Quản lý thực hiện chương trình "Giáo dục địa phương" ở các trường THCS huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGUYỄN NGỌC PHƢƠNG

QUẢN LÝ THỰC HIỆN CHƢƠNG TRÌNH

"GIÁO DỤC ĐỊA PHƢƠNG" Ở CÁC TRƢỜNG

TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN HIỆP HÒA,

TỈNH BẮC GIANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGUYỄN NGỌC PHƢƠNG

QUẢN LÝ THỰC HIỆN CHƢƠNG TRÌNH

"GIÁO DỤC ĐỊA PHƢƠNG" Ở CÁC TRƢỜNG

TRUNG HỌC CƠ SỞ HUYỆN HIỆP HÒA,

TỈNH BẮC GIANG

Chuyên ngành: Quản lý Giáo dục

Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. TRẦN ANH TUẤN

THÁI NGUYÊN- 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu –ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Đề tài: Quản lý thực hiện chương trình "Giáo dục

địa phương" ở các trường THCS huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang hoàn toàn

là kết quả nghiên cứu của riêng bản thân tôi và chƣa đƣợc công bố trong bất cứ

một công trình nghiên cứu nào khác.

Trong quá trình nghiên cứu, tôi đã thực hiện nghiêm túc các quy tắc đạo

đức nghiên cứu; kết quả trình bày trong Đề tài là sản phẩm nghiên cứu, khảo

sát của riêng cá nhân tôi; tất cả các tài liệu tham khảo sử dụng trong Đề tài đều

đƣợc trích dẫn tƣờng minh, theo đúng quy định.

Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về tính trung thực của số liệu và các

nội dung khác trong Luận văn thạc sỹ của mình./.

Thái Nguyên, ngày 20 tháng 8 năm 2015

Tác giả Luận văn

Nguyễn Ngọc Phƣơng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu –ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

LỜI CẢM ƠN

Trƣớc hết, Tác giả bản Luận văn này xin chân thành cảm ơn Phòng Đào

tạo Sau đại học, Trƣờng Đại học sƣ phạm - Đại học Thái Nguyên đã tạo điều

kiện thuận lợi cho chúng tôi học tập, nghiên cứu và hoàn thành Luận văn.

Em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. TRẦN ANH TUẤN, ngƣời

thầy hƣớng dẫn khoa học đã tận tình chỉ dẫn, giúp đỡ trong suốt quá trình thực

hiện Luận văn này.

Tác giả bản Luận văn này xin chân thành cảm ơn Phòng Giáo dục &

Đào tạo huyện Hiệp Hòa, Hiệu trƣởng các trƣờng THCS, giáo viên và học sinh

các trƣờng THCS trên địa bàn huyện Hiệp Hòa đã quan tâm, động viên và cung

cấp tƣ liệu trong quá trình tác giả học tập và thực hiện nghiên cứu luận văn.

Mặc dù đã có nhiều cố gắng nhƣng Luận văn không tránh khỏi những

thiếu sót. Rất mong nhận đƣợc sự chỉ bảo, đóng góp ý kiến của các thày, cô

giáo để Luận văn đƣợc hoàn chỉnh hơn./.

Xin chân thành cảm ơn!

Học viên

Nguyễn Ngọc Phƣơng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu –ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN.................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN......................................................................................................ii

MỤC LỤC ..........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.................................................................iv

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU........................................................................v

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ............................................................................vi

MỞ ĐẦU.............................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................2

3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu.................................................................2

4. Giả thuyết khoa học.........................................................................................2

5. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................3

6. Giới hạn, phạm vi nghiên cứu của Đề tài........................................................3

7. Phƣơng pháp nghiên cứu .................................................................................4

8. Cấu trúc Luận văn............................................................................................4

Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ THỰC HIỆN

CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC ĐỊA PHƢƠNG TẠI CÁC TRƢỜNG

THCS HUYỆN HIỆP HÒA, TỈNH BẮC GIANG..................................................5

1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề............................................................................5

1.1.1. Nƣớc ngoài...............................................................................................5

1.1.2. Trong nƣớc...............................................................................................6

1.2. Một số khái niệm cơ bản ..............................................................................9

1.2.1. Quản lý ...................................................................................................9

1.2.2. Quản lý giáo dục và Quản lý nhà trƣờng ...............................................9

1.2.3. Những vấn đề cơ bản về chƣơng trình, chƣơng trình giáo dục địa phƣơng........11

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu –ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

1.3. Những vấn đề cơ bản về quản lý thực hiện chƣơng trình Giáo dục

địa phƣơng ở trƣờng THCS...............................................................................15

1.3.1. Vị trí, vai trò của chƣơng trình Giáo dục địa phƣơng ở trƣờng THCS........... 15

1.3.2. Đặc điểm của chƣơng trình Giáo dục địa phƣơng ở trƣờng THCS............ 16

1.3.3. Quản lý thực hiện chƣơng trình Giáo dục địa phƣơng ở trƣờng THCS ......... 20

1.4. Các nhân tố ảnh hƣởng tới quá trình quản lý thực hiện chƣơng trình

Giáo dục địa phƣơng..........................................................................................25

1.4.1. Khách quan...........................................................................................25

1.4.2. Chủ quan...............................................................................................26

Kết luận Chƣơng 1.............................................................................................29

Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THỰC HIỆN CHƢƠNG

TRÌNH GIÁO DỤC ĐỊA PHƢƠNG Ở CÁC TRƢỜNG THCS

HUYỆN HIỆP HÒA, TỈNH BẮC GIANG ...................................................30

2.1. Vài nét về tình hình triển khai chƣơng trình Giáo dục địa phƣơng

tại các trƣờng THCS huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang ....................................30

2.1.1. Vài nét về tình hình kinh tế - xã hội của huyện Hiệp Hòa...................30

2.1.2. Tình hình phát triển giáo dục của huyện Hiệp Hòa hiện nay...............30

2.2. Thực trạng triển khai thực hiện chƣơng trình Giáo dục địa phƣơng

ở các trƣờng THCS huyện Hiệp Hòa.................................................................33

2.2.1. Nhận thức về tầm quan trọng của chƣơng trình Giáo dục địa phƣơng ...........33

2.2.2. Thực trạng công tác xây dựng nội dung chƣơng trình GDĐP .............34

2.2.3. Thực trạng công tác chuẩn bị tài liệu và phƣơng tiện ..........................37

2.2.4. Thực trạng t chức hoạt động giảng dạy Giáo dục địa phƣơng

trên lớp............................................................................................................38

2.2.5. Đánh giá chung về thực trạng công tác thực hiện chƣơng trình

Giáo dục địa phƣơng ở các trƣờng THCS huyện Hiệp Hòa ..........................40

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu –ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

2.3. Thực trạng quản lý thực hiện chƣơng trình Giáo dục địa phƣơng ở

các trƣờng THCS huyện Hiệp Hòa....................................................................41

2.3.1. Phòng Giáo dục & Đào tạo chỉ đạo triển khai .....................................41

2.3.2. Hiệu trƣởng t chức thực hiện..............................................................42

2.3.3. Công tác chỉ đạo xây dựng kế hoạch bài giảng Giáo dục địa phƣơng.........44

2.3.4. Thực trạng việc xây dựng lịch trình dạy học .......................................47

2.3.5. Thực trạng công tác quản lý các giờ dạy..............................................51

2.3.6. Yếu tố đảm bảo cho việc quản lý thực hiện chƣơng trình GDĐP .......53

2.3.7. Thực trạng kiểm tra, đánh giá việc thực hiện.......................................54

2.4. Thực trạng công tác chỉ đạo của Phòng GD&ĐT huyện Hiệp Hòa trong

quản lý thực hiện chƣơng trình Giáo dục địa phƣơng tại các trƣờng THCS ..............58

2.4.1. Công tác lập kế hoạch triển khai chƣơng trình Giáo dục địa

phƣơng tại các trƣờng THCS...........................................................................58

2.4.2. T chức triển khai và chỉ đạo Hiệu trƣởng trƣờng THCS thực hiện ...........59

2.4.3. Chỉ đạo quá trình thực hiện chƣơng trình Giáo dục địa phƣơng

tại các trƣờng THCS theo kế hoạch, giải quyết các vƣớng mắc ....................60

2.4.4. Kiểm tra, đánh giá quá trình thực hiện và chỉ đạo các điều chỉnh

cần thiết ...........................................................................................................60

2.5. Đánh giá chung về thực trạng quản lý việc thực hiện chƣơng trình

Giáo dục địa phƣơng ở các trƣờng THCS huyện Hiệp Hòa..............................61

2.5.1. Công tác quản lý của Hiệu trƣởng các trƣờng THCS trong huyện ......... 61

2.5.2. Công tác quản lý, chỉ đạo của Phòng Giáo dục & Đào tạo Hiệp Hòa............ 61

Kết luận Chƣơng 2.............................................................................................62

Chƣơng 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ THỰC HIỆN CHƢƠNG TRÌNH

GIÁO DỤC ĐỊA PHƢƠNG Ở CÁC TRƢỜNG THCS HUYỆN

HIỆP HÒA, TỈNH BẮC GIANG ....................................................................63

3.1. Những định hƣớng cho việc đề xuất các biện pháp ...................................63

3.1.1. Chủ trƣơng của Bộ GD&ĐT về thực hiện chƣơng trình Giáo

dục địa phƣơng ở THCS.................................................................................63

3.1.2. Các chủ trƣơng của Sở GD&ĐT Bắc Giang về việc thực hiện

chƣơng trình GDĐP ở trƣờng THCS .............................................................63

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu –ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

3.2. Các nguyên tắc của việc đề xuất biện pháp................................................64

3.2.1. Đảm bảo mục tiêu giáo dục THCS.......................................................64

3.2.2. Đảm bảo tính thực tiễn, tính khoa học .................................................64

3.2.3. Đảm bảo sự phối hợp và phát huy vai trò chủ động của trƣờng THCS...........65

3.2.4. Tính hệ thống và đồng bộ.....................................................................65

3.3. Các biện pháp quản lý của Phòng GD&ĐT đối với việc thực hiện

chƣơng trình GDĐP ở các trƣờng THCS huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang ..........66

3.3.1. Bồi dƣỡng nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên, và các

lực lƣợng giáo dục về tầm quan trọng của chƣơng trình Giáo dục địa phƣơng.........66

3.3.2. Thành lập một bộ phận chuyên trách về xây dựng chƣơng trình

và t chức, chỉ đạo triển khai thực hiện chƣơng trình....................................67

3.3.3. Phát triển chƣơng trình giáo dục địa phƣơng theo hƣớng mở

gắn với lịch sử, văn hóa, kinh tế địa phƣơng .................................................68

3.3.4. Phòng GD&ĐT t chức biên soạn các bộ tài liệu tham khảo

phục vụ các hoạt động giáo dục địa phƣơng của huyện.................................69

3.3.5. Đ i mới phƣơng pháp, hình thức dạy học nâng cao chất lƣợng

thực hiện chƣơng trình....................................................................................70

3.3.6. Huy động nguồn lực để thực hiện chƣơng trình Giáo dục địa phƣơng...........71

3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp đề xuất ....................................................73

3.5. Khảo nghiệm về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất............74

3.5.1. Mục đích khảo nghiệm.........................................................................74

3.5.2. Đối tƣợng khảo nghiệm........................................................................74

3.5.3. Cách tiến hành khảo nghiệm và các tiêu chí........................................74

3.5.4. Đánh giá kết quả khảo nghiệm.............................................................75

Kết luận Chƣơng 3.............................................................................................77

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .................................................................78

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................82

PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu –ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

TT Từ viết tắt Nội dung

1 CNH-HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

2 GDĐP Giáo dục địa phƣơng

3 GDPT Giáo dục ph thông

4 GD&ĐT Giáo dục và đào tạo

5 QLGD Quản lý giáo dục

6 SGK Sách giáo khoa

7 SGV Sách giáo viên

8 TH Tiểu học

9 THCS Trung học cơ sở

10 THPT Trung học ph thông

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu –ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

Trang

Bảng 2.1. Số lƣợng cán bộ quản lý và giáo viên THCS từ 2008 đến nay ......31

Bảng 2.2. Đánh giá về đội ngũ giáo viên THCS theo cơ cấu bộ môn ............32

Bảng 2.3. Quy mô lớp, học sinh bậc THCS huyện Hiệp Hòa (27 trƣờng).....32

Bảng 2.4. Kết quả học tập của học sinh THCS từ năm học 2008 đến nay .....33

Bảng 2.5. Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về tầm quan trọng

của GDĐP.......................................................................................34

Bảng 2.6. Nội dung và mục tiêu chƣơng trình GDĐP cho cấp THCS ...........36

Bảng 2.7. Đánh giá của CBQL về việc quản lý chƣơng trình GDĐP ............43

Bảng 2.8. Thực trạng công tác xây dựng kế hoạch bài giảng GDĐP...............44

Bảng 2.9. Ý kiến về việc xây dựng lịch trình thực hiện chƣơng trình GDĐP .....47

Bảng 2.10. Thực trạng công tác quản lý giờ dạy Giáo dục địa phƣơng...............51

Bảng 2.11. Đánh giá của hiệu trƣởng, giáo viên về công tác kiểm tra thực

hiện chƣơng trình GDĐP................................................................55

Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm thực tế ..........................................................75