Thực trạng tiêu thụ sản phẩm và biện pháp thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm của doanh nghiệp Việt Nam hiện

Lêi më ®Çu

Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, doanh nghiÖp ph¶i tù gi¶i quyÕt ba vÊn ®Ò trung

t©m cña nÒn kinh tÕ: s¶n xuÊt cµi g×? s¶n xuÊt nh thÕ nµo? s¶n xuÊt cho ai? Trong

bèi c¹nh héi nhËp quèc tÕ vµ c¹nh tranh gay g¾t trªn thÞ trêng, tiªu thô s¶n phÈm

cã vai trß quan träng trong sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. BÊt kÓ doanh

nghiÖp s¶n xuÊt hay doanh nghiÖp th¬ng m¹i th× tiªu thô s¶n phÈm thÓ hiÖn uy tÝn

cña doanh nghiÖp, chÊt lîng s¶n phÈm, sù thÝch øng víi nhu cÇu ngêi tiªu dïng vµ

sù hoµn thiÖn cña c¸c ho¹t ®éng dÞch vô. Muèn thóc ®Èy ho¹t ®«ng tiªu thô s¶n

phÈm, doanh nghiÖp ph¶i ¸p dông c¸c biÖn ph¸p g×, t×nh h×nh tiªu thô s¶n phÈm ë

c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam hiÖn nay ra sao vµ c¸c doanh nghiÖp cÇn sù hç trî nµo

tõ phÝa nhµ níc? ChÝnh v× muèn t×m hiÓu vÊn ®Ò nµy, em chän ®Ò tµi “Thùc tr¹ng

tiªu thô s¶n phÈm vµ biÖn ph¸p thóc ®Èy tiªu thô s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ViÖt

Nam hiÖn nay”.

Víi kiÕn thøc vµ tr×nh ®é hiÓu biÕt cã h¹n nªn bµi lµm kh«ng tr¸nh khái cã sai

sãt. Em mong thÇy th«ng c¶m vµ gãp ý ®Ó bµi lµm sau ®¹t kÕt qu¶ tèt h¬n. Em xin

ch©n thµnh c¶m ¬n.

1

Ch¬ng I

Lý luËn chung

I. Kh¸i niÖm tiªu thô s¶n phÈm

I.1. Kh¸i niÖm

Tiªu thô s¶n phÈm lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ h×nh th¸i gi¸ trÞ cña s¶n phÈm

nh»m ®¸p øng c¸c nhu cÇu cña x· héi

I.2. Thùc chÊt cña tiªu thô s¶n phÈm

Thùc chÊt cña tiªu thô s¶n phÈm lµ lµm cho s¶n phÈm trë thµnh hµng ho¶ tªn

thÞ trêng(s¶n phÈm ph¶i thÝch hîp víi nhu cÇu)ph¶i phï hîp víi thÞ trêng

Tiªu thô s¶n phÈm tronh c¬ chÕ thÞ trêng hiÖn nay kh¸c víi tiªu thô s¶n phÈm

trong c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung.Trong c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung viÖc

tiªu thô s¶n phÈm hoµn toµn do Nhµ níc bao tiªu,ttheo chØ tiªu ph¸p lÖnh cña Nhµ

níc,doanh nghiÖp kh«ng cÇn quan t©m ®Õn s¶n phÈm cña m×nh cã tiªu thô ®îc

hay kh«ng.Cßn trong c¬ chÕ thÞ trêng ngµy nay doanh nghiÖp tù quyÕt ®Þnh tiªu

thô s¶n phÈm, tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ hiÖu qu¶ tiªu thô s¶n phÈm

II.Vai trß cña tiªu thô s¶n phÈm(TTSP)

II.1Tiªu thô s¶n phÈm b¶o ®¶m doanh nghiÖp (DN)thùc hiÖn ®ùc môc

tiªu cña m×nh QuyÕt ®Þnh sù tån t¹i, ph¸t triÓn cña DN

BÊt kú mét DN nµo kinh doanh trªn th¬ng trêng ®Òu ®Æt ra 3 môc tiªu c¬

b¶n,l©u dµi: Lîi nhuËn, thÕ lùc vµ an toµn trong kinh doanh. ChØ cã ®iÒu tuú thuéc

vµolo¹i h×nh DN, tuú thuéc vµo giai ®o¹n ph¸t triÓn cña DN (míi thµnh lËp, giai

®o¹n ph¸t triÓn, giai ®o¹n suy tho¸i...), tïy thuéc vµo chu kú sèng s¶n phÈm,tuú

thuéc vµo thÞ trêng ( thÞ trêng cò,thÞ trêng míi...), tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn thùc tÕ,

cô thÓ,nhng biÕn ®éng cña m«i trêng kinh doanh...mµ DN ®Æt môc tiªu nµo lµ

môc tiªu hµng ®Çu, quan träng nhÊt ®Ó híng toµn bé nç lùc cña DN vµo cè g¾ng

thùc hiÖn môc tiªu ®ã

Lîi nhuËn lµ môc tiªu trªn hÕt, trùc tiÕp,tríc m¾t, l©u dµi vµ thêng xuyªn cña

ho¹t ®éng kinh doanh.VÊn ®Ò lµ lµm thÕ nµo ®Ó thu ®îc lîi nhuËn?

Lîi nhuËn = Tæng doanh thu - Tæng chi phÝ

VËy muèn cã lîi nhuËn, hoÆc t¨ng doanh thu, hoÆc gi¶m chi phÝ hoÆc kÕt hîp

c¶ hai.§Ó t¨ng doanh thuDN ph¶i tiªu thô ®îc hµng ho¸ nhng ph¶i ®¶m b¶o Tæng

doanh thu lín h¬n Tæng chi phÝ th× míi cã l·i.DN tiªu thô ®îc hµng ho¸ sÏ thu ®-

2

îc doanh thu ®Ó bï ®¾p chi phÝ vµ cã l·i, thùc hiÖn t¸i ®Çu t vµo s¶n xuÊt, cã vËy

DN míi tån t¹i vµ ph¸t triÓn

DN tiªu thô ®îc sa¶n phÈm, ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ s¶n phÈm cña DN ®îc thÞ tr￾êng chÊp nhËn,tho¶ m·n ®îc nhu cÇu thÞ trêng. Cïng víi viÖc nghiªn cøu, ph¸t

triÓn,më réng thÞ trêng ®Ó t¨ng tiªu thô, s¶n phÈm cña DN ngµy cµng ®îc ngêi

tiªu dïng biÕt ®Õn. Uy tÝn vÒ s¶n phÈm, vÒ c«ng ty ngµy cµng n©ng cao, kh¶ n¨ng

c¹nh tranh cña s¶n phÈm ®îc t¨ng lªn,DN ngµy cµng t¨ng thÞ phÇn trªn thÞ trêng.

quy m« kinh doanh ngµy cµng më réng.TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã t¹o nªn mét "thÕ lùc

" ®øng v÷ng,c¹nh tranh th¾ng lîi trªn th¬ng trêng cña DN.

DN tiªu thô ®îc s¶n phÈm t¹o ra lîi nhuËn, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vßn ®Ó kinh

doanh liªn tôc phÊt triÓn,TTSP t¹o ra "thÕ lùc " cho DN tõ ®ã t¹o ra "hµnh lang an

toµn" trong kinh doanh.

VËy TTSP th«nh qua b¶o ®¶m c¸c yÕu tè vËt chÊt,b¶o ®¶m sù tån t¹i, ph¸t

triÓn cña DN, b¶o ®¶m sù ph¸t triÓn mang tÝnh chu kú vµ t¸i chu kú.

II.2 TTSP thùc hiªn môc ®Ých cña s¶n xuÊt vµ tiªu dïng ®a s¶n phÈm tõ

n¬i s¶n xuÊt ®Õn tiªu dïng.

Môc ®Ých cña nhµ s¶n xuÊt lµ s¶n xuÊt ra hµng ho¸ ®Î b¸n trªn thÞ trêng, môc

®Ých cña ngêi tiªu dïng lµ mua ®îc nh÷ng hµng ho¸, tho¶ m·n nhu cÇu víi giae

võa ph¶i. TTSP lµ kh©u lu th«ng hµng ho¸, lµ cÇu nèi trung gian g¾t kÕt gi÷a mét

bªn lµ nhµ s¶n xuÊt

vµ ph©n phèi, mét bªn lµ ngêi tiªu dïng. Trong qu¸ tr×nh tuÇn hoµn c¸c nguån vËt

chÊt,viÖc mua vµ b¸n c¸c s¶n phÈm ®îc thùc hiÖn,hµng ho¸ ®îc ®a tõ n¬i s¶n xuÊt

®Õn tay ngêi tiªu dïng.

II.3 TTSP cã vai trß trong viÖc c©n ®èi cung -cÇu, ®ång thêi gióp DNx¸c

®Þnh ph¬ng híng vµ bíc ®i cña kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cho giai ®o¹n tiÕp theo.

NÒn kinh tÕ Quèc d©n lµ mét thÓ thèng nhÊt víi mh÷ng c©n b»ng, nh÷ng t¬ng

quan tû lÑ nhÊt ®Þnh.S¶n phÈm s¶n xu©t ra ®îc tiªu thô,tøc lµ s¶n xuÊt diÔn ra mét

c¸ch b×nh thêng, tr«i ch¶y,s¶n xuÊt vµ tiªu thô æn ®Þnh diÔn ra theo ®óng quy luËt

cung- cÇu cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng, gi÷ b×nh æn x· héi.V× vËy mµ DN cã thÓ dù

®o¸n chÝnh x¸c lîng tiªu thô hµng ho¸, tõ ®ã cã kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cho giai ®o¹n

saunh»m ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. §©u cã cÇu lµ n¬i ®ã sÏ cã cung, hµng ho¸ sÏ ®îc

vËn ®éng tø n¬i thõa ®Ðn n¬i thiÕu, tõ n¬i cã gi¸ cao ®Õn n¬i cã gi¸ thÊp. VÊn ®Ò

lµ DN cÇn ph¶i n¾m b¾t kÞp thêi nhu cÇu cña kh¸ch hµng ®Ó cã kÕ ho¹ch s¶n xuÊt

phï hîp, kÕ ho¹ch ph©n phèi hµng kÞp thêi ®Ó t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh.

III Néi dung cña TTSP

III.1§iÒu tra nghiªn cøu thÞ trêng ®Ó lùa chän s¶n phÈm thÝch øng

§iÒu tra nghiªn cøu thÞ trêng lµ kh©u ®Çu tiªn vµ lµ kh©u quan träng trong

viÖc thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña ho¹t ®éng TTSP cña c¸c DN s¶n xuÊt kinh

doanh.Nghiªn cøu thÞ trêng ®Ó x¸c ®Þnh c¬ héi hÊp dÉn ®èi víi DN, tõ ®ã x¸c

®Þnh thÞ trêng ®Ó t×m thÞ trêng träng ®iÓm,sau ®ã t×m c¸ch tiÕp cËn trêng träng

3

®iÓm ®Ó x¸c ®Þnh thÞ trêng thÝch hîp cña DN-lµ thÞ trêng d¶m b¶o DN cã kh¶

n¨ng khai th¸c hÕt c¬ héi kinh doanh trªn c¬ s¬ ph¸t huy tèi ®a tiÒm lùc cña DN,

kh«ng qu¸ réng ®Ó DN cã kh¶ n¨ng bao qu¸t thÞ trêng nhng kh«ng qu¸ hÑp ®Ó

khái bá lì c¬ hîi kinh doanh.

Th«ng qua nghiªn cøu thÞ trêng ph¶i tr¶ lêi ba vÊn ®Ò c¬b¶n trong kinh doanh:

III.1.1S¶n xuÊt c¸i g× ?

Nghiªn cøu thÞ trêng, x¸c ®Þnh nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng tõ ®ã s¶n xuÊt ra

s¶n phÈm phï hîpvíi nhu cÇu cña hä."S¶n xuÊt c¸i g×" nghÜa lµ DN ph¶i x¸c ®Þnh

®îc tªn gäi cô thÓ cña s¶n phÈm, quy c¸ch, chñng lo¹i nh thÕ nµo ®Ó kÝch thÝch

nhu cÇu vµ s¶n xuÊt s¶n phÈm ®ã b»ng c¸ch nµo

®Ó víi chi phÝ thÊp nhÊt mµ s¶n phÈm vÉn ®¶m b¶o chÊt lîng, tho¶ m·n nhu cÇu

cña ngêi tiªu dïng.

III.1.2 Bao nhiªu

Bao nhiªu vÒ sè lîng, ch¸t lîng vµ gi¸ c¶?Sè lîng hµng hãa ph¶i phï hîp víi

quy m«, dung lîng thÞ trêng tiªu thô, kh«ng qu¸ nhiÒu ®Ó g©y ø ®äng, Õ thõa vµ

còng kh«ng qu¸ Ýt ®Ó g©y thiÕu hôt, t¹o sù mÊt c©n ®èi cung cÇu nhÊt lµ ®èi víi

nh÷ng lo¹i s¶n phÈm cã tÝnh ®éc quyÒn (x¨ng dÇu, ®iÖn...)vµ sè lîng ph¶i tuú

theotõng chñng lo¹i, quy c¸ch hµng ho¸.

ChÊt lîng s¶n phÈm kh«ng ph¶i tuú thuéc vµo ý chÝ chñ quan cña nhµ s¶n xuÊt,

mµ chÊt lîng s¶n phÈm ph¶i phï hîp víi thÞ trêng, phï hîp víi nh÷ng biÕn ®æi

nhu cÇu. VËyth× thÕ nµo lµ s¶n phÈm cã chÊt lîng tèt? Mét s¶n phÈm cã chÊt lîng

tèt lµ s¶n phÈm cã "chÊt lîng võa ®ñ".Võa ®ñ nghÜa lµ ph¶i phï hîp víi tói tiÒn

cña ngêi tiªu dïng, kh¸ch hµng lu«n cã së thÝch ®ãi víi nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt

lîng tuyÖt h¶o nhung kh¶ n¨ng thanh to¸n hay tói tiÒn cña hä cã cho phÐp hä

mua hay kh«ng? §ã lµ vÊn ®Ò mµ DN nµo còng ph¶i quan t©m, ph¶i suy nghÜ ®¾n

®o vµ ®ã chÝnh lµ lý do cÇn ph¶i ®a d¹ng ho¸ trong s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Ó ®¸p øng

nhiÒu d¹ng nhu cÇu cña thÞ trêng.Ngµy nay chÊt lîng s¶n phÈm cã xu híng gi¶m

xuèng, ®é tiÖn lîi t¨ng, t¨ng dÞch vô kÌm theo vµ ®a chøc n¨ng ®îc t¨ng lªn.

Gi¸ c¶?kh«ng ph¶i lµ kü thuËt nghiÖp vô ®¸nh gi¸ mµ vÊn ®Ò quan träng lµ

quan ®iÓm vµ chÝnh s¸ch gi¸.

III.1.3 Cho ai?

Cho ai -®èi tîng tiªu dïng cô thÓ víi nh÷ng t©m lý, thÞ hiÕu vµ t©m linh cña hä.

III.2Huy ®éng c¸c nguån lùc ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm hµng ho¸ phï hîp

víi nhu cÇu thÞ trêng.

Sau khi nghiªn cøu thÞ trêng, x¸c ®Þnh ®îc thÞ trêng thÝch hîp vµ s¶n phÈm

thÝch hîp th× viÖc tiÕp theo DNph¶i tæ chøc s¶n xuÊt ra s¶n phÈm phï hîp ®ã.§Ó

tæ chøc s¶n xuÊt ra s¶n phÈm thÝch øng, DN cÇn ph¶i ph¸t huy nguån lùc cña DN

vµ tËn dông nguån lùc bªn ngoµi.Quan träng vÉn lµ ph¸t hiÖn, n©ng cao nguån néi

lùc (vèn, lao ®éng, c«ng nghÖ...) trªn c¬ së nghiªn cøu thÞ trêng DN nghiªn cøu

s¸ng t¹o ra hµng ho¸ phï hîp víi nhu cÇu. Nhng DN cÇn ph¶i biÕt tËn dông mäi

4