2. Mục tiêu nghiên cứu

Tổ chức dạy học dự án qua hoạt động ngoại khoá cho học sinh khi dạy học các

nội dung kiến thức chƣơng “Các định luật bảo toàn” Vật lí lớp 10 ban cơ bản nhằm

giúp học sinh vận dụng đƣợc các kiến thức vật lí vào thực tế đời sống, phát huy tính

tích cực và phát triển năng lực sáng tạo của học sinh trong học tập.

3. Nhiệm vụ nghiên cứu

Để đạt đƣợc mục tiêu nghiên cứu ở trên, chúng tôi đề ra các nhiệm vụ nghiên

cứu cụ thể nhƣ sau:

+ Nghiên cứu các quan điểm dạy học hiện đại, trong đó đặc biệt quan tâm đến

cơ sở lí luận của dạy học dự án.

+ Nghiên cứu cơ sở lí luận của việc tổ chức hoạt động ngoại khoá, các bƣớc tiến

hành hội thi vật lí.

+ Tìm hiểu tính ƣu việt của việc vận dụng dạy học dự án để tổ chức ngoại khoá

cho học sinh.

+ Các biểu hiện của tính tích cực và năng lực sáng tạo của học sinh trong dạy

học dự án thông qua hoạt động ngoại khoá.

+ Nghiên cứu nội dung kiến thức chƣơng “Các định luật bảo toàn”- Sách giáo

khoa vật lí lớp 10 ban cơ bản. Từ đó, vận dụng lí luận của dạy học dự án để tổ chức

hoạt động ngoại khoá cho học sinh.

+ Tìm hiểu thực tế dạy và học môn vật lí đặc biệt là chƣơng “Các định luật bảo

toàn” Vật lí lớp 10 ban cơ bản.

+ Xây dựng nội dung hoạt động ngoại khoá.

8

+ Tiến hành thực nghiệm sƣ phạm theo nội dung và tiến trình đã soạn thảo.

Phân tích kết quả thực nghiệm thu đƣợc để đánh giá hiệu quả của hoạt động ngoại

khóa đã đề xuất đối với việc phát huy tính tích cực, tự chủ và sáng tạo cũng nhƣ sự

vận dụng các kiến thức vật lí vào thực tế đời sống của học sinh. Từ đó, nhận xét, rút

kinh nghiệm, sửa đổi, bổ sung để có thể tổ chức các hoạt động ngoại khoá khác trên

cơ sở vận dụng lí luận của dạy học dự án cho nhiều nội dung kiến thức trong chƣơng

trình vật lí THPT.

4. Đối tƣợng nghiên cứu

Các nội dung kiến thức chƣơng “Các định luật bảo toàn” Sách giáo khoa vật lí

lớp 10 ban cơ bản.

Hoạt động dạy và học các nội dung kiến thức chƣơng “Các định luật bảo toàn”

Sách giáo khoa vật lí lớp 10 ban cơ bản.

5. Giả thuyết khoa học

Nếu vận dụng cơ sở lí luận của dạy học dự án để tổ chức hoạt động ngoại khoá

cho học sinh khi dạy học nội dung kiến thức chƣơng “Các định luật bảo toàn” Vật lí

lớp 10 ban cơ bản thì sẽ giúp học sinh vận dụng đƣợc các kiến thức vật lí vào đời

sống thực tiễn, phát huy tính tích cực và phát triển năng lực sáng tạo của học sinh

trong học tập.

6. Phƣơng pháp nghiên cứu

Để thực hiện các nhiệm vụ trên, chúng tôi sử dụng các phƣơng pháp nghiên

cứu sau:

+ Phƣơng pháp nghiên cứu lí luận:

Nghiên cứu các tài liệu về cơ sở lí luận của dạy học dự án, của hoạt động ngoại

khoá để làm cơ sở định hƣớng cho việc thực hiện mục tiêu nghiên cứu.

Nghiên cứu chƣơng trình vật lí 10, trong đó đặc biệt quan tâm đến chƣơng

“Các định luật bảo toàn”; nội dung kiến thức sách giáo khoa, sách giáo viên và các tài

liệu tham khảo khác để xác định đƣợc mục tiêu dạy học của chƣơng.

+ Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn: Tìm hiểu việc dạy (thông qua phỏng vấn,

trao đổi với giáo viên) và việc học (thông qua trao đổi với học sinh) nhằm sơ bộ đánh

giá tình hình dạy học chƣơng “Các định luật bảo toàn” Vật lí lớp 10 ban cơ bản.

9

+ Phƣơng pháp thực nghiệm: Tiến hành thực nghiệm sƣ phạm theo kế hoạch.

Phân tích kết quả thu đƣợc trong quá trình thực nghiệm sƣ phạm, đối chiếu với mục

tiêu nghiên cứu và rút ra kết luận của đề tài.

7. Ý nghĩa của đề tài

+ Làm rõ cơ sở lí luận về dạy học dự án, về tổ chức hoạt động ngoại khoá

trong dạy học vật lí nói chung và tổ chức hội thi vật lí nói riêng.

+ Vận dụng cơ sở lí luận của dạy học dự án để tổ chức hoạt động ngoại khoá

thông qua hội thi vật lí cho học sinh khi dạy học các nội dung kiến thức chƣơng “Các

định luật bảo toàn” Vật lí lớp 10 ban cơ bản. Các hoạt động ngoại khóa đề xuất có thể

làm tài liệu tham khảo cho giáo viên và học sinh trong quá trình dạy và học.

8. Cấu trúc luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, luận văn có ba chƣơng:

Chƣơng 1: Cơ sở lí luận.

Chƣơng 2: Tổ chức dạy học dự án qua hoạt động ngoại khoá khi dạy học các

kiến thức chƣơng “Các định luật bảo toàn” Vật lí lớp 10 ban cơ bản.

Chƣơng 3: Thực nghiệm sƣ phạm.

10

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN

1.1. Quan điểm hiện đại về dạy học

1.1.1. Bản chất của hoạt động dạy

"Hoạt động dạy là hoạt động của ngƣời lớn tổ chức và điều khiển hoạt động của

trẻ nhằm giúp chúng lĩnh hội nền văn hóa- xã hội, tạo ra sự phát triển tâm lý, hình

thành nhân cách của chúng" [16].

Trong phƣơng pháp dạy học tích cực, ngƣời thày là chủ thể của hoạt động dạy,

giữ vai trò chủ đạo trong tiến trình dạy học. Ngƣời thày không còn đóng vai trò là

ngƣời truyền đạt kiến thức mà là ngƣời thiết kế, tổ chức, điều khiển hoạt động học để

học trò có thể tự lực chiếm lĩnh nội dung học tập, chủ động đạt các mục tiêu kiến

thức, kĩ năng, thái độ theo yêu cầu của chƣơng trình, đồng thời phát triển tâm lí và

hình thành nhân cách.

Nhƣ vậy bản chất của hoạt động dạy là hoạt động tổ chức hoạt động nhận thức

cho HS, dạy HS cách tìm ra chân lí. Muốn tạo ra đƣợc tính tích cực trong hoạt động

của HS thì ngƣời thầy phải có khả năng tổ chức và điều khiển hoạt động học. Phải

làm sao cho các em vừa ý thức đƣợc đối tƣợng cần lĩnh hội, vừa biết cách chiếm lĩnh

đƣợc đối tƣợng đó.

* Vai trò của GV trong hoạt động dạy:

- GV cần phải là ngƣời biết tôn trọng hoạt động sáng tạo của trò. Làm đƣợc điều

này, GV sẽ mở rộng, tạo hứng thú, kích thích việc xem xét, so sánh… tạo nên những

cảm xúc sáng tạo cho HS.

- GV cần dạy học theo hƣớng mở nhiều hơn; luôn đặt ra những câu hỏi mở

rộng, có tính chuyên môn cao để định hƣớng, kích thích tƣ duy sáng tạo của ngƣời

học.

- GV tạo mọi điều kiện cho HS tƣơng tác lẫn nhau, tạo điều kiện để HS trình

bày những ý kiến của họ, cho HS thời gian suy nghĩ, thể hiện và bảo vệ ý tƣởng cá

nhân trƣớc tập thể.

- GV cũng cần có sự đồng cảm với HS, cùng HS đối thoại nhằm giúp HS tích

cực và say mê trong sáng tạo.

11

- GV nên tham gia đánh giá cùng HS nghĩa là để cho HS có quyền đánh giá và

tự đánh giá. Điều này sẽ giúp cho HS ý thức cao về bản thân, về những điểm mạnh,

điểm yếu của mình từ đó định hƣớng phát triển và khắc phục.

Bất kỳ phƣơng pháp dạy học nào cũng có những ƣu điểm và hạn chế. Vì vậy,

GV cần biết vận dụng chúng vào thời điểm nào, hoàn cảnh nào, đó mới là quan trọng

và có tính quyết định, là ngƣời biết kết nối, xâu chuỗi, vận dụng nhiều phƣơng pháp

dạy học trong những tình huống cụ thể, trong từng bài giảng cụ thể và ở từng đối

tƣợng ngƣời học cụ thể.

1.1.2. Bản chất của hoạt động học

"Hoạt động học là hoạt động đặc thù của con ngƣời đƣợc điều khiển bởi mục

đích tự giác, là sự lĩnh hội những tri thức, kĩ năng, kỹ xảo mới, những hình thức hành

vi và những dạng hoạt động nhất định"[16]. Hoạt động học tập là hoạt động chuyên

hƣớng vào sự tái tạo lại tri thức ở ngƣời học, là hoạt động nhằm tạo ra sự thay đổi về

tri thức, kĩ năng, thái độ trong cá nhân ngƣời học một cách bền vững, có thể quan sát

đƣợc, bao gồm các hành động thể lực và trí tuệ của họ. [8]

Sự tái tạo ở đây hiểu theo nghĩa là phát hiện lại. Tri thức đã đƣợc các nhà khoa

học tìm hiểu trƣớc và để tái tạo lại, ngƣời học không có cách gì khác đó là phải huy

động nội lực của bản thân (động cơ, ý chí, …). Do đó, hoạt động học làm thay đổi

chính ngƣời học. Đây là hoạt động chủ đạo của lứa tuổi HS và giữ vai trò quan trọng

trong việc hình thành và phát triển tâm lý của ngƣời học trong lứa tuổi này.

Nhƣ vậy, HS là chủ thể của hoạt động học, giữ vai trò tích cực, tự chủ, sáng tạo,

tự tổ chức, tự điều khiển hoạt động nhận thức của mình. Học tập không chỉ xảy ra

trong nhà trƣờng mà còn xảy ra mọi nơi nên HS có thể học bằng nhiều cách khác

nhau. Để trở thành một ngƣời học tốt, ngƣời học cần rèn luyện những đặc điểm sau:

- Ngƣời học phải luôn có nhu cầu và động lực sáng tạo, luôn ý thức vấn đề đó là

của chính bản thân mình. Điều này sẽ kích thích niềm hứng thú, đam mê của HS, phải

tự mình giải quyết đƣợc các vấn đề bằng cách tự tìm hiểu, hỏi thầy cô giáo, hoặc

ngƣời có kinh nghiệm trong lĩnh vực này, biết sử dụng tri thức có sẵn để tạo bƣớc

nhảy giúp họ nhìn mọi việc theo cách mới.

- Ngƣời học luôn để ý quan sát, tìm hiểu, học hỏi ở mọi lúc, mọi nơi.