Phòng ngừa và xử lý nợ xấu của ngân hàng thương mại Việt Nam: Luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng / Trần Anh Thư ; Đặng Văn Dân người hướng dẫn khoa học

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH



TRẦN ANH THƢ

PHÒNG NGỪA VÀ XỬ LÝ NỢ XẤU CỦA NGÂN HÀNG

THƢƠNG MẠI VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2018

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH



TRẦN ANH THƢ

PHÒNG NGỪA VÀ XỬ LÝ NỢ XẤU CỦA NGÂN HÀNG

THƢƠNG MẠI VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

Chuyên Ngành: Tài Chính − Ngân Hàng

Mã số: 8.34.02.01

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS. TS. ĐẶNG VĂN DÂN

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2018

LỜI CAM ĐOAN

Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sỹ tại bất cứ một

trường đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả

nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước

đây hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn

nguồn đầy đủ trong luận văn.

TP. Hồ Chí Minh, ngày….. tháng …..năm 2018

Ký tên

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN

MỤC LỤC

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC BẢNG

DANH MỤC HÌNH

MỞ ĐẦU ..................................................................................................................1

1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI ...................................................................1

2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU .............................................................................2

3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU ................................................................................2

4. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU.................................................2

5. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU....................................................................2

6. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU .............................................................................3

7. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI...............................................................................3

8. TỔNG QUAN VỀ LĨNH VỰC NGHIÊN CỨU .............................................3

9. BỐ CỤC CỦA LUẬN VĂN..............................................................................4

CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN VỀ PHÒNG NGỪA VÀ XỬ LÝ NỢ XẤU

TRONG HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI..........................5

1.1. Rủi ro tín dụng và nợ xấu trong hoạt động của ngân hàng thƣơng mại5

1.1.1. Rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại.............................................5

1.1.2. Nợ xấu của ngân hàng thương mại .........................................................7

1.2. Phòng ngừa và xử lý nợ xấu của ngân hàng thƣơng mại.......................14

1.2.1. Nội dung phòng ngừa và xử lý nợ xấu .................................................14

1.2.2. Các chỉ tiêu đánh giá kết quả phòng ngừa và xử lý nợ xấu ..................18

1.3. Kinh nghiệm phòng ngừa, xử lý nợ xấu trong thực tiễn của một số

nƣớc và bài học cho Việt Nam ...........................................................................19

1.3.1. Kinh nghiệm của Hàn Quốc..................................................................19

1.3.2. Kinh nghiệm của Ấn Độ .......................................................................21

1.3.3. Kinh nghiệm của Thái Lan ...................................................................22

1.3.4. Bài học cho Việt Nam...........................................................................25

KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 .....................................................................................28

CHƢƠNG 2. THỰC TRẠNG PHÒNG NGỪA VÀ XỬ LÝ NỢ XẤU CỦA

CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI VIỆT NAM ............................................29

2.1. Giới thiệu về hoạt động của hệ thống ngân hàng thƣơng mại Việt Nam .

.....................................................................................................................29

2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của hệ thống ngân hàng thương mại

Việt Nam ..........................................................................................................29

2.1.2. Hệ thống các ngân hàng thương mại Việt Nam trong giai đoạn hiện nay

...............................................................................................................31

2.1.3. Khái quát tình hình cấp tín dụng của các ngân hàng thương mại Việt

Nam ...............................................................................................................33

2.2. Thực trạng nợ xấu của hệ thống ngân hàng thƣơng mại Việt Nam.....35

2.2.1. Quy mô của nợ xấu ...............................................................................35

2.2.2. Cơ cấu nợ xấu theo ngành kinh tế.........................................................38

2.2.3. Cơ cấu nợ xấu theo thành phần kinh tế.................................................41

2.2.4. Nợ xấu tại một số ngân hàng thương mại.............................................42

2.2.5. Thực trạng tài sản đảm bảo cho các khoản nợ xấu...............................45

2.3. Các nguyên nhân gây ra nợ xấu...............................................................45

2.3.1. Nhóm nguyên nhân khách quan............................................................45

2.3.2. Nhóm nguyên nhân chủ quan ...............................................................48

2.4. Thực trạng phòng ngừa và xử lý nợ xấu của các ngân hàng thƣơng mại

Việt Nam...............................................................................................................49

2.4.1. Các quy định liên quan đến phòng ngừa và xử lý nợ xấu của cơ quan

quản lý Nhà nước .............................................................................................49

2.4.2. Các biện pháp ngân hàng thương mại áp dụng để phòng ngừa nợ xấu 52

2.4.3. Các biện pháp ngân hàng thương mại áp dụng để xử lý nợ xấu...........53

2.5. Đánh giá chung công tác phòng ngừa và xử lý nợ xấu của các ngân

hàng thƣơng mại Việt Nam ................................................................................56

2.5.1. Những kết quả đạt được........................................................................56

2.5.2. Những hạn chế và nguyên nhân............................................................57

KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 .....................................................................................59

CHƢƠNG 3. GIẢI PHÁP PHÒNG NGỪA VÀ XỬ LÝ NỢ XẤU CHO CÁC

NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI VIỆT NAM......................................................60

3.1. Quan điểm định hƣớng trong phòng ngừa và xử lý nợ xấu cho các ngân

hàng thƣơng mại Việt Nam ................................................................................60

3.2. Giải pháp phòng ngừa nợ xấu ..................................................................62

3.2.1. Xây dựng chiến lược quản lý rủi ro ......................................................62

3.2.2. Xây dựng hệ thống cảnh báo sớm rủi ro tín dụng.................................63

3.2.3. Nâng cao công tác thẩm định và quyết định cho vay ...........................63

3.2.4. Kiểm tra, giám sát hoạt động tín dụng..................................................65

3.2.5. Nâng cao chất lượng thu nhập và xử lý thông tin, tăng cường áp dụng

công nghệ thông tin ..........................................................................................66

3.2.6. Xây dựng chính sách phát triển khách hàng theo hướng chủ động tìm

đến các khách hàng tốt .....................................................................................67

3.2.7. Thực hiện đa dạng hoá trong cấp tín dụng nhằm phân tán rủi ro .........68

3.2.8. Kiểm soát sự phát triển của tín dụng bất động sản, chứng khoán, đầu tư

theo hợp đồng xây dựng – kinh doanh – chuyển giao......................................69

3.2.9. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ngân hàng..................................70

3.3. Giải pháp xử lý nợ xấu..............................................................................71

3.3.1. Phát triển thị trường mua bán nợ ..........................................................71

3.3.2. Sẵn sàng xử lý những ngân hàng yếu kém ...........................................72

3.3.3. Đồng bộ hóa trong khâu xử lý tài sản bảo đảm ....................................73

3.3.4. Lấy nợ nuôi nợ......................................................................................74

3.3.5. Miễn giảm thuế trong quá trình phát mại bán đấu giá tài sản bảo đảm74

3.4. Một số kiến nghị.........................................................................................75

3.4.1. Về phía cơ quan quản lý Nhà nước.......................................................75

3.4.2. Về phía các ngân hàng thương mại.......................................................76

3.4.3. Về phía khách hàng vay vốn.................................................................77

KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 .....................................................................................78

KẾT LUẬN............................................................................................................79

TÀI LIỆU THAM KHẢO

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

ACB: Ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu(Asia Commercial Joint Stock Bank )

AEG: Nhóm chuyên gia tư vấn của Liên Hiệp Quốc (American Education Group)

Agribank: Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Vietnam

Bank For Agriculture and Rural Development )

AMC: Công ty quản lý tài sản (Asset Management Company)

BCBS: Uỷ ban Basel về Giám sát ngân hàng (Basel Committee on Banking

Supervision)

BIDV: Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam (Bank for

Investment & Development of Vietnam)

CIC: Trung tâm thông tin tín dụng (Credit Information Center)

DATC: Công ty Mua bán nợ Việt Nam Vietnam Debt and Asset Trading

Corporation

DNNN: Doanh nghiệp Nhà nước (State-owned companies)

Eximbank: Ngân hàng thương mại cổ phần Xuất Nhập Khẩu (Vietnam Export

Import Commercial Joint Stock Bank )

FDI: Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (Foreign Direct Investment)

IMF: Quỹ tiền tệ quốc tế (International Monetary Fund)

KAMCO: Công ty quản lý tài sản Hàn Quốc ( Korean Asset Management

Corporation)

MBBank: Ngân hàng thương mại cổ phần Quân đội (Military Commercial Joint

Stock Bank)

NHNN: Ngân hàng Nhà nước (State Bank of Vietnam)

NHTM: Ngân hàng thương mại (commercial banks)

NHTW: Ngân hàng trung ương (Central bank)

Sacombank: Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín (Saigon Thuong

Tin Commercial Joint Stock Bank )

SHB: Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn - Hà Nội (Saigon – Hanoi

Commercial Joint Stock Bank)

TAMC: Công ty quản lý tài sản Thái Lan ( Thailan Asset Management

Corporation)

TCTC: Tổ chức tài chính (Financial Institutions)

TCTD: Tổ chức tín dụng (Credit Institutions)

TNHH MTV: Trách nhiệm hữu hạn một thành viên (Sole member limited liability)

VAMC: Công ty quản lý tài sản Việt Nam (Viet Nam Asset Management

Corporation)

Vietcombank: Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương (Joint Stock

Commercial Bank for Foreign Trade of Vietnam )

VietinBank: Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương (Vietnam Joint Stock

Commercial Bank for Industry and Trade)

VPBank: Ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam Thịnh Vượng (Vietnam

Prosperity Joint Stock Commercial Bank)

RBI: Ngân hàng Trung ương Ấn Độ (Reserve Bank of India)

FIDF: Quỹ phát triển các định chế tài chính (Friends of the Israel Defense Forces)

CAR: Tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu (Capital Adequacy Ratio)

Techcombank: Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ Thương Việt Nam (Vietnam

Technological and Commercial Joint Stock Bank)