Quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn thành phố Vĩnh Yên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

LẠI TUẤN HÙNG

QUẢN LÝ CÁC KHOẢN THU TỪ ĐẤT

TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ VĨNH YÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2017

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

LẠI TUẤN HÙNG

QUẢN LÝ CÁC KHOẢN THU TỪ ĐẤT

TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ VĨNH YÊN

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 06.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. BÙI QUANG TUẤN

THÁI NGUYÊN - 2017

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn này công trình nghiên cứu của riêng tôi.

Các số liệu, kết luận nghiên cứu trình bày trong Luận văn này là trung thực và

chính xác. Những kết quả của luận văn chưa từng được công bố trong bất cứ

công trình nào.

Tôi xin chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình!

Học viên

Lại Tuấn Hùng

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành Luận văn này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn PGS.TS.

Bùi Quang Tuấn đã tận tình hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện.

Tôi xin chân thành cảm ơn Phòng Đào tạo sau Đại học - Trường Đại học

Kinh tế & Quản trị kinh doanh Thái Nguyên đã tạo mọi điều kiện để tôi

hoàn thành khoá học và trình bày Luận văn này.

Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến các đồng nghiệp đã chia sẻ nhiều tư

liệu và kinh nghiệm quý báu liên quan đến vấn đề nghiên cứu của Luận văn.

Tôi xin cảm ơn sự hợp tác và giúp đỡ của lãnh đạo, các phòng banchuyên

môn và đồng nghiệp tại Chi cục Thuế thành phố Vĩnh Yên và Cục Thuế tỉnh

Vĩnh Phúc đã giúp tôi thực hiện thành công Luận văn.

Xin trân trọng cảm ơn!

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT................................................ vi

DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ ........................................................... vii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu ............................................................. 1

2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ..................................................................... 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài ................................................ 2

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ...................................................... 3

5. Những đóng góp mới của đề tài.................................................................... 3

6. Bố cục của luận văn ...................................................................................... 5

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC

QUẢN LÝ CÁC KHOẢN THU TỪ ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN

THÀNH PHỐ VĨNH YÊN ................................................................. 6

1.1. Cơ sở lý luận về công tác quản lý các khoản thu từ đất ....................... 6

1.1.1. Vai trò quản lý các khoản thu từ đất đai của Nhà nước........................ 6

1.1.2. Nội dung quản lý Nhà nước về quản lý các khoản thu từ đất............... 8

1.1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý các khoản thu từ đất ...................... 9

1.2. Thực tiễn về công tác quản lý các khoản thu từ đất của một số địa phương.... 11

1.2.1. Các khoản thu từ đất đai chủ yếu ở Việt Nam.................................... 11

1.2.2. Một số quyền và nghĩa vụ cơ bản của người sử dụng đất .................. 14

1.2.3. Đặc điểm quản lý các khoản thu từ đất ở Việt Nam........................... 14

1.2.4. Kinh nghiệm công tác quản lý các khoản thu từ đất tại thị xã

Phúc Yên............................................................................................. 15

1.2.5. Một số bài học kinh nghiệm rút ra cho Chi cục Thuế Vĩnh Yên........ 18

iv

Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................. 20

2.1. Các câu hỏi nghiên cứu....................................................................... 20

2.2. Các phương pháp nghiên cứu ............................................................. 20

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin.......................................................... 20

2.2.2. Phương pháp tổng hợp thông tin......................................................... 22

2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin ........................................................ 22

2.2.4. Phương pháp so sánh thông tin........................................................... 23

2.3. Hệ thống chỉ tiêu chủ yếu đánh giá kết quả công tác quản lý các

khoản thu từ đất trên địa bàn thành phố Vĩnh Yên............................. 23

2.3.1. Kết quả quản lý giao đất, cho thuê đất................................................ 23

2.3.2. Số lượng doanh nghiệp đăng ký hoạt động và nộp các khoản thu

từ đất.................................................................................................... 23

2.3.3. Kết quả quản lý các khoản thu từ đất trên địa bàn thành phố Vĩnh Yên.....23

2.3.4. Số tiền còn nợ đọng các khoản thu từ đất đai và biện pháp giải quyết........24

Chương 3. THỰC TRẠNG CÁC KHOẢN THU TỪ ĐẤT BỔ SUNG

CHO NGÂN SÁCH TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ VĨNH YÊN ....25

3.1. Tổng quan kinh tế, xã hội ảnh hưởng đến quản lý các khoản thu

từ đất trên địa bàn thành phố Vĩnh Yên.............................................. 25

3.1.1. Về mặt vị trí địa lý, diện tích tự nhiên ................................................ 25

3.1.2. Về điều kiện kinh tế-xã hội................................................................. 26

3.2. Phân tích thực trạng công tác quản lý các khoản thu từ đất trên

địa bàn thành phố Vĩnh Yên ............................................................... 27

3.2.1. Thực trạng công tác quản lý giao đất, cho thuê đất ............................ 27

3.2.2. Thực trạng công tác quản lý đăng ký, kê khai và nộp các khoản

thu từ đất đai ....................................................................................... 30

3.2.3. Thực trạng thu ngân sách Nhà nước từ đất đai trên địa bàn thành

phố Vĩnh Yên thời gian qua................................................................ 31

3.2.4. Thực trạng chậm nộp và nợ đọng các khoản thu từ đất...................... 34

v

3.3. Đánh giá kết quả công tác quản lý các khoản thu từ đất trên địa

bàn thành phố Vĩnh Yên ..................................................................... 37

3.3.1. Những kết quả đạt được và nguyên nhân ........................................... 37

3.3.2. Những tồn tại và nguyên nhân ............................................................ 40

Chương 4. CÁC GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ CÁC KHOẢN

THU TỪ ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ VĨNH YÊN .............. 48

4.1. Các giải pháp nhằm tăng cường công tác quản lý các khoản thu

từ đất trên địa bàn thành phố Vĩnh Yên.............................................. 48

4.1.1. Tăng cường công tác tham mưu và phối hợp giữa các ngành ............ 49

4.1.2. Tích cực triển khai các giải pháp tăng các nguồn thu từ đất cho

ngân sách Nhà nước ............................................................................ 50

4.1.3. Tăng cường và đổi mới nội dung tuyên truyền và hỗ trợ người

nộp thuế............................................................................................... 57

4.1.4. Tăng cường lực lượng và nâng cao trình độ chuyên môn của cán

bộ thuế................................................................................................. 59

4.2. Một số kiến nghị nhằm tăng cường công tác quản lý các khoản

thu từ đất trên địa bàn thành phố Vĩnh Yên........................................ 61

4.2.1. Kiến nghị với Nhà nước...................................................................... 61

4.2.2. Kiến nghị với Uỷ ban nhân dân tỉnh Vĩnh Phúc................................. 63

4.2.3. Kiến nghị với các ngành của tỉnh Vĩnh Phúc ..................................... 64

4.2.4. Kiến nghị đối với các doanh nghiệp ................................................... 66

KẾT LUẬN.................................................................................................... 68

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 70

PHỤ LỤC....................................................................................................... 72

vi

DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT

KCN : Khu công nghiệp

NNT : Người nộp thuế

NSNN : Người nộp thuế

SDĐNN : Sử dụng đất nông nghiệp

SDĐPNN : Sử dụng đất phi nông nghiệp

UBND : Ủy ban nhân dân

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ

Bảng:

Bảng 1.1. Số thu thuế từ đất đai của thị xã Phúc Yên (2012-2016)............ 18

Bảng 3.1. Tổng hợp kết quả giao đất, cho thuê đất trên địa bàn thành

phố Vĩnh Yên (2012-2016)......................................................... 29

Bảng 3.2. Kết quả thu ngân sách nhà nước các khoản thu từ đất trên

địa bàn thành phố Vĩnh Yên (2012 -2016)............................... 32

Bảng 3.3. Tình hình đăng ký, kê khai và nộp các khoản thu liên quan đến

đất trên địa bàn thành phố Vĩnh Yên (Giai đoạn 2012-2016)...........37

Bảng 3.4. Ý kiến của các tổ chức kinh tế về việc đăng ký, kê khai và

nộp thuế hiện nay........................................................................ 38

Bảng 3.5. Ý kiến về giá thu tiền sử dụng đất hiện nay của các tổ chức

kinh tế và người quản lý ............................................................. 41

Bảng 3.6. Ý kiến đánh giá công tác quản lý việc giao đất, cho thuê đất

của các tổ chức kinh tế và người quản lý ................................. 45

Bảng 3.7. Ý kiến đánh giá công tác phối hợp giữa các ngành trên địa

bàn tỉnh hiện nay......................................................................... 47

Bảng 4.1. Ý kiến về đổi mới quy chế đấu giá quyền sử dụng đất trên địa

bàn tỉnh hiện nay ........................................................................ 52

Bảng 4.2. Ý kiến về công tác kiểm tra tình hình sử dụng đất trên địa

bàn thành phố hiện nay ............................................................... 54

Bảng 4.3. Ý kiến về tình trạng chậm nộp và nợ đọng nghĩa vụ tài chính

đối với ngân sách trên địa bàn thành phố Vĩnh Yên................. 55

Bảng 4.4. Ý kiến về hoàn thành nghĩa vụ tài chính là một tiêu chí quan

trọng để giao đất và cho thuê đất trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc........ 57

Bảng 4.5. Ý kiến về công tác tuyên truyền và hỗ trợ người nộp thuế trong

lĩnh vực đất đai của các tổ chức kinh tế và người quản lý.................58

Bảng 4.6. Ý kiến của các tổ chức kinh tế về lực lượng cán bộ thuế hiện nay...59

Bảng 4.7. Ý kiến về hệ số đơn giá thuê đất hiện nay của các tổ chức

kinh tế và người quản lý ............................................................ 62

Bảng 4.8. Ý kiến của Người quản lý về thực hiện nghĩa vụ tài chính

các khoản thu từ đất của các doanh nghiệp hiện nay............... 67

Biểu đồ:

Biểu đồ 3.1. Tình hình nợ đọng các khoản thu từ đất luỹ kế trên địa bàn

thành phố Vĩnh Yên đến hết tháng 12 năm 2016 ................... 35

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu

Thu ngân sách Nhà nước từ đất đai là một nguồn thu quan trọng của

Ngân sách Nhà nước. Việc quản lý các khoản thu từ đất đai đã khẳng định

được vai trò của Nhà nước là đại diện sở hữu toàn dân về đất đai, thay mặt

người dân để quản lý và khai thác tốt nhất nguồn lực đất đai vào nhiệm vụ

phát triển kinh tế-xã hội của cả nước nói chung và từng địa phương nói riêng.

Đồng thời, việc quản lý các khoản thu từ đất đai điều tiết được quan hệ cung

cầu của thị trường đất đai vốn rất nhạy cảm và phức tạp, vừa nhằm tăng

cường quản lý đất đai bằng công cụ kinh tế và huy động tối đa nguồn vốn một

cách công khai, dân chủ. Do đây là nội dung khá nhạy cảm, nguồn tiền thu về

lại lớn nên việc quản lý ngân sách từ đất đai cũng là một nhiệm vụ khá khó

khăn và phức tạp.

Với vị thế là tỉnh lỵ của tỉnh Vĩnh Phúc, thành phố Vĩnh Yên nằm ở vị

trí thuận lợi có nhiều điều kiện để phát triển những ưu thế về đất đai để tạo

nguồn thu cho ngân sách Nhà nước. Các khoản thu từ đất vừa là nguồn thu

cho tỉnh Vĩnh Phúc, vừa đảm bảo nguồn kinh phí thực hiện các dự án đầu tư

phát triển hạ tầng trên địa bàn tỉnh để hoàn thành các nhiệm vụ phát triển kinh

tế xã hội của địa phương.

Tuy nhiên, trong thực tế việc quản lý các khoản thu từ đất đai trên địa

bàn thành phố Vĩnh Yên cũng không còn ít những vấn đề và hạn chế như

tình trạng chậm nộp tiền sử dụng đất, nợ đọng tiền thuế sử dụng đất phi

nông nghiệp và tiền thuê đất còn khá phổ biến. Chính vì vậy, là một cán bộ

đang công tác tại Phòng Quản lý các khoản thu từ đất - Cục Thuế tỉnh Vĩnh

Phúc, tác giả đề tài nhận thấy cần phải có nghiên cứu đề tài: "Quản lý các

khoản thu từ đất trên địa bàn thành phố Vĩnh Yên" để tìm hiểu nguyên

nhân của các hạn chế hiện nay và các giải pháp để khắc phục hạn chế đó là

2

gì. Vì vậy, nghiên cứu đề tài theo hướng này là cần thiết, mang ý nghĩa thực

tiễn chính sách.

2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài

Mục tiêu nghiên cứu chung: Trên cơ sở xem xét thực trạng và hạn chế

đang tồn tại trong lĩnh vực thu từ đất, luận văn đề xuất các giải pháp tăng

cường quản lý khoản thu từ đất trên địa bàn thành phố Vĩnh Yên, giúp cho

công tác quản lý Nhà nước về đất đai trên phạm vi cả nước được tốt hơn.

Mục tiêu nghiên cứu cụ thể:

- Hệ thống hoá một số cơ sở lý luận về quản lý các khoản thu từ đất bổ

sung cho ngân sách.

- Phân tích, đánh giá, làm rõ thực trạng quản lý các khoản thu từ đất ở

thành phố Vĩnh Yên hiện nay.

- Đề xuất một số giải pháp nhằm tăng cường quản lý các khoản thu từ

đất trên địa bàn thành phố Vĩnh Yên cho đến năm 2025.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài

Đối tượng nghiên cứu: Công tác quản lý các khoản thu từ đất trên địa

bàn thành phố Vĩnh Yên.

Phạm vi nghiên cứu:

- Phạm vi nghiên cứu về mặt không gian: Nghiên cứu quản lý các

khoản thu từ đất trên địa bàn thành phố Vĩnh Yên.

- Phạm vi nghiên cứu về mặt thời gian: Nghiên cứu quản lý các khoản

thu từ đất trên địa bàn thành phố Vĩnh Yên trong 5 năm gần đây, từ năm 2012

đến năm 2016.

- Phạm vi nghiên cứu về nội dung: luận văn chỉ tập trung xem xét thực

trạng quản lý các khoản thu từ đất ở thành phố Vĩnh Yên hiện nay từ góc độ

quản lý và nguồn thu cho ngân sách địa phương mà không xem xét tất cả các vấn

đề về kinh tế xã hội liên quan đến các nguồn thu từ đất bổ sung cho ngân sách.