Phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục cho giáo viên các trường tiểu học huyện Điện Biên đông tỉnh Điện Biên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

VŨ VĂN THÙY

PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG

GIÁO DỤC CHO GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC

HUYỆN ĐIỆN BIÊN ĐÔNG TỈNH ĐIỆN BIÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2019

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

VŨ VĂN THÙY

PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG

GIÁO DỤC CHO GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC

HUYỆN ĐIỆN BIÊN ĐÔNG TỈNH ĐIỆN BIÊN

Ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC

Mã số: 8140114

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: GS.TS. PHẠM HỒNG QUANG

THÁI NGUYÊN - 2019

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi, các số và tài

liệu trích dẫn có nguồn gốc rõ ràng. Kết quả trong luận văn chưa được công

bố trong bất cứ công trình nghiên cứu khoa học nào khác, nếu có gì sai tôi

xin hoàn toàn chịu trách nhiệm.

Thái Nguyên, tháng 3 năm 2019

Tác giả luận văn

Vũ Văn Thùy

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

LỜI CẢM ƠN

Trước hết, tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đến GS. TS.

Phạm Hồng Quang đã hướng dẫn tôi thực hiện nghiên cứu của mình.

Xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới các thầy cô giáo, người đã đem lại

cho tôi những kiến thức bổ trợ, vô cùng có ích trong những năm học vừa qua.

Kính xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo

sau đại học, Đại học sư phạm Thái Nguyên, Ban Chủ nhiệm khoa Quản lý

Giáo dục, Đại học Sư phạm Thái Nguyên đã tạo điều kiện cho tôi trong quá

trình học tập.

Cuối cùng tôi xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, bạn bè và đồng nghiệp

những người đã luôn bên tôi, động viên và khuyến khích tôi trong quá trình thực

hiện đề tài nghiên cứu của mình.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN.................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN......................................................................................................ii

MỤC LỤC ..........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.................................................................iv

DANH MỤC CÁC BẢNG..................................................................................v

MỞ ĐẦU.............................................................................................................1

1. Lí do chọn đề tài ..............................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................................2

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.................................................................2

4. Giả thuyết khoa học.........................................................................................3

5. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................3

6. Phạm vi nghiên cứu .........................................................................................3

7. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................3

8. Cấu trúc của luận văn ......................................................................................5

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỔ

CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC CHO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC............6

1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu.......................................................................6

1.1.1. Các công trình nghiên cứu của nước ngoài ...............................................6

1.1.2. Các công trình nghiên cứu trong nước ......................................................9

1.2. Các khái niệm cơ bản .................................................................................13

1.2.1. Phát triển..................................................................................................13

1.2.2. Năng lực...................................................................................................14

1.2.3. Hoạt động giáo dục..................................................................................16

1.2.4. Hoạt động giáo dục trong trường tiểu học...............................................17

1.2.5. Năng lực tổ chức hoạt động giáo dục ......................................................17

1.2.6. Phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục cho giáo viêntiểu học.......19

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

1.3. Hoạt động giáo dục ở trường tiểu học và yêu cầu phát triển năng lực tổ

chức hoạt động giáo dục của giáo viên tiểu học................................................19

1.3.1. Vai trò của hoạt động giáo dục trong trường tiểu học.............................19

1.3.2. Nội dung hoạt động giáo dục trong nhà trường tiểu học.........................23

1.4. Một số vấn đề cơ bản về phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo

dục cho giáo viên tiểu học .................................................................................24

1.4.1. Vai trò của giáo viên tiểu học..................................................................24

1.4.2. Yêu cầu phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục ở trường

tiểu học ..............................................................................................................27

1.4.3. Các yếu tố thành phần của năng lực tổ chức hoạt động giáo dục ...........30

1.5. Nội dung phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục cho giáo viên

tiểu học...............................................................................................................34

1.5.1. Lập kế hoạch phát triển năng lực hoạt động giáo dục cho giáo viên

tiểu học...............................................................................................................34

1.5.2. Tổ chức thực hiện kế hoạch phát triển năng lực hoạt động giáo dục

cho giáo viên tiểu học........................................................................................37

1.5.3. Chỉ đạo phát triển năng lực hoạt động giáo dục cho giáo viên tiểu học........40

1.5.4. Kiểm tra đánh giá kết quả phát triển năng lực hoạt động giáo dục cho

giáo viên tiểu học...............................................................................................43

1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển năng lực hoạt động giáo dục cho

giáo viên tiểu học...............................................................................................45

1.6.1. Năng lực của cán bộ quản lý ...................................................................45

1.6.2. Trình độ, năng lực tổ chức HĐGD của đội ngũ giáo viên tiểu học ........46

1.6.3. Cơ sở vật chất, phương tiện trang thiết bị phục vụ các hoạt động giáo

dục học sinh .......................................................................................................47

1.6.4. Chính sách và cơ chế đãi ngộ giáo viên tiểu học ...................................47

1.6.5. Chính sách và cơ chế đãi ngộ giáo viên tiểu học ...................................48

Kết luận chương 1..............................................................................................48

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

Chương 2. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỔ CHỨC

HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC CHO GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG TIỂU

HỌC HUYỆN ĐIỆN BIÊN ĐÔNG, TỈNH ĐIỆN BIÊN..............................50

2.1. Khái quát chung về các trường tiểu học huyện Điện Biên Đông, tỉnh

Điện Biên ...........................................................................................................50

2.2. Tổ chức khảo sát.........................................................................................52

2.2.1. Mục tiêu khảo sát.....................................................................................52

2.2.2. Nội dung khảo sát....................................................................................52

2.2.3. Đối tượng khảo sát...................................................................................53

2.2.4. Phương pháp khảo sát..............................................................................53

2.3. Thực trạng năng lực tổ chức hoạt động giáo dục củagiáo viên các

trường tiểu học huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên...................................53

2.3.1. Thực trạng nhận thức của CBQL và giáo viên về ý nghĩa, tầm quan

trọng của hoạt động giáo dục trong các trường tiểu học huyện Điện Biên

Đông, tỉnh Điện Biên.........................................................................................53

2.3.2. Thực trạng thực hiện yêu cầu tổ chức hoạt động giáo dục ở trường

tiểu học theo chương trình GDPT mới ..............................................................55

2.3.3. Thực trạng phẩm chất, năng lực của giáo viên trong tổ chức hoạt động

giáo dục..............................................................................................................58

2.4. Thực trạng phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục cho giáo

viên các trường tiểu học huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên.....................60

2.4.1. Thực trạng lập kế hoạch phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo

dục cho giáo viên tiểu học ................................................................................60

2.4.2. Thực trạng tổ chức phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục

cho giáo viên các trường tiểu học huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên......63

2.4.3. Thực trạng chỉ đạo phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục

cho giáo viên các trường tiểu học huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên......68

2.4.4. Thực trạng kiểm tra đánh giá công tác phát triển năng lực tổ chức

hoạt động giáo dục cho giáo viên các trường tiểu học huyện Điện Biên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

Đông, tỉnh Điện Biên.........................................................................................71

2.5. Thực trạng yếu tố ảnh hưởng đến phát triển năng lực tổ chức hoạt động

giáo dục cho giáo viên các trường tiểu học huyện Điện Biên Đông, tỉnh

Điện Biên ...........................................................................................................75

2.6. Đánh giá chung thực trạng phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục

cho giáo viên các trường tiểu học huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên..........77

2.6.1. Ưu điểm ...................................................................................................77

2.6.2. Hạn chế ....................................................................................................78

2.6.3. Nguyên nhân của các hạn chế .................................................................79

Kết luận chương 2..............................................................................................80

Chương 3. BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TỔ CHỨC HOẠT

ĐỘNG GIÁO DỤC CHO GIAO VIÊN CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC

HUYỆN ĐIỆN BIÊN ĐÔNG, TỈNH ĐIỆN BIÊN........................................81

3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ..............................................................81

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục đích .........................................................81

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn..........................................................81

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ............................................................82

3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi.............................................................82

3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống..........................................................83

3.2. Các biện pháp đề xuất để phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo dục

cho giáo viên các trường tiểu học huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên..........84

3.2.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên các trường tiểu

học huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên về tổ chức hoạt động giáo dục

ở trường tiểu học................................................................................................84

3.2.2. Khảo sát thực trạng năng lực tổ chức hoạt động giáo dục của giáo

viên trong nhà trường tiểu học...........................................................................86

3.2.3. Bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động giáo dục cho giáo viên các

trường tiểu học huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên...................................88

3.2.4. Chỉ đạo đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả phát triển năng lực tổ chức

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

hoạt động giáo dục cho giáo viên tiểu học ........................................................90

3.2.5. Tăng cường điều kiện phục vụ phát triển năng lực tổ chức hoạt động

giáo dục cho giáo viên các trường tiểu học huyện Điện Biên Đông, tỉnh

Điện Biên...........................................................................................................92

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ...............................................................96

3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất........96

3.4.1. Mục đích khảo nghiệm...........................................................................96

3.4.2. Đối tượng khảo nghiệm .........................................................................96

3.4.3. Nội dung khảo nghiệm...........................................................................97

3.4.4. Phương pháp khảo nghiệm ....................................................................97

3.4.5. Kết quả khảo nghiệm .............................................................................97

Kết luận chương 3..............................................................................................99

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ...............................................................101

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .....................................................105

PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CBQL : Cán bộ quản lý

CNTT : Công nghệ thông tin

GD : Giáo dục

GD&ĐT : Giáo dục và Đào tạo

GV : Giáo viên

GVBM : Giáo viên bộ môn

GVCN : Giáo viên chủ nhiệm

HĐGD : Hội đồng Giáo dục

HS : Học sinh

MN : Mầm non

NL : Năng lực

PPDH : Phương pháp dạy học

PTDT : Phổ thông dân tộc

PTNL : Phát triển năng lực

QLGD : Quản lý Giáo dục

TH : Tiểu học

THCS : Trung học Cơ sở

UBND : Ủy ban nhân dân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Mạng lưới trường lớp học sinh Tiểu họchuyện Điện Biên

Đông năm học 2017 - 2018.............................................................. 50

Bảng 2.2: Tình hình cơ sở vật chất các trường phổ thônghuyện Điện

Biên Đông năm học 2017 - 2018..................................................... 52

Bảng 2.3. Thực trạng nhận thức của CBQL và giáo viên về ý nghĩa,tầm

quan trọng của hoạt động giáo dục trong các trường tiểu học......... 54

Bảng 2.4. Thực trạng thực hiện yêu cầu tổ chức hoạt động giáo dục ở

trường tiểu học theo chương trình GDPT mới............................... 56

Bảng 2.5. Thực trạng phẩm chất, năng lực của giáo viêntrong tổ chức

hoạt động giáo dục ............................................................................ 58

Bảng 2.6. Thực trạng lập kế hoạch phát triển năng lực tổ chức hoạt động

giáo dục cho giáo viên các trường tiểu học.................................... 60

Bảng 2.7. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch phát triển năng lựctổ

chức hoạt động giáo dục cho giáo viên các trường tiểu học ........ 63

Bảng 2.8. Thực trạng nội dung tổ chức triển khai phát triển năng lực tô

chức hoạt động giáo dục cho giáo viên ở các trường tiểu học..... 66

Bảng 2.9. Thực trạng chỉ đạo phát triển năng lực tổ chức hoạt độnggiáo

dục cho giáo viên các trường tiểu học ............................................ 69

Bảng 2.10. Thực trạng kiểm tra đánh giá công tác phát triển năng lựctổ

chức hoạt động giáo dục cho giáo viên các trường tiểu học ........ 71

Bảng 2.11. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển năng lựctổ

chức hoạt động giáo dục cho giáo viên các trường tiểu học ........ 75

Bảng 3.1: Đánh giá của CBQL, GV các trường tiểu họcvề mức độ cấp

thiết của các biện pháp phát triển năng lực tổ chứchoạt động

giáo dục cho giáo viên ...................................................................... 97

Bảng 3.2: Đánh giá của CBQL, GV các trường tiểu họcvề tính khả thi

của các biện pháp phát triển năng lực tổ chức hoạt động giáo

dục cho giáo viên............................................................................... 98

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn

MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài

Hoạt động giáo dục ở trường tiểu học bao gồm hoạt động giáo dục trong

giờ lên lớp và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp nhằm rèn luyện đạo đức, phát

triển năng lực, bồi dưỡng năng khiếu, giúp đỡ học sinh yếu phù hợp đặc điểm

tâm lý, sinh lý lứa tuổi học sinh tiểu học. Hoạt động giáo dục trong giờ lên lớp

được tiến hành thông qua việc dạy học các môn học bắt buộc và tự chọn trong

Chương trình giáo dục phổ thông cấp Tiểu học do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và

Đào tạo ban hành. Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp bao gồm hoạt động

ngoại khóa, hoạt động vui chơi, thể dục thể thao, tham quan du lịch, giao lưu văn

hóa; hoạt động bảo vệ môi trường; lao động công ích và các hoạt động xã hội

khác. Trong chương trình phổ thông mới được ban hành sau năm 2018, hoạt động

giáo dục bắt buộc ở trường tiểu học là hoạt động trải nghiệm. Hoạt động trải

nghiệm hướng đến mục tiêu giúp học sinh sử dụng các kiến thức đã học để áp

dụng vào thực tế, hình thành các kĩ năng, sự sáng tạo, các phẩm chất cần thiết

cho học sinh tiểu học làm tiền để ở những bậc học cao hơn.

Để tổ chức hiệu quả các hoạt động giáo dục ở trường tiểu học thì năng lực

tổ chức hoạt động giáo dục của giáo viên giữ vai trò chính. Giáo viên có năng

lực tốt trong việc thiết kế, tổ chức các hoạt động giáo dục với những nội dung

thiết thực, hình thức, phương pháp phù hợp với trình độ, năng lực học sinh, với

điều kiện thực tế của nhà trường sẽ giúp các hoạt động giáo dục đạt được mục

tiêu và hiệu quả mong muốn. Trên thực tế giáo viên tiểu học đã được trang bị

những kiến thức, kĩ năng để tổ chức các hoạt động giáo dục trong trường. Tuy

nhiên không phải giáo viên nào cũng có năng lực tổ chức tốt các hoạt động giáo

dục cho học sinh tiểu học, mặt khác cùng với sự phát triển xã hội, những ảnh

hưởng của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và đặc là việc đổi mới chương trình

giáo dục phổ thông sau năm 2018 đã đặt ra những yêu cầu mới về năng lực tổ

chức hoạt động giao dục của giáo viên. Giáo viên cần phải được phát triển các