Phát triển đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học ở Viện khoa học giáo dục Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ LAO ĐỘNG - THƯƠNG BINH VÀ XÃ HỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LAO ĐỘNG – XÃ HỘI

NGUYỄN ANH TÚ

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

Ở VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ NHÂN LỰC

HÀ NỘI - 2014

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ LAO ĐỘNG - THƯƠNG BINH VÀ XÃ HỘI

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LAO ĐỘNG – XÃ HỘI

NGUYỄN ANH TÚ

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

Ở VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM

Chuyên ngành: Quản trị nhân lực

Mã số : 60340404

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ NHÂN LỰC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN VĂN ĐẠI

HÀ NỘI - 2014

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn này là công trình nghiên cứu thực sự của cá

nhân tôi, chưa được công bố trong bất cứ một công trình nghiên cứu nào. Các

số liệu, nội dung được trình bày trong luận văn này là hoàn toàn hợp lệ và

đảm bảo tuân thủ các quy định về bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.

Tôi xin chịu trách nhiệm về đề tài nghiên cứu của mình.

Tác giả

Nguyễn Anh Tú

2

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU....................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu ............................................. 1

2. Tổng quan các nghiên cứu về “Phát triển đội ngũ cán bộ

nghiên cứu khoa học”................................................................................. 3

3. Mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu .................................................... 5

4 . Đối tượng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu ................................. 6

5. Phương pháp nghiên cứu .............................................................. 6

6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu .................... 7

7. Kết cấu của luận văn.................................................................... 7

CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN

BỘ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC ................................................................ 8

1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của đội ngũ cán bộ nghiên

cứu khoa học. ............................................................................................. 8

1.1.1. Khái niệm về đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học ............ 8

1.1.2. Đặc điểm của đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học:.......... 10

1.1.3.Vai trò của đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học:............... 12

1.2. Nội dung phát triển đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học......... 13

1.2.1. Phát triển về số lượng ....................................................... 13

1.2.2. Phát triển về chất lượng .................................................... 14

1.2.3. Phát triển về cơ cấu........................................................... 17

1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ cán bộ nghiên

cứu khoa học ............................................................................................ 19

1.3.1. Sự quan tâm của người lãnh đạo, quản lý và bản thân

đội ngũ cán bộ NCKH.............................................................................. 19

1.3.2. Hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật về NCKH ....... 19

1.3.3. Giáo dục và đào tạo .......................................................... 20

1.3.4. Giáo dục và đào tạo .......................................................... 20

1.3.5. Chính sách thu hút nguồn cán bộ NCKH .......................... 21

1.4. Kinh nghiệm phát triển đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học

của một số nước trên thế giới ................................................................... 22

1.4.1. Thái Lan ........................................................................... 22

1.4.2. Philippin ........................................................................... 23

1.4.3. Singapore.......................................................................... 24

3

1.5. Kinh nghiệm phát triển đội ngũ cán bộ nghiên cứu tại các

viện nghiên cứu ở Việt Nam và bài học cho Viện Khoa học Giáo dục

Việt Nam.................................................................................................. 24

1.5.1. Viện Khoa học tổ chức nhà nước ...................................... 24

1.5.2. Viện Nghiên cứu Sư phạm thuộc trường Đại học Sư

phạm Hà Nội............................................................................................ 25

1.5.3. Bài học cho Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam............... 26

CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ

NGHIÊN CỨU KHOA HỌC..................................................................... 28

Ở VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC VIỆT NAM....................................... 28

2.1. Giới thiệu tổng quan về Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam.... 28

2.1.1. Khái quát về sự ra đời của Viện Khoa học Giáo dục Việt

Nam ......................................................................................................... 28

2.1.2. Chức năng – nhiệm vụ của Viện Khoa học Giáo dục

Việt Nam.................................................................................................. 30

2.1.3. Đặc điểm tổ chức quản lý của Viện Khoa học Giáo dục

Việt Nam.................................................................................................. 31

2.2 Thực trạng đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học tại Viện

Khoa học Giáo dục Việt Nam................................................................... 35

2.2.1. Về số lượng ...................................................................... 35

2.2.2. Về chất lượng ................................................................... 37

2.2.3. Về lĩnh vực nghiên cứu.................................................... 51

2.3. Thực trạng về phát triển đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học

tại Viện KHGD Việt Nam ........................................................................ 53

2.3.1. Công tác quy hoạch đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa

học: .......................................................................................................... 53

2.3.2. Việc tuyển dụng, phân công, sử dụng đội ngũ cán bộ

nghiên cứu khoa học................................................................................. 54

2.3.3. Công tác kiểm tra, đánh giá đội ngũ cán bộ nghiên cứu

khoa học................................................................................................... 55

2.3.4. Công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ nghiên cứu

khoa học................................................................................................... 56

2.3.5. Thực hiện chính sách đối với đội ngũ cán bộ nghiên cứu

khoa học.................................................................................................. 58

4

2.4. Đánh giá thực trạng phát triển đội ngũ cán bộ nghiên cứu

khoa học tại Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam ...................................... 59

2.4.1. Những kết quả đạt được.................................................... 59

2.4.2. Những tồn tại cần khắc phục............................................. 59

CHƯƠNG 3 GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ

NGHIÊN CỨU KHOA HỌC Ở VIỆN KHOA HỌC GIÁO DỤC

VIỆT NAM ................................................................................................. 61

3.1. Định hướng phát triển đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học

của Viện khoa học Giáo dục Việt Nam trong thời gian tới: ...................... 61

3.2. Nội dung các giải pháp nhằm phát triển đội ngũ cán bộ

nghiên cứu khoa học tại Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam:................... 63

3.2.1. Nâng cao nhận thức cho các cấp lãnh đạo và các lực

lượng trong Viện về tầm quan trọng của đội ngũ cán bộ nghiên cứu

khoa học................................................................................................... 63

3.2.2. Hoàn thiện công tác quy hoạch bộ nghiên cứu đội ngũ

cán khoa học ............................................................................................ 67

3.2.3. Thực hiện tốt công tác tuyển dụng và sử dụng hợp lý đội

ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học theo hoàn cảnh và điều kiện thực tế

của Viện ................................................................................................... 73

3.2.4. Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá chuyên môn,

nghiệp vụ của đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học, kịp thời chấn chỉnh

thiếu sót và biểu dương các gương tốt, việc tốt trong nghiên cứu khoa

học ........................................................................................................... 76

3.2.5. Chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ

nghiên cứu khoa học cho đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học................. 78

3.2.6. Thực hiện tốt các chế độ đãi ngộ, chăm lo cải thiện đời

sống vật chất tinh thần của đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học .............. 81

3.2.7. Xây dựng chính sách thu hút nhân tài. .............................. 83

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ............................................................. 87

1. Kết luận:..................................................................................... 87

2. Khuyến nghị............................................................................... 89

TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................... 92

PHỤ LỤC

5

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT:

TỪ VIẾT TẮT N

CBCC, VC Cán bộ công chức, viên chức

CBQL Cán bộ quản lý

CNH- HĐH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo

KH&CN Khoa học và Công nghệ

KHGD Khoa học giáo dục

NCKH Nghiên cứu khoa học

NXB Nhà xuất bản

6

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Tổng hợp diện tích Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam.................29

Bảng 2.2. Số lượng cán bộ nghiên cứu và hỗ trợ nghiên cứu Viện Khoa học

Giáo dục Việt Nam giai đoạn 2010 – 2014.............................................................35

Bảng 2.3. Số liệu tuyển dụng cán bộ các năm 2010-2014 .............................36

Bảng 2.4. Chuyên ngành đào tạo của cán bộ nghiên cứu................................38

Bảng 2.4.1 Chuyên ngành đào tạo của cán bộ nghiên cứu Trung tâm Nghiên

cứu Giáo dục Mầm non..........................................................................................39

Bảng 2.4.2. Chuyên ngành đào tạo của cán bộ nghiên cứu Trung tâm Nghiên

cứu Giáo dục Phổ thông.........................................................................................39

Bảng 2.4.3. Chuyên ngành đào tạo của cán bộ nghiên cứu Trung tâm Nghiên

cứu Giáo dục Đại học và Nghề nghiệp...................................................................40

Bảng 2.4.4. Chuyên ngành đào tạo của cán bộ nghiên cứu Trung tâm Nghiên

cứu Cơ sở vật chất – Thiết bị dạy học – Đồ chơi trẻ em .........................................41

Bảng 2.4.5. Chuyên ngành đào tạo của cán bộ nghiên cứu Trung tâm Nghiên

cứu Công nghệ giáo dục.........................................................................................41

Bảng 2.4.6. Chuyên ngành đào tạo của cán bộ nghiên cứu Trung tâm Nghiên

cứu Đánh giá kết quả giáo dục ...............................................................................42

Bảng 2.4.7. Chuyên ngành đào tạo của cán bộ nghiên cứu Trung tâm Nghiên

cứu Giáo dục Đặc biệt ............................................................................................43

Bảng 2.4.8. Chuyên ngành đào tạo của cán bộ nghiên cứu Trung tâm Nghiên

cứu Giáo dục Dân tộc ............................................................................................44

Bảng 2.4.9. Chuyên ngành đào tạo của cán bộ nghiên cứu Trung tâm Nghiên

cứu Giáo dục Không chính quy..............................................................................44

Bảng 2.4.10. Chuyên ngành đào tạo của cán bộ nghiên cứu Trung tâm Nghiên

cứu Quản lý giáo dục .............................................................................................45

7

Bảng 2.4.11. Chuyên ngành đào tạo của cán bộ nghiên cứu Trung tâm Nghiên

cứu Tâm lý học và Giáo dục học............................................................................46

Bảng 2.4.12. Chuyên ngành đào tạo của cán bộ nghiên cứu Trung tâm Phân

tích và Dự báo nhu cầu đào tạo nhân lực................................................................47

Bảng 2.5. Thống kê trình độ của cán bộ NCKH tại Viện KHGD Việt Nam:..48

Bảng 2.6. Kết quả điều tra về thực trạng công tác quy hoạch đội ngũ cán bộ

NCKH tại Viện KHGD Việt Nam..........................................................................54

Bảng 2.7. Kết quả điều tra về thực trạng công tác tuyển dụng, phân công, sử

dụng đội ngũ cán bộ NCKH tại Viện KHGD Việt Nam .........................................55

Bảng 2.8. Kết quả điều tra về thực trạng công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ

cán bộ NCKH tại Viện KHGD Việt Nam...............................................................57

Bảng 2.9. Kết quả điều tra về thực trạng thực hiện chính sách, chế độ đãi ngộ

đối với cán bộ NCKH tại Viện KHGD Việt Nam...................................................58

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu

Nhân loại đã bước vào thế kỷ 21, thế kỉ của công nghệ thông tin, của

nền kinh tế tri thức và văn minh trí tuệ. Trong xu thế toàn cầu hóa, sự phồn

thịnh của một quốc gia phụ thuộc vào tiềm năng trí tuệ của con người ở quốc

gia đó. Kinh nghiệm của các nước phát triển cho thấy sự phát triển giáo dục là

nhân tố quyết định sự nghiệp công nghiệp hóa- hiện đại hóa đất nước và hội

nhập kinh tế quốc tế. Những cường quốc trên thế giới luôn xác định: “Đầu tư

tri thức là thu lợi lớn nhất”. Chính vì thế nghiên cứu khoa học giáo dục có vai

trò quyết định, định hướng cho những bước đi của một hệ thống giáo dục.

Chiến lược phát triển giáo dục 2009-2020 đã: “Xác định rõ tầm nhìn

giáo dục Việt Nam trong vòng 2 thập kỉ tới với kì vọng: xây dựng một nền

giáo dục hiện đại mang đậm bản sắc dân tộc; xây dựng xã hội học tập và đào

tạo những người Việt Nam có năng lực tư duy độc lập và sáng tạo, có khả

năng thích ứng, hợp tác và năng lực giải quyết vấn đề, có kiến thức và kĩ năng

nghề nghiệp, có thể lực tốt, có bản lĩnh, trung thực, ý thức làm chủ và tinh

thần trách nhiệm công dân, gắn bó với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa

xã hội”. Trong đó, đã chỉ rõ một mục tiêu chiến lược là: “Hướng đến chất

lượng và hiệu quả giáo dục tiếp cận với chất lượng giáo dục của khu vực và

quốc tế trong đó nhấn mạnh giáo dục năng lực làm người ở phổ thông; năng

lực nghề nghiệp ở giáo dục nghề nghiệp, đại học và giáo dục thường xuyên”.

Nghiên cứu khoa học có vai trò quan trọng trong việc góp phần phát

triển hệ thống tri thức giáo dục học Việt Nam với những nghiên cứu về nhân

cách con người Việt Nam, văn hóa Việt Nam và mối quan hệ giữa văn hóa và

giáo dục, triết học giáo dục Việt Nam và tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục,

tiếp thu những thành tựu khoa học giáo dục thế giới và vận dụng vào giáo dục