Phát triển du lịch văn hóa thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN HOÀNG THIỆN

PHÁT TRIỂN DU LỊCH VĂN HÓA

THỊ XÃ ĐÔNG TRIỀU, TỈNH QUẢNG NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2019

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN HOÀNG THIỆN

PHÁT TRIỂN DU LỊCH VĂN HÓA

THỊ XÃ ĐÔNG TRIỀU, TỈNH QUẢNG NINH

Ngành: Quản lý Kinh tế

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. PHẠM THỊ NGỌC VÂN

THÁI NGUYÊN - 2019

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn

được thực hiện nghiêm túc và mọi số liệu trong này được trích dẫn có nguồn

gốc rõ ràng.

Thái Nguyên, tháng 02 năm 2019

Người cam đoan

Nguyễn Hoàng Thiện

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện đề tài: “Phát triển du lịch văn hoá thị xã

Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh”, tôi đã nhận được sự hướng dẫn, giúp đỡ,

động viên của nhiều cá nhân và tập thể. Tôi xin được bày tỏ sự cảm ơn sâu

sắc nhất tới tất cả các cá nhân và tập thể đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong học

tập và nghiên cứu.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu Nhà trường, Phòng Đào tạo -

Bộ phận Sau Đại học, các khoa, phòng của Trường Đại học Kinh tế và Quản

trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi về mọi mặt

trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn này.

Tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ, đóng góp nhiều ý kiến quý báu của các nhà

khoa học, các thầy, cô giáo trong Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh

doanh - Đại học Thái Nguyên.

Tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của giáo viên hướng dẫn

TS. Phạm Thị Ngọc Vân.

Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi còn được sự giúp đỡ và cộng tác

của các đồng chí tại địa điểm nghiên cứu, tôi xin chân thành cảm ơn.

Tôi xin cảm ơn sự động viên, giúp đỡ của bạn bè và gia đình đã giúp

tôi thực hiện luận văn này.

Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đối với mọi sự giúp đỡ quý báu đó.

Thái Nguyên, tháng 02 năm 2019

Tác giả

Nguyễn Hoàng Thiện

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ....................................................................... vi

DANH MỤC BẢNG BIỂU ............................................................................ vii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 3

4. Những đóng góp của đề tài ........................................................................... 3

5. Nội dung của luận văn................................................................................... 4

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN

DU LỊCH VĂN HÓA.......................................................................... 5

1.1. Cơ sở lý luận về phát triển du lịch văn hóa .......................................... 5

1.1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò du lịch................................................. 5

1.1.2. Một số khái niệm về du lịch văn hóa và phát triển du lịch văn hóa ... 19

1.1.3. Điều kiện phát triển du lịch văn hóa ................................................... 24

1.1.4. Nội dung về phát triển du lịch văn hóa tại địa phương....................... 26

1.1.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển du lịch văn hóa tại địa phương .....31

1.2. Kinh nghiệm thực tiễn về phát triển du lịch văn hóa tại các địa phương.......34

1.2.1. Kinh nghiệm trên thế giới................................................................... 34

1.2.2. Kinh nghiệm của địa phương trong nước ........................................... 37

1.2.2. Bài học rút ra cho thị xã Đông Triều .................................................. 39

Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................. 41

2.1. Câu hỏi đặt ra cần nghiên cứu............................................................. 41

2.2. Phương pháp nghiên cứu .................................................................... 41

2.2.1. Phương pháp tiếp cận của đề tài ......................................................... 41

iv

2.2.2. Phương pháp thu thập thông tin.......................................................... 41

2.2.3. Phương pháp tổng hợp và phân tích thông tin.................................... 44

2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu........................................................ 45

2.3.1. Các chỉ tiêu phản ánh phát triển kinh tế-xã hội thị xã Đông Triều..... 45

2.3.2. Các chỉ tiêu phản ánh điều kiện phát triển du lịch văn hóa ................ 45

2.3.3. Các chỉ tiêu phản ánh phát triển du lịch văn hóa thị xã Đông Triều........ 46

Chương 3. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH VĂN HÓA

THỊ XÃ ĐÔNG TRIỀU, TỈNH QUẢNG NINH............................ 48

3.1. Khái quát về thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh ............................. 48

3.1.1. Lịch sử hình thành - phát triển............................................................ 48

3.1.2. Điều kiện kinh tế-xã hội...................................................................... 50

3.1.3. Tài nguyên du lịch .............................................................................. 52

3.1.4. Cơ cấu tổ chức quản lý ngành du lịch................................................. 53

3.2. Thực trạng phát triển du lịch văn hóa tại thị xã Đông Triều .............. 54

3.2.1. Tình hình du lịch văn hóa tại thị xã Đông Triều................................. 54

3.2.2. Thực trạng phát triển du lịch văn hóa ................................................. 55

3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển du lịch văn hóa thị xã

Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh ............................................................. 76

3.3.1. Nhân tố chủ quan ................................................................................ 76

3.3.2. Nhân tố khách quan ............................................................................ 83

3.4. Đánh giá chung về phát triển du lịch văn hóa thị xã Đông Triều,

tỉnh Quảng Ninh.................................................................................. 85

3.4.1. Kết quả đạt được ................................................................................. 85

3.4.2. Hạn chế, tồn tại và nguyên nhân......................................................... 86

Chương 4. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH VĂN HÓA THỊ

XÃ ĐÔNG TRIỀU, TỈNH QUẢNG NINH .................................... 89

4.1. Quan điểm và phương hướng phát triển du lịch văn hóa thị xã

Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh ............................................................. 89

v

4.1.1. Quan điểm........................................................................................... 89

4.1.2. Phương hướng..................................................................................... 89

4.2. Giải pháp phát triển du lịch văn hóa thị xã Đông Triều, tỉnh

Quảng Ninh......................................................................................... 90

4.2.1. Giải pháp phát triển các sản phẩm du lịch văn hóa ............................ 90

4.2.2. Giải pháp phát triển cơ sở vật chất cho du lịch văn hóa..................... 92

4.2.3. Giải pháp phát triển các hoạt động xúc tiến du lịch văn hóa.............. 92

4.2.4. Giải pháp phát triển nguồn nhân lực phục vụ cho du lịch văn hóa .... 93

4.2.5. Giải pháp phát triển các hoạt động đầu tư cho du lịch văn hóa.......... 94

4.3. Kiến nghị............................................................................................. 94

4.3.1. Đối với Nhà nước................................................................................ 94

4.3.2. Đối với UBND tỉnh Quảng Ninh........................................................ 95

4.3.3. Đối với UBND thị xã Đông Triều ...................................................... 95

KẾT LUẬN.................................................................................................... 98

TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 100

PHỤ LỤC..................................................................................................... 102

vi

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

NQ/TU

UBND

QĐ

HĐND

TX

VHDL

BQL

CTCP

: Nghị Quyết / Trung Ương

: Ủy Ban Nhân Dân

: Quyết định

: Hội đồng Nhân Dân

: Thị Xã

: Văn hóa Du lịch

: Ban Quản lý

: Công ty Cổ phần

vii

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 2.1: Quy mô mẫu phân bổ cho du khách ......................................... 43

Bảng 2.2: Thang đo Likert ........................................................................ 43

Bảng 3.1: Một số chỉ tiêu kinh tế huyện Đông Triều đến hết 31/12/2017......51

Bảng 3.2: Đánh giá của du khách về các sản phẩm du lịch văn hóa

của thị xã Đông Triều ............................................................... 58

Bảng 3.3: Đánh giá của du khách về cơ sở vật chất cho du lịch văn

hóa của thị xã Đông Triều ........................................................ 60

Bảng 3.4: Đánh giá của du khách về các hoạt động xúc tiến du lịch

văn hóa của thị xã Đông Triều.................................................. 64

Bảng 3.5: Đánh giá của du khách về nguồn nhân lực phục vụ cho du

lịch văn hóa của thị xã Đông Triều........................................... 66

Bảng 3.6: Đánh giá của du khách về các hoạt động đầu tư cho du lịch

văn hóa của thị xã Đông Triều.................................................. 75

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong xã hội hiện đại, du lịch trở thành một nhu cầu không thể thiếu

trong đời sống văn hóa - xã hội. Du lịch được xem là một trong những ngành

kinh tế quan trọng hàng đầu vì những lợi ích to lớn về kinh tế - xã hội mà nó

đem lại. Nhiều quốc gia trong đó có Việt Nam đã coi phát triển du lịch là một

chiến lược quan trọng để phát triển đất nước và hội nhập vào nền kinh tế thế

giới. Ngày nay đời sống của con người ngày càng cao, họ không những có nhu

cầu đầy đủ về vật chất mà còn có nhu cầu được thoả mãn về tinh thần như vui

chơi, giải trí và du lịch. Do đó, du lịch là một trong những ngành có triển vọng.

Ngành du lịch Việt Nam ra đời muộn hơn so với các nước khác trên thế

giới nhưng vai trò của nó thì không thể phủ nhận. Du lịch là một ngành “công

nghiệp không khói”, mang lại thu nhập GDP lớn cho nền kinh tế, giải quyết

công ăn việc làm cho hàng vạn lao động, góp phần truyền bá hình ảnh Việt

Nam ra toàn thế giới. Nhận thức được điều này, Đảng và nhà nước đã đưa ra

mục tiêu xây dựng ngành du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn.

Trong những năm gần đây, du lịch của Thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng

Ninh có bước phát triển khởi sắc, đang dần từng bước trở thành ngành kinh tế

mũi nhọn, góp phần tăng thu ngân sách, giải quyết việc làm cho người lao

động và bảo tồn phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trên địa bàn. Thời gian qua,

thị xã Đông Triều đã tranh thủ mọi nguồn lực tập trung đầu tư, từng bước

hiện đại hóa, cải thiện cơ sở hạ tầng phục vụ cho việc phát triển kinh tế - xã

hội và du lịch. Nhiều sản phẩm du lịch chất lượng cao được đưa vào sử dụng,

làm thay đổi diện mạo của ngành du lịch, góp phần thúc đẩy kinh tế phát triển.

Trên địa bàn Thị xã hiện có 121 di tích, trong đó 01 Khu Di tích Quốc

gia đặc biệt, 6 di tích cấp Quốc gia, 15 di tích cấp tỉnh và 45 lễ hội truyền

2

thống được tổ chức hàng năm đã và đang ngày càng thu hút đông đảo du

khách đến tham quan. Xác định được lợi thế đó, thị xã Đông Triều đã phối

hợp với các cấp, ngành chỉ đạo và đặc biệt tăng cường công tác huy động xã

hội hóa đầu tư xây dựng các dự án hạ tầng giao thông, kết nối di tích, các

hạng mục công trình tu bổ, tôn tạo các di tích góp phần phát triển loại hình

du lịch tâm linh trên địa bàn. Tuy nhiên, kết quả phát triển du lịch chưa

tương xứng với tiềm năng, lợi thế của thị xã; công tác thông tin, quảng bá,

phát triển các sản phẩm du lịch nhất là du lịch văn hóa chưa hoàn thiện, cơ

sở hạ tầng phục vụ du lịch chưa đồng bộ, phát triển nguồn nhân lực chưa đáp

ứng; thu hút đầu tư chưa mạnh mẽ…Nghị quyết số 07-NQ/TU của Ban

thường vụ Thị ủy Đông Triều ngày 10/4/2016 về “Phát triển du lịch thị xã

Đông Triều giai đoạn 2016-2020, định hướng 2030” đã nêu rõ “Phát triển du

lịch trên cơ sở bảo tồn tài nguyên du lịch văn hóa lịch sử, bảo tồn và phát huy

tối đa các lợi thế tự nhiên, giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc, các giá trị

văn hoá, cảnh quan và bảo vệ môi trường” và “…Xây dựng Đông Triều

thành một trung tâm du lịch văn hóa tâm tinh, sinh thái, nghỉ dưỡng, trải

nghiệm… mang đậm bản sắc của vùng đất địa linh nhân kiệt theo hướng

chuyên nghiệp, đảm bảo chất lượng và có khả năng cạnh tranh cao…”.

Xuất phát từ thực tiễn nêu trên, học viên lựa chọn đề tài “Phát triển du

lịch văn hóa thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh” để làm luận văn thạc sỹ

kinh tế, luận văn có ý nghĩa cấp bách đối với thị xã trong phát triển du lịch

văn hóa.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu chung

Nghiên cứu đề tài nhằm khắc phục những hạn chế trong quản lý nhà

nước về phát triển du lịch văn hóa thị xã Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh; góp

phần phân bổ và sử dụng ngân sách hiệu quả cho công tác này trên địa bàn.