Tổ chức dạy học chủ đề

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

–––––––––––––––––––––

VŨ TUÂN

TỔ CHỨC DẠY HỌC CHỦ ĐỀ “TRÁI ĐẤT VÀ BẦU TRỜI”

TRONG DẠY HỌC MÔN KHOA HỌC TỰ NHIÊN LỚP 6

THEO ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC STEM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

–––––––––––––––––––––

VŨ TUÂN

TỔ CHỨC DẠY HỌC CHỦ ĐỀ “TRÁI ĐẤT VÀ BẦU TRỜI”

TRONG DẠY HỌC MÔN KHOA HỌC TỰ NHIÊN LỚP 6

THEO ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC STEM

Ngành: Lí luận và PPDH bộ môn Vật lí

Mã số: 8140111

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN QUANG LINH

THÁI NGUYÊN - 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam kết luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số

liệu, kết quả nghiên cứu và những kết luận của luận văn này chưa được công bố

trong bất kì một công trình nghiên cứu nào.

Thái Nguyên, tháng 9 năm 2020

Tác giả

VŨ TUÂN

ii

LỜI CẢM ƠN

Trước hết tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Quang Linh đã

tận tình định hướng, hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện nghiên cứu và

hoàn thành luận văn.

Tôi cũng xin cảm ơn Ban Giám Hiệu, phòng Sau đại học, khoa Vật lí

trường ĐHSP Thái Nguyên, trường THCS Hoàng Văn Thụ - thành phố Lạng

Sơn - Tỉnh Lạng Sơn, các thầy cô giáo, bạn bè đồng nghiệp đã giúp đỡ tôi hoàn

thành luận văn.

Cuối cùng xin cảm ơn gia đình, bạn bè đã động viên hỗ trợ tôi trong suốt

thời gian theo học cao học và hoàn thành luận văn.

Thái Nguyên, tháng 9 năm 2020

Tác giả luận văn

Vũ Tuân

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN.................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN......................................................................................................ii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.................................................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................vii

DANH MỤC CÁC HÌNH ................................................................................viii

MỞ ĐẦU.............................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài ......................................................................................... 1

2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................... 3

3. Đối tượng nghiên cứu.................................................................................. 3

4. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................. 3

5. Phương pháp nghiên cứu............................................................................. 3

6. Giả thuyết khoa học..................................................................................... 4

7. Cấu trúc của đề tài ....................................................................................... 4

NỘI DUNG.........................................................................................................5

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN........................................5

1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu về giáo dục Stem........................................... 5

1.1.1. Nghiên cứu về giáo dục STEM trên thế giới..................................... 5

1.1.2. Nghiên cứu về giáo dục STEM ở trong nước.................................. 10

1.2. Giáo dục Stem ........................................................................................ 14

1.2.1. Khái niệm giáo dục STEM.............................................................. 14

1.2.2. Mục tiêu giáo dục STEM ................................................................ 15

1.2.3. Giáo dục STEM trong chương trình giáo dục phổ thông mới ........ 16

1.2.4. Quy trình thiết kế chủ đề dạy học theo định hướng giáo dục STEM... 19

1.2.5. Tiêu chí đánh giá chủ đề dạy học theo định hướng giáo dục STEM ... 22

1.3. Phát triển năng lực giải quyết vấn đề cho học sinh trong dạy học

theo định hướng giáo dục STEM .................................................................. 32

iv

1.3.1. Khái niệm năng lực giải quyết vấn đề............................................. 32

1.3.2. Các biểu hiện của năng lực giải quyết vấn đề ................................. 33

1.3.3. Cấu trúc của năng lực giải quyết vấn đề ......................................... 34

1.4. Điều tra thực tiễn việc dạy học theo định hướng giáo dục Stem ........... 37

1.4.1. Mục đích điều tra............................................................................. 37

1.4.2. Phương pháp điều tra....................................................................... 37

1.4.3. Kết quả điều tra thông qua phiếu phỏng vấn................................... 38

TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 ....................................................................................44

CHƯƠNG 2: THIẾT KẾ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CHỦ ĐỀ TRÁI

ĐẤT VÀ BẦU TRỜI THEO ĐỊNH HƯỚNG GIÁO DỤC STEM.............45

2.1. Vị trí, cấu trúc, nội dung kiến thức và mục tiêu kiến thức của chủ đề... 45

2.1.1. Vị trí................................................................................................. 45

2.1.2. Cấu trúc và nội dung kiến thức........................................................ 45

2.1.3. Nội dung kiến thức cơ bản của chủ đề ............................................ 45

2.1.4. Mục tiêu về các yêu cầu cần đạt...................................................... 45

2.2. Thiết kế dạy học chủ đề trái đất và bầu trời theo định hướng giáo

dục Stem........................................................................................................ 46

2.2.1. Lý do chọn chủ đề ........................................................................... 46

2.2.2. Mục tiêu của chủ đề......................................................................... 47

2.2.3. Phân phối thời gian cho các kiến thức của chủ đề .......................... 47

2.2.4. Kiến thức STEM trong chủ đề......................................................... 48

2.2.5. Sản phẩm dự kiến ............................................................................ 49

2.2.6. Tiến hành hoạt động ........................................................................ 49

2.3. Đánh giá năng lực giải quyết vấn đề của học sinh trong quá trình

dạy học .......................................................................................................... 55

2.3.1. Các tiêu chí và phiếu giáo viên đánh giá nhóm học sinh ................ 55

2.3.2. Các tiêu chí và phiếu để học sinh tự đánh giá và đánh giá

đồng đẳng.................................................................................................. 57

v

TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 ....................................................................................59

CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM..................................................60

3.1. Mục đích và nhiệm vụ của thực nghiệm sư phạm.................................. 60

3.1.1. Mục đích của thực nghiệm sư phạm................................................ 60

3.1.2. Nhiệm vụ của thực nghiệm sư phạm............................................... 60

3.2. Đối tượng của thực nghiệm sư phạm ..................................................... 60

3.3. Kế hoạch thực nghiệm sư phạm ............................................................. 61

3.4. Đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm................................................. 62

3.4.1. Đánh giá định tính ........................................................................... 62

3.4.2. Đánh giá định lượng ........................................................................ 66

TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 ....................................................................................70

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.........................................................................71

TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................73

PHỤ LỤC

vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

STT Chữ cái viết tắt Cụm từ đầy đủ

1 GQVĐ Giải quyết vấn đề

2 GV Giáo viên

3 HS Học sinh

4 SGK Sách giáo khoa

5 STEM

Khoa học, Công nghệ, Kỹ

thuật và Toán học

6 THCS Trung học cơ sở

7 TNSP Thực nghiệm sư phạm