Thực trạng giáo dục thói quen vệ sinh thân thể cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi thông qua chế độ sinh hoạt hằng ngày ở trường mầm non.

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA GIÁO DỤC MẦM NON

------------------

Đề tài:

THỰC TRẠNG GIÁO DỤC THÓI QUEN VỆ SINH THÂN THỂ

CHO TRẺ MẪU GIÁO 4 – 5 TUỔI THÔNG QUA CHẾ ĐỘ SINH

HOẠT HẰNG NGÀY Ở TRƯỜNG MẦM NON

Sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Tú Quỳnh

Lớp : 11SMN1

Giáo viên hướng dẫn : Th.S Vũ Đình Ngàn

Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Vũ Đình Ngàn

SVTH: Nguyễn Thị Tú Quỳnh 1

Lôøi caûm ôn

Lời đầu tiên của khóa luận, em xin gửi lời cảm ơn các

thầy cô trong khoa Giáo dục Tiểu học – Mầm non trường Đại

học Sư phạm Đà Nẵng đã nhiệt tình truyền đạt những kiến thức

cần thiết cho em trong quá trình học tập tại trường. Đặt biệt em

xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến thầy Vũ Đình Ngàn,

giảng viên khoa Giáo dục Tiểu học – Mầm non, người đã hướng

dẫn em chu đáo, tận tình trong suốt quá trình nghiên cứu và

hoàn thành khóa luận này.

Xin cảm ơn tập thể giáo viên và các cháu trường Mầm

non 20/10, trường Mầm non 19/5 và trường Mầm non Tuổi thơ

– Thành phố Đà Nẵng đã tạo điều kiện tốt nhất giúp đỡ em có

được thông tin số liệu.

Em cũng gửi lời cảm ơn đến tất cả người thân, bạn bè và

các bạn lớp 11SMN1 đã giúp đỡ động viên em trong thời gian

nghiên cứu đề tài.

Vì lần đầu tiên làm khóa luận tốt nghiệp, kinh nghiệm và

năng lực của bản thân có hạn nên khóa luận không thể tránh

khỏi những thiếu sót. Kính mong nhận được sự đóng góp ý kiến

của quý thầy cô và các bạn để đề tài được hoàn thiện hơn. Em

xin chân thành cảm ơn!

Đà Nẵng, tháng 5 năm 2015

Sinh viên

Nguyễn Thị Tú Quỳnh

Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Vũ Đình Ngàn

SVTH: Nguyễn Thị Tú Quỳnh

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................. 1

1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................... 1

2. Mục đích nghiên cứu ..................................................................................... 4

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .............................................................. 4

4. Giả thuyết khoa học ...................................................................................... 4

5. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu ................................................................. 4

6. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................... 5

7. Những đóng góp của đề tài ........................................................................... 6

8. Cấu trúc đề tài ............................................................................................... 6

PHẦN NỘI DUNG .......................................................................................... 7

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN SỬ DỤNG MỘT SỐBIỆN PHÁP GIÁO

DỤC THÓI QUEN VỆ SINH THÂN THỂ CHO TRẺ 4 – 5 TUỔI

THÔNG QUA CHẾ ĐỘ SINH HOẠT HẰNG NGÀY Ở TRƯỜNG MẦM

NON .................................................................................................................. 7

1.1. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ ........................................................ 7

1.1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề trên thế giới .................................................. 7

1.1.2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ở Việt Nam .................................................. 9

1.2. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CƠ BẢN .......................................................... 12

1.2.1. Khái niệm thói quen vệ sinh ................................................................. 12

1.2.1.1. Kỹ năng vệ sinh .................................................................................. 12

1.2.1.2. Kỹ xảo vệ sinh .................................................................................... 13

1.2.1.3. Thói quen vệ sinh ............................................................................... 15

1.2.2. Khái niệm giáo dục thói quen vệ sinh ................................................... 17

1.2.3. Khái niệm giáo dục thói quen vệ sinh thân thể ..................................... 18

1.3. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH THÓI QUEN VỆ SINH THÂN THỂ

CHO TRẺ 4 – 5 TUỔI .................................................................................. 19

Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Vũ Đình Ngàn

SVTH: Nguyễn Thị Tú Quỳnh

1.4. TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC GIÁO DỤC THÓI QUEN VỆ

SINH THÂN THỂ ĐỐI VỚI SỰ PHÁT TRIỂN NHÂN CÁCH TRẺ .... 20

1.5. NỘI DUNG GIÁO DỤC THÓI QUEN VỆ SINH CHO TRẺ 4 - 5 TUỔI .. 22

1.5.1. Thói quen vệ sinh thân thể .................................................................... 22

1.5.1.1. Thói quen rửa mặt .............................................................................. 22

1.5.1.2. Thói quen rửa tay ............................................................................... 22

1.5.1.3. Thói quen đánh răng........................................................................... 23

1.5.1.4. Thói quen chải tóc .............................................................................. 23

1.5.1.5. Thói quen mặc quần áo sạch sẽ .......................................................... 24

1.5.1.6. Thói quen vệ sinh khi đi tiêu, đi tiểu ................................................. 24

1.5.1.7. Thói quen mang giày dép, mũ, khẩu trang ......................................... 24

1.5.2. Thói quen ăn uống có văn hóa vệ sinh .................................................. 24

1.5.3. Thói quen giao tiếp có văn hóa ............................................................. 25

1.5.4. Nhiệm vụ GD TQVSTT cho trẻ 4 – 5 tuổi ........................................... 27

1.5.5. Hình thức và phương pháp GD TQVSTT cho trẻ 4 – 5 tuổi ................ 27

1.5.5.1. Hình thức GD TQVSTT cho trẻ 4 – 5 tuổi ........................................ 27

1.5.5.2. Phương pháp GD TQVSTT cho trẻ 4 – 5 tuổi ................................... 28

1.6. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA VIỆC HÌNH THÀNH TQVSTT

CHO TRẺ 4 – 5 TUỔI .................................................................................. 28

1.6.1. Đặc điểm sinh lý .................................................................................... 29

1.6.2. Đặc điểm tâm lý .................................................................................... 30

TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 ............................................................................... 33

Chương 2. THỰC TRẠNG SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO

DỤCTHÓI QUEN VỆ SINH THÂN THỂ CHO TRẺ 4 – 5 TUỔI

THÔNG QUA CHẾ ĐỘ SINH HOẠT HẰNG NGÀY Ở TRƯỜNG MẦM

NON ................................................................................................................ 34

2.1. KHÁI QUÁT VỀ CHẾ ĐỘ SINH HOẠT HẰNG NGÀY CỦA TRẺ Ở

TRƯỜNG MẦM NON ................................................................................... 34

2.1.1. Khái niệm chế độ sinh hoạt ở trường mầm non .................................... 34

2.1.2. Nguyên tắc thực hiện CĐ SHHN ở trường mầm non ........................... 34

Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Vũ Đình Ngàn

SVTH: Nguyễn Thị Tú Quỳnh

2.1.3. Thời gian biểu và nội dung thực hiện Chế độ sinh hoạt một ngày của trẻ

4 – 5 tuổi ở trường Mầm non .......................................................................... 35

2.2. KHÁI QUÁT VỀ QUÁ TRÌNH ĐIỀU TRA ....................................... 45

2.2.1. Mục đích nghiên cứu thực tiễn ............................................................. 45

2.2.2. Nội dung nghiên cứu tực tiễn ................................................................ 45

2.2.3. Đối tượng nghiên cứu thực tiễn ............................................................ 45

2.2.4. Cách thức tổ chức nghiên cứu thực tiễn ............................................... 46

2.3. KHÁI QUÁT VỀ TRƯỜNG MẦM NON KHẢO SÁT ..................... 46

2.3.1. Trường Mầm non 20/10 ........................................................................ 46

2.3.2. Trường Mầm non 19/5 .......................................................................... 48

2.3.3. Trường Mầm non Tuổi thơ ................................................................... 48

2.4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỰC TIỄN ............................................ 49

2.4.1. Nhận thức của Giáo viên về GD TQVSTT cho trẻ và các biện pháp

Giáo viên sử dụng để GD TQVSTT cho trẻ 4 – 5 tuổi ................................... 49

2.4.2. Thực trạng sử dụng các biện pháp GD TQVSTT cho trẻ 4 – 5 tuổi

thông qua Chế độ sinh hoạt hằng ngày ở trường của giáo viên ...................... 56

2.4.3. Thực trạng mức độ hình thành các TQVSTT của trẻ 4 – 5 tuổi thông

qua chế độ sinh hoạt hằng ngày ở trường Mầm non ....................................... 57

2.5. NGUYÊN NHÂN THỰC TRẠNG ....................................................... 62

TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 ............................................................................... 64

Chương 3. MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC THÓI QUEN VỆ SINH

THÂN THỂ CHO TRẺ 4 – 5 TUỔI THÔNG QUA CHẾ ĐỘ SINH

HOẠTHẰNG NGÀY Ở TRƯỜNG MẦM NON ........................................ 65

3.1. KHÁI NIỆM ........................................................................................... 65

3.1.1. Khái niệm biện pháp ............................................................................. 65

3.1.2. Khái niệm biện pháp giáo dục thói quen vệ sinh thân thể .................... 65

3.2. ĐỀ XUẤT MỘT SỐ BIỆN PHÁP GD TQVSTT CHO TRẺ THÔNG

QUA CHẾ ĐỘ SINH HOẠT HẰNG NGÀY .............................................. 66

Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Vũ Đình Ngàn

SVTH: Nguyễn Thị Tú Quỳnh

3.2.1. Những yêu cầu khi xây dựng các biện pháp ......................................... 66

3.2.2. Một số biện pháp GD TQVSTT cho trẻ 4 – 5 tuổi thông qua chế độ sinh

hoạt hằng ngày ở trường Mầm non ................................................................. 67

C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................. 75

1. Kết luận ....................................................................................................... 75

2. Một số kiến nghị .......................................................................................... 75

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 71

PHỤ LỤC

Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Vũ Đình Ngàn

SVTH: Nguyễn Thị Tú Quỳnh

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1: Nhận thức của giáo viên về GD TQVSTT cho trẻ 4 – 5 tuổi ............ 50

Bảng 2: Thực trạng sử dụng các biện pháp GD TQVSTT cho trẻ 4 – 5 tuổi ....... 56

Bảng 3: Tiêu chí và Thang đánh giá mức độ nhận thức về các TQVSTT ...... 57

Bảng 4: Tiêu chí và Thang đánh giá mức độ thực hiện về các TQVSTT ...... 58

Bảng 5: Mức độ nhận thức về các TQVSTT của trẻ ...................................... 60

Bảng 6: Mức độ thực hiện về các TQVSTT của trẻ ....................................... 61

Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Vũ Đình Ngàn

SVTH: Nguyễn Thị Tú Quỳnh

KÍ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT

1. TQVS : Thói quen vệ sinh

2. TQVSTT : Thói quen vệ sinh thân thể

3. GD : Giáo dục

4. GD TQVSTT : Giáo dục thói quen vệ sinh thân

thể

5. GD VSTT : Giáo dục vệ sinh thân thể

6. CĐSHHN : Chế độ sinh hoạt hằng ngày

7. CĐSH : Chế độ sinh hoạt

8. SHHN : Sinh hoạt hằng ngày

9. BPGD : Biện pháp giáo dục

Khóa luận tốt nghiệp GVHD: ThS. Vũ Đình Ngàn

SVTH: Nguyễn Thị Tú Quỳnh 1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Lúc sinh thời, Chủ Tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm đến con người.

Theo người “Con người là vốn quý nhất”, Đảng và Nhà nước ta cũng đã

khẳng định “Con người vừa là mục tiêu, vừa là động lực phát triển kinh tế -

xã hội”. Trong thời đại Công nghệ thông tin, Kinh tế thị trường thì “Sự phát

triển của con người là yếu tố quyết định mọi sự phát triển”. Thời đại mới đòi

hỏi phải tạo ra những con người không chỉ có sức khỏe, có tri thức, năng

động, sáng tạo mà còn phải có văn hoá, văn minh, lịch sự.

Ngay từ thời kỳ trẻ thơ cần giáo dục cho trẻ trở thành người có văn hoá,

văn minh, lịch sự. Thói quen vệ sinh, trong đó có thói quen vệ sinh thân thể

(TQVSTT) là một trong những biểu hiện và yêu cầu cần thiết của người có

văn hoá, văn minh mà người lớn cần hình thành cho trẻ ngay ở giai đoạn tuổi

mầm non. Đồng thời đây cũng là một trong những nhiệm vụ được đặt ra hàng

đầu của giáo dục mầm non để chăm sóc – bảo vệ sức khoẻ cho trẻ, nhằm nâng

cao thể lực, giúp trẻ có thể tham gia tốt tất cả các hoạt động khác như học tập,

vui chơi, lao động góp phần phát triển toàn diện nhân cách cho trẻ.

Việc hình thành cho trẻ các thói quen vệ sinh nói chung, TQVSTT nói

riêng diễn ra thuận lợi nhất là ở giai đoạn trẻ mẫu giáo. Vì trẻ mẫu giáo đã có

sự phát triển nhất định về thể chất (cơ thể phát triển hoàn thiện hơn, các vận

động khéo léo hơn, đặc biệt là sự phát triển của vận động tinh). Sự phát triển

trí tuệ của trẻ cũng diễn ra mạnh mẽ (từ tư duy trực quan hành động sang tư

duy trực quan hình tượng, sơ đồ), ngôn ngữ phát triển, các mối quan hệ ngày

càng phức tạp. Trẻ đã ý thức được một số hành động và việc làm của mình,

phân biệt được đúng – sai , tốt – xấu, nên – không nên. Đây là cơ sở và điều

kiện quan trọng để trẻ có ý thức và khả năng tự thực hiện việc VSTT cho bản