Sự cần thiết phải khôi phục lại chợ nổi ngã bảy và vấn đề khai thác trong du lịch

96 Tạp chí Nghiên cứu và Phát triển, số 2 (91) . 2012

SÖÏ CAÀN THIEÁT PHAÛI KHOÂI PHUÏC LAÏI CHÔÏ NOÅI NGAÕ BAÛY

VAØ VAÁN ÑEÀ KHAI THAÙC TRONG DU LÒCH

Nguyễn Trọng Nhân*

1. Lòch söû hình thaønh, phaùt trieån ñòa danh Ngaõ Baûy vaø chôï noåi

Ngaõ Baûy

Caùnh ñoàng Phuïng Hieäp phía höõu ngaïn soâng Haäu maø tröôùc kia ngöôøi

Phaùp goïi laø Plaine des Roseaux, tuy ñaát toát nhöng hoang vu ñaày lau saäy, vôùi

ñòa theá töông toái cao (so vôùi Chaâu Ñoác vaø Raïch Giaù), vôùi ñaát phuø sa ngoït deã

troàng hoa maøu laïi gaàn ñöôøng giao thoâng veà Saøi Goøn, luùa baùn coù giaù(1) neân

ngöôøi Phaùp raát quan taâm trong vieäc naïo veùt, môû roäng caùc keânh raïch nhoû,

duøng xaùng muùc taïo ra caùc keânh xaùng môùi ñeå noái lieàn vôùi caùc keânh raïch vuøng

laân caän. Vieäc phaùt trieån heä thoáng thuûy lôïi coù taùc duïng to lôùn trong vieäc taïo

laäp ñöôøng giao thoâng ñeå chuyeân chôû haøng hoùa, xaû luõ, choáng uùng ngaäp, thau

pheøn, ñeå daân ñònh cö khai hoang vaø saûn xuaát nhaèm thu thueá, ñoàng thôøi coøn

vì muïc ñích quaân söï.

Coâng taùc khai thoâng, naïo veùt nhöõng keânh raïch saün coù vaø ñaøo theâm

nhöõng keânh môùi ôû caùnh ñoàng Phuïng Hieäp ñöôïc thöïc hieän chuû yeáu vaøo thaäp

nieân ñaàu (keânh Möông Loä ñöôïc ñaøo trong thôøi gian 1901-1905, keânh Laùi

Hieáu 1906-1908) vaø keùo daøi ñeán gaàn nöûa thaäp nieân thöù hai (keânh Xeûo Voâng

1908-1912) cuûa theá kyû XX, taïo thaønh baûy nhaùnh soâng quy tuï veà moät trung

taâm goïi laø Ngaõ Baûy. Neáu laáy quoác loä 1A höôùng veà phía Soùc Traêng laøm muïc

tieâu roài ñeám thöù töï theo chieàu kim ñoàng hoà thì baûy nhaùnh soâng coù teân nhö

sau: keânh Möông Loä doïc theo quoác loä 1A xuoáng Soùc Traêng, keânh Buùn Taøu ñi

veà Ngaõ Naêm (Soùc Traêng) roài xuoáng Baïc Lieâu-Caø Mau, keânh Laùi Hieáu xuoáng

Long Myõ, keânh Xeûo Moân voâ caùnh ñoàng Saäy Nieáu, keânh Xeûo Voâng doïc theo

quoác loä 1A leân thò traán Caùi Taéc, keânh Caùi Coân (keânh Xaùng) noái lieàn Ngaõ Baûy

vôùi soâng Haäu, keânh Mang Caù xuoáng Keá Saùch (Soùc Traêng).

Naêm 1915 taïi Ngaõ Baûy hình thaønh neân trung taâm quaän lî Phuïng Hieäp

treân cô sôû di dôøi töø quaän lî Raïch Goøi.(2) Luùc baáy giôø vuøng ñaát xung quanh

trung taâm quaän lî vaãn coøn lau saäy hoang vu. Ngöôøi daân töø caùc nôi nhö Soùc

Traêng, Myõ Tho, Taân An... tuï hoäi veà vaø tranh nhau töøng taác ñaát ôû maët tieàn

doïc theo caùc bôø keânh xaùng. Ngöôøi daân chuû yeáu laøm ruoäng, coù ngöôøi laøm ngheà

hôùt toùc, thôï moäc, mua baùn haøng xeùn, baùn quaùn caø pheâ, huû tieáu... Taïi quaän

lî Ngaõ Baûy luùc baáy giôø, haàu heát ngöôøi Vieät laø daân ngheøo neân gaëp nhieàu khoù

khaên trong vieäc taïo döïng cô nghieäp. Cuøng vôùi ñoù laø söï caïnh tranh vaø cheøn

eùp cuûa caùc nhaø buoân baùn lôùn ngöôøi Hoa trong caùc hoaït ñoäng thöông maïi, saûn

xuaát tieåu thuû coâng nghieäp, dòch vuï... Vì ngay luùc ñaàu laäp chôï Ngaõ Baûy, coù

nhieàu Hoa Kieàu ñeán cö truù vaø hoaït ñoäng thöông maïi. Hoï trôû thaønh chuû caùc

chaønh luùa, chuû traïi cöa lôùn neân ñoäc quyeàn trong caùc lónh vöïc luùa gaïo vaø goã.

Moät soá Hoa Kieàu khaùc laïi kinh doanh taïp hoùa, ghe haøng, khaùch saïn, quaùn

* Khoa Khoa hoïc Xaõ hoäi vaø Nhaân vaên, Tröôøng Ñaïi hoïc Caàn Thô.