Thiết kế giáo án điện tử nhằm hình thành biểu tượng toán cho trẻ 5 – 6 tuổi

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA GIÁO DỤC MẦM NON

------------------

Đề tài:

THIẾT KẾ GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ NHẰM HÌNH THÀNH

BIỂU TƯỢNG TOÁN CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI

Sinh viên thực hiện : Lưu Thị Phượng

Lớp : 12SMN2

Giáo viên hướng dẫn : ThS. Nguyễn Thị Triều Tiên

Đà Nẵng, tháng 5/2015

LỜI CẢM ƠN

Hoàn thành khoá luận này, tôi đã nhận được nhiều sự quan tâm giúp đỡ của

thầy cô và bạn bè. Qua đây tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới Ban Chủ Nhiệm cùng các

thầy cô giáo khoa Giáo dục Mầm non – Đặc biệt em xin gửi lời cảm ơn chân thành

nhất đến cô giáo - ThS. Nguyễn Thị Triều Tiên, người đã hướng dẫn em chu đáo,

tận tình trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành khóa luận này.

Tôi xin cảm ơn ban giám hiệu, các cô giáo tập thể các cháu trường mầm non

Tuổi Thơ – Thành phố Đà Nẵng đã tạo điều kiện cho tôi hoàn thành khoá luận này.

Tôi xin cảm ơn gia đình, bạn bè và người thân đã quan tâm, động viên, khích

lệ tôi trong suốt thời gian thực hiện khoá luận.

Bước đầu làm công tác khoa học nên không tránh khỏi những thiếu sót, rất

mong nhận được ý kiến đóng góp của các thầy cô giáo, bạn bè, các nhà nghiên cứu

trong lĩnh vực khoa học giáo dục để đề tài được hoàn thiện hơn.

Đà Nẵng, tháng 5 năm 2016

Sinh viên

Lưu Thị Phượng

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU.........................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài....................................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu...............................................................................................2

3. Khách thể đối tượng nghiên cứu .............................................................................2

4. Phạm vi nghiên cứu.................................................................................................2

5. Giả thuyết khoa học ................................................................................................3

6. Nhiệm vụ nghiên cứu ..............................................................................................3

7. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................................3

8. Những đóng góp của đề tài .....................................................................................4

9. Cấu trúc đề tài .........................................................................................................4

10. Kế hoạch nghiên cứu.............................................................................................5

PHẦN NỘI DUNG .....................................................................................................6

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI ..........................................................6

1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu ...................................................................................6

1.1.1. Trên thế giới......................................................................................................6

1.1.2. Trong nước ........................................................................................................7

1.2. Một số khái niệm..................................................................................................9

1.2.1. Thiết kế..............................................................................................................9

1.2.2. Giáo án điện tử ..................................................................................................9

1.2.3. Thiết kế giáo án điện tử...................................................................................11

1.2.4. Khái niệm biểu tượng......................................................................................11

1.2.5. Thiết kế GAĐT nhằm hình thành biểu tượng toán cho trẻ 5-6 tuổi................12

1.3. Quá trình hình thành biểu tượng toán cho trẻ 5-6 tuổi.......................................12

1.3.1 Vai trò của việc hình thành biểu tượng toán cho trẻ 5 – 6 tuổi........................12

1.3.2. Đặc điểm hình thành các biểu tượngtoán cho trẻ 5 – 6 tuổi. ..........................15

1.3.3. Nội dunghình thành các biểu tượng về toán cho trẻ 5 – 6 tuổi........................19

1.3.4 Phương pháp hình thành các biểu tượng về toán cho trẻ 5 – 6 tuổi.................27

1.4. Ứng dụng CNTT trong việc thiết kế giáo án điện tử .........................................34

1.4.1 Vai trò của việc ứng dụng CNTT.....................................................................34

1.4.2. Những thách thức khithiết kế giáo án điện tử. ................................................34

1.4.3. Cấu trúc thiết kế và sử dụng GAĐT cho trẻ 5 – 6 tuổi. ..................................36

1.4.4. Một số phần mềm được sử dụng trong việc thiết kế GAĐT...........................42

1.5. Xây dựng tiêu chí và thang đánh giá..................................................................44

1.5.1 Tiêu chí và thang đánh giá việc ứng dụng phương tiện Powerpoint trong việc

thiết kế GAĐT nhằm hình thành biểu tượng toán cho trẻ 5 – 6 tuổi. .......................44

1.5.2. Nhóm tiêu chí và thang đánh giá mức độ biểu hiện khả năng hình thành biểu

tượng toán của trẻ......................................................................................................46

TIỂU KẾT CHƯƠNG 1............................................................................................49

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CỦA VIỆC ỨNG DỤNG CNTT TRONG VIỆC

THIẾT KẾ GAĐT NHẰM HÌNH THÀNH BIỂU TƯỢNG TOÁN CHO TRẺ 5-6

TUỔI. ........................................................................................................................51

2.1.Mục đích khảo sát thực trạng ..............................................................................51

2.2. Nội dung khảo sát thực trạng .............................................................................51

2.3 Đối tượng khảo sát thực trạng.............................................................................51

2.4. Thời gian khảo sát..............................................................................................51

2.5 Phương pháp tiến hành khảo sát thực trạng ........................................................51

2.6. Kết quả khảo sát.................................................................................................52

2.6.1. Nhận thức của GV về tầm quan trọng của việc sử dụng phương tiện

powerpoint trong việc thiết kế GAĐT nhằm hình thành biểu tượng toán cho trẻ 5-6

tuổi.............................................................................................................................53

2.6.2. Những biện pháp mà GV đã sử dụng nhằm hình thành biểu tượng toán cho trẻ

(trong đó có biện pháp sử dụng phương tiện Powerpoint)........................................55

2.6.3. Hiệu quả quá trìnhứng dụng phương tiện Powerpoint vào việc thiết kế GAĐT

nhằm hình thành biểu tượng toán cho trẻ 5-6 tuổi. ...................................................60

2.6.4. Những thuận lợi và khó khăn trong quá trình thiết kế GAĐT nhằm hình thành

biểu tượng toán cho trẻ 5-6 tuổi. ...............................................................................65

TIỂU KẾT CHƯƠNG 2............................................................................................69

CHƯƠNG 3: THIẾT KẾ GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ NHẰM HÌNH THÀNH BIỂU

TƯỢNG TOÁN CHO TRẺ 5-6 TUỔI. ....................................................................72

3.1. Nguyên tắc và yêu cầu của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong việc thiết

kế giáo án điện tử nhằm hình thành biểu tượng toán cho trẻ 5-6 tuổi. .....................72

3.1.1. Nguyên tắc ứng dụng công nghệ thông tin trong việc thiết kế giáo án điện tử

nhằm hình thành biểu tượng toán cho trẻ 5-6 tuổi. ...................................................72

3.1.2. Yêu cầu việc ứng dụng công nghệ thông tin trong việc thiết kế giáo án điện tử

nhằm hình thành biểu tượng toán cho trẻ 5 – 6 tuổi. ................................................73

3.2 Quy trình các bước thiết kế giáo án điện tử trên phần mềm Microsoft

Powerpoint ................................................................................................................74

3.3. Một số yêu cầu khi thiết kế giáo án điện tử .......................................................80

3.4. Mô tả quá trình tiến hành ...................................................................................82

3.5. Kết quả và nhận xét chung: giáo án điện tử.......................................................87

TIỂU KẾT CHƯƠNG 3............................................................................................88

CHƯƠNG 4: THỰC NGHIỆM VIỆC THIẾT KẾ GAĐT NHẰM HÌNH THÀNH

BIỂU TƯỢNG TOÁN CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI. .......................................................89

4.1. Mục đích thực nghiệm .......................................................................................89

4.2. Nội dung thực nghiệm........................................................................................89

4.3. Thời gian thực nghiệm .......................................................................................89

4.4 Đối tượng thực nghiệm .......................................................................................89

4.5. Cách tiến hành thực nghiệm...............................................................................90

4.6. Tiêu chí đánh giá và cách đánh giá TN..............................................................91

4.7. Phương pháp đánh giá kết quả TN.....................................................................91

4.8. Kết quả thực nghiệm ..........................................................................................91

4.8.1. Mức độ ứng dụng phương tiện Powerpoint trong việc thiết kế GAĐT nhằm

hình thành biểu tượng toán của trẻ 5-6 tuổi ..............................................................91

4.8.2. Mức độ biểu hiện khả năng hình thành biểu tượng toán của trẻ 5-6 tuổi. ......95

TIỂU KẾT CHƯƠNG 4..........................................................................................101

PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ SƯ PHẠM..................................................102

TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................................104

DANH MỤC CỤM TỪ VIẾT TẮT

TN: thực nghiệm

ĐC: đối chứng

GV: giáo viên

GDMN: giáo dục mầm non

CNTT : công nghệ thông tin

GAĐT : giáo án điện tử

MN : mầm non

TBDH: thiết bị dạy học

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1 Kinh nghiệm trình độ chuyên môn của GV.............................................53

Bảng 2.2 Nhận thức của GV về tầm quan trọng của việc sử dụng phương tiện

powerpoint trong việc thiết kế GAĐT nhằm hình thành biểu tượng toán cho trẻ 5-6

tuổi...........................................................................................................................54

Bảng 2.3 Những biện pháp mà GV đã sử dụng nhằm hình thành biểu tượng toán cho

trẻ 5-6 tuổi...............................................................................................................56

Bảng 2.4 Hiệu quả quá trình ứng dụng phương tiện Powerpoint vào việc thiết kế

GAĐT nhằm hình thành biểu tượng toán cho trẻ 5-6 tuổi......................................60

Bảng 2.5Biểu hiện của trẻ khi GV sử dụng GAĐT ................................................63

Bảng 2.6 Những thuận lợi và khó khăn trong quá trình thiết kế GAĐT nhằm hình

thành biểu tượng toán cho trẻ 5-6 tuổi. ...................................................................65

Bảng 4.1 Mức độ hình thành biểu tượng toán của trẻ 5 – 6 tuổi ở nhóm ĐC và TN

trước TN..................................................................................................................92

Bảng 4.2 Mức độ hình thành biểu tượng toán của trẻ 5 – 6 tuổi ở nhóm ĐC và TN

sau TN .....................................................................................................................93

Bảng 4.3 Mức độ biểu hiện khả năng hình thành biểu tượng toán của trẻ 5-6 tuổi.

Thông qua GAĐT ở hai nhóm ĐC và TN trước TN qua từng tiêu chí...................95

Bảng 4.4. Mức độ biểu hiện khả năng hình thành biểu tượng toán của trẻ 5-6 tuổi

thông qua GAĐT ở hai nhóm ĐC và TN trước TN qua từng tiêu chí....................95

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 2.1: Những biện pháp mà GV đã sử dụng nhằm hình thành biểu tượng toán

cho trẻ 5-6 tuổi .............................................................................................................. 57

Biểu đồ 4.1 Mức độ hình thành biểu tượng toán của trẻ 5-6 tuổi trước TN ................. 92

Biểu đồ 4.2 Mức độ hình thành biểu tượng toán của trẻ 5-6 tuổi sau TN .................... 94

Biểu đồ 4.3 Mức độ biểu hiện khả năng hình thành biểu tượng toán của trẻ 5-6 tuổi

thông qua GAĐT ở hai nhóm ĐC và TN trước TN qua tiêu chí 1 ............................... 96

Biểu đồ 4.4 Mức độ biểu hiện khả năng hình thành biểu tượng toán của trẻ 5-6 tuổi

thông qua GAĐT ở hai nhóm ĐC và TN trước TN qua tiêu chí 2 ............................... 97

Biểu đồ 4.5 Mức độ biểu hiện khả năng hình thành biểu tượng toán của trẻ 5-6 tuổi

thông qua GAĐT ở hai nhóm ĐC và TN trước TN qua tiêu chí 3 ............................... 99

1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Trong xu thế hội nhập nền kinh tế tri thức, giáo dục giữ vai trò vô cùng to lớn

và có vị trí quan trọng đối với sự phát triển của mỗi quốc gia trên thế giới nói chung

và của Việt Nam nói riêng. Khi con người bước vào kỉ nguyên của CNTT, cuộc

cách mạng về ứng dụng CNTT và truyền thông nhằm nâng cao chất lượng của việc

dạy học đã và đang phát triển mạnh mẽ. Trong quyết định số 81/2001/QD- TTg, thủ

tướng chính phủ đã giao nhiệm vụ trọng tâm cho ngành giáo dục là đào tạo nguồn

nhận lực CNTT và đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong công tác giáo dục và đào tạo.

Năm học 2008-2009, Bộ giáo dục và đào tạo đã triển khai cuộc vận động "Năm học

ứng dụng CNTT trong giảng dạy" ở tất cả các cấp trường từ đại học, cao đẳng cho

đến THPT, THCS,TH và cả bậc học mầm non.

Đối tượng giảng dạy của giáo viên mầm non là trẻ mầm non với đặc điểm tư

duy trực quan là chủ yếu, khả năng tập trung chú ý của trẻ còn ngắn và chưa bền

vững nhưng trẻ lại rất dễ hứng thú với các hình ảnh trực quan minh họa gây ấn

tượng, tác động đến mọi giác quan như: hình ảnh, âm thanh, màu sắc sống

động…Vì thế, việc ứng dụng CNTT để thiết kế giáo án điện tử sẽ kích thích hứng

thú, sự tập trung chú ý, ghi nhớ có chủ định,… của trẻ vào bài giảng. GAĐT không

chỉ tác động đến trẻ mà còn giúp trẻ mở mang kiến thức giúp trẻ có thể tận mắt

xemmọi thứ xung quanh mà trẻ chưa thấy bao giờ. Thông qua trò chơi, trẻ được

thao tác với máy tính giúp trẻ chủ động trong hoạt động và sáng tạo, từ đó những

kiến thức tiếp cận sẽ được khắc sâu hơn trong tâm trí của trẻ. Đây có thể coi là một

phương pháp ưu việt vừa phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, vừa thực hiện

được nguyên lý giáo dục của Vưgotxki ” Dạy học lấy học sinh làm trung tâm” một

cách dễ dàng. Có thể thấy ứng dụng của CNTTtrong giáo dục mầm non đã tạo ra

một biến đổi về chất trong hiệu quả giảng dạy của ngành giáo dục mầm non, tạo ra

một môi trường giáo dục mang tính tương tác cao giữa giáo viên và trẻ.

2

Mục tiêu của GDMN là hình thành cơ sở ban đầu về nhân cách con người phát

triển toàn diện, hình thành các biểu tượng toán học sơ đẳng cho trẻ mầm non là một

nội dung quan trọng góp phần thực hiện mục tiêu đó. Qua thực tiễn tôi nhận thấy

quá trình dạy học có mục đích trong trường mầm non không chỉ giúp trẻ nắm được

các mối liên hệ, quan hệ toán học, lĩnh hội được những tri thức toán ban đầu và

những kĩ năng: đếm, đo…mà quan trọng hơn là qua đó biến đổi về chất trong các

hình thức nhận biết tích cực của đứa trẻ. Quá trình dạy trẻ 5 – 6 tuổi làm quen với

toán trên thực tế gặp không ít khó khăn. Về cơ bản chúng ta cũng biết toán là một

môn học khó, thường rất khô khan, cứng nhắc, không lôi cuốn trẻ chủ động trong

quá trình lĩnh hội kiến thức. Bên cạnh đó nhiều GV tổ chức tiết học còn mang tính

rập khuôn theo tài liệu hướng dẫn, thiếu đi sự linh hoạt, sáng tạo, không phát huy

được tính tích cực, chủ động, sáng tạo, tìm tòi phát hiện của cá nhân trẻ, chưa biết

lồng ghép,tích hợp gây hứng thú thu hút trẻ. Nhận thức rõ được tình trạng đó, tôi đã

mạnh dạn đưa ra đề tài giúp trẻ học toán đạt hiệu quả nhất, vừa duy trì được hứng

thú của trẻ vừa giúp trẻ tiếp thu kiến thức toán một cách nhẹ nhàng và thỏa mái

“Thiết kế giáo án điện tử nhằm hình thành biểu tượng toán cho trẻ 5 – 6 tuổi”.

2. Mục đích nghiên cứu

Việc nghiên cứu này nhằm mục đích kiểm nghiệm hiệu quả của việc thiết kế

giáo án điện tử nhằm hình thành biểu tượng biểu tượng toán cho trẻ 5 – 6 tuổi. Qua

đó, chúng tôi mong muốn giới thiệu tới mọi người một số giáo án điện tử giúp giáo

viên có thể tiện lợi hơn trong quá trình giảng dạy và giúp cho trẻ có thể dễ dàng

hình thành biểu tượng toán cho trẻ 5 – 6 tuổi một cách hiệu quả nhất.

3. Khách thể đối tượng nghiên cứu

* Khách thể nghiên cứu

Quátrình hình thành biểu tượng toán cho trẻ 5 – 6 tuổi.

* Đối tượng nghiên cứu

Thiết kế giáo án điện tử nhằm hình thành biểu tượng toán cho trẻ 5 – 6 tuổi

4. Phạm vi nghiên cứu

Trong đề tài này, chúng tôi tập trung nghiên cứu phần mềm Microsoft office

3

powerpoint,ứng dụng các phần mềm đó trong việc thiết kế GAĐT nhằm hình thành

biểu tượng toán cho trẻ 5 – 6 tuổi ở một số trường mầm non trên địa bàn thành phố

Đà Nẵng.

5. Giả thuyết khoa học

Nếu GV biết sử dụng giáo án điện tử một cách khoa học, phù hợp với nội dung

hình thành biểu tượng toán cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mần non thì sẽ góp phần đáng

kể vào việc đổi mới phương pháp dạy học đồng thời sẽ làm cho tiết dạy toán cho trẻ

trở nên nhẹ nhàng; lôi quấn và hấp dẫn hơn.

6. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Nghiên cứu cơ sở lí luận liên quan đến đề tài.

- Tìm hiểu thực trạng việc thiết kế giáo án điện tử nhằm hình thành biểu tượng

toán cho trẻ 5 – 6 tuổi.

- Thực nghiệm một số GAĐT để kiểm chứng tính khả thi và hiệu quả của việc

hình thành biểu tượng toán cho trẻ 5-6 tuổi.

7. Phương pháp nghiên cứu

- Phương pháp nghiên cứu lí luận: tổng hợp tài liệu có liên quan đến vấn đề

nghiên cứu: tìm kiếm, đọc, phân tích và tổng hợp tài liệu phục vụ cho đề tài nghiên

cứu như: các sách giáo khoa, sách chuyên ngành, các tạp chí, trang web…

- Phương pháp điều tra bằng Anket: sử dụng phiếu câu hỏi dành cho GV (mục

lục). Phiếu câu hỏi được chúng tôi xây dựng nhằm khảo sát thực trạng việc ứng

dụng CNTT trong việc thiết kế GAĐT nhằm hình thành biểu tượng toán cho trẻ 5-6

tuổi trường mầm non Tuổi Thơ – thành phố Đà Nẵng. Ý kiến giáo viên phản hồi

trong phiếu câu hỏi giúp chúng tôi đưa ra nhận định cụ thể và khách quan về nhận

thức, thái độ, thực trạng ứng dụng CNTT trong việc thiết kế GAĐT nhằm hình

thành biểu tượng toán cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non này.

- Phương pháp đàm thoại: với giáo viên (sử dụng hệ thống các câu hỏi dự

kiến): Chúng tôi sử dụng một hệ thống các câu hỏi để trao đổi, trò chuyện trực tiếp

với GV liên quan đến việc việc ứng dụng CNTT trong việc thiết kế GAĐT nhằm

hình thành biểu tượng toán cho trẻ 5-6 tuổi. Qua đó, chúng tôi đưa ra những nhận

4

định liên quan đến vấn đề; đồng thời chúng tôi đối chiếu những nhận định này với

những nhận định thu được từ việc sử dụng phiếu câu hỏi nhằm rút ra kết luận chính

xác nhất về thực trạng vấn đề nghiên cứu.

- Phương pháp nghiên cứu sản phẩm: tìm hiểu các giáo án, các slide trình

chiếu về việc hình thành biểu tượng toán do GV cung cấp.

- Phương pháp thực nghiệm: thực nghiệm những GAĐT nhằm kiểm nghiệm

tính khả thi và hiệu quả của việc sử dụng phương tiện Powerpoint nhằm hình thành

biểu tượng toán cho trẻ 5-6 tuổi.

- Phương pháp thống kê toán học: sử dụng phép tính % để thống kê xử lí số

liệu thu được trong nghiên cứu đề tài.

8. Những đóng góp của đề tài

8.1 Về lí luận

Xây dựng cơ sở lý luận của việc ứng dụng CNTT vào việc thiết kế GAĐT

nhằm hình thành biểu tượng toán cho trẻ 5 – 6 tuổi.

8.2 Về thực tiễn

Đóng góp và làm phong phú thêm hệ thống GAĐT, cách thức ứng dụng CNTT

để thiết kế GAĐT nhằm góp phần hình thành biểu tượng toán cho trẻ 5 – 6 tuổi.

9. Cấu trúc đề tài

- Phần mở đầu.

- Phần nội dung.

Chương 1: cơ sở lí luận của đề tài

Chương 2: thực trạng của việc thiết kế giáo án điện tử nhằm hình thành biểu

tượng toán cho trẻ 5 – 6 tuổi.

Chương 3: thiết kế giáo án điện tử nhằm hình thành biểu tượng toán cho trẻ 5

– 6 tuổi.

Chương 4: thực nghiệm việc thiết kế gađt nhằm hình thành biểu tượng toán

cho trẻ 5 – 6 tuổi.

- Phần kết luận chung và kiến nghị sư phạm.

- Tài liệu tham khảo