Quản lý sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học ở các trường tiểu học quận hải châu thành phố đà nẵng

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

VŨ THỊ THU GIANG

QUẢN LÝ SINH HOẠT CHUYÊN MÔN

THEO NGHIÊN CỨU BÀI HỌC Ở CÁC

TRƯỜNG TIỂU HỌC QUẬN HẢI CHÂU

THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÍ GIÁO DỤC

ĐÀ NẴNG, NĂM 2022

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

VŨ THỊ THU GIANG

QUẢN LÝ SINH HOẠT CHUYÊN MÔN

THEO NGHIÊN CỨU BÀI HỌC Ở CÁC

TRƯỜNG TIỂU HỌC QUẬN HẢI CHÂU

THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG

Chuyên ngành: Quản lí giáo dục

Mã số: 814 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Người hướng dẫn khoa học: TS. BÙI VIỆT PHÚ

ĐÀ NẴNG, NĂM 2022

iv

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU.........................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài......................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu ..........................................................................................3

3. Nhiệm vụ nghiên cứu..........................................................................................3

4. Khách thể và đối tượng nghiên cứu....................................................................3

5. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................4

6. Giả thuyết khoa học ............................................................................................4

7. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................4

8. Cấu trúc đề tài.....................................................................................................5

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÍ SINH HOẠT CHUYÊN MÔN THEO

NGHIÊN CỨU BÀI HỌC Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC.................................................6

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ..................................................................................6

1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài .......................................................................6

1.1.2. Các nghiên cứu ở trong nước........................................................................7

1.2. Các khái niệm chính .................................................................................................8

1.2.1. Quản lí...........................................................................................................8

1.2.2. Quản lí giáo dục............................................................................................9

1.2.3. Nghiên cứu bài học .....................................................................................10

1.2.4. Sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học .........................................11

1.2.5. Quản lý sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học ở trường Tiểu học

.......................................................................................................................................12

1.3. Lý luận về sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học ở trường Tiểu học .....12

1.3.1. Mục đích, ý nghĩa của sinh hoạt chuyên theo nghiên cứu bài học ở trường

Tiểu học .........................................................................................................................12

1.3.2. Nguyên tắc sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học ......................14

1.3.3. Quy trình sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học ở trường Tiểu học

.......................................................................................................................................17

1.3.4. Nội dung sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học ở trường Tiểu học

.......................................................................................................................................19

1.3.5. Sự khác biệt giữa SHCM truyền thống và SHCM theo NCBH ở trường Tiểu

học .................................................................................................................................21

1.4. Quản lý chuyên môn theo nghiên cứu bài học ở trường Tiểu học .........................22

1.4.1. Quản lý việc xây dựng kế hoạch bài dạy minh họa ở trường tiểu học .......22

1.4.2. Quản lý việc tiến hành bài học và dự giờ ở trường Tiểu học .....................23

1.4.3. Quản lý việc tổ chức thảo luận, phân tích về bài học ở trường tiểu học ....24

1.4.4. Quản lý việc áp dụng dạy học theo nghiên cứu bài học vào thực tiễn hằng

ngày ...............................................................................................................................25

v

1.5. Yếu tố ảnh hưởng đến quản lý chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học ở trường

Tiểu học .........................................................................................................................26

1.5.1. Cán bộ quản lý ............................................................................................26

1.5.2. Từ phía giáo viên ........................................................................................26

1.5.3 Từ phía học sinh ..........................................................................................27

1.5.4. Từ phía phụ huynh học sinh .......................................................................27

1.5.5. Từ các đối tượng hỗ trợ ..............................................................................27

Tiểu Kết Chương 1 ........................................................................................................28

Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ SINH HOẠT CHUYÊN MÔN THEO

NGHIÊN CỨU BÀI HỌC Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC QUẬN HẢI CHÂU

THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG ...........................................................................................29

2.1. Mô tả quá trình điều tra, khảo sát...........................................................................29

2.1.1. Mục đích điều tra, khảo sát.........................................................................29

2.1.2. Đối tượng điều tra, khảo sát........................................................................29

2.1.3. Nội dung điều tra, khảo sát .........................................................................29

2.1.4. Xử lý kết quả điều tra .................................................................................29

2.2. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội - giáo dục quận Hải Châu, TP Đà Nẵng........30

2.2.1. Điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội...........................................................30

2.2.2. Khái quát tình hình giáo dục quận Hải Châu..............................................32

2.2.3. Tình hình giáo dục cấp Tiểu học ................................................................32

2.3. Thực trạng sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học ở các trường Tiểu học

quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng..............................................................................34

2.3.1. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về sinh hoạt chuyên

môn theo nghiên cứu bài học ở trường tiểu học............................................................35

2.3.2. Thực trạng việc xây dựng kế hoạch, chuẩn bị bài dạy minh họa ...............36

2.3.3. Thực trạng tiến hành giờ dạy minh họa theo nghiên cứu bài học ..............37

2.3.4. Thực trạng thảo luận về bài học nghiên cứu...............................................39

2.3.5. Thực trạng áp dụng dạy học theo nghiên cứu bài học vào thực tiễn hàng ngày

.......................................................................................................................................40

2.3.6. Kết quả sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học ở các trường Tiểu

học quận Hải Châu ........................................................................................................42

2.4. Thực trạng quản lý sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học ở các trường tiểu

học quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng .......................................................................44

2.4.1. Thực trạng quản lý xây dựng kế hoạch, chuẩn bị bài dạy minh họa ..........44

2.4.2. Thực trạng quản lý việc tiến hành giờ dạy minh họa theo nghiên cứu bài học

.......................................................................................................................................46

2.4.3. Thực trạng quản lý việc tổ chức suy ngẫm, thảo luận, đánh giá kết quả sinh

hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học ....................................................................48

vi

2.4.4. Thực trạng quản lý việc áp dụng dạy học theo nghiên cứu bài học vào thực

tiễn hàng ngày ở trường Tiểu học..................................................................................49

2.5. Đánh giá chung thực trạng quản lý sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học

ở các trường Tiểu học quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng .........................................51

2.5.1. Những điểm thành công..............................................................................51

2.5.2. Những điểm tồn tại .....................................................................................52

2.5.3. Nguyên nhân ...............................................................................................53

Tiểu kết chương 2..........................................................................................................56

Chương 3. Biện Pháp Quản Lý Sinh Hoạt Chuyên Môn THEO NGHIÊN CỨU BÀI

HỌC Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC QUẬN HẢI CHÂU THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG

.......................................................................................................................................57

3.1. Các nguyên tắc chung đề xuất biện pháp ...............................................................57

3.1.1. Đảm bảo tính mục tiêu................................................................................57

3.1.2. Đảm bảo tính khoa học ...............................................................................57

3.1.3. Đảm bảo tính đồng bộ.................................................................................57

3.1.4. Đảm bảo tính thực tiễn, khả thi...................................................................59

3.1.5. Đảm bảo tính hiệu quả ................................................................................59

3.2. Biện pháp quản lý sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học ở các trường Tiểu

học quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng .......................................................................60

3.2.1. Tổ chức nâng cao nhận thức cho Tổ trưởng chuyên môn và đội ngũ giáo

viên về ý nghĩa, tầm quan trọng của sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học ..60

3.2.2. Đổi mới xây dựng kế hoạch SHCM của các tổ chuyên môn......................61

3.2.3. Xây dựng nhóm giáo viên cốt cán tích cực tham gia hỗ trợ sinh hoạt chuyên

môn theo nghiên cứu bài học.........................................................................................63

3.2.4. Theo dõi, giám sát việc thực hiện sinh hoạt chuyên môn theo hướng NCBH

.......................................................................................................................................64

3.2.5. Xây dựng cộng đồng học tập chuyên môn trong và ngoài nhà trường.......68

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp.............................................................................71

3.4. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của biện pháp đề xuất ........................72

3.4.1. Mục đích khảo nghiệm ...............................................................................72

3.4.2. Đối tượng khảo nghiệm ..............................................................................72

3.4.3. Phương pháp khảo nghiệm .........................................................................72

3.4.4. Các bước tiến hành khảo nghiệm ...............................................................72

3.4.5. Kết quả khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của hệ thống biện pháp

.......................................................................................................................................73

Tiểu kết chương 3..........................................................................................................78

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .............................................................................80

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................82

PHỤ LỤC .................................................................................................................. PL1

vii

DANH MỤC VIẾT TẮT

CM : Chuyên môn

ĐTB : Điểm trung bình

GD : Giáo dục

GD&ĐT : Giáo dục và đào tạo

GDTH : Giáo dục tiểu học

HS : Học sinh

HSTH : Học sinh Tiểu học

NCBH : Nghiên cứu bài học

QL : Quản lý

QLNT : Quản lý nhà trường

QLXH : Quản lý xã hội

SHCM : Sinh hoạt chuyên môn

TCM : Tổ chuyên môn

TH : Tiểu học

TTCM : Tổ trưởng chuyên môn

CĐHTCM: Cồng đồng học tập chuyên môn

viii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Số hiệu

bảng

Tên bảng Trang

2.1. Thang đánh giá khảo sát 29

2.2. Diện tích, dân số các phường của quận Hải Châu 30

2.3.

Số lượng trường, lớp, CBGVNV và HS của quận Hải Châu

năm học 2021 – 2022

32

2.4.

Quy mô phát triển trường, lớp, học sinh Tiểu học quận Hải

Châu giai đoạn 2017 - 2022

33

2.5. Tổng số lớp và HSTH của quận Hải Châu năm học 2021 – 2022 33

2.6. Tổng số CBQL và GV của quận Hải Châu năm học 2021 – 2022 33

2.7.

Số lượng, chất lượng CBQL, giáo viên 7 trường Tiểu học của

quận Hải Châu

34

2.8. Nhận thức của CBQL, GV về SHCM theo hướng NCBH 35

2.9. Thảo luận về mục tiêu, nội dung bài dạy theo hướng NCBH 36

2.10. Thảo luận về cách tiến hành giờ dạy minh họa theo NCBH 37

2.11. Thảo luận, chia sẻ về bài học sau tiết dự giờ 39

2.12. Thực trạng việc áp dụng NCBH vào thực tế dạy học hằng ngày 40

2.13. Kết quả SHCM theo NCBH ở các trường TH quận Hải Châu 42

2.14.

Đánh giá việc quản lý xây dựng kế hoạch SHCM theo NCBH

của Hiệu trưởng trường Tiểu học

44

2.15. Tổ chức triển khai quản lý hoạt động NCBH 46

2.16.

Đánh giá kết quả SHCM theo NCBH của các trường Tiểu học

quận Hải Châu, thành phố Đà Nẵng

48

2.17.

Tạo động lực cho TTCM, đội ngũ giáo viên, phát huy tính sáng

tạo, tư duy của mỗi thành viên trong việc áp dụng kĩ thuật dạy

học hàng ngày

49

2.18.

Những nguyên nhân tác động đến thực trạng quản lí SHCM

theo NCBH của các trường Tiểu học

53

3.1. Kết quả khảo nghiệm tính cấp thiết của các biện pháp đề xuất 73

3.2. Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp 75

3.3.

Mối quan hệ giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện

pháp quản lý được đề xuất

77

ix

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

Số hiệu

biểu đồ

Tên biểu đồ Trang

3.1. Kết quả khảo nghiệm tính cấp thiết của các biện pháp đề xuất 74

3.2. Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp 76

3.3.

Mối quan hệ giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện

pháp quản lý được đề xuất

78

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong nhà trường nói chung, trường tiểu học nói riêng, hoạt động chuyên môn là

hoạt động chủ yếu thực hiện Chương trình, Kế hoạch giáo dục; Đổi mới phương pháp

dạy học; Đổi mới kiểm tra đánh giá, … theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Để thực hiện tốt hoạt động chuyên môn trong đơn vị thì bộ phận chuyên môn là

nơi trực tiếp triển khai và thực hiện các hoạt động dạy và học trong nhà trường, là nơi

tốt nhất để người giáo viên rèn luyện, nâng cao tay nghề, đồng thời tổ chuyên môn cũng

chính là nơi quản lý theo dõi sát nhất chất lượng học tập của học sinh. [6]

Ngày 4/9/2020, Bộ GDĐT ban hành “Điều lệ trường Tiểu học” theo Thông tư số

28/2020/TT- GDĐT nhằm đáp ứng nhu cầu dạy và học trong thời đại mới [7]. Như

chúng ta đã biết, mọi hoạt động trong nhà trường đều nhằm mục đích nâng cao chất

lượng dạy học. Để đáp ứng yêu cầu giảng dạy và giáo dục trong thời kì công nghiệp

hóa, hiện đại hóa đất nước, những năm gần đây, ngành GD&ĐT đã chú trọng đổi mới

công tác quản lý, đổi mới phương pháp dạy học theo mô hình trường học mới nhằm phát

huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh. Dạy học theo hướng phát triển năng

lực và phẩm chất của học sinh, điều chỉnh nội dung dạy học phù hợp đặc điểm tâm sinh

lí học sinh tiểu học; tăng cường giáo dục đạo đức, giáo dục kĩ năng sống, ứng dụng công

nghệ thông tin trong giảng dạy và trong quản lý. Trong đó, đổi mới nội dung và hình

thức sinh hoạt chuyên môn cũng luôn được coi trọng.

Nhằm tạo cơ hội cho giáo viên được học tập lẫn nhau thông qua hoạt động cùng

nhau xây dựng kế hoạch bài học, cùng nhau dự giờ, phân tích bài học, qua đó giúp giáo

viên phát triển năng lực chuyên môn, kĩ năng giảng dạy, phát triển khả năng sáng tạo,

…Tạo cơ hội cho tất cả giáo viên nâng cao năng lực chuyên môn, kỹ năng sư phạm và

phát huy khả năng sáng tạo trong việc áp dụng các phương pháp, kỹ thuật dạy học thông

qua việc dự giờ, trao đổi, thảo luận, chia sẻ sau khi dự giờ. Nâng cao chất lượng dạy và

học của nhà trường. Đảm bảo cho tất cả học sinh có cơ hội tham gia thực sự vào quá

trình học tập, giáo viên quan tâm đến khả năng học tập của từng học sinh. Chính vì vậy

“ Đổi mới sinh hoạt chuyên môn theo nghiên cứu bài học” là một bước thay đổi cơ bản

để nâng cao hiệu quả sinh hoạt chuyên môn, nâng cao chất lượng dạy và học.

Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8 [12], Ban Chấp hành Trung ương khóa XI đã định

hướng cho giáo dục trong thời gian tới cần: “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và

đào tạo là đổi mới những vấn đề lớn, cốt lõi, cấp thiết, từ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo

đến mục tiêu, nội dung, phương pháp, cơ chế, chính sách, điều kiện bảo đảm thực hiện;

đổi mới từ sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đến hoạt động quản trị của

các cơ sở giáo dục-đào tạo và việc tham gia của gia đình, cộng đồng, xã hội và bản thân

người học; đổi mới ở tất cả các cấp học, ngành học. Trong quá trình đổi mới, cần kế

thừa, phát huy những thành tựu, phát triển những nhân tố mới, tiếp thu có chọn lọc