Thực trạng giao tiếp giữa cha mẹ với trẻ tự kỷ trên địa bàn thành phố đà nẵng.

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA TÂM LÝ - GIÁO DỤC

----------------

LÊ THỊ SINH

THỰC TRẠNG GIAO TIẾP GIỮA CHA MẸ

VỚI TRẺ TỰ KỶ TRÊN ĐỊA BÀN

THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

NGÀNH CỬ NHÂN TÂM LÝ HỌC

Đà Nẵng, tháng 5/2014

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA TÂM LÝ – GIÁO DỤC

----------------

LÊ THỊ SINH

THỰC TRẠNG GIAO TIẾP GIỮA CHA MẸ

VỚI TRẺ TỰ KỶ TRÊN ĐỊA BÀN

THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

NGÀNH CỬ NHÂN TÂM LÝ HỌC

MÃ NGÀNH: 605

Giảng viên hướng dẫn: ThS. LÊ THỊ HẰNG

Đà Nẵng, tháng 5/2014

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đề tài này là công trình nghiên cứu khoa học do chính tôi

thực hiện dưới sự hướng dẫn của Th.S Lê Thị Hằng - Giảng viên khoa Tâm lý -

Giáo dục - Trường Đại học Sư phạm - Đại học Đà Nẵng.

Những số liệu, kết quả nêu trong đề tài là hoàn toàn trung thực và chưa từng

được công bố trong bất kì công trình nghiên cứu nào trước đây.

Đà Nẵng, tháng 05 năm 2014

Sinh viên thực hiện

Lê Thị Sinh

DANH MỤC VIẾT TẮT

Từ viết tắt Nội dung từ viết tắt

SL Số lượng

TL Tỉ lệ

HTKĐY Hoàn toàn không đồng ý

KĐY Không đồng ý

BT Bình thường

ĐY Đồng ý

HTĐY Hoàn toàn đồng ý

TT Thứ tự

VT Vị thứ

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp, em xin chân

thành cảm ơn sự hướng dẫn tận tình của Th.S Lê Thị

Hằng; các Thầy, Cô của Khoa Tâm lý - Giáo dục đã giúp

đỡ, chỉ bảo thêm cho em. Đồng thời em xin gửi lời cảm

ơn tới: Cơ sở can thiệp giáo dục hòa nhập Ước Mơ;

Trung tâm Công Tác Xã Hội; Bệnh viện Tâm thần Đà

Nẵng đã tạo điều kiện thuận lợi cho em trong việc điều

tra, nghiên cứu.

Một lần nữa em xin chân thành cảm ơn!

Đà Nẵng, tháng 05 năm 2013

Lê Thị Sinh

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài.....................................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu...............................................................................................2

3. Khách thể, đối tuợng và phạm vi nghiên cứu .........................................................2

4. Giả thuyết khoa học ................................................................................................2

5. Nhiệm vụ nghiên cứu ..............................................................................................2

6. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................................2

NỘI DUNG ................................................................................................................4

Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ GIAO TIẾP GIỮA CHA MẸ VỚI TRẺ

TỰ KỶ........................................................................................................................4

1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu...........................................................................4

1.1.1. Trên thế giới......................................................................................................4

1.1.2. Ở Việt Nam .......................................................................................................5

1.2. Một số khái niệm cơ bản liên quan đến đề tài.................................................6

1.2.1. Giao tiếp ............................................................................................................6

1.2.2. Tự kỷ .................................................................................................................8

1.3. Những vấn đề chung về trẻ tự kỷ......................................................................8

1.3.1. Đặc điểm nhận thức ..........................................................................................8

1.3.1.1. Cảm giác, tri giác ...........................................................................................9

1.3.1.2. Tư duy, tưởng tượng ....................................................................................10

1.3.2. Biểu hiện hành vi ............................................................................................11

1.3.2.1. Hành vi gây phiền toái nơi công cộng .........................................................11

1.3.2.2. La hét, giận dữ..............................................................................................12

1.3.2.3. Hành vi định hình.........................................................................................12

1.3.2.4. Không thích sự thay đổi ...............................................................................12

1.3.2.5. Những gắn bó bất thường.............................................................................13

1.3.2.6. Những hành vi liên quan khác .....................................................................13

1.3.3. Kỹ năng tương tác xã hội ................................................................................13

1.3.3.1. Nhóm đối tượng xa lánh mọi người.............................................................13

1.3.3.2. Nhóm đối tượng bị động ..............................................................................14

1.3.3.3. Nhóm đối tượng hoạt động kỳ quặc.............................................................14

1.3.3.4. Nhóm đối tượng quá hình thức, khoa trương...............................................14

1.3.4. Đặc điểm thể chất............................................................................................14

1.4. Những vấn đề chung về giao tiếp....................................................................15

1.4.1. Đặc trưng cơ bản của giao tiếp........................................................................15

1.4.2. Chức năng của quá trình giao tiếp...................................................................15

1.4.2.1. Chức năng thông tin .....................................................................................15

1.4.2.2. Chức năng điều khiển, điều chỉnh hành vi...................................................16

1.4.3. Cấu trúc của quá trình giao tiếp ......................................................................16

1.4.3.1. Chủ thể giao tiếp ..........................................................................................16

1.4.3.2. Mục đích giao tiếp........................................................................................17

1.4.3.3. Nội dung giao tiếp........................................................................................17

1.4.3.4. Môi trường giao tiếp và các yếu tố gây nhiễu..............................................17

1.4.3.5. Kênh giao tiếp ..............................................................................................17

1.4.3.6. Quan hệ giao tiếp .........................................................................................17

1.4.4. Phân loại giao tiếp...........................................................................................18

1.4.4.1. Theo phương tiện giao tiếp ..........................................................................18

1.4.4.2. Theo khoảng cách ........................................................................................18

1.4.4.3. Phân theo quy cách.......................................................................................18

1.4.4.4. Phân theo đặc điểm hoạt động .....................................................................18

1.4.5. Phương tiện của giao tiếp................................................................................19

1.4.5.1. Giao tiếp ngôn ngữ.......................................................................................19

1.4.5.2. Giao tiếp phi ngôn ngữ.................................................................................19

1.5. Những khó khăn trong giao tiếp của trẻ tự kỷ ..............................................20

1.5.1. Khó khăn khi sử dụng các phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ của trẻ tự kỷ 20

1.5.1.1.Thiếu sự tương tác mắt..................................................................................20

1.5.1.2. Cử chỉ điệu bộ ..............................................................................................21

1.5.2. Khó khăn khi sử dụng ngôn ngữ.....................................................................21

1.5.2.1. Giọng nói không có ngữ điệu.......................................................................21

1.5.2.2. Dùng ngôn ngữ không đúng ngữ cảnh.........................................................21

1.5.2.3. Nhại lời.........................................................................................................22

1.6. Những yếu tố ảnh hưởng đến quá trình giao tiếp của cha mẹ với trẻ tự kỷ ..........22

1.6.1. Bận rộn với công việc .....................................................................................22

1.6.2. Thiếu hiểu biết.................................................................................................23

1.6.3. Tâm trạng bất ổn .............................................................................................23

1.6.4. Đặc trưng ngôn ngữ.........................................................................................23

1.6.5. Môi trường xung quanh...................................................................................24

1.6.6. Thiếu thông tin ................................................................................................24

1.7. Vai trò của cha mẹ đối với sự phát triển giao tiếp của trẻ tự kỷ .................24

1.7.1. Hỗ trợ cùng giáo viên/ trị liệu viên .................................................................24

1.7.2. Tạo tâm lý an toàn cho trẻ...............................................................................24

1.7.3. Định hướng, phát triển giao tiếp cho trẻ .........................................................25

1.8. Tiểu kết chương 1.............................................................................................26

Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......................................................27

2.1. Khái quát quá trình khảo sát..........................................................................27

2.1.1. Khái quát về địa bàn và đối tượng khảo sát...................................................27

2.1.1.1. Vài nét về địa bàn khảo sát ..........................................................................27

2.1.1.2. Vài nét về khách thể khảo sát.......................................................................27

2.1.2. Mục tiêu khảo sát ............................................................................................27

2.1.3. Nội dung khảo sát...........................................................................................28

2.1.4. Khách thể khảo sát ..........................................................................................28

2.2. Quy trình nghiên cứu.......................................................................................28

2.3. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................28

2.3.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận..........................................................28

2.3.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn.......................................................29

2.3.2.1. Phương pháp điều tra bảng hỏi ....................................................................29

2.3.2.2. Phương pháp phỏng vấn...............................................................................33

2.3.2.3. Phương pháp quan sát ..................................................................................33

2.3.3. Phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học ........................................34

2.4. Tiểu kết chương 2.............................................................................................35

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ..................................................................36

3.1. Thực trạng giao tiếp giữa cha mẹ với trẻ tự kỷ.............................................36

3.1.1. Nhận thức của cha mẹ về khái niệm giao tiếp ................................................36

3.1.2. Hoàn cảnh cha mẹ giao tiếp với trẻ.................................................................37

3.1.3. Nội dung cha mẹ giao tiếp với trẻ ...................................................................38

3.1.4. Phương thức cha mẹ giao tiếp với trẻ .............................................................40

3.1.5. Thời điểm cha mẹ giao tiếp với trẻ .................................................................41