Phát triển du lịch biển đảo nhằm chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn ở huyện Cô Tô, tỉnh Quảng Ninh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

–––––––––––––––––––––––––––––

HÀ MẠNH HÙNG

PHÁT TRIỂN DU LỊCH BIỂN ĐẢO

NHẰM CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ NÔNG NGHIỆP,

NÔNG THÔN Ở HUYỆN CÔ TÔ, TỈNH QUẢNG NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

CHUYÊN NGÀNH: KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

THÁI NGUYÊN - 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

–––––––––––––––––––––––––––––

HÀ MẠNH HÙNG

PHÁT TRIỂN DU LỊCH BIỂN ĐẢO

NHẰM CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ NÔNG NGHIỆP,

NÔNG THÔN Ở HUYỆN CÔ TÔ, TỈNH QUẢNG NINH

Chuyên ngành: KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

Mã số: 60 62 01 15

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN TỪ

THÁI NGUYÊN - 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,

kết quả đã nêu trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, trung thực và chƣa đƣợc

dùng để bảo vệ một học vị nào khác. Mọi sự giúp đỡ cho việc hoàn thành luận

văn đều đã đƣợc cảm ơn. Các thông tin, trích dẫn trong luận văn đều đã đƣợc

ghi rõ nguồn gốc./.

Thái Nguyên, ngày … tháng … năm 2015

Tác giả luận văn

Hà Mạnh Hùng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện đề tài: “Phát triển du lịch biển đảo nhằm chuyển

dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn ở huyện Cô Tô, tỉnh Quảng Ninh”,

tôi đã nhận đƣợc sự hƣớng dẫn, giúp đỡ, động viên của nhiều cá nhân và tập thể.

Tôi xin đƣợc bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc nhất tới tất cả các cá nhân và tập thể đã tạo

điều kiện giúp đỡ tôi trong học tập và nghiên cứu.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo, các khoa, phòng của

Trƣờng Đại học Kinh tế và Quản trị - ạo điều kiện

giúp đỡ tôi về mọi mặt trong quá trình học tập và hoàn thành luận văn này.

Tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của giáo viên hƣớng dẫn

TS. Nguyễn Từ

Tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ, đóng góp nhiều ý kiến quý báu của các nhà khoa

học, các thầy, cô giáo trong Trƣờ ế và Quản trị Kinh doanh - Đại

học Thái Nguyên.

Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi còn đƣợc sự giúp đỡ và cộng tác của các

đồng chí tại các địa điểm nghiên cứu, tôi xin chân thành cảm ơn các bạn bè, đồng

nghiệp và gia đình đã tạo điều kiện mọi mặt để tôi hoàn thành nghiên cứu này.

Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đối với mọi sự giúp đỡ quý báu đó.

Thái Nguyên, ngày … tháng … năm 2015

Tác giả luận văn

Hà Mạnh Hùng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii

MỤC LỤC................................................................................................................. iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ...................................................................... vii

DANH MỤC CÁC BẢNG...................................................................................... viii

DANH MỤC CÁC HÌNH......................................................................................... ix

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu..........................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ...............................................................................2

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................3

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ................................................................3

5. Kết cấu của luận văn ...............................................................................................4

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN DU

LỊCH NHẰM CHUYỂN ĐỔI CƠ CẤU KINH TẾ NÔNG NGHIỆP,

NÔNG THÔN............................................................................................................5

1.1. Cơ sở lý luận về phát triển du lịch nhằm chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông

nghiệp nông thôn.........................................................................................................5

1.1.1. Một số lý luận về du lịch và phát triển du lịch..................................................5

1.1.2. Một số lý luận về chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn..................7

1.1.3. Tác động của phát triển du lịch đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông

nghiệp, nông thôn......................................................................................................12

1.2. Cơ sở thực tiễn về phát triển du lịch nhằm chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông

nghiệp nông thôn.......................................................................................................15

1.2.1. Kinh nghiệm các địa phƣơng khác..................................................................15

1.2.2. Bài học từ các địa phƣơng khác cho huyện Cô Tô.............................................17

Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......................................................20

2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................20

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

iv

2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu....................................................................................20

2.2.1. Phƣơng pháp thu thập tài liệu .........................................................................20

2.2.2. Phƣơng pháp phân tích tổng hợp ....................................................................21

2.2.3. Phƣơng pháp dự báo........................................................................................21

2.2.4. Phƣơng pháp bản đồ ......................................................................................21

2.2.5. Phƣơng pháp khảo sát thực địa .......................................................................21

2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu.......................................................................22

Chƣơng 3: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DU LỊCH BIỂN ĐẢO VÀ TÁC

ĐỘNG ĐẾN CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ NÔNG NGHIỆP,

NÔNG THÔN Ở HUYỆN CÔ TÔ.........................................................................25

3.1. Điều kiện tự nhiên..............................................................................................25

3.1.1. Vị trí địa lý ......................................................................................................25

3.1.2. Địa hình, địa chất ............................................................................................25

3.1.3. Khí hậu - Thủy văn, hải văn............................................................................26

3.1.4. Tài nguyên tự nhiên và tài nguyên du lịch tự nhiên........................................27

3.1.5. Tiềm năng nguồn lực kinh tế, xã hội và tài nguyên nhân văn ........................29

3.1.6. Đánh giá chung về điều kiện kinh tế -xã hội...................................................35

3.2. Quy hoạch phát triển du lịch huyện Cô Tô (giai đoạn 2015 - 2020), tầm

nhìn đến năm 2030 ....................................................................................................42

3.2.1. Một số quy hoạch cụ thể .................................................................................42

3.2.2. Chiến lƣợc phát triển.......................................................................................44

3.2.3. Các phƣơng án phát triển du lịch Cô Tô đến 2020, định hƣớng đến

năm 2030 ..................................................................................................................44

3.2.4. Các chỉ tiêu phát triển du lịch giai đoạn 2016 – 2030 (Phƣơng án chọn)..............46

3.2.5. Tổ chức không gian phái triển du lịch ............................................................49

3.2.6. Phát triển sản phẩm du lịch .............................................................................51

3.2.7. Phát triển các tuyến du lịch đảo Cô Tô ...........................................................52

3.2.8. Quy hoạch các điểm du lịch............................................................................53

3.2.9. Quy hoạch phát triển hệ thống cơ sở vật chất dịch vụ du lịch ........................53

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

v

3.2.10. Phát triển cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch .......................................................56

3.2.11. Phát triển thị trƣờng khách du lịch và sản phẩm du lịch...............................58

3.2.12. Các chỉ tiêu bảo vệ môi trƣờng trong du lịch................................................60

3.2.13. Danh mục các dự án ƣu tiên đầu tƣ...............................................................60

3.2.14. Vốn đầu tƣ phát triển du lịch huyện Cô Tô đến 2020 và 2030.....................61

3.3. Thực trạng phát triển ngành du lịch huyện Cô Tô .............................................62

3.3.1. Chỉ tiêu về khách du lịch.................................................................................62

3.3.2. Về cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch...................................................................64

3.3.3. Về đầu tƣ phát triển du lịch...........................................................................66

3.3.4. Về thị trƣờng khách du lịch và sản phẩm du lịch ...........................................66

3.3.5. Về công tác xúc tiến, quảng bá du lịch ...........................................................67

3.3.6. Về tổ chức không gian phát triển du lịch ........................................................67

3.3.7. Hiện trạng phát triển các tuyến du lịch ...........................................................68

3.3.8. Môi trƣờng và hiện trạng môi trƣờng du lịch .................................................68

3.3.9. Công tác quản lý an ninh trật tự môi trƣờng du lịch.......................................69

3.3.10. Cơ chế chính sách hỗ trợ phát triển du lịch Cô Tô .......................................70

3.4. Những dự báo tác động tới phát triển du lịch Cô Tô .........................................70

3.4.1. Bối cảnh Quốc tế và trong nƣớc tác động đến phát triển du lịch đảo Cô

Tô ..............................................................................................................................70

3.4.2. Dự báo những tác động của phát triển du lịch tới kinh tế xã hội, chính trị

và môi trƣờng ............................................................................................................73

3.5. Đánh giá chung ..................................................................................................81

3.5.1. Những thuận lợi cơ bản để phát triển du lịch biển đảo...................................81

3.5.2. Khó khăn .........................................................................................................81

Chƣơng 4: GIẢI PHÁP ĐỂ PHÁT TRIỂN DU LỊCH BIỂN ĐẢO NHẰM

CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU KINH TẾ NÔNG NGHIỆP, NÔNG THÔN Ở

HUYỆN CÔ TÔ - TỈNH QUẢNG NINH..............................................................83

4.1. Quan điểm và định hƣớng phát triển phát triển du lịch nhằm chuyển dịch

cơ cấu NN, NT ở huyện Cô Tô .................................................................................83

4.1.1. Quan điểm .......................................................................................................83

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

vi

4.1.2. Định hƣớng phát triển .....................................................................................84

4.2. Các giải pháp......................................................................................................85

4.2.1. Các giải pháp tổ chức thực hiện các chỉ tiêu định hƣớng ...............................85

4.2.2. Giải pháp về cơ chế chính sách liên quan đến phát triển du lịch....................90

4.2.3. Giải pháp về xúc tiến quảng bá du lịch...........................................................92

4.2.4. Giải pháp đầu tƣ du lịch .................................................................................93

4.2.5. Giải pháp phát triển kinh doanh du lịch..........................................................95

4.2.6. Giải pháp đối với nguồn nhân lực du lịch.......................................................98

4.2.7. Giải pháp bảo vệ tài nguyên và môi trƣờng....................................................98

4.2.8. Xây dựng hệ thống dữ liệu về du lịch đảm bảo khoa học.............................109

4.3. Một số kiến nghị ...............................................................................................110

4.3.1. Đối với Chính phủ và Nhà nƣớc ...................................................................110

4.3.2. Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch..................................................................111

4.3.3. Đối với Sở Văn hoá Thể thao & Du lịch Quảng Ninh..................................111

4.3.4. Đối với Sở Tài chỉnh và Sở Kế hoạch - Đầu tƣ Quảng Ninh........................111

4.3.5. Đối với các ngành khác trên địa bàn.............................................................111

4.3.6. Đối với UBND Thị trấn, các xã trên địa bàn Cô Tô .....................................112

KẾT LUẬN............................................................................................................112

TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................113

PHỤ LỤC...............................................................................................................115

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

vii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CCKT : Cơ cấu kinh tế

DL : Du lịch

KT – XH : Kinh tế - xã hội

PTNT : Phát triển nông thôn

TTBQ : Tăng trƣởng bình quân

TTCN : Tiểu thủ công nghiệp

UBND : Ủy ban nhân dân

VHTT : Văn hóa thể thao

XHCN : Xã hội chủ nghĩa

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

viii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1: Tăng trƣởng kinh tế huyện Cô Tô giai đoạn 2011-2014 ..........................29

Bảng 3.2: Cơ cấu kinh tế huyện Cô Tô giai đoạn 2011-2014...................................30

Bảng 3.3: Những sản phẩm nông nghiệp chính huyện Cô tô ...................................37

Bảng 3.4: So sánh một số chỉ tiêu của huyện Cô tô trong tỉnh Quảng Ninh và

các huyện khác năm 2012........................................................................41

Bảng 3.5: Hiện trạng khách du lịch đến Cô Tô giai đoạn 2011 – 2014....................62

Bảng 3.6: Hiện trạng khách du lịch đến Cô Tô giai đoạn 2011– 2014.....................63

Bảng 3.7: Mức chi tiêu và tổng thu từ khách du lịch đến Cô Tô giai đoạn

2011 – 2014 .............................................................................................63

Bảng 3.8: Hệ thống thoát nƣớc mặt huyện Cô Tô ....................................................68

Bảng 3.9: Dự báo chất thải rắn phát sinh từ hoạt động dịch vụ huyện Cô Tô..........78

Bảng 3.10: Dự báo các chỉ tiêu theo phƣơng án chọn ..............................................46

Bảng 3.11: Dự báo về ngày lƣu trú trung bình và tổng số ngày khách.....................48

Bảng 3.12: Dự báo mức chi tiêu, tổng thu từ khách du lịch .....................................49

Bảng 3.13: Dự báo nhu cầu lƣu trú và lao động trong ngành du lịch Cô Tô năm

2015 – 2020, định hƣớng đến năm 2030 .................................................54

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ix

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 3.1: Tốc độ tăng trƣởng kinh tế huyện Cô tô ...................................................36

Hình 3.2: Chuyển dịch cơ cấu kinh tế huyện Cô Tô (%)..........................................37

Hình 3.3: Sản lƣợng thủy sản đánh bắt và nuôi trồng huyện Cô Tô (tấn)................39

Hình 3.4: Tỷ lệ hộ nghèo hàng năm..........................................................................42

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

1

MỞ ĐẦU

1. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu

Huyện Cô Tô, tỉnh Quảng Ninh nằm trong vịnh Bắc Bộ, thuộc vùng biên giới

đông bắc của Tổ quốc. Đảo Cô Tô cách đất liền khoảng 40 km, có vị thế chiến lƣợc

đặc biệt quan trọng về an ninh, quốc phòng và có vị trí thuận lợi để phát triển kinh

tế, du lịch, dịch vụ cứu hộ cứu nạn trên biển. Với tài nguyên thiên nhiên biển đảo đa

dạng, phong phú, đồng thời lƣu giữ những di sản văn hóa vật thể và phi vật thể có

giá trị, là địa danh du lịch nổi tiếng thu hút sự quan tâm của du khách trong và quốc

tế. Trong bối cảnh kinh tế thế giới, khu vực và trong nƣớc còn những khó khăn, tuy

nhiên lƣợng khách du lịch đến với Cô Tô tham quan, nghỉ dƣỡng ngày càng tăng

cao. Tiềm năng du lịch đặc sắc đang đƣa Cô Tô trở thành điểm đến du lịch sinh thái

– nghỉ dƣỡng biển đảo cấp quốc gia gắn với khu du lịch sinh thái biển đảo cao cấp

Vân Đồn trở thành trọng điểm du lịch hấp dẫn trong quần thể du lịch Cát Bà – Hạ

Long – Vân Đồn – Cô Tô – Móng cái – Trà Cổ.

Trong những năm qua, lĩnh vực dịch vụ - du lịch của Cô Tô đang ngày càng

đƣợc chú trọng đầu tƣ phát triển, đang từng bƣớc khẳng định vai trò của mình trong

cơ cấu kinh tế của huyện đảo. Đến năm 2013, tỷ trọng của ngành thƣơng mại – dịch

vụ và du lịch đứng thứ 2, chiếm 32,4% trong cơ cấu kinh tế toàn huyện và đây là

ngành kinh tế có tốc độ tăng trƣởng cao nhất trong giai đoạn 2010-2013(19,9%/năm

so với 12,9%/năm của nông – lâm nghiệp, thủy sản và 8,0%/năm của ngành công

nghiệp- tiểu thủ công nghiệp và xây dựng).

Tiềm năng và thế mạnh của du lịch Cô Tô đƣợc thể hiện rõ nét qua sức hấp

dẫn của những bãi biển nƣớc trong, bờ thoải gắn với cảnh quan của hệ sinh thái

rừng nguyên sinh nhiệt đới đƣợc bảo tồn gần nhƣ nguyên vẹn mang lại vẻ đẹp

hoang sơ. Cô Tô cũng là vùng biển đƣợc coi là đa dạng sinh học hàng đầu Việt Nam

với sự có mặt nhiều hệ sinh thái điển hình của vùng biển nhiệt đới, trong đó có hệ

sinh thái rạn san hô tập trung. Đây cũng là địa bàn phong phú về cơ cấu hải sản với

nhiều loại quý hiếm, có giá trị cao nhƣ tôm hùm, bào ngƣ, hải sâm, cầu gai, cua,

ghẹ, cá song, mú, mực, san hô sừng...

Có thể nói trong giai đoạn vừa qua, du lịch của Cô Tô đã đạt những kết quả

phát triển tích cực, thu hút lƣợng du khách tăng cao qua từng năm. Nếu năm 2010

mới có 3000 lƣợt du khách thì đến năm 2012 có 35.000 lƣợt du khách và đến năm