Tài liệu Bài 18: Amino axit và Protit docx

www.khoabang.com.vn LuyÖn thi trªn m¹ng

_____________________________________________________________

G.V Lê Kim Long - ĐHKHTN

Bµi 18: Aminoaxit vµ protit

A. Amino axit.

I. Kh¸i qu¸t:

+ Amino axit hay cßn ®−îc gäi lµ c¸c axit amin lµ hîp chÊt h÷u c¬ t¹p chøc trong

ph©n tö cã chøa ®ång thêi nhãm amino (th−êng lµ bËc 1: -NH2) vµ nhãm chøc axit

(cacboxyl: -COOH). Axit amin ®¬n chøc ®¬n gi¶n nhÊt lµ: H2N-CH2-COOH (axit

aminoaxetic). C¸c axit amin ®¬n chøc kh¸c cã c«ng thøc tæng qu¸t lµ H2N - R -

COOH.

+ CÊu t¹o:

– Khi nhãm amino g¾n víi c¸c nguyªn tö C ®Çu tiªn liªn kÕt víi nhãm COOH

®−îc gäi lµ c¸c α - amino axit (c¸c anpha aminoaxit), sau ®ã lµ c¸c tªn gäi theo

thø tù ch÷ c¸i Hyl¹p: β, δ, ε, ω...

– C¸c axit amin tan tèt trong n−íc. Trong n−íc c¸c axit amin th−êng tån t¹i ë d¹ng

ion ho¸: mang ®ång thêi c¶ ®iÖn tÝch d−¬ng vµ ®iÖn tÝch ©m (c¸c ®iÖn tÝch nµy

quyÕt ®Þnh h−íng di chuyÓn cña c¸c ph©n tö vÒ c¸c cùc trong dung dÞch). Do

tr¹ng th¸i tån t¹i nh− vËy mµ c¸c axit amin th−êng tån t¹i ë d¹ng r¾n ë ®iÒu kiÖn

th−êng (thÝ dô m× chÝnh th−êng dïng lµ axit amin kÕt tinh ë d¹ng r¾n tinh thÓ).

H2N-CH2-COOH +

H3 N -CH2-COO–

Ph©n tö Ion

– C¸c amino axit thiªn nhiªn ®−îc t¸ch tõ c¬ thÓ ®éng thùc vËt th−êng cã nhãm

NH2 trong nguyªn tö C ë vÞ trÝ α. C¸c ph©n tö axit amin tæng hîp cã vÞ trÝ nhãm

NH2 kh¸ tuú ý.

+ Tªn gäi cña axit amin gåm cã c¸c phÇn:

Axit – VÞ trÝ nhãm NH2 (α, β, γ, δ, ε) – sè nhãm NH2 – amino + tªn axit cacboxylic

t−¬ng øng.

ThÝ dô: c¸c axit amin quan träng vµ th«ng dông nh− sau:

* H2N-CH2-COOH: axit amino axetic (glixin hay glicocol) hay axit aminoetanoic.

* CH3-CH(NH2)-COOH axit α-amino propionic (2-amino propionic) hay Alanin.

* H2N-CH2-CH2-COOH axit β-amino propionic (3-amino propionic) hay Alanin.

* axit α- amino izovaleric (Valin)

* axit α- amino izocaproic (L¬xin)

* H2N-CH2-(CH2)3-CH(NH2)-COOH axit α, ε-®iamino caproic hay

2,6-®iaminohexanoic hay Linzin

* HOOC-(CH2)2-CH(NH2)-COOH axit α-aminoglutaric hay

2-amino pentandioic hay axit glutamic

CH3 CH

CH3

CH

NH2

COOH

CH3 CH

CH3

CH2 CH

NH2

COOH