Tiểu luận cao học thời cơ, thách thức của truyền hình trong kỷ nguyên số; nghiên cứu chỉ ra những

TIỂU LUẬN MÔN TRUYỀN HÌNH

TRONG KỶ NGUYÊN SỐ

LỜI MỞ ĐẦU

Truyền hình là một loại hình truyền thông đại chúng chuyển tải thông tin

bằng hình ảnh và âm thanh về một vật thể hoặc một cảnh đi xa bằng sóng vô

tuyến điện. Truyền hình xuất hiện vào đầu thế kỷ thứ XX và phát triển với tốc độ

như vũ bão nhờ sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật và công nghệ, tạo ra một kênh

thông tin quan trọng trong đời sống xã hội. Ngày nay, truyền hình là phương

tiện thiết yếu cho mỗi gia đình, mỗi quốc gia, dân tộc. Truyền hình trở thành vũ

khí, công cụ sắc bén trên mặt trận tư tưởng văn hóa cũng như lĩnh vực kinh tế

xã hội. Ở thập kỷ 50 của thế kỷ XX, truyền hình chỉ được sử dụng như là công

cụ giải trí, rồi thêm chức năng thông tin. Dần dần truyền hình đã trực tiếp tham

gia vào quá trình quản lý và giám sát xã hội, tạo lập và định hương dư luận,

giáo dục và phổ biến kiến thức, phát triển văn hóa, quảng cáo và các dịch vụ

khác. Sự ra đời của truyền hình đã góp phần làm cho hệ thống truyền thông đại

chúng càng thêm hùng mạnh, không chỉ tăng về số lượng mà còn tăng về chất

lượng. Công chúng của truyền hình ngày càng đông đảo trên khắp hành tinh.

Với những ưu thế về kỹ thuật và công nghệ, truyền hình đã làm cho cuộc sống

như được cô đọng lại, làm giàu thêm ý nghĩa, sáng tỏ hơn về hình thức và

phong phú hơn về nội dung.

Ngày 7/9/1970 là ngày phát sóng đầu tiên của chương trình truyền hình

Việt Nam. Thấm thoắt đã 35 năm. Ngày 7/9 trở thành ngày kỉ niệm truyền

thống của truyền hình Việt Nam. Từ ngày ấy đến nay, truyền hình Việt Nam đã

trưởng thành nhanh chóng và có những tiến bộ vượt bậc. Từ phát hình đen trắng

chuyển sang phát hình màu, từ phát thử nghiệm chương trình 4 giờ/ ngày vào

1

ban đêm, đến năm 1995 phát 10 giờ/ ngày; đến nay Đài Truyền hình Việt Nam

phát với tổng số thời lượng là 200 giờ/ ngày trên 5 kênh VTV1, VTV2, VTV3,

VTV4, VTV5 cùng với 4 kênh truyền hình cáp hữu tuyến và 64 đài phát

thanh - truyền hình địa phương. Ngành truyền hình Việt Nam đã có nhiều nỗ lực

vượt bậc nhằm cải tiến, nâng cao chất lượng các chương trình truyền hình, đáp ứng

nhu cầu thông tin ngày càng cao của công chúng. Truyền hình Việt Nam còn

chú trọng đẩy mạnh việc đào tạo đội ngũ cán bộ, công nhân viên, cán bộ kỹ

thuật, đặc biệt là đội ngũ phóng viên, biên tập nhằm nâng cao tính chuyên

nghiệp và sự quy chuẩn của đội ngũ người làm truyền hình hiện đại.

Trong những năm qua, phát thanh - truyền hình Việt Nam đã làm tốt chức

năng vừa là cơ quan ngôn luận của tổ chức Đảng, Nhà nước, vừa là diễn đàn của

nhân dân; góp phần tích cực giữ vững ổn định chính trị, tăng cường an ninh, quốc

phòng, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Hầu hết các cơ quan

phát thanh - truyền hình đã bám sát thực tiễn của đời sống xã hội, thực hiện đúng

sự lãnh đạo, chỉ đạo, định hướng thông tin của Đảng, Nhà nước; thông tin nhanh

nhạy, kịp thời, đầy đủ, toàn diện về mọi diễn biến của đời sống chính trị, kinh tế -

xã hội trong nước và quốc tế, đặc biệt là các sự kiện lớn, đáp ứng tốt quyền được

thông tin của nhân dân; thực hiện tốt chức năng là diễn đàn của nhân dân, góp phần

quan trọng thực hiện dân chủ hóa đời sống xã hội, kịp thời phát hiện và biểu dương

những gương người tốt, việc tốt, những điển hình tiên tiến.

phát thanh - truyền hình là một bộ phận hữu cơ trong hệ thống báo chí ở

nước ta, hướng đến việc phục vụ những cộng đồng người ở từng địa phương, từng

khu vực cụ thể. phát thanh - truyền hình có lợi thế là có khả năng thông tin cho

người dân ở địa phương về mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế, chính trị, văn hóa xã

hội... bằng các thứ tiếng của chính họ, theo cách nói của địa phương, vùng, miền

nơi họ sinh sống. phát thanh - truyền hình phát triển sẽ tạo ra cơ hội để những

2

người sống trong cùng một địa phương kết nối với nhau, chia sẻ kinh nghiệm và hỗ

trợ lẫn nhau một cách dễ dàng. Việc kết hợp những ưu thế của loại hình phát thanh

- truyền hình với tính chất tác động sâu về thông tin, do vậy báo chí địa phương đã

trở thành một phần không thể thiếu trong hệ thống phát thanh - truyền hình nói

riêng và hệ thống các phương tiện truyền thông nói chung ở nước ta. Những năm

qua, đã có một vài cơ quan phát thanh - truyền hình (chủ yếu là các ở thành phố

lớn) tìm cách thích ứng với xu thế kỷ nguyên số và bước đầu thu được những thành

công nhất định. Nhiều các đài phát thanh - truyền hình vẫn sản xuất chương trình

theo lối truyền thống, không có những cải tiến thực sự về nội dung lẫn hình thức.

Phần lớn, họ vẫn “cho” công chúng cái họ “có”, chứ không cung cấp những “cái”

mà công chúng “cần”. Phóng viên chưa có nhiều điều kiện thuận lợi trong việc sử

dụng các chất liệu khác nhau để chuyển tải thông tin nhằm đáp ứng tối đa nhu cầu,

sở thích đa dạng của công chúng. Một số cơ quan chưa thấy được vai trò của kỷ

nguyên số trong sự phát triển của phát thanh, truyền hình hiện nay…

Chỉ có trên cơ sở nhận diện đúng về những thành công, hạn chế, cùng với

những vấn đề đang đặt ra đối với sự vận động, phát triển của phát thanh - truyền

hình mới có thể đề xuất được những giải pháp khoa học nhằm tạo lập các điều kiện

để phát thanh - truyền hình phát triển ngày càng mạnh hơn trong kỷ nguyên số.

Xuất phát từ thực trạng trên, cho thấy việc khảo sát, nghiên cứu phát thanh,

truyền hình ở Việt Nam hiện nay nhằm đổi mới, nâng cao chất lượng là yêu cầu

mang tính cấp thiết từ đó đặt ra vấn đề: “thời cơ, thách thức của truyền hình

trong kỷ nguyên số; Nghiên cứu chỉ ra những vấn đề đặt ra đối với truyền hình

thế giới và truyền hình việt nam trong kỷ nguyên số” đã được lựa chọn làm đề tài

tiểu luận môn học phát thanh trong kỷ nguyên số để nghiên cứu chuyên sâu về phát

thanh trong bối cảnh phát triển xã hội và kỷ nguyên số ở Việt Nam hiện nay.

I. Những khái niệm về Truyền hình

3