Quy trình đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ trong kiểm toán báo cáo tài chính được áp dụng tại Grant Thornton Việt Nam: Khóa luận tốt nghiệp đại học / Tạ Quang Vũ; Nguyễn Thị Đoan Trang người hướng dẫn khoa học

NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH



KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC

ĐỀ TÀI: QUY TRÌNH ĐÁNH GIÁ HỆ THỐNG

KIỂM SOÁT NỘI BỘ TRONG KIỂM TOÁN

BÁO CÁO TÀI CHÍNH ĐƢỢC ÁP DỤNG TẠI

GRANT THORNTON VIỆT NAM

Sinh viên thực hiện: TẠ QUANG VŨ

Lớp: DH31KT01

Khóa học: 2015-2019

Giảng viên hƣớng dẫn: THS. NGUYỄN THỊ ĐOAN TRANG

Tp. Hồ Chí Minh, tháng 05 – 2019

LỜI CAM ĐOAN

Người viết xin cam đoan các nội dung được trình bày và phân tích trong đề tài

nghiên cứu “Quy trình đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ trong kiểm toán báo cáo tài

chính được áp dụng tại Grant Thornton Việt Nam” là kết quả sau một quá trình nghiên

cứu độc lập của người viết dưới sự hướng dẫn khoa học của Ths. Nguyễn Thị Đoan

Trang, giảng viên khoa Kế toán-Kiểm toán trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí

Minh. Nội dung nghiên cứu trong đề tài này được thể hiện trung thực và chưa từng

được công bố dưới bất kỳ hình thức nào trước đây. Những hình ảnh, bảng biểu, cơ sở

lý thuyết phục vụ cho việc phân tích được trình bày trong luận văn được chính người

viết thu thập từ các nguồn khác nhau và có ghi rõ tên nguồn trích dẫn. Ngoài ra, luận

văn còn sử dụng kết quả của một vài nghiên cứu trước để làm cơ sở nền tảng phục vụ

cho việc thực hiện nghiên cứu này. Các nghiên cứu tiền đề đều được trích dẫn và ghi

chú nguồn gốc rõ ràng.

Nếu có bất kỳ sự gian lận hoặc không trung thực nào được phát hiện trong luận

văn, người viết xin được chịu hoàn toàn trách nhiệm về phía mình.

Người cam đoan

Tạ Quang Vũ

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành được công trình nghiên cứu của mình, trong gần ba tháng vừa qua

người viết đã nhận được sự hướng dẫn tận tình của cô Nguyễn Thị Đoan Trang cùng

với sự giúp đỡ của ban lãnh đạo, các anh chị phòng kiểm toán Công ty TNHH Grant

Thornton Việt Nam.

Người viết xin được gửi lời cảm ơn chân thành tới toàn thể quý Thầy Cô trường

Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh, đặc biệt là Thầy Cô khoa Kế toán - Kiểm

toán, những người đã mang lại cho người viết những kiến thức nền tảng vững chắc về

chuyên ngành mà mình đang theo học.

Xin được xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến cô Nguyễn Thị Đoan Trang - giảng viên

hướng dẫn. Chính phương pháp hướng dẫn tiếp cận vấn đề rất thực tế, sự chia sẻ chân

thành, sự giúp đỡ nhiệt tình của cô đã truyền cảm hứng và giúp đỡ người viết hoàn

thành luận văn tốt nghiệp này.

Người viết cũng xin gửi đến ban lãnh đạo cùng với các anh chị hiện đang công tác

tại công ty TNHH Grant Thornton Việt Nam nói chung và các anh chị phòng Kiểm

toán nói riêng, những người đã tạo điều kiện thuận lợi giúp người viết có thể học hỏi,

thu thập và tiếp cận với thực tế trong khoảng thời gian thực tập tại công ty, lời cám ơn

sâu sắc nhất.

Xin trân trọng cảm ơn!

MỤC LỤC

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT........................................................................................1

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU, HÌNH ẢNH ............................................2

LỜI MỞ ĐẦU................................................................................................................4

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ VÀ

QUY TRÌNH ĐÁNH GIÁ HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ TRONG KIỂM

TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH...................................................................................6

1.1. Tổng quan về hệ thống kiểm soát nội bộ .....................................................6

1.1.1 Định nghĩa ............................................................................................. 6

1.1.2 Mục tiêu của hệ thống kiểm soát nội bộ ..............................................6

1.1.3 Các thành phần của hệ thống kiểm soát nội bộ..................................7

1.1.3.1 Môi trƣờng kiểm soát..................................................................7

1.1.3.2 Đánh giá rủi ro.............................................................................8

1.1.3.3 Hoạt động kiểm soát....................................................................9

1.1.3.4 Thông tin và truyền thông ........................................................ 10

1.1.3.5 Giám sát...................................................................................... 11

1.1.4 Hạn chế tiềm tàng của hệ thống kiểm soát nội bộ ............................ 11

1.2. Trình tự nghiên cứu hệ thống kiểm soát nội bộ của kiểm toán viên....... 11

1.2.1 Mục đích nghiên cứu hệ thống kiểm soát nội bộ .............................. 11

1.2.2 Trình tự nghiên cứu hệ thống kiểm soát nội bộ................................ 12

1.2.2.1 Tìm hiểu hệ thống kiểm soát nội bộ ......................................... 12

1.2.2.2 Đánh giá sơ bộ rủi ro kiểm soát................................................ 16

1.2.2.3 Thiết kế và thực hiện các thử nghiệm kiểm soát..................... 17

1.2.2.4 Đánh giá lại rủi ro kiểm soát .................................................... 18

1.3. Tổng quan một số nghiên cứu về quy trình đánh giá hệ thống kiểm soát

nội bộ............................................................................................................. 19

TÓM TẮT CHƢƠNG 1.............................................................................................. 21

CHƢƠNG 2: QUY TRÌNH ĐÁNH GIÁ HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ

TRONG KIỂM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH ĐƢỢC ÁP DỤNG TẠI GRANT

THORNTON VIỆT NAM.......................................................................................... 22

2.1. Giới thiệu về công ty TNHH Grant Thornton Việt Nam......................... 22

2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển .................................................. 22

2.1.1.1 Grant Thornton International (GTI)....................................... 22

2.1.1.2 Grant Thornton Việt Nam (GTV)............................................ 22

2.1.2 Cơ cấu tổ chức của Công ty TNHH Grant Thornton Việt Nam..... 23

2.1.3 Phƣơng châm và mục tiêu hoạt động ................................................ 24

2.1.3.1 Phƣơng châm.............................................................................. 24

2.1.3.2 Mục tiêu hoạt động .................................................................... 24

2.1.4 Các đối tƣợng phục vụ và dịch vụ cung cấp chính của Grant

Thornton Việt Nam ............................................................................. 24

2.1.4.1 Dịch vụ kiểm toán và bảo đảm

(Audit and Assurance Services)................................................ 24

2.1.4.2 Dịch vụ tƣ vấn rủi ro kinh doanh (Business Risk Services)... 24

2.1.4.3 Dịch vụ tƣ vấn thuế (Tax) ......................................................... 25

2.1.4.4 Dịch vụ tƣ vấn chiến lƣợc và định giá doanh nghiệp (Advisory

& Outsourcing Services) ........................................................... 25

2.1.5 Giá trị toàn cầu của Grant Thornton ................................................ 25

2.1.6 Giới thiệu về sổ tay hƣớng dẫn của Grant Thornton Việt Nam ..... 26

2.2. Quy trình đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ trong kiểm toán Báo cáo

tài chính đƣợc áp dụng tại Grant Thornton Việt Nam ............................ 26

2.2.1 Giới thiệu về phƣơng pháp luận Horizon ......................................... 26

2.2.2 Giới thiệu về phần mềm kiểm toán Voyager .................................... 29

2.2.3 Quy trình tìm hiểu hệ thống kiểm soát nội bộ và đánh giá rủi ro

kiểm soát trong kiểm toán báo cáo tài chính tại Grant Thornton

Việt Nam............................................................................................... 29

2.2.3.1 Tìm hiểu hoạt động kiểm soát ở cấp độ tổng thể .................... 29

2.2.3.2 Tìm hiểu hoạt động kiểm soát ở cấp độ hoạt động ................. 33

2.2.3.3 Thực hiện phép thử Walk-through .......................................... 41

2.2.3.4 Đánh giá sơ bộ rủi ro kiểm soát................................................ 42

2.2.3.5 Thực hiện thử nghiệm kiểm soát và đánh giá lại rủi ro kiểm

soát............................................................................................... 45

2.3. Khảo sát quy trình đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ ở 10 công ty đƣợc

lƣu trữ trong hồ sơ kiểm toán..................................................................... 49

2.4. Khảo sát về quy trình đánh giá kiểm soát nội bộ khách hàng trong thực

tế qua góc nhìn của kiểm toán viên ............................................................ 53

TÓM TẮT CHƢƠNG 2.............................................................................................. 59

CHƢƠNG 3: NHẬN XÉT VÀ KIẾN NGHỊ ............................................................ 60

3.1. Nhận xét về quy trình đánh giá hệ thống kiểm soát nội bộ của Grant

Thornton Việt Nam...................................................................................... 60

3.1.1 Ƣu điểm ................................................................................................ 60

3.1.2 Hạn chế ................................................................................................. 61

3.2. Kiến nghị....................................................................................................... 63

TÓM TẮT CHƢƠNG 3.............................................................................................. 66

KẾT LUẬN.................................................................................................................. 67

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................... 68

PHỤ LỤC

1

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Nguyên nghĩa

BCTC Báo cáo tài chính

GTI Grant Thornton International

GTV Grant Thornton Việt Nam

HTKSNB Hệ thống kiểm soát nội bộ

KSNB Kiểm soát nội bộ

TNHH Trách nhiệm hữu hạn

2

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH, BẢNG BIỂU

Sơ đồ

Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức tại Grant Thornton Việt Nam ............................................... 23

Sơ đồ 2.2: Các yếu tố chính của phương pháp luận kiểm toán Horizon......................... 27

Hình ảnh

Hình 2.1: Logo Grant Thornton ...................................................................................... 22

Hình 2.2: Giá trị toàn cầu của Grant Thornton ............................................................... 25

Hình 2.3: Minh họa ghi nhận quy trình Process trong thiết kế hoạt động kiểm soát ở cấp

độ tổng thể doanh nghiệp ................................................................................................ 30

Hình 2.4: Kết quả đánh giá thiết kế hoạt động kiểm soát ở cấp độ tổng thể của công ty

X...................................................................................................................................... 33

Hình 2.5: Minh họa xác định hoạt động và quy trình được đơn vị áp dụng để đối ph rủi

ro...................................................................................................................................... 35

Hình 2.6: Xác định những hoạt động kiểm soát được đơn vị thiết lập cho từng quy trình

liên quan rủi ro c khả năng xảy ra cao .......................................................................... 36

Hình 2.7: Chu trình nghiệp vụ quan trọng của công ty X............................................... 37

Hình 2.8: ết quả đánh giá tầm quan trọng và ghi nhận người thực hiện của quy trình

trong chu trình hàng tồn kho của công ty X.................................................................... 38

Hình 2.9 : ết quả đánh giá tầm quan trọng và ghi nhận người thực hiện của quy trình

trong chu trình hàng tồn kho của công ty X (tiếp theo).................................................. 38

Hình 2.10: Minh họa cho rủi ro có thể gây ra sai sót trọng yếu đến báo cáo tài chính của

công ty X......................................................................................................................... 39

Hình 2.11: Minh họa các hoạt động và quy trình để đối phó rủi ro................................ 39

Hình 2.12: Minh họa các hoạt động kiểm soát được thiết lập ........................................ 40

Hình 2.13: Minh họa cho người/phần mềm thực hiện hoạt động kiểm soát................... 40

Hình 2.14: ết quả đánh giá thiết kế hữu hiệu của hoạt động kiểm soát thuộc chu trình

Hàng tồn kho tại công ty X ............................................................................................. 41

Hình 2.15: Kết quả thực hiện phép thử Walkthrough được ghi nhận trong Voyager .... 42

Hình 2.16: Đánh giá sơ bộ rủi ro kiểm soát của công ty X............................................. 44

Hình 2.17: ết quả chọn hoạt động kiểm soát chính cho chu trình Hàng tồn kho......... 47

Hình 2.18: Minh họa thử nghiệm kiểm soát ................................................................... 48

Hình 2.19: Minh họa thử nghiệm kiểm soát ................................................................... 48

3

Hình 2.20: ết quả thử nghiệm kiểm soát của chu trình Hàng tồn kho ......................... 48

Bảng biểu

ảng 2.1: ết quả đánh giá sơ bộ rủi ro kiểm soát.........................................................44

Bảng 2.2: Kết quả khảo sát hồ sơ kiểm toán...................................................................52

Bảng 2.3: Kết quả khảo sát kiểm toán viên.....................................................................55

Bảng 2.4: Kết quả đánh giá mức độ quan trọng của các thử nghiệm kiểm soát.............58