Quản lý thực hiện quy chế dân chủ trong trường Tiểu học trên địa bàn thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

––––––––––––––––––––

VŨ THỊ PHƢỢNG

QUẢN LÝ THỰC HIỆN QUY CHẾ DÂN CHỦ

TRONG TRƢỜNG TIỂU HỌC TRÊN ĐỊA BÀN

THỊ XÃ QUẢNG YÊN, TỈNH QUẢNG NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2014

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

––––––––––––––––––––

VŨ THỊ PHƢỢNG

QUẢN LÝ THỰC HIỆN QUY CHẾ DÂN CHỦ

TRONG TRƢỜNG TIỂU HỌC TRÊN ĐỊA BÀN

THỊ XÃ QUẢNG YÊN, TỈNH QUẢNG NINH

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Đức Sơn

THÁI NGUYÊN - 2014

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết

quả nghiên cứu là trung thực và chƣa đƣợc công bố trong bất kỳ công trình

nào khác.

Tác giả luận văn

Vũ Thị Phƣợng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ii

LỜI CẢM ƠN

Đến nay khi bản Luận văn này đã hoàn thành, trước hết em xin chân

thành bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới toàn thể các thầy giáo, cô giáo trường

Đại học sư phạm - Đại học Thái Nguyên cùng toàn thể các thầy cô đã trực tiếp

tham gia giảng dạy, cung cấp những tri thức cơ bản và khoa học, tạo điều kiện

thuận lợi cho chúng em trong thời gian học tập và nghiên cứu.

Đặc biệt em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS. TS Nguyễn Đức Sơn

- thầy giáo đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo giúp đỡ em trong quá trình hình

thành, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Em xin chân thành cảm ơn khoa Tâm lý giáo dục trường Đại học sư

phạm - Đại học Thái Nguyên.

Tác giả xin chân thành cảm ơn Thị ủy, HĐND, UBND thị xã Quảng Yên;

Phòng Giáo dục - Đào tạo Quảng Yên; các trường tiểu học trên địa bàn thị xã

Quảng Yên đã tạo điều kiện thuận lợi giúp tôi có những tư liệu quý báu để

hoàn thành luận văn; Cảm ơn gia đình, bạn bè và các đồng nghiệp đã động

viên, giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi để tôi tham gia khóa học, nghiên cứu

và hoàn thành luận văn.

Dù đã có rất nhiều cố gắng trong quá trình thực hiện đề tài. Song, những

thiếu sót trong luận văn chắc chắn không thể tránh khỏi.

Tác giả rất mong được đón nhận sự chỉ dẫn, góp ý của các nhà khoa

học, của các thầy, cô giáo và các bạn đồng nghiệp.

Xin chân thành cảm ơn!

Quảng Yên, tháng 8 năm 2014

Tác giả

Vũ Thị Phƣợng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................ii

MỤC LỤC............................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT ...........................................iv

DANH MỤC CÁC BẢNG ..................................................................................... v

MỞ ĐẦU............................................................................................................. 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục đích nghiên cứu ..................................................................................... 2

3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu.............................................................. 3

4. Giả thuyết khoa học của đề tài...................................................................... 3

5. Nhiệm vụ nghiên cứu..................................................................................... 3

6. Giới hạn và phạm vi đề tài ............................................................................ 3

7. Phƣơng pháp nghiên cứu ............................................................................... 4

8. Cấu trúc của Luận văn ................................................................................... 4

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA QUẢN LÝ THỰC HIỆN QUY

CHẾ DÂN CHỦ TRONG TRƢỜNG TIỂU HỌC ...................................... 6

1.1.Tổng quan nghiên cứu vấn đề ..................................................................... 6

1.2. Quan điểm và đƣờng lối của Đảng và nhà nƣớc về thực hiện quy

chế dân chủ ở cơ sở............................................................................................ 7

1.2.1. Các khái niệm .......................................................................................... 7

1.2.2. Quan điểm và đƣờng lối của Đảng và nhà nƣớc về thực hiện quy

chế dân chủ ở cơ sở.......................................................................................... 12

1.3. Một số vấn đề về thực hiện quy chế dân chủ cơ sở trong trƣờng học........ 13

1.3.1. Khái niệm về quy chế dân chủ cơ sở trong trƣờng học ...................... 13

1.3.2. Mục đích của việc đƣa thực hiện quy chế dân chủ vào trƣờng học .. 14

1.3.3. Vai trò và tầm quan trọng của việc đƣa QCDCCS vào trƣờng học ........ 15

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv

1.3.4. Các nội dung triển khai thực hiện QCDCCS trƣờng học ....................... 17

1.3.5. Các hình thức triển khai thực hiện QCDCCS trƣờng học....................... 22

1.3.6. Những yêu cầu của việc đƣa Quy chế dân chủ ở cơ sở vào trƣờng học . 24

1.4. Quản lý thực hiện quy chế dân chủ cơ sở trƣờng học ........................... 26

1.4.1. Quản lý thực hiện quy chế dân chủ trong trƣờng học là một nội

dung quản lý nhà trƣờng tiểu học hiện nay.................................................... 27

1.4.2. Các nội dung quản lý việc thực hiện quy chế dân chủ trong

trƣờng tiểu học.................................................................................................. 32

1.4.3. Biện pháp quản lý việc thực hiện quy chế dân chủ trong các

trƣờng tiểu học.................................................................................................. 36

Tiểu kết Chƣơng 1 ............................................................................................. 37

Chƣơng 2: THỰC TRẠNG VỀ QUẢN LÝ THỰC HIỆN QUY CHẾ

DÂN CHỦ TRONG TRƢỜNG TIỂU HỌC TRÊN ĐỊA BÀN THỊ

XÃ QUẢNG YÊN, TỈNH QUẢNG NINH.................................................. 38

2.1. Khái quát về địa bàn nghiên cứu ............................................................. 38

2.1.1. Giới thiệu tổng quan về tình hình kinh tế - xã hội thị xã Quảng Yên..... 38

2.1.2. Tình hình Giáo dục và Đào tạo cấp tiểu học trên địa bàn thị xã

Quảng Yên ........................................................................................................ 38

2.2. Thực trạng việc thực hiện quy chế dân chủ trong các trƣờng tiểu học .......... 40

2.2.1. Thực trạng thực hiện quy chế về nội dung, hình thức........................ 40

2.2.2. Thực trạng hiệu quả thực hiện quy chế ............................................... 48

2.3. Thực trạng về quản lý việc thực hiện Quy chế dân chủ trong các

trƣờng Tiểu học trên địa bàn thị xã Quảng Yên hiện nay ................................. 53

2.3.1. Thực trạng quản lý việc tuyên truyền, phổ biến dân chủ trong trƣờng

tiểu học trên địa bàn thị xã Quảng Yên ............................................................. 53

2.3.2. Kết quả trong việc xây dựng các quy định, quy chế, quy ƣớc của

trƣờng tiểu học................................................................................................... 54

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v

2.3.3. Quản lý việc tổ chức thực hiện quy chế dân chủ trong trƣờng tiểu học

trên địa bàn thị xã Quảng Yên........................................................................... 56

2.3.4. Giám sát, kiểm tra, đánh giá thực hiện quy chế dân chủ trong trƣờng

tiểu học trên địa bàn thị xã Quảng Yên hiện nay............................................... 57

2.3.4. Đánh giá chung về thực trạng quản lý thực hiện quy chế dân chủ ở

trƣờng tiểu học trên địa bàn thị xã Quảng Yên hiện nay................................... 60

2.3.5. Nguyên nhân và bài học kinh nghiệm..................................................... 63

2.3.6. Bài học kinh nghiệm................................................................................ 66

Tiểu kết Chƣơng 2 ............................................................................................. 69

Chƣơng 3: CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ VIỆC THỰC HIỆN QUY

CHẾ DÂN CHỦ TRONG CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC TRÊN ĐỊA

BÀN THỊ XÃ QUẢNG YÊN.......................................................................... 70

3.1. Các nguyên tắc đề xuất các biện pháp........................................................ 70

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ của các biện pháp ............................. 70

3.1.2. Nguyên tắc bảo đảm tính hiệu quả .......................................................... 70

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi của các biện pháp ............................... 71

3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm trong

quản lý ............................................................................................................... 71

3.2. Các biện pháp quản lý việc thực hiện Quy chế dân chủ trong các

trƣờng tiểu học trên địa bàn thị xã Quảng Yên hiện nay................................... 72

3.2.1. Đổi mới quản lý công tác tuyên truyền, phổ biến nâng cao nhận thức

của CBGV-CNV và học sinh trong các trƣờng tiểu học về thực hiện Quy

chế dân chủ trong trƣờng học ............................................................................ 72

3.2.2. Đảm bảo sự lãnh đạo của Chi bộ Đảng, phát huy vai trò của cán bộ quản

lý nhà trƣờng trong việc xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở............. 74

3.2.3. Chỉ đạo xây dựng, hoàn thiện các quy định, quy chế, quy ƣớc của

trƣờng tiểu học đảm bảo đúng quy trình, có tính khả thi cao............................ 77

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vi

3.2.4. Thiết lập các kênh thu thập thông tin phản hồi (thông tin ngƣợc) phục

vụ cho công tác quản lý thực hiện QCDCCS trƣờng tiểu học.............................. 79

3.2.5. Thống nhất, xác định cơ chế phối hợp xây dựng và thực hiện

QCDCCS trƣờng học giữa các tổ chức đoàn thể, tổ chức xã hội trong và

ngoài nhà trƣờng................................................................................................ 80

3.2.6. Tăng cƣờng và đổi mới các biện pháp kiểm tra, giám sát việc thực

hiện Quy chế dân chủ trong nhà trƣờng ............................................................ 83

3.3. Mối quan hệ giữa các biện phápvà lộ trình triển khai................................ 85

3.3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp.............................................................. 85

3.3.2. Lộ trình triển khai các biện pháp............................................................. 86

3.4. Khảo sát về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất......... 86

3.4.1. Mục đích khảo nghiệm ............................................................................ 86

3.4.2. Nội dung khảo nghiệm ............................................................................ 87

3.4.3.Phƣơng pháp khảo nghiệm....................................................................... 87

3.4.4. Kết quả khảo nghiệm............................................................................... 87

Tiểu kết chƣơng 3.............................................................................................. 91

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 92

1. Kết luận.......................................................................................................... 92

2. Một số khuyến nghị ....................................................................................... 94

TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 96

PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT

ĐCS Đảng Cộng sản

BGH Ban giám hiệu

CBGV-CNV Cán bộ giáo viên - công nhân viên

CBQL Cán bộ quản lý

CP Chính phủ

GD Giáo dục

GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo

GD-ĐT Giáo dục - Đào tạo

GV Giáo viên

HĐND Hội đồng nhân dân

HS Học sinh

KT-XH Kinh tế - xã hội

MN Mầm non

NQ Nghị quyết

Nxb Nhà xuất bản

QCDCCS Quy chế dân chủ ở cơ sở

QLGD Quản lý giáo dục

XHCN Xã hội chủ nghĩa

UBND Ủy ban nhân dân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Quy mô trƣờng, lớp, học sinh tiểu học trong 5 năm......................... 39

Bảng 2.2. Chất lƣợng của học sinh tiểu học thị xã Quảng Yên ........................ 39

Bảng 2.3. Trình độ chuyên môn của cán bộ giáo viên tiểu học thị xã Quảng

Yên (tính đến ngày 31/3/2014).......................................................... 40

Bảng 2.4. Kết quả việc triển khai thực hiện các trách nhiệm của các trƣờng

tiểu học thị xã Quảng Yên................................................................. 41

Bảng 2.5. Kết quả thực hiện trách nhiệm tham gia giám sát các nội dung

trong thực hiện QCDC ở cơ sở nhà trƣờng tiểu học ......................... 42

Bảng 2.6. Kết quả thực hiện những việc học sinh đƣợc biết và tham gia ý

kiến trong trƣờng tiểu học thị xã Quảng Yên.................................... 43

Bảng 2.7. Kết quả thực hiện các hình thức thông báo đối với những việc

CBGV-CNV phải đƣợc biết trong 20 trƣờng tiểu học thị xã

Quảng Yên......................................................................................... 44

Bảng 2.8.Kết quả thực hiện các hình thức CBGV-CNV tham gia ý kiến

trong trƣờng tiểu học thị xã Quảng Yên............................................ 45

Bảng 2.9. Kết quả các hình thức thực hiện giám sát kiểm tra đối với

những việc CBGV - CNV đƣợc giám sát, kiểm tra ở trƣờng

tiểu học thị xã Quảng Yên............................................................... 47

Bảng 2.10. Kết quả quản lý tuyên truyền, phổ biến, quán triệt về việc thực

hiện QCDC trong trƣờng tiểu học trên địa bàn thị xã Quảng Yên ... 53

Bảng 2.11. Kết quả xây dựng, ban hành các quy chế trong trƣờng tiểu học

trên địa bàn thị xã Quảng Yên........................................................... 55

Bảng 2.12. Kết quả quản lý tổ chức thực hiện QCDC trong trƣờng tiểu học

trên địa bàn thị xã Quảng Yên........................................................... 56

Bảng 2.13. Kết quả giám sát, kiểm tra, đánh giá việc thực hiện QCDC trong

trƣờng tiểu học trên địa bàn thị xã Quảng Yên ................................. 59

Bảng 3.1. Kết quả đánh giá về mức độ cần thiết của những biện pháp quản lý

thực hiện QCDCCS trƣờng tiểu học trên địa bàn thị xã Quảng Yên

tỉnh Quảng Ninh................................................................................. 87

Bảng 3.2. Kết quả đánh giá về tính khả thi của những biện pháp quản lý

thực hiện QCDCCS trong các trƣờng tiểu học thị xã Quảng Yên

tỉnh Quảng Ninh ................................................................................ 89

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Dân chủ không chỉ là bản chất của chế độ xã hội chủ nghĩa mà còn là động

lực, là mục tiêu của sự nghiệp cách mạng mà Đảng và nhân dân ta xây dựng.

Từ lâu, Đảng ta luôn coi trọng phát huy quyền làm chủ của nhân dân,

dựa vào dân, nên đã đƣa cách mạng nƣớc ta vƣợt qua mọi gian nan thử

thách, đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Trong công cuộc đổi mới toàn

diện đất nƣớc theo định hƣớng XHCN, dân chủ hóa đời sống xã hội đã

đƣợc Đảng Cộng sản Việt Nam xác định là một trong những nội dung cốt

lõi, trọng tâm. Đặc biệt là dân chủ hóa đời sống xã hội từ cơ sở.

Chính vì vậy mà ngày 18/2/1998, Bộ Chính trị đã ra chỉ thị 30 CT /TW

về việc xây dựng và thực hiện các quy chế thực hiện dân chủ ở cơ sở, để cụ

thể hóa Chỉ thị này, Thủ tƣớng Chính phủ đã ban hành các Nghị định và

Thông tƣ hƣớng dẫn thực hiện quy chế dân chủ cơ sở ở các loại hình, trong

đó có Nghị định 71/1998/NĐ-CP ngày 08/9/1998 về việc ban hành “Quy

chế thực hiện dân chủ trong hoạt động của cơ quan” và Thông tƣ số

10/1998/TTCP-TCCB ngày 5/12/1998 của Ban tổ chức - Cán bộ Chính phủ

“Hƣớng dẫn triển khai Quy chế thực hiện dân chủ trong hoạt động của cơ

quan”. Thực hiện dân chủ trong cơ quan sẽ phát huy quyền làm chủ, tác phong,

lề lối làm việc của công chức, viên chức, kỷ cƣơng, kỷ luật đƣợc tăng cƣờng;

nội bộ cơ quan đoàn kết; ý thức phục vụ nhân dân ngày càng tốt hơn, là chìa

khoá để đảm bảo sức sống vững bền của mỗi cơ quan, tổ chức.

Đối với ngành Giáo dục và Đào tạo, thực hiện dân chủ là một trong

những điều kiện và động lực để nâng cao chất lƣợng dạy và học và nâng

cao uy tín, vị thế của ngành giáo dục đối với cộng đồng và xã hội. Ngày

1.3.2000 của Bộ Giáo dục - Đào tạo đã có Quyết định 04/2000/QĐ￾BGD&ĐT về việc ban hành “Qui chế thực hiện dân chủ trong hoạt động

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

2

của nhà trƣờng” theo phƣơng châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm

tra” trong các hoạt động của nhà trƣờng.

Căn cứ sự chỉ đạo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, trong những năm qua,

nhiều trƣờng tiểu học trên địa bàn thị xã Quảng Yên đã thực hiện cơ bản tốt

những nội dung về thực hiện quy chế dân chủ cơ sở trong nhà trƣờng, nhờ

đó đã tạo đà cho sự ổn định, đoàn kết, từng bƣớc khắc phục khó khăn,

chung sức góp phần vào thành tích chung của ngành Giáo dục thị xã Quảng

Yên. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn có một số trƣờng chƣa thực hiện

nghiêm túc quy chế dân chủ, còn mang tính hình thức, cán bộ, giáo viên trong

trƣờng không yên tâm công tác, nội bộ mất đoàn kết, phát sinh khiếu kiện...ảnh

hƣởng không tốt tới các hoạt động của nhà trƣờng, làm giảm uy tín của nhà

trƣờng cũng nhƣ uy tín của cán bộ, giáo viên nhà trƣờng trƣớc học sinh và xã

hội. Điều đó đã đặt ra một đòi hỏi cần phải tìm nguyên nhân và các biện pháp

cho vấn đề triển khai xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ trong các trƣờng

tiểu học. Trong đó, vai trò và chức trách quản lý nhà trƣờng của Hiệu trƣởng có

ý nghĩa quyết định.

Là cán bộ Ban Dân vận Thị ủy Quảng Yên - cơ quan thƣờng trực Ban

Chỉ đạo thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở thị xã Quảng Yên, đƣợc phân

công là thành viên giúp việc của Ban Chỉ đạo, đôn đốc, hƣớng dẫn, tham

mƣu triển khai, tổng hợp kết quả thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở ở các

chi, đảng bộ cơ sở, các cơ quan, đơn vị trên địa bàn thị xã nói chung và

ngành giáo dục nói riêng. Xuất phát từ các lý do trên, tôi chọn đề tài:

“Quản lý thực hiện Quy chế dân chủ trong trường tiểu học trên địa bàn

thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh”.

2. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát thực trạng việc thực hiện

Quy chế dân chủ trong các trƣờng tiểu học trên địa bàn thị xã Quảng Yên

hiện nay, luận văn đề xuất một số biện pháp nhằm quản lý tốt hơn việc thực