Quản lý xây dựng môi trường làm việc cho giáo viên tiểu học vùng khó khăn huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN THU HƯƠNG

QUẢN LÝ XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG LÀM VIỆC CHO

GIÁO VIÊN TIỂU HỌC VÙNG KHÓ KHĂN HUYỆN ĐỒNG HỶ,

TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2020

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

--------------------

NGUYỄN THU HƯƠNG

QUẢN LÝ XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG LÀM VIỆC CHO

GIÁO VIÊN TIỂU HỌC VÙNG KHÓ KHĂN HUYỆN ĐỒNG HỶ,

TỈNH THÁI NGUYÊN

Ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 8.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS Dương Thị Nga

THÁI NGUYÊN - 2020

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết

quả nghiên cứu là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình

nào khác.

Thái Nguyên, tháng 6 năm 2020

Tác giả luận văn

Nguyễn Thu Hương

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

LỜI CẢM ƠN

Với tình cảm chân thành, em xin bày tỏ lòng biết ơn và sự kính trọng tới

Lãnh đạo trường Đại học sư phạm - Đại học Thái Nguyên, các Thầy giáo Cô

giáo đã tham gia giảng dạy và cung cấp những kiến thức cơ bản, sâu sắc, tạo

điều kiện giúp đỡ em trong quá trình học tập và nghiên cứu tại nhà trường.

Đặc biệt, với tấm lòng thành kính, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến

TS Dương Thị Nga, người đã trực tiếp hướng dẫn khoa học và tận tình giúp đỡ

em trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn Lãnh đạo Phòng Giáo dục & Đào tạo

huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên, lãnh đạo các trường tiểu học huyện Đồng

Hỷ cùng bạn bè, người thân đã tạo điều kiện cả về thời gian, vật chất, tinh thần

cho tác giả trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, mặc dù bản

thân em đã luôn cố gắng nhưng chắc chắn không tránh khỏi những khiếm

khuyết. Kính mong được sự góp ý, chỉ dẫn của các Thầy, các Cô và các bạn

đồng nghiệp.

Em xin trân trọng cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 6 năm 2020

Tác giả luận văn

Nguyễn Thu Hương

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................ii

MỤC LỤC............................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT........................................................................iv

DANH MỤC CÁC BẢNG ..................................................................................... v

MỞ ĐẦU.............................................................................................................. 1

1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1

2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2

3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu................................................................. 2

4. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 2

5. Giả thuyết khoa học......................................................................................... 3

6. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 3

7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 3

8. Cấu trúc luận văn............................................................................................. 4

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG

LÀM VIỆC CHO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC VÙNG KHÓ KHĂN....................... 5

1.1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu ...................................................................... 5

1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới...................................................................... 5

1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam ...................................................................... 6

1.2. Các khái niệm công cụ.................................................................................. 9

1.2.1. Quản lý....................................................................................................... 9

1.2.2. Môi trường, môi trường giáo dục ............................................................ 10

1.2.3. Môi trường làm việc, xây dựng môi trường làm việc ............................. 10

1.2.4. Vùng khó khăn......................................................................................... 11

1.2.5. Quản lý xây dựng môi trường làm việc cho giáo viên tiểu học vùng

khó khăn ................................................................................................ 13

1.3. Những vấn đề cơ bản về xây dựng môi trường làm việc cho giáo viên

tiểu học vùng khó khăn ......................................................................... 13

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

1.3.1. Mục tiêu, ý nghĩa của xây dựng môi trường làm việc cho giáo viên

tiểu học vùng khó khăn ......................................................................... 13

1.3.2. Đặc điểm môi trường làm việc của giáo viên tiểu học vùng khó khăn ........ 15

1.3.3. Nội dung xây dựng môi trường làm việc cho giáo viên tiểu học vùng

khó khăn ................................................................................................ 16

1.4. Quản lý xây dựng môi trường làm việc cho giáo viên tiểu học vùng khó khăn ... 20

1.4.1. Lập kế hoạch xây dựng môi trường làm việc cho giáo viên tiểu học

vùng khó khăn ....................................................................................... 20

1.4.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch xây dựng môi trường làm việc cho giáo

viên tiểu học vùng khó khăn.................................................................. 22

1.4.3. Chỉ đạo thực hiện xây dựng môi trường làm việc cho giáo viên tiểu

học vùng khó khăn ................................................................................ 23

1.4.4. Kiểm tra, đánh giá xây dựng môi trường làm việc cho giáo viên tiểu

học vùng khó khăn ................................................................................ 24

1.4.5. Vai trò của Hiệu trường đối với việc xây dựng môi trường làm việc

cho giáo viên tiểu học vùng khó khăn................................................... 26

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý xây dựng môi trường làm việc cho

giáo viên tiểu học vùng khó khăn.......................................................... 28

1.5.1. Các yếu tố chủ quan................................................................................. 28

1.5.2. Các yếu tố khách quan............................................................................. 29

Tiểu kết chương 1.............................................................................................. 31

Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG LÀM

VIỆC CHO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC VÙNG KHÓ KHĂN Ở HUYỆN

ĐỒNG HỶ, TỈNH THÁI NGUYÊN................................................................... 32

2.1. Khái quát về địa bàn khảo sát và tổ chức khảo sát thực trạng ................... 32

2.1.1. Khái quát về địa bàn khảo sát.................................................................. 32

2.1.2. Tổ chức khảo sát...................................................................................... 34

2.2. Thực trạng môi trường làm việc cho giáo viên tiểu học vùng khó khăn ở

huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên............................................................. 35

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

2.2.1. Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về mục tiêu, ý nghĩa xâu dựng

môi trường làm việc cho giáo viên tiểu học vùng khó khăn ......................... 35

2.2.2. Thực trạng nội dung xây dựng môi trường làm việc cho giáo viên

tiểu học vùng khó khăn........................................................................... 40

2.3. Thực trạng quản lý xây dựng môi trường làm việc cho giáo viên tiểu

học vùng khó khăn................................................................................... 44

2.3.1. Thực trạng lập kế hoạch xây dựng môi trường làm việc cho giáo

viên tiểu học vùng khó khăn.................................................................... 44

2.3.2. Thực trạng tổ chức thực hiện xây dựng môi trường làm việc cho

giáo viên tiểu học vùng khó khăn............................................................ 48

2.3.3. Thực trạng chỉ đạo thực hiện xây dựng môi trường làm việc cho

giáo viên tiểu học vùng khó khăn............................................................ 52

2.3.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá thực hiện xây dựng môi trường làm

việc cho giáo viên tiểu học vùng khó khăn........................................... 55

2.3.5. Đánh giá vai trò của Hiệu trường đối với hoạt động xây dựng môi

trường giáo dục cho giáo viên tiểu học vùng khó khăn......................... 56

2.4. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý xây dựng môi trường

làm việc cho giáo viên tiểu học vùng khó khăn ở huyện Đồng Hỷ,

tỉnh Thái Nguyên .................................................................................... 61

2.5. Đánh giá chung.......................................................................................... 63

2.5.1. Kết quả đạt được .................................................................................... 63

2.5.2. Tồn tại, hạn chế ...................................................................................... 64

Tiểu kết chương 2 ............................................................................................. 67

Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ XÂY DỤNG MÔI TRƯỜNG LÀM

VIỆC CHO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC VÙNG KHÓ KHĂN Ở HUYỆN

ĐỒNG HỶ, TỈNH THÁI NGUYÊN................................................................... 69

3.1. Các nguyên tắc xây dựng biện pháp......................................................... 69

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn........................................................ 69

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống........................................................ 69

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả ........................................................ 69

3.2. Đề xuất biện pháp xây dựng môi trường làm việc cho giáo viên tiểu

học vùng khó khăn ở huyện Đồng Hỷ tỉnh Thái Nguyên .................... 70

3.2.1. Tổ chức nâng cao nhận thức cho cán bộ, giáo viên, học sinh về

tầm quan trọng của xây dựng môi trường làm việc cho giáo viên

tiểu học vùng khó khăn .......................................................................... 70

3.2.2. Chỉ đạo xây dựng môi trường vật chất đảm bảo điều kiện làm việc

hiệu quả cho giáo viên............................................................................. 73

3.2.3. Phát triển văn hóa học tập và rèn luyện cho học sinh hướng đến xây

dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực ........................................ 75

3.2.4. Xây dựng văn hóa quản lý của Hiệu trưởng nhằm phát triển môi

trường làm việc cho giáo viên tiểu học vùng khó khăn .......................... 77

3.2.5. Đẩy mạnh thực hiện chính sách, đổi mới công tác bồi dưỡng giáo viên .... 78

3.2.6. Tổ chức phối hợp giữa các lực lượng trong và ngoài nhà trường để

xây dựng môi trường làm việc cho giáo viên tiểu học vùng khó khăn... 82

3.2.7. Đổi mới kiểm tra, đánh giá việc xây dựng môi trường làm việc cho

giáo viên tiểu học vùng khó khăn............................................................ 84

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp................................................................. 87

3.4. Khảo nghiệm các biện pháp ....................................................................... 88

3.4.1. Mục tiêu................................................................................................... 88

3.4.2. Nội dung, phương pháp, đối tượng khảo sát ........................................... 88

3.4.3. Đối tượng khảo nghiệm........................................................................... 88

3.4.4. Kết quả khảo nghiệm............................................................................... 88

Tiểu kết chương 3.............................................................................................. 93

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ..................................................................... 94

TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................................. 98

PHỤ LỤC...............................................................................................................

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

CBQL Cán bộ quản lý

GD ĐT Giáo dục Đào tạo

GV Giáo viên

HS Học sinh

QL Quản lý

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về về mục tiêu xây

dựng môi trường làm việc ...............................................................35

Bảng 2.2. Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về về ý nghĩa xây

dựng môi trường làm việc ...............................................................37

Bảng 2.3. Thực trạng nội dung xây dựng môi trường làm việc cho giáo

viên tiểu học vùng khó khăn...........................................................40

Bảng 2.4. Thực trạng lập kế hoạch xây dựng môi trường làm việc cho

giáo viên tiểu học vùng khó khăn ...................................................45

Bảng 2.5. Thực trạng tổ chức thực hiện xây dựng môi trường làm việc

cho giáo viên tiểu học vùng khó khăn.............................................49

Bảng 2.6. Thực trạng chỉ đạo thực hiện xây dựng môi trường làm việc

cho giáo viên tiểu học vùng khó khăn.............................................52

Bảng 2.7. Thực trạng kiểm tra, đánh giá việc thực hiện xây dựng môi

trường làm việc cho giáo viên tiểu học vùng khó khăn ..................55

Bảng 2.8. Đánh giá vai trò của Hiệu trường đối với hoạt động xây dựng

môi trường giáo dục cho giáo viên tiểu học vùng khó khăn...........57

Bảng 3.1. Khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp đề xuất...................89

Bảng 3.2. Khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp đề xuất......................91

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Môi trường giáo dục, môi trường văn hóa và các yếu tố ảnh hưởng tác

động đến con người đã được xem xét từ nhiều bình diện từ vi mô đến vĩ mô,

các nhà nghiên cứu cho rằng: Yếu tố môi trường trong giáo dục không chỉ góp

phần quyết định đến sự hình thành và phát triển nhân cách con người mà quan

trọng hơn là yếu tố môi trường thực tế đã kích thích con người hoạt động năng

động và sáng tạo hơn. Việc tạo lập, xây dựng và phát triển môi trường giáo

dục là một nhiệm vụ quan trọng của khoa học giáo dục hiện đại.

Xây dựng môi trường làm việc là tạo ra môi trường vật chất, môi trường

tinh thần và môi trường xã hội an toàn cho quá trình làm việc của GV để kích

tích GV yên tâm với nghề, có khả năng nâng cao năng suất lao động, chất

lượng giáo dục, tiết kiệm được thời gian, nguồn lực và phát triển bền vững.

Đối với công tác xây dựng môi trường làm việc cho GV vùng khó khăn,

Hiệu trưởng các trường tiểu học đã được sự chỉ đạo của các cấp lãnh đạo ngành

giáo dục, sự quan tâm của chính quyền địa phương, sự đồng thuận của các tổ chức

đoàn thể tạo nên sức lan tỏa mạnh mẽ trong đó có sự đầu tư về cơ sở vật chất. Đối

với CBQL cụ thể là Ban giám hiệu các trường luôn quan tâm đến tuyên truyền

nâng cao nhận thức cho GV về công tác xây dựng môi trường làm việc. Từ việc

tổ chức lớp học, vận động HS đến lớp, đến phát động phong trào thi đua đều

triển khai thực hiện ở mỗi đầu năm học.

Tuy nhiên, tại các trường tiểu học vùng khó khăn ở huyện Đồng Hỷ, tỉnh

Thái Nguyên, một bộ phận GV chưa nhận thức đúng mục đích, ý nghĩa phong

trào nên cho rằng công tác này làm quá tải chương trình dạy học nhưng thực

chất đây là nguồn lực hỗ trợ thúc đẩy việc đổi mới phương pháp dạy học, thầy

sáng tạo hơn, trò học hứng thú và chủ động hơn nhằm xây dựng môi trường

làm việc tích cực, thân thiện. Trong công tác xây dựng môi trường làm việc cho

GV tiểu học vùng khó khăn, lãnh đạo các trường chưa có sự chỉ đạo sát sao nên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

sự phối hợp giữa các ban ngành chưa chặt chẽ, các nội dung xây dựng môi

trường làm việc cho GV vùng khó khăn chưa được đầu tư thỏa đáng. Một số

CBQL triển khai thực hiện còn lúng túng, rập khuôn, chưa có sự sáng tạo, linh

hoạt phù hợp với tình hình thực tế của nhà trường nên chưa nâng cao chất

lượng và hiệu quả giáo dục vùng khó khăn của huyện Đồng Hỷ.

Xuất phát từ những lý do trên, tôi chọn đề tài “Quản lý xây dựng môi

trường làm việc cho giáo viên tiểu học vùng khó khăn huyện Đồng Hỷ -tỉnh

Thái Nguyên” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn tốt nghiệp.

2. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng môi trường làm việc ở các

trường tiểu học vùng khó khăn trên địa bàn huyện Đồng Hỷ tỉnh Thái

Nguyên, đề tài đề xuất các biện pháp quản lý xây dựng môi trường làm việc

cho GV ở các trường tiểu học nhằm góp phần nâng cao chất lượng và hiệu

quả giáo dục vùng khó khăn của huyện Đồng Hỷ.

3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Quản lý xây dựng môi trường làm việc của giáo viên ở các trường tiểu học

vùng khó khăn.

3.2. Khách thể nghiên cứu

Xây dựng môi trường làm việc cho giáo viên tiểu học vùng khó khăn ở các

trường tiểu học huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên.

4. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Nghiên cứu cơ sở lý luận về quản lý xây dựng môi trường làm việc cho

giáo viên tiểu học vùng khó khăn.

- Khảo sát thực trạng xây dựng môi trường làm việc cho giáo viên tiểu học

vùng khó khăn và quản lý xây dựng môi trường làm việc cho giáo viên tiểu học

vùng khó khăn ở huyện Đồng Hỷ tỉnh Thái Nguyên.

- Đề xuất các biện pháp quản lý xây dựng môi trường làm việc cho giáo

viên tiểu học vùng khó khăn ở huyện Đồng Hỷ tỉnh Thái Nguyên.