Quản lý thực hiện chương trình đào tạo hệ vừa làm vừa học ở khoa Ngoại ngữ Đại học Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN THỊ THỦY

QUẢN LÝ THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO

HỆ VỪA LÀM VỪA HỌC Ở KHOA NGOẠI NGỮ

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2017

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN THỊ THỦY

QUẢN LÝ THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO

HỆ VỪA LÀM VỪA HỌC Ở KHOA NGOẠI NGỮ

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 62.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. Trần Thị Minh Huế

THÁI NGUYÊN - 2017

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan danh dự đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.

Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công

bố trong bất kỳ một công trình nào khác.

Tác giả luận văn

Nguyên Thị Thủy

ii

LỜI CẢM ƠN

Với tình cảm chân thành, tôi xin cảm ơn Ban Giám hiệu Trường Đại học

Sư phạm - Đại học Thái Nguyên; các thầy giáo, cô giáo đã tận tình giảng dạy,

trang bị cho tôi hệ thống tri thức quý báu về khoa học quản lý giáo dục, những

phương pháp nghiên cứu khoa học.

Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc tới Tiến sĩ

Trần Thị Minh Huế - Người hướng dẫn khoa học - đã trực tiếp tận tình giúp

đỡ, chỉ bảo ân cần và hướng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn

thành luận văn này.

Xin trân trọng cảm ơn lãnh đạo Khoa Ngoại ngữ - ĐHTN, các tổ chức

năng, bộ môn tiếng Anh và các giảng viên tiếng Anh của Khoa Ngoại ngữ, các

anh, chị sinh viên đang theo học hệ VLVH ở cơ sở liên kết đã nhiệt tình, trách

nhiệm cung cấp số liệu và tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho tôi hoàn thành

luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã luôn động

viên, khích lệ, giúp đỡ tôi trong thời gian học tập.

Mặc dù có nhiều cố gắng, nhưng do thời gian và khả năng có hạn, luận

văn khó tránh khỏi những thiếu sót. Tác giả kính mong nhận được sự góp ý, chỉ

bảo của quý thầy, cô cùng các bạn đồng nghiệp.

Xin trân trọng cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 6 năm 2017

Tác giả

Nguyễn Thị Thủy

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................ii

MỤC LỤC............................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC CHỮ CÁI VIẾT TẮT..............................................................iv

DANH MỤC CÁC BẢNG .....................................................................................v

MỞ ĐẦU..............................................................................................................1

1. Lí do chọn đề tài ..............................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................2

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.................................................................2

4. Giả thuyết khoa học.........................................................................................2

5. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................2

6. Phạm vi nghiên cứu .........................................................................................2

7. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................3

8. Cấu trúc luận văn.............................................................................................3

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THỰC HIỆN CHƯƠNG

TRÌNH ĐÀO TẠO HỆ VỪA LÀM VỪA HỌC Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC ............4

1.1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu vấn đề...........................................................4

1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài ...............................................................4

1.1.2. Những nghiên cứu trong nước...................................................................6

1.2. Những khái niệm công cụ.............................................................................8

1.2.1. Chương trình đào tạo và chương trình đào tạo hệ VLVH........................8

1.2.2. Thực hiện chương trình đào tạo hệ VLVH..............................................12

1.2.3. Quản lý thực hiện chương trình đào tạo hệ VLVH.................................13

1.2.4. Biện pháp quản lý thực hiện chương trình đào tạo hệ VLVH ................13

1.3. Một số vấn đề lý luận về chương trình đào tạo hệ VLVH .........................13

1.3.1. Mục tiêu đào tạo ......................................................................................13

1.3.2. Nội dung chương trình và kế hoạch đào tạo............................................14

iv

1.3.3. Phương pháp, quy trình và hình thức tổ chức đào tạo.............................16

1.3.4. Người dạy và hoạt động dạy....................................................................17

1.3.5. Người học và hoạt động học....................................................................18

1.3.6. Đánh giá kết quả thực hiện chương trình đào tạo....................................19

1.3.7. Điều kiện đảm bảo thực hiện chương trình .............................................20

1.4. Một số vấn đề lý luận về quản lý thực hiện chương trình đào tạo hệ

VLVH ngành Ngôn ngữ Anh ở trường đại học.......................................21

1.4.1. Vai trò, trách nhiệm và quyền lợi của các bên liên quan trong quản

lý thực hiện chương trình đào tạo hệ VLVH ngành Ngôn ngữ Anh.......21

1.4.2. Mục tiêu quản lý thực hiện chương trình đào tạo hệ VLVH ngành

Ngôn ngữ Anh ở trường đại học..............................................................22

1.4.3. Nội dung quản lí thực hiện chương trình đào tạo hệ VLVH ngành

Ngôn ngữ Anh .........................................................................................24

1.4.4. Phương pháp quản lý thực hiện CT hệ VLVH ngành Ngôn ngữ Anh....33

1.4.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý thực hiện chương trình đào tạo

VLVH ngành Ngôn ngữ Anh ..................................................................35

Kết luận chương 1..............................................................................................38

Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO

TẠO HỆ VLVH Ở KHOA NGOẠI NGỮ - ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN.................39

2.1. Khái quát về khảo sát thực trạng ................................................................39

2.1.1. Khái quát về Khoa Ngoại ngữ - Đại học Thái Nguyên...........................39

2.1.2. Mục tiêu khảo sát.....................................................................................40

2.1.3. Nội dung khảo sát....................................................................................40

2.1.4. Khách thể khảo sát...................................................................................41

2.1.5. Phương pháp khảo sát và cách xử lý số liệu............................................41

2.2. Thực trạng nhận thức về thực hiện CTĐT và quản lý thực hiện CTĐT

hệ VLVH ngành Ngôn ngữ Anh ở Khoa Ngoại ngữ - ĐHTN................41

2.2.1 Thực trạng nhận thức của CBGV và sinh viên về các khái niệm trong

nội dung thực hiện CTĐT hệ VLVH .........................................................41

v

2.2.2. Thực trạng nhận thức của CBQL, GV về vai trò của hiệu trưởng và

cơ sở liên kết đào tạo trong QL thực hiện CTĐT....................................44

2.2.3.Thực trạng nhận thức của CBQL, GV và SV về nội dung thực hiện CTĐT ...47

2.2.4. Thực trạng nhận thức của CBQL, GV và SV về nội dung quản lý

thực hiện CTĐT hệ VLVH ngành Ngôn ngữ Anh..................................49

2.3. Thực trạng thực hiện chương trình đào tạo hệ VLVH ngành Ngôn

ngữ Anh ở Khoa Ngoại ngữ - ĐHTN......................................................52

2.3.1. Thực trạng thực hiện mục tiêu ĐT ..........................................................54

2.3.2. Thực trạng thực hiện nội dung ĐT..........................................................54

2.3.3. Thực trạng thực hiện kế hoạch đào tạo......................................................55

2.3.4. Thực trạng thực hiện phương pháp, hình thức tổ chức đào tạo ..................56

2.3.5. Thực trạng thực hiện quy chế lên lớp của giảng viên .............................57

2.3.6. Thực trạng thực hiện yêu cầu học tập của sinh viên ...............................57

2.3.7. Thực trạng công tác đánh giá kết quả học tập của sinh viên...................58

2.3.8. Thực trạng các điều kiện đảm bảo thực hiện CTĐT...............................59

2.4. Thực trạng quản lý thực hiện CTĐT hệ VLVH ngành Ngôn ngữ Anh .....59

2.4.1. Thực trạng quản lý thực hiện mục tiêu đào tạo.......................................62

2.4.2. Thực trạng quản lý thực hiện nội dung đào tạo.......................................62

2.4.3. Thực trạng quản lý thực hiện kế hoạch đào tạo.......................................63

2.4.4. Thực trạng quản lý thực hiện phương pháp, hình thức tổ chức đào tạo........64

2.4.5. Thực trạng quản lý người dạy và hoạt động dạy.....................................65

2.4.6. Thực trạng quản lý người học và hoạt động học tập ..................................66

2.4.7. Thực trạng quản lý việc kiểm tra đánh giá kết quả học tập của sinh viên.....67

2.4.8. Thực trạng quản lý điều kiện thực hiện CTĐT .......................................68

2.5. Thực trạng sử dụng các phương pháp quản lý thực hiện chương trình

đào tạo hệ VLVH ngành Ngôn ngữ Anh.................................................68

2.6. Đánh giá chung về khảo sát thực trạng ......................................................70

2.6.1. Những ưu điểm........................................................................................70

vi

2.6.2. Những hạn chế.........................................................................................71

2.6.3. Nguyên nhân của thực trạng....................................................................71

Kết luận chương 2..............................................................................................71

Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO

TẠO HỆ VLVH Ở KHOA NGOẠI NGỮ - ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN...........73

3.1. Các nguyên tắc chỉ đạo việc đề xuất biện pháp..........................................73

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu đào tạo .............................................73

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn..........................................................73

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống, tính đồng bộ....................................73

3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính phát triển.........................................................74

3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi.............................................................74

3.2. Một số biện pháp quản lý thực hiện chương trình đào tạo hệ VLVH ở

Khoa Ngoại ngữ - Đại học Thái Nguyên ................................................74

3.2.1. Biện pháp 1: Bồi dưỡng năng lực, quản lý thực hiện CTĐT hệ

VLVH ngành Ngôn ngữ Anh cho GV và CBQL ĐT.............................74

3.2.2. Biện pháp 2: Đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức ĐT và quản

lý thực hiện CTĐT...................................................................................75

3.2.3. Biện pháp 3: Đổi mới phương pháp đánh giá kết quả đào tạo hệ

VLVH, hình thức thi, kiểm tra ................................................................79

3.2.4. Biện pháp 4: Hoàn thiện các điều kiện cần thiết đảm bảo cho việc

thực hiện và quản lý thực hiện CTĐT.....................................................81

3.2.5. Phối hợp chặt chẽ giữa với các cơ sở liên kết đào tạo trong việc quản

lý hoạt động dạy của giảng viên và hoạt động học của sinh viên...............84

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp.................................................................86

3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý

thực hiện chương trình đào tạo................................................................86

3.4.1. Mục tiêu...................................................................................................86

3.4.2. Nội dung và cách thức .............................................................................86

vii

3.4.3. Kết quả.....................................................................................................87

Kết luận chương 3..............................................................................................91

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .....................................................................93

1. Kết luận..........................................................................................................93

2. Khuyến nghị...................................................................................................94

TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................................96

PHỤ LỤC...........................................................................................................98

iv

DANH MỤC CÁC CHỮ CÁI VIẾT TẮT

CBG : Chưa bao giờ

CBQL : Cán bộ quản lý

CNH - HĐH : Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa

CT : Chương trình

CTĐT : Chương trình đào tạo

ĐHTN : Đại học Thái Nguyên

ĐK : Đôi khi

GD&ĐT : Giáo dục và Đào tạo

GV : Giảng viên

HĐGD : Hoạt động giảng dạy

HTTC : Hình thức tổ chức

PP : Phương pháp

PPGD : Phương pháp giảng dạy

RTX : Rất thường xuyên

SV : Sinh viên

TC : Tín chỉ

THPT : Trung học phổ thông

TX : Thường xuyên

VLVH : Vừa làm vừa học

XHCN : Xã hội chủ nghĩa

v

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1: Nhận thức của CBQL, GV và SV về các khái niệm trong nội dung

thực hiện CTĐT hệ VLVH..................................................................42

Bảng 2.2: Nhận thức của CBQL, GV và SV về vai trò của Hiệu trưởng và cơ sở

liên kết ĐT trong QL thực hiện CTĐT ngành Ngôn ngữ Anh ở Khoa

Ngoại ngữ...........................................................................................45

Bảng 2.3: Nhận thức của CBQL, GV và SV về nội dung thực hiện CTĐT

hệ VLVH ngành Ngôn ngữ Anh .......................................................48

Bảng 2.4: Nhận thức của CBQL, GV và SV về nội dung QL thực hiện

CTĐT hệ VLVH ngành Ngôn ngữ Anh............................................50

Bảng 2.5: Đánh giá của CBQL, GV và SV về thực hiện CTĐT hệ VLVH

ngành Ngôn ngữ Anh ở Khoa NN - ĐHTN......................................53

Bảng 2.6. Đánh giá của CBQL và GV về nội dung quản lý thực hiện CTĐT

hệ VLVH ngành Ngôn ngữ Anh .......................................................60

Bảng 2.7. Đánh giá của SV về nội dung quản lý thực hiện CTĐT hệ VLVH

ngành Ngôn ngữ Anh ........................................................................61

Bảng 2.8 Đánh giá của CBQL và GV về việc sử dụng PP quản lý thực hiện

CTĐT hệ VLVH ngành Ngôn ngữ Anh............................................69

Bảng 3.1: Bảng tổng hợp kết quả khảo nghiệm mức độ cần thiết của các biện

pháp quản lý thực hiện CTĐT hệ VLVH ngành Ngôn ngữ Anh.........88

Bảng 3.2: Bảng tổng hợp kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện

pháp quản lý thực hiện CTĐT hệ VLVH ngành Ngôn ngữ Anh......89

1

MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài

Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI Đảng Cộng sản Việt

Nam chỉ rõ nhiệm vụ chủ yếu của giáo dục và đào tạo: “Phát triển, nâng cao

chất lượng giáo dục và đào tạo, chất lượng nguồn nhân lực; phát triển khoa học,

công nghệ và kinh tế tri thức…”

Giáo dục đại học hiện nay hướng đến mục tiêu “Đổi mới căn bản toàn

diện giáo dục đại học, tạo chuyển biến cơ bản về chất lượng, hiệu quả và quy

mô, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp CNH - HĐH đất nước, hội nhập kinh tế

quốc tế và nhu cầu học tập của nhân dân. Đến năm 2020, giáo dục đại học Việt

Nam đạt trình độ tiên tiến trên thế giới, có năng lực cạnh tranh cao, thích ứng

với cơ chế thị trường định hướng XHCN” (Trích nghị quyết 14 của Chính phủ).

Trong những năm qua, nền giáo dục nước ta có những biến chuyển rõ rệt

về quy mô và chất lượng, có đủ các điều kiện về vật chất và tinh thần đáp ứng

cao yêu cầu của xã hội, góp phần quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu giáo

dục của nước ta và là một yếu tố tích cực góp phần vào công cuộc phát triển

kinh tế - xã hội của đất nước.

Đào tạo hệ VLVH có vai trò quan trọng trong việc thực hiện nhiệm vụ

mục tiêu đào tạo của nước ta đến năm 2020 và là loại hình đào tạo được phát

triển trong giáo dục đại học ở nước ta hiện nay vì hình thức này tạo điều kiện

và tạo ra cơ hội học tập cho người học, số sinh viên theo học hệ VLVH là một

con số không nhỏ nhưng trong thời gian vừa qua loại hình đào tạo này các cơ

sở đào tạo chỉ chú trọng về số lượng nhưng chất lượng chưa thực sự đáp ứng

được nhu cầu của xã hội. Nguyên nhân được xem là cấp thiết đó là công tác

quản lý giáo dục, bên cạnh đó còn có nhiều nguyên nhân khác như nội dung,

chương trình, phương pháp giảng dạy, đội ngũ giảng viên, cơ sở vật chất, trình

độ sinh viên.

Hiện nay Khoa Ngoại ngữ - Đại học Thái Nguyên đã và đang chú trọng

nâng cao chất lượng công tác đào tạo song vẫn còn những hạn chế đặc biệt là hạn