Quản lý xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia ở thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

DƢƠNG THỊ THẢO

QUẢN LÝ XÂY DỰNG TRƢỜNG TIỂU HỌC

ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA Ở THÀNH PHỐ BẮC KẠN,

TỈNH BẮC KẠN

Ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 8140114

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. LÊ THỊ PHƢƠNG HOA

THÁI NGUYÊN - 2021

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn "Quản lý xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia

ở thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn" là công trình nghiên cứu của riêng tôi.

Các số liệu có nguồn gốc rõ ràng, tuân thủ đúng nguyên tắc và kết quả nghiên

cứu là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nào khác.

Thái Nguyên, tháng 9 năm 2021

Tác giả

Dương Thị Thảo

ii

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và lời cảm ơn sâu sắc tới đến TS. Lê Thị Phương Hoa,

người hướng dẫn khoa học đã tận tình chỉ dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên

cứu và thực hiện luận văn.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến cán bộ quản lý sở GD & ĐT Bắc Kạn, phòng

GD & ĐT thành phố Bắc Kạn và các Thầy, Cô và cán bộ quản lý các trường tiểu học

trên địa bàn thành phố Bắc Kạn đã giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong

suốt quá trình học tập và nghiên cứu.

Tôi xin tri ân sự động viên, khích lệ và ủng hộ của gia đình, người thân, bạn bè

và đồng nghiệp đã giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này.

Thái Nguyên, tháng 9 năm 2021

Tác giả luận văn

Dƣơng Thị Thảo

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN............................................................................................................... ii

MỤC LỤC ...................................................................................................................iii

DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT..................................................................... iv

DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ......................................................................... v

MỞ ĐẦU...................................................................................................................... 1

1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................................... 1

2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................ 2

3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu.......................................................................... 2

4. Nhiệm vụ nghiên cứu................................................................................................ 3

5. Giả thuyết khoa học .................................................................................................. 3

6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu.................................................................................... 3

7. Các phương pháp nghiên cứu ................................................................................... 3

8. Cấu trúc của luận văn................................................................................................ 4

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ XÂY DỰNG TRƢỜNG TIỂU

HỌC ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA............................................................................... 5

1.1. Tổng quan về vấn đề nghiên cứu ........................................................................... 5

1.1.1. Những nghiên cứu của một số nước trên thế giới............................................... 5

1.1.2. Những nghiên cứu ở trong nước......................................................................... 9

1.2. Một số khái niệm cơ bản...................................................................................... 11

1.2.1. Quản lý.............................................................................................................. 11

1.2.2. Chuẩn, chuẩn quốc gia, xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia......... 11

1.2.3. Quản lý xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia .................................. 12

1.3. Lý luận về xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia.................................... 13

1.3.1. Vị trí, vai trò trường tiểu học trong hệ thống giáo dục quốc dân ..................... 13

1.3.2. Mục tiêu xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia ................................... 14

1.3.3. Nội dung xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia mức độ 1................... 15

1.4. Lý luận về quản lý xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia....................... 22

1.4.1. Lập kế hoạch xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia ............................ 22

iv

1.4.2. Tổ chức thực hiện xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia..................... 23

1.4.3. Chỉ đạo thực hiện xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia ..................... 24

1.4.4. Kiểm tra, đánh giá quá trình xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia .... 25

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc

gia mức độ 1..................................................................................................... 26

1.5.1. Các cơ chế chính sách nhà nước....................................................................... 26

1.5.2. Những yếu tố về kinh tế - xã hội, truyền thống văn hóa, phong tục tập

quán, tâm lý xã hội........................................................................................... 27

1.5.3. Các yếu tố thuộc về nhà trường ........................................................................ 27

Kết luận chương 1....................................................................................................... 28

Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ XÂY DỰNG TRƢỜNG TIỂU HỌC

ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA Ở THÀNH PHỐ BẮC KẠN, TỈNH BẮC KẠN ...... 30

2.1. Khái quát về khách thể khảo sát và tổ chức khảo sát .......................................... 30

2.1.1 Tình hình kinh tế - văn hóa, giáo dục - đào tạo của thành phố Bắc Kạn........... 30

2.1.2. Khái quát tình hình xây dựng các trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia ở

thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn.................................................................... 31

2.2. Tổ chức khảo sát .................................................................................................. 34

2. 2.1. Mục đích khảo sát............................................................................................ 34

2.2.2. Tiến trình nghiên cứu........................................................................................ 35

2.2.3. Nội dung khảo sát ............................................................................................. 35

2.2.4. Đối tượng khảo sát............................................................................................ 35

2.2.5. Phương pháp khảo sát và phương thức xử lý số liệu........................................ 36

2.3. Kết quả khảo sát thực trạng ................................................................................. 37

2.3.1. Đánh giá kết quả thực hiện các tiêu chuẩn xây dựng trường tiểu học đạt

chuẩn quốc gia mức độ 1 ở thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn ....................... 37

2.3.2. Thực trạng quản lý xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia mức độ 1

ở thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn ................................................................ 46

2.3.2. Thực trạng tổ chức triển khai quản lý xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn

quốc gia mức độ 1 ở thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn.................................. 48

2.3.3. Thực trạng chỉ đạo thực hiện quản lý xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn

quốc gia ở thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn.................................................. 52

v

2.3.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá quản lý xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn

quốc gia mức độ 1 ở thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn.................................. 57

2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc

gia ở thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn........................................................... 61

2.5. Đánh giá chung về thực trạng công tác quản lý xây dựng trường tiểu học đạt

chuẩn quốc gia ở thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn ....................................... 63

2.5.1. Thuận lợi........................................................................................................... 63

2.5.2. Khó khăn........................................................................................................... 63

2.5.3. Nguyên nhân ..................................................................................................... 64

Kết luận chương 2....................................................................................................... 65

Chƣơng 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ XÂY DỰNG TRƢỜNG TIỂU HỌC

ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA MỨC ĐỘ 1 CỦA HIỆU TRƢỞNG CÁC

TRƢỜNG TIỂU HỌC Ở THÀNH PHỐ BẮC KẠN, TỈNH BẮC KẠN ............. 66

3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp ....................................................................... 66

3.1.1. Đảm bảo tính pháp chế ..................................................................................... 66

3.1.2. Đảm bảo tính thực tiễn...................................................................................... 66

3.1.3. Đảm bảo tính khoa học ..................................................................................... 66

3.1.4. Đảm bảo tính khả thi......................................................................................... 67

3.2. Các biện pháp quản lý xây dựng trường tiểu học chuẩn quốc gia....................... 67

3.2.1. Tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên, phụ

huynh học sinh về tầm quan trọng của việc xây dựng trường tiểu học đạt

chuẩn quốc gia ................................................................................................. 67

3.2.2. Lập kế hoạch xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia ............................ 71

3.2.3. Chỉ đạo bồi dưỡng đội ngũ CBQL, GV đạt tiêu chuẩn theo qui định của

trường chuẩn quốc gia...................................................................................... 74

3.2.4. Xây dựng chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường đảm bảo tiêu

chuẩn của trường chuẩn quốc gia .................................................................... 78

3.2.5. Xây dựng, sử dụng, bảo quản CSVC-TBDH đáp ứng tiêu chuẩn của trường

chuẩn quốc gia ................................................................................................. 80

3.2.6. Chỉ đạo đẩy mạnh công tác xã hội hóa giáo dục .............................................. 84

vi

3.2.7. Kiểm tra, đánh giá, giám sát việc thực hiện xây dựng trường chuẩn quốc gia........ 86

3.3. Mối quan hệ của các biện pháp............................................................................ 89

3.3. Khảo nghiệm sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp............................... 90

3.3.1. Những vấn đề chung về khảo nghiệm .............................................................. 90

3.3.2. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp ................ 91

Kết luận chương 3....................................................................................................... 95

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.................................................................................. 97

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................. 101

PHỤ LỤC..................................................................................................................... 1

MỘT SỐ HÌNH ẢNH TẠI CÁC TRƢỜNG ĐANG CHUẨN BỊ CHO XÂY

DỰNG TRƢỜNG TIỂU HỌC ĐẠT CHUẨN QUỐC GIA MỨC ĐỘ 1............. 16

iv

DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT

CQG : Chuẩn quốc gia

CSVC : Cơ sở vật chất

ĐNGV : Đội ngũ giáo viên

GD : Giáo dục

GD & ĐT : Giáo dục và đào tạo

HS : Học sinh

HTGDQD : Hệ thống giáo dục quốc dân

KT - XH : Kinh tế - xã hội

PHHS : Phụ huynh học sinh

TBDH : Thiết bị dạy học

XHHGD : Xã hội hóa

v

DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ

Bảng 2.1. Tổng số trường, lớp năm học 2020 - 2021..................................31

Bảng 2.2. Xây dựng CSVC ở các trường tiểu học năm học 2020 - 2021 ......32

Bảng 2.3. Chất lượng đội ngũ CBQL, GV, NV năm học 2020 - 2021 .......33

Bảng 2.4. Quy mô trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia mức độ 1 và chưa

đạt chuẩn......................................................................................33

Bảng 2.5. Đánh giá thực trạng công tác xây dựng trường tiểu học đạt

chuẩn quốc gia mức độ 1 theo tiêu chuẩn “Tổ chức và quản

lý nhà trường”..............................................................................37

Bảng 2.6. Đánh giá tiêu chuẩn cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên và

học sinh........................................................................................39

Bảng 2.7. Kết quả thực hiện tiêu chuẩn 3 cơ sở vật chất, trang thiết bị

dạy học ........................................................................................40

Bảng 2.8. Thực trạng xây dựng tiêu chuẩn quan hệ giữa nhà trường,

gia đình và xã hội ở các trường tiểu học thành phố Bắc Kạn,

tỉnh Bắc Kạn................................................................................41

Bảng 2.9. Thực trạng xây dựng tiêu chuẩn về Hoạt động giáo dục và

kết quả giáo dục ở các trường tiểu học thành phố Bắc Kạn,

tỉnh Bắc Kạn................................................................................42

Bảng 2.10. Đánh giá kết quả thực hiện xây dựng trường tiểu học ở

thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn theo các tiêu chí của 5

tiêu chuẩn ....................................................................................44

Bảng 2.11. Thực trạng lập kế hoạch xây dựng trường tiểu học đạt CQG

mức độ 1 ở thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn............................47

Bảng 2.12. Tổ chức triển khai xây dựng trường TH đạt CQG mức độ 1

ở thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc kạn.............................................49

Bảng 2.13. Chỉ đạo thực hiện xây dựng trường CQG mức độ 1 ở thành

phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn.........................................................53

vi

Bảng 2.14. Kiểm tra, đánh giá việc triển khai thực hiện các hoạt động

xây dựng trường TH đạt CQG mức độ 1 ....................................58

Bảng 2.15. Thực trạng tác động của các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý

xây dựng trường TH đạt CQG ....................................................61

Bảng 3.1. Tổng hợp kết quả khảo nghiệm về sự cần thiết và tính khả

thi của các biện pháp quản lý việc xây dựng trường tiểu học

đạt chuẩn quốc gia.......................................................................91

Biểu đồ 3.1. Kết quả khảo nghiệm sự cần thiết của các biện pháp quản lý

xây dựng trường tiểu học chuẩn quốc gia ...................................93

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Xây dựng trường học đạt chuẩn quốc gia là một trong những chủ trương lớn của

Đảng, Nhà nước đối với sự nghiệp giáo dục; là một mục tiêu trong chiến lược phát

triển giáo dục, là giải pháp quan trọng để hình thành hệ thống trường lớp chuẩn hoá,

hiện đại hoá về cơ sở vật chất, hiệu quả về công tác quản lý, đảm bảo chất lượng về

đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và

nâng cao chất lượng dạy học.

Trong Quyết định số 491/QĐ-TTg, ngày 14/6/2010 của Thủ tướng Chính phủ quy

định về 19 Tiêu chí xây dựng nông thôn mới, trong đó có tiêu chí trường học: “Tỷ lệ

trường học các cấp Mầm non, Mẫu giáo, Tiểu học, Trung học cơ sở có cơ sở vật chất đạt

chuẩn quốc gia: Đối với miền núi 70%” [30].

Muốn thực hiện được các yêu cầu, nhiệm vụ trên đây thì ngành GD cần phải

xây dựng được một hệ thống các nhà trường có đầy đủ điều kiện nhằm đáp ứng

với yêu cầu, nhiệm vụ. Các nhà trường cần đạt tới những tiêu chuẩn cần thiết để

đảm bảo chất lượng, hiệu quả GD theo yêu cầu phát triển KT-XH của đất nước và

đưa GD Việt Nam hội nhập với các nước trong khu vực và trên thế giới.

Giáo dục tiểu học là cấp học nền tảng, có nội dung GD toàn diện, nhằm xây

dựng nền móng cho hệ thống giáo dục quốc dân (HTGDQD) đồng thời đặt ra cơ sở

vững chắc cho sự hình thành nhân cách và sự phát triển toàn diện con người, đáp ứng

nhu cầu nhân lực cho công cuộc HĐH và CNH đất nước trong những thập kỉ đầu của

thế kỉ XXI.

Xây dựng trường TH đạt chuẩn quốc gia là mục tiêu quan trọng trong phát triển

sự nghiệp GD, đồng thời là yêu cầu phát triển mới của đất nước, của địa phương. Yêu

cầu đó phải được quán triệt cả về nhận thức và hành động từ cấp ủy Đảng, chính

quyền, đến các đoàn thể, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân ở địa phương;

phải đặt dưới sự lãnh đạo sâu sắc của Đảng.

Tỉnh Bắc Kạn, một tỉnh miền núi khó khăn nhất cả nước, ngoài nhiệm vụ trọng

tâm là chăm lo phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, đảm bảo và nâng cao đời sống nhân

dân thì công tác xây dựng trường học nói chung và trường tiểu học nói riêng đạt

2

chuẩn quốc gia luôn được cấp ủy, chính quyền các cấp quan tâm chỉ đạo thực hiện,

nhất là trên địa bàn thành phố Bắc Kạn - đơn vị hành chính trung tâm của tỉnh Bắc

Kạn, vì vậy việc xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn đã, đang được quan tâm và đạt

được những kết quả nhất định: Tổng số trường học có bậc tiểu học đạt chuẩn quốc gia

trên toàn tỉnh là 40 trường trong đó 35 trường tiểu học, 05 trường PTCS; Số CBQL,

Giáo viên đạt chuẩn và trên chuẩn ngày một cao (CBQL đạt chuẩn: 190, trên chuẩn:

03; GV đạt chuẩn: 1040; trên chuẩn: 01). Riêng thành phố Bắc Kạn hiện vẫn còn 3/8

trường tiểu học chưa đạt chuẩn, mặc dù đây là những trường đã có kế hoạch xây dựng

trường chuẩn quốc gia theo chỉ đạo của Sở, Phòng. Việc chậm đạt chuẩn của những

trường này có nhiều nguyên nhân, trong đó tập trung nhiều hơn ở nguyên nhân về cơ

cấu đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất và yếu tố quản lý.

Trên thực tế, hoạt động quản lý xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia ở

địa bàn thành phố Bắc Kạn trong thời gian qua (những trường tiểu học đã đạt chuẩn

mức độ 1 và cả những trường chưa đạt chuẩn) vẫn còn bộc lộ nhiều vấn đề bất cập

như: Cơ sở vật chất và thiết bị dạy học tuy được cải thiện nhưng vẫn chưa đáp ứng

đầy đủ yêu cầu của đổi mới giáo dục; công tác quản lý giáo dục và xã hội hoá giáo

dục còn khó khăn nhất định. Vì vậy, việc tìm kiếm biện pháp quản lý xây dựng

trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia là vấn đề cấp thiết của cấp quản lý giáo dục. Từ lý

do trên, tác giả chọn đề tài: “Quản lý xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia

ở thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn” làm luận văn tốt nghiệp.

2. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực trạng quản lý xây dựng trường tiểu học ở

thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn, luận văn đề xuất một số biện pháp quản lý xây

dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia mức độ 1 ở thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc

Kạn nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học trên địa bàn thành phố

Bắc Kạn.

3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp xây dựng các trường tiểu học đạt chuẩn

quốc gia mức độ 1 ở thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn.

3.2. Khách thể nghiên cứu:Quá trình xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia mức độ 1.

3

4. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia.

- Đánh giá thực trạng quản lý xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia ở

thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn.

- Đề xuất các biện pháp quản lý xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia ở

thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn.

5. Giả thuyết khoa học

Công tác xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia ở thành phố Bắc Kạn đã

được các cấp, các ngành quan tâm song còn có trường chưa đạt chuẩn theo kế hoạch.

Nếu đề xuất được các biện pháp nhằm quản lý phù hợp, hiệu quả sẽ góp phần tăng về

số lượng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia mức độ 1 trên địa bàn thành phố Bắc

Kạn, nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học trên địa bàn bàn thành

phố Bắc Kạn.

6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu

6.1. Giới hạn nội dung nghiên cứu

Hiện tại thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn có 5/8 trường tiểu học đạt chuẩn

quốc gia mức độ 1; còn 3/8 trường chưa đạt chuẩn quốc gia mức độ 1 do nhiều

nguyên nhân khác nhau. Do đó, luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng công tác

xây dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia mức độ 1 và biện pháp quản lý xây

dựng trường tiểu học đạt chuẩn quốc gia mức độ 1 tại 3 trường chưa đạt chuẩn là

Trường TH Dương Quang, Trường TH Xuất Hóa,Trường TH Nông Thượng.

6.2. Giới hạn khách thể khảo sát

- Cán bộ quản lý: 12 (cán bộ Sở, phòng GD&ĐT; hiệu trưởng, hiệu phó Trường

TH Dương Quang, Trường TH Xuất Hóa,Trường TH Nông Thượng).

- Giáo viên: 42

- Lãnh đạo đảng, chính quyền và các đoàn thể các xã, phường trên địa bàn thành

phố (01 phường, 02 xã): 10 người;

- Cha mẹ học sinh: 10 người

7. Các phƣơng pháp nghiên cứu

7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận

Nghiên cứu tài liệu các công trình nghiên cứu, các Văn kiện, Chỉ thị, Nghị quyết

của Đảng và Nhà nước có liên quan đến vấn đề nghiên cứu.