Phát triển du lịch trên địa bàn thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

VŨ MẠNH TUẤN

PHÁT TRIỂN DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN

THỊ XÃ SA PA, TỈNH LÀO CAI

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

VŨ MẠNH TUẤN

PHÁT TRIỂN DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN

THỊ XÃ SA PA, TỈNH LÀO CAI

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THỊ THU HÀ

THÁI NGUYÊN - 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này

là hoàn toàn trung thực. Mọi sự giúp đỡ cho việc hoàn thành luận văn đã được

ghi trong lời cảm ơn. Các thông tin, tài liệu trình bày trong luận văn đã được

ghi rõ nguồn gốc.

Thái Nguyên, tháng 11 năm 2020

Tác giả luận văn

Vũ Mạnh Tuấn

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập và thực hiện đề tài, tôi đã nhận được sự hướng

dẫn,giúp đỡ, động viên tận tình của nhiều cá nhân và tập thể.Tôi xin được bày

tỏ sự cảm ơn sâu sắc nhất tới tất cả các cá nhân và tập thể đã tạo điều kiện

giúp đỡ tôi trong học tập và nghiên cứu.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu Nhà trường, Phòng Đào tạo,

các Khoa, của Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh-Đại học Thái

Nguyên, đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi về mọi mặt trong quá trình học tập và

hoàn thành luận văn này.

Tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của Giáo viên hướng dẫn

TS. Nguyễn Thị Thu Hà- cô luôn tận tình giúp đỡ tôi hoàn thành nội dung

luận văn này.

Tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ, đóng góp nhiều ý kiến quý báu của các

Thầy, Cô giáo trong Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh - Đại

học Thái Nguyên.

Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi còn nhận được sự giúp đỡ và cộng

tác của các đồng nghiệp cùng cơ quan nơi tôi công tác.Tôi xin cảm ơn ban

lãnh đạo và các đồng nghiệp đã hỗ trợ và cung cấp thông tin cho tôi hoàn

thành luận văn. Tôi cũng xin cảm ơn sự động viên giúp đỡ của bạn bè, gia

đình đã giúp tôi thực hiện luận văn này.

Thái Nguyên, tháng 11 năm 2020

Tác giả luận văn

Vũ Mạnh Tuấn

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN..................................................................................................ii

MỤC LỤC.......................................................................................................iii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT..................................................................... vi

DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................ vii

DANH MỤC CÁC HÌNH.............................................................................. ix

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 3

4. Những đóng góp của luận văn ...................................................................... 3

5. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 4

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN DU

LỊCH......................................................................................................... 5

1.1. Cơ sở lý luận về phát triển du lịch ............................................................ 5

1.1.1. Lý luận về du lịch.................................................................................... 5

1.1.2. Lý luận về phát triển du lịch ................................................................. 11

1.2. Cơ sở thực tiễn về phát triển du lịch....................................................... 23

1.2.1. Kinh nghiệm của một số địa phương trong nước ................................. 23

1.2.2. Bài học kinh nghiệm áp dụng cho thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai .............. 29

Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................. 31

2.1. Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................. 31

2.2. Phương pháp nghiên cứu......................................................................... 31

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................ 31

2.2.2. Phương pháp tổng hợp, xử lý số liệu .................................................... 34

2.2.3. Phương pháp phân tích số liệu.............................................................. 35

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu .................................................................. 36

2.3.1. Nhóm chỉ tiêu phản ánh tình hình kinh tế - xã hội của địa phương...... 36

2.3.2. Nhóm chỉ tiêu phản ảnh tình hình phát triển du lịch của địa phương ........ 36

iv

2.3.3. Nhóm chỉ tiêu phản ảnh các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển du lịch của

địa phương............................................................................................... 39

Chương 3. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN

THỊ XÃ SA PA, TỈNH LÀO CAI........................................................ 42

3.1. Khái quát về địa bàn thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai ..................................... 42

3.1.1. Điều kiện tự nhiên................................................................................. 42

3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội...................................................................... 44

3.2. Tiềm năng du lịch của thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai................................... 49

3.2.1. Tiềm năng du lịch mang đặc tính tự nhiên............................................ 49

3.2.2. Tiềm năng du lịch mang đặc tính nhân văn .......................................... 51

3.2.3. Kết quả phát triển du lịch trên địa bàn thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai........ 53

3.3. Thực trạng phát triển du lịch trên địa bàn thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai..... 57

3.3.1. Tăng quy mô khách du lịch................................................................... 57

3.3.2. Phát triển sản phẩm du lịch................................................................... 59

3.3.3. Phát triển điểm du lịch, khu du lịch ...................................................... 62

3.3.4. Đẩy mạnh hoạt động xúc tiến du lịch ................................................... 64

3.3.5. Phát triển cơ sở kinh doanh du lịch....................................................... 67

3.3.6. Phát triển lực lượng hướng dẫn viên du lịch......................................... 69

3.3.7. Phát triển hạ tầng du lịch....................................................................... 71

3.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển du lịch ở thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai..... 73

3.4.1. Nhóm các yếu tố khách quan ................................................................ 73

3.4.2. Nhóm các yếu tố chủ quan.................................................................... 81

3.5. Đánh giá chung về phát triển du lịch trên địa bàn thị xã Sa Pa, tỉnh Lào

Cai ........................................................................................................... 90

3.5.1. Kết quả đạt được ................................................................................... 90

3.5.2. Hạn chế.................................................................................................. 91

Chương 4. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DU LỊCH TRÊN ĐỊA BÀN THỊ

XÃ SA PA, TỈNH LÀO CAI................................................................ 93

4.1. Quan điểm, định hướng và mục tiêu phát triển du lịch trên địa bàn thị xã

Sa Pa, tỉnh Lào Cai.................................................................................. 93

v

4.1.1. Quan điểm............................................................................................. 93

4.1.2. Định hướng............................................................................................ 94

4.1.3. Mục tiêu................................................................................................. 95

4.2. Các giải pháp phát triển du lịch trên địa bàn thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai

trong thời gian tới.................................................................................... 96

4.2.1. Nhóm giải pháp về cơ chế chính sách................................................... 96

4.2.2. Nhóm giải pháp phát triển sản phẩm du lịch đặc thù của thị xã........... 99

4.2.3. Nhóm giải pháp về phát triển nguồn nhân lực.................................... 100

4.2.4. Nhóm giải pháp tuyên truyền, xúc tiến, quảng bá .............................. 101

4.2.5. Nhóm giải pháp về hợp tác, liên kết phát triển du lịch....................... 102

4.2.6. Nhóm giải pháp tăng cường hiệu lực quản lý Nhà nước .................... 105

4.2.7. Phát triển các dịch vụ du lịch trên địa bàn thị xã................................ 107

4.3. Kiến nghị............................................................................................... 109

4.3.1. Đối với Ủy ban nhân dân tỉnh Lào Cai ............................................... 109

4.3.2. Đối với Sở Văn hóa thể thao và du lịch tỉnh Lào Cai......................... 109

4.3.3. Đối với Ủy ban nhân dân thị xã Sa Pa ................................................ 110

4.3.4. Đối với Phòng Văn hóa thể thao thị xã Sa Pa..................................... 111

KẾT LUẬN.................................................................................................. 112

TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 114

PHỤ LỤC .................................................................................................... 116

vi

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

DVDL Dịch vụ du lịch

KT-XH Kinh tế - Xã hội

QĐ Quyết định

TTg Thủ tướng

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Thang đo Likert .......................................................................... 33

Bảng 3.1. Một số chỉ tiêu phát triển du lịch tại thị xã Sa Pa giai đoạn

2017-2019 ................................................................................... 53

Bảng 3.2. Thống kê đặc điểm mẫu khảo sát của cán bộ quản lý nhà

nước về du lịch tại thị xã Sa Pa................................................... 54

Bảng 3.3. Thống kê đặc điểm mẫu khảo sát của khách du lịch .................. 55

Bảng 3.4. Quy mô và cơ cấu khách du lịch tại thị xã Sa Pa giai đoạn

2017-2019 ................................................................................... 58

Bảng 3.5. Ý kiến khảo sát về quy mô khách du lịch trên địa bàn thị xã

Sa Pa, tỉnh Lào Cai ..................................................................... 59

Bảng 3.6. Số lượng sản phẩm du lịch khai thác theo tài nguyên du lịch

tại địa bàn thị xã Sa Pa từ năm 2017-2019 ................................. 60

Bảng 3.7. Ý kiến khảo sát về phát triển sản phẩm du lịch trên địa bàn

thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai ........................................................... 61

Bảng 3.8. Ý kiến khảo sát về các điểm, khu du lịch du lịch trên địa bàn

thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai ........................................................... 63

Bảng 3.9. Ngân sách sử dụng cho các công cụ xúc tiến quảng bá du lịch

thị xã Sa Pa giai đoạn 2017-2019 ............................................... 65

Bảng 3.10. Ý kiến khảo sát về phát triển hoạt động xúc tiến du lịch trên

địa bàn thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai............................................... 66

Bảng 3.11. Ý kiến khảo sát về phát triển các cơ sở kinh doanh dịch vụ du

lịch trên địa bàn thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai ................................ 68

Bảng 3.12. Chất lượng nguồn nhân lực phát triển du lịch tại thị xã Sa Pa

giai đoạn 2017-2019 ................................................................... 69

Bảng 3.13. Ý kiến khảo sát về phát triển hạ tầng du lịch trên địa bàn thị

xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai................................................................. 72

Bảng 3.14. Trình độ của cán bộ thực hiện quản lý nhà nước về du lịch

trên địa bàn thị xã Sa Pa năm 2019............................................. 74

viii

Bảng 3.15. Ý kiến khảo sát về năng lực và hiệu quả quản lý nhà nước về

du lịch trên địa bàn thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai ........................... 76

Bảng 3.16. Số lượng chính sách ban hành về phát triển du lịch tại thị xã

Sa Pa giai đoạn 2017-2020 ......................................................... 78

Bảng 3.17. Ý kiến khảo sát về chính sách phát triển du lịch trên địa bàn

thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai ........................................................... 79

Bảng 3.18. Ý kiến khảo sát về sự liên kết và hợp tác giữa các địa phương

trong nước và quốc tế; liên kết, phối hợp giữa du lịch và các

ngành, lĩnh vực liên quan trên địa bàn thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai ..80

Bảng 3.19. Ý kiến khảo sát về trình độ phát triển kinh tế xã hội du lịch

trên địa bàn thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai ....................................... 83

Bảng 3.20. Thống kê cơ sở hạ tầng lưu trú tại thị xã Sa Pa năm 2017-2019 ......86

Bảng 3.21. Ý kiến khảo sát về phát triển lực lượng hướng dẫn viên du

lịch trên địa bàn thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai ................................ 87

Bảng 3.22. Quy mô đầu tư cho phát triển du lịch thị xã Sa Pa giai đoạn

2017-2019 ................................................................................... 89

ix

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 3.1. Cơ cấu các ngành kinh tế tại thị xã Sa Pa giai đoạn 2017-2019 ......... 45

Hình 3.2. Bộ máy quản lý nhà nước về du lịch tại thị xã Sa Pa ................... 75

Hình 3.3. Tốc độ tăng trưởng GDRP bình quân tại thị xã Sa Pa giai

đoạn 2017-2019 ........................................................................... 82

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong tiến trình đổi mới ở Việt Nam, cùng với quá trình chuyển dịch cơ

cấu kinh tế, du lịch được xác định là một ngành kinh tế mũi nhọn góp phần

cho tăng trưởng và phát triển kinh tế trong quá trình công nghiệp hoá hiện đại

hoá đất nước. Trong xu thế hội nhập và toàn cầu hoá nền kinh tế của khu vực

và thế giới, du lịch Việt Nam có một vị trí đặc biệt quan trọng. Nó góp phần

thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế, mở rộng giao lưu hợp tác quốc tế làm tăng sự

hiểu biết, thân thiện và quảng bá nền văn hoá giữa các quốc gia.

Thời gian qua, Sa Pa đã có bước phát triển với sự ra đời của nhiều công

trình lớn như:Sun World Fansipan Legend với tàu hỏa leo núi Mường hoa

hiện đại, quần thể kiến trúc tâm linh trên đỉnh Fansipan, khách sạn 5 sao quốc

tế đầu tiên Hotel De La Couple - Mgallery... Những công trình này nhanh

chóng gặt hái thành công tại các giải thưởng lớn trên thế giới. Sun World

Fansipan Legend đã được World Travel Awards (WTA) 2019 vinh danh

"Điểm du lịch văn hóa hàng đầu thế giới năm 2019"; Hotel De La Couple -

Mgallery cũng được WTA gọi tên "Khách sạn có thiết kế hàng đầu thế giới"

và "Khách sạn biểu tượng của thế giới".Khách du lịch tăng trưởng mạnh qua

từng năm. Nếu như năm 2014, Sa Pa chỉ đón vỏn vẹn 826.120 lượt khách, thì

năm 2018 con số này là trên 2,4 triệu lượt. Thị xã Sa Pa có 690 cơ sở lưu trú

du lịch (390 nhà nghỉ khách sạn tại thị trấn và 300 homestay tại các xã). Về

xếp hạng, Sa Pa có 02 khách sạn được công nhận đạt tiêu chuẩn 5 sao; 2

khách sạn được công nhận đạt tiêu chuẩn 4 sao; 30 khách sạn đạt tiêu chuẩn

từ 1 sao đến 3 sao, với tổng số 8.000 phòng; với 9.196 lao động làm việc

trong các cơ sở lưu trú (trực tiếp 5.170 lao động, gián tiếp 4.026 lao động); có

2

275 nhà hàng lớn nhỏ và 64 nhà hàng trong các khách sạn, với công xuất phục

vụ trên 4.000 khách/lượt; có 23 đơn vị, trong đó có 15 công ty kinh doanh lữ

hành quốc tế; 03 công ty kinh doanh lữ hành nội địa; 05 chi nhánh, văn phòng

đại diện; 20 cơ sở kinh doanh dịch vụ karaoke, 46 cơ sở kinh doanh dịch vụ

xông hơi, massage... Tuy nhiên, Sa Pa còn thiếu một lĩnh vực quan trọng là

các cửa hàng mua sắm như thời trang, phụ kiện, lưu niệm,... số lượng nhà

hàng, dịch vụ giải trí còn khiêm tốn. Ngay cả số cơ sở lưu trú cũng đang

không đáp ứng được nhu cầu, thường xuyên quá tải phòng khách sạn vào các

kỳ nghỉ, dịp lễ tết. Xu hướng đi du lịch của cả du khách nội địa và quốc tế

không ngừng tăng hàng năm là điều kiện để thúc đẩy du lịch trên địa bàn.

Xuất phát từ lý do đó, tôi chọn đề tài “Phát triển du lịch trên địa bàn thị

xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai”làm đề tài nghiên cứu luận văn thạc sỹ chuyên ngành

quản lý kinh tế.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu chung

Phân tích, đánh giá thực trạng phát triển du lịch trên địa bàn thị xã Sa

Pa, tỉnh Lào Cai, từ đó góp phần đẩy mạnh phát triển du lịch trên địa bàn thị

xã trong thời gian tới.

2.2. Mục tiêu cụ thể

- Hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển du lịch.

- Đánh giá, phân tích thực trạng phát triển du lịch trên địa bàn thị xã Sa Pa,

tỉnh Lào Cai.

- Phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển du lịch trên địa bàn thị

xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai.