Thư viện tri thức trực tuyến
Kho tài liệu với 50,000+ tài liệu học thuật
© 2023 Siêu thị PDF - Kho tài liệu học thuật hàng đầu Việt Nam
Tài liệu giảng dạy an toàn điện
Nội dung xem thử
Mô tả chi tiết
TRƯỜNG CAO ĐẲNG CÔNG NGHỆ THỦ ĐỨC
KHOA ĐIỆN – ĐIỆN TỬ
TÀI LIỆU GIẢNG DẠY:
AN TOÀN ĐIỆN
(TRÌNH ĐỘ CAO ĐẲNG)
Giáo viên biên soạn: Nguyễn Thị Họa Mi
Thủ Đức, tháng 6 năm 2015
LỜI NÓI ĐẦU
An toàn điện là một môn học rất cần thiết và quan trọng cho học sinh học
ngành điện. Nó trang bị những kỹ năng kiến thức cơ bản về: Các tai nạn điện, cách nối
đất cho hệ thống và vỏ thiết bị, sử dụng đúng chức năng của các công cụ bảo hộ an
toàn, đồng thời giúp người học có thể sơ cứu kịp thời người bị điện giật …. Đây là tài
liệu quan trong cho học sinh ngành điện và đồng thời cũng là tài liệu tham khảo cho
học sinh một số ngành khác có liên quan…
Với thời gian môn học là 30 tiết, để giúp học sinh hiểu và dễ dàng tiếp thu kiến
thức môn học, giáo trình biên soạn nội dung một cách cơ bản, ngắn gọn. Giáo trinh
gồm 6 Chương:
Chương 1: Các khái niệm cơ bản về điện
Chương 2: Phân tích dòng điện qua người
Chương 3: Hệ thống nối đất
Chương 4: Bảo vệ an toàn cho người
Chương 5: Công cụ và quản lý an toàn điện
Chương 6: Sơ cứu người bị điện giật
Trong quá trình biên soạn, mặc dù đã cố gắng, song cũng khó tránh khỏi những
thiếu sót, mong bạn đọc góp ý để giáo trình được hoàn thiện hơn.
MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH ẢNH
CHƯƠNG 1: CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ ĐIỆN 1
1.1. TAI NẠN ĐIỆN 1
1.1.1. Điện giật 1
1.1.2. Đốt cháy điện 2
1.1.3. Hoả hoạn và nổ 2
1.2. TÁC DỤNG CỦA DÒNG ĐIỆN ĐỐI VỚI CƠ THỂ NGƯỜI 3
1.3. CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TAI NẠN ĐIỆN GIẬT 4
1.3.1 Điện trở cơ thể người 4
1.3.2. Trị số của dòng điện giật 5
1.3.3. Đường đi của dòng điện 6
1.3.4. Thời gian dòng điện đi qua người 7
1.3.5. Tần số dòng điện 7
1.4. DÒNG ĐIỆN TẢN TRONG ĐẤT 8
1.5. ĐIỆN ÁP TIẾP XÚC 10
1.6. ĐIỆN ÁP BƯỚC 11
1.7. NHỮNG NGUYÊN NHÂN GÂY RA TAI NẠN ĐIỆN 11
CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH DÒNG ĐIỆN QUA NGƯỜI 13
2.1. MẠNG ĐIỆN CÁCH ĐIỆN VỚI ĐẤT 13
2.1.1. Mạng 1 pha 13
2.1.2. Mạng điện 3 pha 16
2.2. MẠNG ĐIỆN NỐI ĐẤT 17
2.2.1. Mạng điện một pha 17
2.2.2. Mạng điện 3 pha 20
2.3. CÁC PHƯƠNG PHÁP BẢO VỆ 21
CHƯƠNG 3: HỆ THỐNG NỐI ĐẤT 23
3.1. CÁC HỆ THỐNG NỐI ĐẤT CHUẨN 23
3.1.1. Hệ thống TT 23
3.1.2. Hệ thống IT 24
3.1.3. Hệ thống TN 25
3.1.4. Qui định về dây bảo vệ PE và PEN 27
3.2. ĐIỆN TRỞ SUẤT CỦA ĐẤT 29
3.3. LOẠI NỐI ĐẤT 30
3.3. 1. Nối đất tự nhiên 30
3.3.2. Nối đất nhân tạo 30
3.4. CÁC KIỂU NỐI ĐẤT 31
3.4.1. Nối đất tập trung 31
3.4.2. Nối đất mạch vòng 31
3.5. ĐIỆN TRỞ NỐI ĐẤT 32
3.5.1. Xác định điện trở của hệ thống nối đất 32
3.5.2. Phương pháp và dụng cụ đo điện trở nối đất 33
3.6. PHÂN TÍCH CÁC HỆ THỐNG NỐI ĐẤT HIỆN ĐẠI 35
3.6.1. Thiết bị, vật liệu và công nghệ mới 36
3.6.2. Phần mềm phụ trợ 40
CHƯƠNG 4: BẢO VỆ AN TOÀN CHO NGƯỜI
41
4.1. BẢO VỆ CHỐNG TIẾP XÚC TRỰC TIẾP
41
4.1.1. Ngăn ngừa dòng điện chạy qua cơ thể của con người: 41
4.1.2. Giới hạn dòng điện cố thể chạy qua cơ thể con người 43
4.1.3. Áp dụng biện pháp bảo vệ bổ sung 43
4.2. BẢO VỆ CHỐNG TIẾP XÚC GIÁN TIẾP 43
4.2.1. Sử dụng biện pháp nối đất vỏ thiết bị
43
4.2.2. Sử dụng biện pháp cắt nhanh bằng máy cắt
47
4.2.3. Sử dụng biện pháp cắt nhanh bằng cầu chì 52
4.2.4. Sử dụng các biện pháp khác 55
4.3. BẢO VỆ CHỐNG TIẾP XÚC TRỰC TIẾP VÀ GIÁN TIẾP
58
4.4. BẢO VỆ CHỐNG GIẬT DO TIẾP CẬN VỚI VẬT MANG ĐIỆN
60
CHƯƠNG 5: CÔNG CỤ VÀ QUẢN LÝ AN TOÀN ĐIỆN 63
5.1. CÁC LOẠI CÔNG CỤ BẢO VỆ
63
5.1.1. Phân loại theo chức năng 63
5.1.2. Phân loại theo bảo vệ chủ yếu và phụ trợ
65
5.1.3. Các công cụ bảo vệ để làm việc ở các trang thiết bị điện khi đã cách 66
điện
5.1.4. Các biển báo phòng ngừa
66
5.1.5. Các công cụ bảo vệ dùng khi làm việc trên cao 67
5.1.6. Sử dụng và đảm bảo các cộng cụ bảo vệ 68
5.2. AN TOÀN ĐIỆN KHI SỬ DỤNG VÀ VẬN HÀNH CÁC THIẾT BỊ
DÙNG ĐIỆN
67
5.2.1. An toàn khi sử dụng các dụng cụ điện 67
5.2.2. Yêu cầu an toàn khi sử dụng các thiết bị chiếu sáng 69
5.2.3. Yêu cầu an toàn điện khi công tác trên cao 69
5.3. CHỨC NĂNG CỦA CÁC CÔNG CỤ BẢO VỆ 70
5.3.1. Quần áo bảo hộ lao động 70
5.3.2. Mũ an toàn. 70
5.3.3. Bình tự cứu cá nhân 71
5.3.4. Giày vải 71
5.3.5. Găng cách điện, ủng cách điện, ghế cách điện 71
5.3.6. Dây da an toàn 73
5.3.7. Bút thử điện hạ thế 74
5.3.8. Đầu thử điện trung thế 74
5.3.9. Bộ tiếp đất lưu động 75
5.3.10. Sào tiếp địa 75
5.3.11. Sào thao tác 76
5.3.12. Sào thử đồng vị pha 76
5.3.13. Thảm cách điện 76
5.4. QUY TRÌNH AN TOÀN SỬA CHỮA CÁC THIẾT BỊ ĐIỆN 77
CHƯƠNG 6: SƠ CỨU NGƯỜI BỊ ĐIỆN GIẬT 79
6.1. LƯU ĐỒ CỨU HỘ 79
6.1.1. Khái niệm về sơ cấp cứu 79
6.1.2. Mục đích của sơ cấp cứu 79
6.1.3. Lưu đồ cứu hộ 79
6.2. PHƯƠNG PHÁP TIẾN HÀNH CẤP CỨU 80
6.2.1. Thời gian tổn thương của tế bào não 80
6.2.2. Những nội dung cần ghi nhớ khi tiến hành cấp cứu 80
6.2.3. Trình tự các bước khi tiến hành cấp cứu (giải thích lưu đồ cứu hộ) 80
6.2.4. Phương pháp hà hơi thổi ngạt và ép tim ngoài lồng ngực 83
DANH MỤC CÁC HÌNH ẢNH, SƠ ĐỒ
Hình/ Sơ
đồ
Nội dung Trang
Sơ đồ 1.1 Sơ đồ thay thế điện trở người 4
Hình 1.1 Sự phụ thuộc của điện trở người vào áp lục tiếp xúc 5
Hình 1.2 Sự nguy hiểm khi thời điểm dòng điện chạy qua tim trùng với
pha T của chu trình tim
7
Hình 1.3 Phân bố điện áp tiếp xúc và điện áp bước khi dòng điện sự cố
chạy vào trong đất.
9
Hình 2.1 Người chạm vào 2 cực của mạng điện một pha 13
Hình 2.2 Người chạm vào 1 cực của mạng 1 pha 14
Hình 2.3 Người chạm vào một cực của mạng điện 3 pha 16
Hình 2.4 Người chạm vào điểm nối đất 17
Hình 2.5 Người chạm vào một điểm của dây không nối đất 19
Hình 2.6 Người chạm vào một điểm của dây pha của mạng 3 pha có TT
nối đất
20
Hình 3.1 Hệ thống nối đất TT 24
Hình 3.2 Hệ thống nối đất IT 25
Hình 3.3 Hệ thống nối đất TN-S 25
Hình 3.4 Hệ thống nối đất TN-C 26
Hình 3.5 Hệ thống nối đất TN-C-S 27
Hình 3.6 Máy đo nối đất loại 4 cực 30
Hình 3.7 Các kiểu nối đất 32
Hình 3.8 Phương pháp dùng Volt - kế và Ampe – kế 34
Hình 3.9 PP dùng máy đo với cọc phụ và cọc dò 34
Hình 3.10 Đo điện trở nối đất của một cọc trong hệ thống nối đất 35
Hình 3.11 Quan hệ R = f(L,) 36
Hình 3.12 Khuôn và các dạng kết nối
37
Hình 3.13 Vật liệu thực hiện hệ thống nối đất
38
Hình 3.14 Cọc hóa chất
39
Hình 4.1 Tủ điện 41
Hình 4.2 Khu vực nằm trong tầm với
42
Hình 4.3 Sự cố chạm vỏ trong hệ thống IT 44
Hình 4.4 Sự cố chạm vỏ trong hệ thống TT 45
Hình 4.5 Sự cố trong hệ thống TT 47
Hình 4.6 Sự cố trong hệ thống TN 49
Hình 4.7
Sự cố trong hệ thống IT 50
Hình 4.8 Các hình thức nối đất trong hệ thống IT
51
Hình 4.9 Nối đất với dây bảo vệ (PE) chung 52
Hình 4.10 Đặc tuyến cắt của cầu chì
53
Hình 4.11 Các cách điện của thiết bị điện
56
Hình 4.12 Cách ly về điện 57
Hình 4.13 Các hệ thống SELV, PELV, FELV 60
Hình 4.14 Các loại biên tiếp cận 61
Hình 5.1 Thảm cao su 63
Hình 5.2 Ghế cách điện 63
Hình 5.3 Găng tay cách điện 63
Hình 5.4 Giầy cách điện 63
Hình 5.5 sào chỉ điện áp di dộng và sào thao tác cách điện 64
Hình 5.6 kính bảo vệ mắt 64
Hình 5.7 nón bảo hộ 64
Hình 5.8 đai an toàn, dây đeo an toàn 64
Hình 5.9 thang xếp, thang nâng, chòi nâng kiểu ống xếp….. 64
Hình 5.10 Ủng cách điện 65
Hình 5.11 Thảm cách điện 65
Hình 6.1 Di dời vật nguy hiểm 81
Hình 6.2 Di dời nạn nhân 81
Hình 6.3 Kiểm tra và làm thông đường thở 82
Hình 6.4 Quan sát nạn nhân 82
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng Nội dung Trang
Bảng 1.1 Bảng trị số dòng điện tác dụng đối với cơ thể người 6
Bảng 3.1 Phạm vi ứng dụng của hệ thống nối đất 27
Bảng 3.2 Trị số điện trở suất của đất 29
Bảng 3.3 Đặc điểm của trang thiết bị nối đất kiểu cũ và kiểu mới 31
Bảng 3.4 Bảng xác định điện trở hệ thống nối đất theo phương pháp tính
toán
33
Bảng 4.1 Nêu giá trị điện trở nối đất yêu cầu theo TCVN 4756-89 (Qui
phạm nối đất và nối không các thiết bị điện).
46
Bảng 4.2 Giá trị Rt
theo I
n
48
Bảng 4.3 Thời gian cắt cực đại cho hệ thông TN 49
Bảng 4.4. Thời gian tác động cắt cực đại trong hệ thống IT 52
Bảng 4.5
Chiều dài cực đại (m) của dây dẫn được bảo vệ bằng cầu chì gG 54
Bảng 4.6 Chiều dài cực đại (m) của dây dẫn được bảo vệ bằng cầu chì aM 54
Bảng 4.7 Hệ số hiệu chỉnh 54
Bảng 4.8 Khoảng cách tiếp cận tối thiểu cho phép giữa người và vật mang điện
62