Phát triển năng lực thực hành cho học sinh trong dạy học lịch sử việt nam (từ năm 1858 đến cuối thế kỉ xix) ở trường thpt trên địa bàn tỉnh quảng nam (chương trình chuẩn).

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA LỊCH SỬ

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

Đề tài:

PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC THỰC HÀNH CHO HỌC SINH

TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ VIỆT NAM (TỪ NĂM 1858 ĐẾN

CUỐI THẾ KỈ XIX) Ở TRƯỜNG THPT TRÊN ĐỊA BÀN

TỈNH QUẢNG NAM

(chương trình chuẩn)

Sinh viên thực hiện : Trương Công Hoài Thư

Chuyên ngành : Sư phạm Lịch sử

Lớp : 14SLS

Người hướng dẫn : Ths. Trương Trung Phương

Đà Nẵng, 4/2018

LỜI CẢM ƠN

Em chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu nhà trường và quý thầy cô giáo tại các

trường THPT trên địa bàn Quảng Nam đã giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi để em

thực nghiệm đề tài trong suốt quá trình làm khóa luận.

Em chân thành cảm ơn quý thầy, cô trong khoa Lịch sử, Trường Đại học Sư

phạm Đà Nẵng đã tận tình truyền đạt kiến thức trong những năm em học tập. Với vốn

kiến thức được tiếp thu trong quá trình học không chỉ là nền tảng cho quá trình nghiên

cứu khóa luận mà còn là hành trang quí báu để em bước vào đời một cách vững chắc

và tự tin.

Em xin gởi lời cảm ơn chân thành đến phòng học liệu khoa Lịch sử, thư viện

trường Đại học sư phạm Đà Nẵng, thư viện tổng hợp Đà Nẵng đã tạo mọi điều kiện

thuận lợi cho em trong quá trình tiếp cận các nguồn tài liệu.

Để hoàn thành khóa luận này, em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy Th.s

Trương Trung Phương, đã tận tình hướng dẫn trong suốt quá trình viết khóa luận tốt

nghiệp.

Trong quá trình làm khóa luận, do hạn chế về thời gian, đồng thời trình độ lý

luận còn hạn chế nên báo cáo không thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong quý

thầy, cô lượng thứ. Kính chúc quý Thầy, Cô dồi dào sức khỏe và thành công trong sự

nghiệp.

Đà Nẵng, ngày 24 tháng 4 năm 2018

Sinh viên thực hiện

Trương Công Hoài Thư

DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH ẢNH, SƠ ĐỒ

Bảng 3.1: Niên biểu tổng hợp phong trào kháng chiến chống Pháp của nhân dân ta từ

1858 – cuối thế kỉ XIX……………………………………………………...............37

Hình 3.1: Lược đồ khởi nghĩa Yên Thế…………………………………………… 38

Hình 3.2: Lược đồ khởi nghĩa Hương Khê……………………………………… 42

Sơ đồ 3.1: Tình hình Việt Nam trước khi Pháp xâm lược……………………….....39

CÁC TỪ VIẾT TẮT TRONG KHÓA LUẬN

HS Học sinh

GV Giáo viên

LS Lịch sử

THPT Trung học phổ thông

THCS Trung học cơ sở

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN ..................................................................................................................

MỞ ĐẦU.........................................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài........................................................................................................1

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ........................................................................................2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................................3

3.1. Đối tượng nghiên cứu .............................................................................................3

3.2. Phạm vi nghiên cứu.................................................................................................3

4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ...........................................................................4

4.1. Mục đích nghiên cứu...............................................................................................4

4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu..............................................................................................4

5. Phương pháp nghiên cứu..........................................................................................5

5.1. Nguồn tư liệu ...........................................................................................................5

5.2. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................5

6. Đóng góp của khóa luận............................................................................................6

7. Bố cục của đề tài:.......................................................................................................6

NỘI DUNG.....................................................................................................................7

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC PHÁT TRIỂN

NĂNG LỰC THỰC HÀNH CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ Ở

TRƯỜNG THPT ...........................................................................................................7

1.1. Cơ sở lí luận.............................................................................................................7

1.1.1. Khái niệm năng lực ..............................................................................................7

1.1.2. Quan niệm thực hành, thực hành lịch sử..............................................................8

1.1.3. Đặc điểm của kiến thức lịch sử và nhận thức lịch sử của học sinh.......................9

1.1.4. Vai trò, ý nghĩa của việc phát triển năng lực thực hành cho học sinh trong

dạy học lịch sử ở trường THPT ...................................................................................11

1.2. Cơ sở thực tiễn ......................................................................................................15

1.2.1. Mục đích điều tra................................................................................................15

1.2.2. Đối tượng điều tra ..............................................................................................15

1.2.3. Nội dung điều tra................................................................................................16

1.2.4. Kết quả điều tra...................................................................................................16

CHƯƠNG 2: HỆ THỐNG BÀI HỌC PHỤC VỤ PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC

THỰC HÀNH CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ VIỆT NAM (TỪ

NĂM 1858 ĐẾN CUỐI THẾ KỈ XIX) Ở TRƯỜNG THPT (CHƯƠNG TRÌNH

CHUẨN) .......................................................................................................................18

2.1 Nội dung cơ bản phần lịch sử Việt Nam từ năm 1858 đến cuối thế kỉ XIX.....18

2.2. Năng lực thực hành cần phát triển cho học sinh trong dạy học Lịch sử ở

trường THPT ...............................................................................................................24

2.3. Xây dựng hệ thống bài học phục vụ phát triển năng lực thực hành cho học

sinh trong dạy học Lịch sử Việt Nam (1858 đến cuối thế kỉ XIX), ở trường THPT

(chương trình chuẩn)...................................................................................................27

CHƯƠNG 3: BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC THỰC HÀNH CHO

HỌC SINH TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ VIỆT NAM (TỪ NĂM 1858 CUỐI

THẾ KỈ XIX) Ở TRƯỜNG THPT (CHƯƠNG TRÌNH CHUẨN).........................29

3.1. Yêu cầu khi phát triển năng lực thực hành lịch sử cho học sinh.....................29

3.2. Một số biện pháp phát triển năng lực thực hành cho học sinh trong dạy học

lịch sử Việt Nam (từ năm 1858 đến cuối thế kỉ XIX) ở trường THPT (Chương

trình chuẩn)..................................................................................................................32

3.2.1. Hướng dẫn học sinh nắm vững kiến thức về phương pháp thực hành lịch sử

.......................................................................................................................................32

3.2.2. Hướng dẫn luyện tập các kĩ năng thực hành lịch sử .......................................35

3.2.2.1. Kĩ năng lập niên biểu lịch sử............................................................................35

3.2.2.2. Kĩ năng xây dựng và sử dụng bản đồ lịch sử ...................................................37

3.2.2.3. Kĩ năng vẽ sơ đồ lịch sử ...................................................................................39

3.2.2.4. Kĩ năng tìm hiểu và tập trình bày một vấn đề lịch sử ......................................40

3.2.2.5. Kĩ năng khai thác kênh hình trong sách giáo khoa lịch sử ..............................41

3.2.2.6. Kĩ năng sử dụng máy tính và khai thác tài liệu trên mạng Internet ............43

3.2.2.7. Kĩ năng thực hành ngoại khóa môn lịch sử......................................................45

3.3. Thực nghiệm sư phạm..........................................................................................47

3.3.1. Mục đích thực nghiệm .......................................................................................47

3.3.2. Đối tượng, thời gian thực nghiệm .....................................................................47

3.3.3. Nội dung và phương pháp tiến hành.................................................................47

3.3.4. Kết quả thực nghiệm ..........................................................................................48

KẾT LUẬN ..................................................................................................................50

TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................................52

PHỤ LỤC .................................................................................................................... P1

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Trong giáo dục nói chung, dạy học lịch sử nói riêng việc phát triển năng lực cho

học sinh là hết sức cần thiết nhằm đáp ứng yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực phục vụ

cho quá trình phát triển đất nước. Đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tiếp cận

năng lực người học là trào lưu tích cực đã và đang diễn ra trong ngành giáo dục. Thực

chất của trào lưu này là hướng toàn bộ quá trình dạy học vào người học trên cơ sở vận

dụng linh hoạt các phương pháp dạy học nhằm khai thác tối đa tiềm năng trí tuệ, tính

tích cực và sự sáng tạo của họ.

Tồn tại ở trường phổ thông với tư cách là một khoa học, môn lịch sử có chức

năng và nhiệm vụ rất quan trọng trong hệ thống giáo dục. Thông qua học tập Lịch sử,

bức tranh quá khứ được khôi phục một cách chính xác, khoa học, những nút thắt lịch

sử dần được tháo gỡ, kích thích tư duy của học sinh không ngừng phát triển. Tính khoa

học của bộ môn đòi hỏi kiến thức lịch sử không chỉ dừng lại ở việc miêu tả vẻ bề ngoài

của sự kiện, mà còn phải đi sâu vào giải thích chúng, chỉ ra bản chất bên trong của sự

kiện, hiện tượng lịch sử.

Hiện nay, “thực hành” trong dạy học LS ở trường trung học phổ thông còn ít

được sử dụng, một số người quan niệm Lịch sử là một môn học thuần túy lý thuyết,

chỉ là những câu chuyện với kiểu học thuộc lòng, cho rằng học lịch sử không cần bài

tập, không cần thực hành và nếu có thì chủ yếu là tập trung vào việc rèn luyện các bài

tập Lịch sử. Sự nhận thức chưa đúng đắn này không chỉ làm hạn chế hiệu quả bài học

mà còn thực hiện không đúng những tính chất, nguyên lí giáo dục của một nền giáo

dục hiện đại. Trong giáo dục nói chung, dạy học Lịch sử nói riêng, nguyên lí “học đi

đôi với hành’’ được xem là nguyên tắc giáo dục cơ bản nhất, nó chỉ đạo việc xác định

những nhiệm vụ, nội dung, phương pháp giáo dục cụ thể. “Học đi đôi với hành”- một

trong bốn nội dung của nguyên lí giáo dục, là một tư tưởng giáo dục vừa có tính khoa

học, vừa có tính thực tiễn. Phát triển năng lực thực hành cho học sinh trong dạy học

Lịch sử thông qua việc tăng cường tổ chức các hoạt động, hành động học tập cho học

sinh là biện pháp đa dạng hóa các hình thức dạy học, tích cực hóa, hoạt động hóa học

sinh, hạn chế những giờ học trên lớp nhàm chán thường xuyên lặp đi lặp lại, gắn học

2

với hành, gắn kiến thức lí luận với thực tiễn, là biện pháp khắc phục tình trạng quá coi

trọng lí thuyết và xem nhẹ thực hành, thực tiễn.

Do vậy việc phát triển năng lực thực hành cho học sinh trong dạy học lịch sử là

một trọng những việc làm cần thiết, giúp học sinh tăng hứng thú học tập và rèn luyện

kỹ năng góp phần giáo dục cho học sinh tinh thần yêu nước và nếu làm tốt sẽ góp phần

nâng cao chất lượng dạy và học bộ môn lịch sử ở trường phổ thông. Vì thế việc phát

triển năng lực thực hành cho học sinh là một biện pháp cần chú trọng thực hiện. Với

những lí luận nêu trên, chúng tôi chọn đề tài “Phát triển năng lực thực hành cho học

sinh trong dạy học lịch sử Việt Nam (từ năm 1858 đến cuối thế kỉ XIX) ở trường

THPT trên địa bàn tỉnh Quảng Nam’’ (Chương trình chuẩn) làm công trình nghiên

cứu của mình.

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề

Liên quan đến đề tài có nhiều công trình nghiên cứu trong và ngoài nước ở

những góc độ khác nhau, tiêu biểu:

N.G.Đai - ri: “Chuẩn bị giờ học lịch sử như thế nào” đã đề cập đến hoạt động

thực hành thông qua các hoạt động ngoại khóa như nghiên cứu LS địa phương hay

tham quan bảo tàng, Đai ri không nêu ra những biện pháp, hình thức hoạt động cụ thể

nhưng ông khẳng định vai trò, tác dụng của công tác này là nâng hứng thú học tập, mở

rộng sự hiểu biết vè kiến thức lên một trình độ mới và có tác dụng giáo dục HS sâu

sắc.

Trong cuốn “Đổi mới phương pháp dạy học, chương trình và sách giáo khoa”

(2010), tác giả Trần Bá Hoành cho thực hành là một trong ba nhóm của phương pháp

dạy học tích cực: nhóm các phương pháp dùng lời; nhóm các phương pháp trực quan;

nhóm các phương pháp thực hành. So sánh nhóm các phương pháp này với nhau, tác

giả Trần Bá Hoành viết: “Các sách lí luận dạy học đã chỉ rõ, về mặt hoạt động nhận

thức, thì phương pháp thực hành là “tích cực” hơn các phương pháp trực quan, các

phương pháp trực quan là “tích cực” hơn các phương pháp dùng lời”

Phan Ngọc Liên trong cuốn “Phương pháp dạy học lịch sử” (tập 1) đề cập đến

việc phát triển năng lực thực hành của học sinh trong học tập lịch sử về các mặt như:

các quan niệm về thực hành bộ môn trong dạy học lịch sử; sơ lược các nội dung cần

3

rèn luyện thực hành cho học sinh; con đường, những biện pháp phát triển năng lực

thực hành cho học sinh. Giáo trình này mới chỉ đề cập một cách khái quát về thực

hành bộ môn chứ chưa đi sâu vào việc rèn luyện kỹ năng thực hành cho học sinh trong

từng khóa trình cụ thể.

Tài liệu “Rèn luyện kỹ năng nghiệp vụ sư phạm môn lịch sử” do Nguyễn Thị

Côi chủ biên, chủ yếu trình bày việc rèn luyện kỹ năng thực hành cho sinh viên sư

phạm nhưng cũng đã đề cập tới một số kỹ năng thực hành về các mặt: vị trí, ý nghĩa,

yêu cầu của các kỹ năng và cách hướng dẫn học sinh rèn luyện các kỹ năng đó. Tuy

vậy việc rèn luyện kỹ năng thực hành cho học sinh lại chưa được trình bày kỹ.

Ở các tài liệu hướng dẫn giảng dạy như: “Thiết kế bài giảng lịch sử 11”, sách

giáo viên Lịch sử lớp 11” (Phan Ngọc Liên - Nguyễn Ngọc Cơ chủ biên, NXB Giáo

dục, 2007)….đã đề cập đến việc rèn luyện kĩ năng cho HS thông qua mục tiêu cụ thể

của từng bài học.

Mặc dù đã có một số công trình nghiên cứu về vấn đề phát triển năng lực thực

hành cho HS phục vụ dạy học lịch sử Việt Nam là không ít. Tuy nhiên, đa số các công

trình đều trình bày một cách khái quát, chưa đi sâu vào thiết kế cho từng giai đoạn đặc

biệt là giai đoạn (từ năm 1858 – cuối thế kỉ XIX). Chính vì vậy công trình nghiên cứu

này sẽ giúp cho chúng ta có cái nhìn chi tiết cụ thể hơn về vấn đề phát triển năng lực

thực hành phục vụ dạy học lịch sử Việt Nam (từ năm 1858 – cuối thế kỉ XIX).

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Phát triển năng lực thực hành cho học sinh trong dạy học Lịch sử Việt Nam (từ

năm 1858 đến cuối thế kỉ XIX) ở trường THPT trên địa bàn tỉnh Quảng Nam

3.2. Phạm vi nghiên cứu

Phạm vi nghiên cứu của đề tài là các năng lực thực hành của HS THPT qua

phần LS Việt Nam lớp 11, THPT (chương trình chuẩn).

Khóa luận không đi vào nghiên cứu năng lực học tập môn LS nói chung mà tập

trung vào làm rõ những vấn đề lí luận, thực tiễn của năng lực thực hành lịch sử. Trên

cơ sở đó đề xuất một số biện pháp phù hợp có thể thực hiện được trong điều kiện ở các

4

nhà trường THPT hiện nay nhằm phát triển năng lực thực hành lịch sử của HS.

Để khẳng định tính khả thi của công trình nghiên cứu, chúng tôi tiến hành điều

tra, thực nghiệm sư phạm các biện pháp đề xuất trong hoạt động nội khóa và ngoại

khóa chủ yếu ở các trường THPT trên địa bàn tỉnh Quảng Nam. Từ kết quả TN, chúng

tôi rút ra kết luận khái quát và kiến nghị.

4. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

4.1. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực tiễn, đề tài khẳng định vai trò, ý nghĩa của

năng lực thực hành đối với quá trình học tập LS ở trường THPT; xác định những nội

dung của thực hành LS và đề xuất một số biện pháp chủ yếu để phát triển năng lực

thực hành LS cho HS.

- Góp phần nâng cao chất lượng bộ môn, thể hiện trên các mặt về giáo dục, giáo

dưỡng và phát triển. Khắc phục được tình trạng chất lượng học tập môn Lịch sử đang

giảm sút

- Góp phần đổi mới phương pháp dạy học bộ môn, làm phong phú hơn hình

thức học tập của bộ môn mang tính chất đặc thù.

- Phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh trong việc tiếp thu các

kiến thức Lịch sử.

4.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

Để đạt được mục đích trên, đề tài giải quyết những nhiêm vụ cơ bản sau:

- Nghiên cứu các tác phẩm, các bài nghiên cứu, các công trình nghiên cứu về lí

luận dạy học Lịch sử, v ề v ấ n đề phát triển năng lực thực hành học tập cho HS.

- Nghiên cứu nội dung Lịch sử dân tộc trong sách giáo khoa lớp 11, từ năm

1858 đến cuối thế kỉ XIX

- Tìm hiểu thực tiễn dạy học lịch sử về vấn đề phát triển năng lực thực hành

học tập cho HS thông qua phiếu khảo sát, trao đổi, dự giờ...

- Đề xuất phương hướng đổi mới thiết kế n ộ i dung bài học, các hình thức tổ

chức dạy học lịch sử và những biện pháp sư phạm phù hợp nhằm phát triển năng lực

5

thực hành cho học sinh khi tiến hành bài học lịch sử nội khóa ở trên lớp và ngoại

khóa.

- Thực nghiệm sư phạm để kiểm chứng các biện pháp sư phạm, từ đó rút ra kết

luận về tính khả thi của các biện pháp sư phạm đã đề ra.

5. Phương pháp nghiên cứu

5.1. Nguồn tư liệu

Cơ sở phương pháp luận của đề tài dựa trên quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lê

nin, tư tưởng Hồ Chí Minh cũng như quan điểm, đường lối của Đảng, nhà nước ta về

giáo dục lịch sử và nhận thức LS. Đề tài cũng dựa vào lí luận dạy học của Giáo dục

học, Tâm lí học, Lý luận và Phương pháp dạy học môn LS,...

5.2. Phương pháp nghiên cứu

Tuân thủ những nguyên tắc của nghiên cứu khoa học nói chung và căn cứ vào

đặc thù của bộ môn cũng như nội dung, tính chất của đề tài, chúng tôi chủ yếu sử dụng

các phương pháp nghiên cứu khoa học giáo dục sau:

- Nghiên cứu các tài liệu Tâm lý học, Giáo dục học, nhất là lí luận dạy học bộ

môn liên quan đến vấn đề thực hành của HS trong dạy học LS ở trường phổ thông

cùng các tài liệu khác có liên quan.

- Nghiên cứu thực tiễn khâu thực hành ở trường THPT trên nhiều tỉnh, thành

của cả nước qua các phiếu điều tra, dự giờ, phỏng vấn,...

- Nghiên cứu chương trình sách giáo khoa LS cấp THPT, nhất là lớp 11 phần

LS Việt Nam (từ năm 1858 đến cuối thế kỉ XIX) để xác định những nội dung có thể

áp dụng các biện pháp thực hành cho HS.

- Soạn bài và thực nghiệm sư phạm theo những biện pháp đề xuất trong khóa

luận để kiểm chứng tính khả thi của đề tài.

- Sử dụng phương pháp toán học thống kê, tập hợp và xử lí số liệu đã thu được

để phân tích, nhận xét và rút ra những kết luận rồi nêu kiến nghị.

6

6. Đóng góp của khóa luận

- Đề tài khóa luận góp phần khẳng định rõ vai trò, ý nghĩa của việc phát triển

năng lực thực hành cho HS trong dạy học Lịch sử ở trường THPT.

- Đánh giá đúng thực trạng việc dạy học Lịch sử và thực trạng vấn đề phát triển

năng lực thực hành học tập Lịch sử cho HS ở trường THPT.

- Đề xuất những biện pháp sư phạm nhằm phát triển năng lực thực hành cho

học sinh qua việc thiết kế nội dung bài học, thực hiện các hình thức tổ chức dạy học

đặc biệt đối với bài nghiên cứu kiến thức mới ở trên lớp nhằm nâng cao chất lượng dạy

học Lịch sử ở trường THPT.

- Khóa luận này là nguồn tài liệu cho những ai quan tâm đến đề tài này, là tài

liệu tham khảo cho học sinh, sinh viên, giáo viên trong dạy học Lịch sử Việt Nam

7. Bố cục của đề tài:

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục các tài liệu tham khảo, nội dung của đề

tài được trình bày trong 3 chương:

Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc phát triển năng lực thực hành cho

học sinh trong dạy học lịch sử ở trường THPT

Chương 2: Hệ thống bài học phục vụ phát triển năng lực thực hành cho học sinh

trong dạy học Lịch sử Việt Nam (từ năm 1858 đến cuối thế kỉ XIX) ở trường THPT

(Chương trình chuẩn)

Chương 3: Biện pháp phát triển năng lực thực hành cho học sinh trong dạy học

Lịch sử Việt Nam (từ năm 1858 đến cuối thế kỉ XIX) ở trường THPT (Chương trình

chuẩn)

7

NỘI DUNG

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC PHÁT TRIỂN

NĂNG LỰC THỰC HÀNH CHO HỌC SINH TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ Ở

TRƯỜNG THPT

1.1. Cơ sở lí luận

1.1.1. Khái niệm năng lực

Nói đến năng lực là nói đến khả năng có thể thực hiện được và thực hiện tốt một

hành động cụ thể nào đó của chủ thể. Để hành động có kết quả tốt chủ thể phải có những

hiểu biết về kiến thức, về phương pháp hành động và có sự nổ lực và năng lực được biểu

hiện ở mức độ khác nhau thông qua chất lượng và sự nhạy bén làm chủ tình huống để

thực hiện tốt hành động ở một lĩnh vực nào đó trong các tình huống khác nhau.

Có nhiều cách định nghĩa khác nhau về năng lực, với những cách tiếp cận khác

nhau thì các nhà nghiên cứu khoa học có thể định nghĩa khác nhau về năng lực:

Theo giáo sư Hoàng Phê trong từ điển tiếng Việt: “Năng lực là khả năng, điều

kiện chủ quan, tự nhiên sẵn có để thực hiện một công việc nào đó; Phẩm chất tâm lý

và sinh lý tạo cho con người khả năng hoàn thành một loại hoạt động nào đó với chất

lượng cao”.[25]

Theo PGS. TSKH Thái Duy Tuyên trong Giáo dục học hiện đại : “Năng lực Là

những đặc điểm tâm lí của nhân cách, là điều kiện chủ quan để thực hiện có kết quả một

dạng hoạt động nhất định. Năng lực có quan hệ với kiến thức, kĩ năng, kĩ xảo. Năng lực thể

hiện ở tốc độ, chiều sâu, tính bền vững và phạm vi ảnh hưởng của kết quả hoạt động ở tính

sáng tạo, tính độc đáo của phương pháp hoạt động. Một số năng lực có thể đo được

bằng trắc nghiệm”. [31]

Theo GS.TS Nguyễn Quang Uẩn trong Giáo trình tâm lí học đại cương: “Năng

lực là một khả năng hành động hiệu quả hoặc là sự phản ứng thích đáng trong các tình

huống phức tạp nào đó”. [34]

Theo GS.TS Nguyễn Quang Uẩn trong Giáo trình tâm lí học đại cương: “Năng

lực là tổ hợp các thuộc tính độc đáo của cá nhân, phù hợp với những yêu cầu của một

hoạt động nhất định, bảo đảm cho hoạt động đó hoạt động có kết quả”. [34]