Tổ chức dạy học chương cảm ứng điện từ vật lí 11 nâng cao thpt với sự hỗ trợ của hệ thống bảng tương tác activboard.

Khóa luận tốt nghiêp Khoa vật lý

- 1-

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA VẬT LÝ

----------

TRỊNH THỊ ÁNH TUYẾT

Tổ chức dạy học chương Cảm Ứng Điện Từ vật

lí 11 nâng cao THPT với sự hỗ trợ của hệ thống

bảng tương tác Activboard

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

SƯ PHẠM VẬT LÝ

Khóa luận tốt nghiêp Khoa vật lý

- 2-

MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài

Ngày nay, nền kinh tế thế giới là một nền kinh tế tri thức nên đòi hỏi một nguồn

nhân lực có kiến thức, năng động và sáng tạo. Trước sự phát triển của khoa học và

công nghệ tạo sự bùng nổ thông tin, làm cho lượng kiến thức nhân loại tăng lên nhanh

chóng. Vì vậy, để theo kịp sự phát triển của thời đại và hòa nhập vào nền kinh tế thế

giới thì sự nghiệp giáo dục nước ta cần phải đổi mới. Đổi mới trong giáo dục cần phải

thực hiện một cách mạnh mẽ và toàn diện và đồng bộ nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục

và chất lượng dạy học. Trong đổi mới giáo dục thì đổi mới phương pháp dạy học có ý

nghĩa chiến lược, góp phần đào tạo ra lớp người có trình độ văn hóa cao, năng động,

giàu tính sáng tạo với năng lực tư duy và hành động độc lập cao.

Việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học đang là một vấn đề được ngành

giáo dục quang tâm. Trong những năm vừa qua, chương trình sách giáo khoa và thiết

bị dạy học đã được Bộ giáo dục và Đào tạo tiến hành đổi mới đồng bộ. Những thiết bị

dạy học có ứng dụng công nghệ thông tin được phát triển mạnh mẽ và bước đầu có

hiệu quả, góp phần đổi mới phương pháp dạy học và nâng cao chất lượng dạy học.

Thực tế cho thấy những ứng dụng của công nghệ thông tin đã đóng góp vai trò rất

lớn trong quá trình đổi mới phương pháp dạy học: CNTT vừa là phương tiện dạy học

với nhiều ưu điểm, vừa là môi trường học tập mới với nhiều hình thức dạy và học đa

dạng. Vì vậy việc ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học đang được các giáo viên

quan tâm, khai thác và sử dụng dưới mọi hình thức. Trong đó, GV đã ứng dụng những

phần mềm phục vụ trực tiếp cho việc thiết kế và thể hiện bài giảng.

Gần đây, CNTT cung cấp khá nhiều phần mềm công cụ trợ giúp GV tạo ra các

sản phẩm cá nhân là các bài giảng điện tử sinh động và sáng tạo. Các phần mềm này

rất dễ sử dụng, chưa đòi hỏi GV có trình độ cao về công nghệ thông tin. GV chỉ cần có

kiến thức cơ bản về máy vi tính là có thể tạo ra các sản phẩm có chất lượng. Phần mềm

Khóa luận tốt nghiêp Khoa vật lý

- 3-

được sử dụng phổ biên nhất là Microsort PowerPoint. Đây là phần mềm dễ sử dụng, có

thể tạo bài giảng sinh động, dễ thích hợp các nội dung multimedia. Tuy nhiên, phần

mềm này không có hệ thống chấm điểm, thiếu các thiết kế trình diễn làm sẵn, phần

mềm không hỗ trợ các công cụ để xây dựng bài tập trắc nghiệm, bài tập ô chữ, khi sử

dụng PM giáo viên không thể chủ động trong lúc dạy mà hoàn toàn phụ thuộc vào máy

vi tính.

Một phần mềm khác đang được Bộ giáo dục và đào tạo khuyến khích sử dụng để

tạo BGĐT. Đó là hệ thống bảng dạy tương tác Activboard của hãng Promethean -

Anh. Activboard có một số điểm mạnh như: GV có thể chủ động tương tác trực tiếp

trên bài giảng của mình mà không phải theo một lịch trình có sẵn như trong powerpoint

từ đó giáo viên có thể tạo ra các hoạt động học tập ngay trên bài giảng của mình; GV

tương tác với bảng hoàn toàn giống như dùng phấn viết bảng (kết hợp với phương pháp

dạy học truyền thống đồng thời GV và học sinh có thể ngăn ngừa được các bệnh như

lao phổi,.. trong lúc giảng day); khi chuyển sang chế độ chú thích màn hình nền ta hoàn

toàn có thể tương tác trên bất cứ phần mềm khác được mà vẫn sử dụng được các công

cụ của phần mềm này (Ví dụ bạn có thể tương tác ngay trên PowerPoint, Word...);

phần mềm tích hợp sẵn công cụ ghi âm, ghi hình, công cụ chụp màn hình (đây là

những công cụ không có sẵn ở các phần mềm khác mà phải cài đặt thêm); PM cho

phép chèn trực tiếp file Flash mà không cần phải thiết lập các thông số hay cài thêm

phần mềm hỗ trợ như PowerPoint hay Violet; hệ thống tương tác phản hồi trắc nghiệm

của học sinh (Activote) cho GV biết ngay kết quả khi hết thời gian (kết quả trả lời

ActivVote, ActivExpresion GV đều có thể xuất ra file Excel để tổng kết lại) giúp giáo

viên đánh giá tức thì khả năng tiếp thu kiến thức của từng học sinh qua đó giáo viên sẽ

nhận biết ưu khuyết điểm và phát hiện khả năng nổi bật của học sinh; PM còn hỗ trợ

các công cụ toán học (thước thẳng, compa, thước đo độ…) thích hợp cho việc giải bài

tập trực tiếp trên lớp v.v…

Khóa luận tốt nghiêp Khoa vật lý

- 4-

Hiện nay, phần mềm Activboard đã và đang được trang bị để thí điểm ở một số

trường trung học cơ sở thuộc quận Cẩm lệ- TP Đà Nẵng và một số trường THPT thuộc

tỉnh Lâm Đồng và nhiều tỉnh thành khác.

Mỗi phần mềm đều có những ưu và nhược điểm riêng, GV có thể sử dụng kết hợp

nhiều PM khác nhau để tận dụng những ưu điểm của từng phần mềm vào quá trình dạy

học của mình nhằm đạt hiệu quả cao. Tuy nhiên với những khả năng có được của PM

Activboard, việc kết hợp hợp lí các phương pháp dạy học tích cực với phần mềm này

để tổ chức dạy học thì chất lượng của tiết học sẽ cao hơn.

Từ những lí do trên, tôi chọn đề tài: “Tổ chức dạy học chương Cảm Ứng Điện

Từ vật lí 11 nâng cao THPT với sự hỗ trợ của hệ thống bảng tương tác Activboard”

2. Mục tiêu đề tài

- Bổ sung được cơ sở lí luận của việc thiết kế BGĐT để tổ chức dạy học vật lí cho

HS ở trường phổ thông.

- Xây dựng được hệ thống BGĐT chương Cảm Ứng Điện Từ vật lí 11 nâng cao

trên hệ thống bảng tương tác Activboard.

- Xây dựng được tiên trình tổ chức dạy học chương Cảm Ứng Điện Từ với sự hỗ

trợ của hệ thống BGĐT đã được xây dựng.

3. Giả thuyết khoa học

Nếu GV tổ chức dạy học chương Cảm Ứng Điện Từ vật lí 11 nâng cao THPT

thông qua hệ thống BGĐT thiết kế trên PM Activboard theo đúng tiến trình đã

được xây dựng thì hoạt động học tập của HS sẽ được tích cực hóa, góp phần

nâng cao chất lượng dạy học vật lí ở trường THPT

4. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Nghiên cứu cơ sở lí luận của việc tổ chức dạy học với sự hỗ trợ của máy vi tính

trong dạy học vật lí ở trường phổ thông.

- Nghiên cứu chương trình, nội dung chương Cảm Ứng Điện Từ vật lí 11 nâng

cao THPT.

Khóa luận tốt nghiêp Khoa vật lý

- 5-

- Nghiên cứu khả năng hỗ trợ của máy tính trong việc tổ chức dạy học chương

Cảm Ứng Điện Từ vật lí 11 nâng cao THPT.

- Nghiên cứu cơ sở lí luận của việc thiết kế BGĐT để tổ chức dạy học vật lí cho

HS ở trường THPT.

- Nghiên cứu hệ thống bảng tương tác Activboard thiết kế các BGĐT chương

Cảm Ứng Điện Từ.

- Tiến hành TN ở trường THPT để đánh giá hiệu quả của đề tài.

5. Đối tượng nghiên cứu

Hoạt động dạy học chương Từ Trường vật lí 11 nâng cao THPT với sự hỗ trợ của

hệ thống bảng tương tác Activboard.

6. Phạm vi nghiên cứu

Nghiên cứu sự hỗ trợ của hệ thống bảng tương tác Activboard để tổ chức dạy học

chương Cảm Ứng Điện Từ vật lí 11 nâng cao THPT.

7. Lịch sử vấn đề nghiên cứu

Hiện nay có nhiều công trình nghiên cứu của các tác giả: Nguyễn Quang Lạc,

Quách Tuấn Ngọc, Lê Công Triêm, Nguyễn Sĩ Đức… về việc sử dụng máy tính để day

học. Trong các công trình nghiên cứu, các tác giả đã nhấn mạnh máy tính là một

phương tiện dạy học hiện đại sẽ được sử dụng nhằm nâng cao chất lượng dạy và học

của tất cả các bộ môn bởi vì những đặc tính ưu việc của nó mà những phương tiện

truyền thống không có được…

Việc sử dụng máy tính vào dạy học vật lí cũng được nhiều luận văn tiến sĩ nghiên

cứu. Bên cạnh đó, một số luận văn thạc sĩ cũng đã nghiên cứu việc sử dụng máy vi tính

vào dạy học vật lí như tác giả Phan Nhật Khánh tập trung vào việc thiết kế và sử dụng

tài liệu điện tử hỗ trợ dạy học phần Nhiệt học vật lí 10 THPT; tác giả Nguyễn Trúc

Anh đã sử dụng PM Microsoft PowerPoint để thiết kế BGĐT cho phần cơ học vật lí

lớp 10 THPT…

Trong các công trình ở trên, các tác giả đã sử dụng nhiều phần mềm vào trong

dạy học vật lí phần cơ học, nhiệt học, quang học nhưng chưa có công trình nào nghiên

Khóa luận tốt nghiêp Khoa vật lý

- 6-

cứu việc tổ chức dạy học chương Cảm Ứng Điện Từ vật lí 11 nâng cao với sự hỗ trợ

của hệ thống bảng tương tác Activboard.

8. Phương pháp nghiên cứu đề tài

8.1 Phương pháp nghiên cứu lí thuyết

- Nghiên cứu chủ trương của Đảng, chính sách của nhà nước, cùng các thiết bị

của Bộ Giao Dục và Đào tạo về vấn đề đổi mới phương pháp dạy học ở trường

THPT có sự hỗ trợ của máy tính.

- Nghiên cứu sách, luận văn, luận án liên quan đến vấn đề tổ chức dạy học với sự

hỗ trợ của máy tính trong dạy học vật lí ở trường THPT.

8.2 Phương pháp nghiên cứu thực tiễn

- Nghiên cứu khả năng hỗ trợ của máy tính trong việc tổ chức dạy học chương

Cảm Ứng Điện Từ.

- Nghiên cứu khả năng hỗ trợ của một số PM trong việc tạo lập các tư liệu số hóa

sử dụng trong tổ chức dạy học chương Cảm Ứng Điện Từ.

- Nghiên cứu khai thác hệ thống bảng tương tác Activboard thiết kế BGĐT cho

chương Cảm Ứng Điện Từ.

9. Cấu trúc đề tài

Mở đầu

Nội dung

Chương 1: Cơ sở lí luận của việc thiết kế BGĐT và tiềm năng của hệ thống

bảng tương tác Activboard trong việc thiết kế BGĐT

Chương 2: Khai thác hệ thống bảng tương tác Activboard trong việc thiết kế

bài giảng điện tử.

Chương 3: Tổ chức dạy học chương Cảm Ứng Điện Từ vật lí 11 nâng cao

THPT với sự hỗ trợ của hệ thống bảng tương tác Activboard

Kết luận

Khóa luận tốt nghiêp Khoa vật lý

- 7-

A. NỘI DUNG

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VIỆC THIẾT KẾ BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ

VÀ TIỀM NĂNG CỦA HỆ THỐNG BẢNG TƯƠNG TÁC ACTIVBOARD

TRONG VIỆC THIẾT KẾ BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ

1.1 Cơ sở lí luận về việc tổ chức dạy học vật lí dưới sự hỗ trợ của máy vi tính

1.1.1 Phương pháp dạy học tích cực

Phương pháp dạy học tích cực là thuật ngữ rút gọn, để chỉ các phương pháp nhằm

đề cao vai trò tích cực, độc lập, tự giác nhận thức của người học dưới sự hướng dẫn của

người dạy.

Trong phương pháp dạy học tích cực, người học đóng vai trò chủ động chiếm lĩnh

tri thức, người dạy đóng vai trò chủ đạo. Phương pháp dạy học tích cực có các đặc

trương cơ bản sau:

- Dạy và học thông qua tổ chức các hoạt động học tập của người học

- Dạy và học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học

- Tăng cường học tập cá thể, phối hợp với học tập hợp tác

- Kết hợp đánh giá của người dạy với tự đánh giá của người học

1.1.2 Vai trò của máy vi tính trong việc tổ chức dạy học vật lý theo hướng phát

huy tính tích cực của học sinh.

Trong quá trình dạy học vật lý, nếu chỉ sử dụng các phương tiện dạy truyền thống

như phấn, bảng đen, tranh ảnh, thí nghiệm thật … thì sẽ gặp khó khăn là HS khó quan