Phát triển công nghiệp thành phố Việt Trì

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN HUY LINH

PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP

THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2017

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN HUY LINH

PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP

THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ

Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế

Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. ĐỖ THỊ BẮC

THÁI NGUYÊN - 2017

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn “Phát triển công nghiệp thành phố Việt Trì”

là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu được trình bày

trong luận án là trung thực, khách quan và chưa từng dùng bảo vệ để lấy bất kì

học vị nào. Các số liệu, kết quả trong luận văn là trung thực, có tính độc lập, số

liệu và dữ liệu sử dụng trong luận văn được trích dẫn đúng quy định.

Thái Nguyên, tháng 3 năm 2017

Tác giả

Nguyễn Huy Linh

ii

LỜI CẢM ƠN

Luận văn này được thực hiện tại trường Đại học kinh tế và QTKD - Đại

học Thái Nguyên. Tôi xin chân thành cảm ơn PGS.TS. Đỗ Thị Bắc đã trực

tiếp tận tình hướng dẫn, giúp đỡ, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong

suốt quá trình nghiên cứu. Tôi xin cảm ơn Ban lãnh đạo Trường Đại học kinh

tế và QTKD - Đại học Thái Nguyên và Bộ phận Sau Đại học - Phòng Đào tạo

đã giúp đỡ tôi rất nhiều trong quá trình nghiên cứu, tạo mọi điều kiện thuận

lợi về mặt thủ tục cho hoạt động nghiên cứu của tôi. Trong quá trình thực hiện

đề tài, tôi còn được sự giúp đỡ và cộng tác của các đồng chí tại các địa điểm

nghiên cứu, tôi xin chân thành cảm ơn ban lãnh đạo Cục Thống kê tỉnh Phú

Thọ, Chi cục Thống kê thành phố Việt Trì, các đồng nghiệp cùng cơ quan đã

tạo điều kiện mọi mặt để tôi hoàn thành nghiên cứu. Cuối cùng, tôi xin được

bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới toàn thể gia đình, bạn bè đã luôn khích lệ tinh

thần và tạo mọi điều kiện thuận lợi để tôi hoàn thành luận văn này.

Thái Nguyên, tháng 3 năm 2017

Tác giả

Nguyễn Huy Linh

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN............................................................................................................ii

MỤC LỤC................................................................................................................ iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.........................................................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG ......................................................................................vii

DANH MỤC CÁC HÌNH..................................................................................... viii

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................2

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ................................................................2

5. Kết cấu của đề tài ....................................................................................................3

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP.4

1.1. Cơ sở lý luận về phát triển công nghiệp...............................................................4

1.1.1. Khái niệm về công nghiệp và phát triển công nghiệp.......................................4

1.1.2. Vị trí, vai trò của công nghiệp trong phát triển kinh tế.....................................5

1.1.3. Phân loại công nghiệp .......................................................................................7

1.1.4. Nội dung phát triển công nghiệp.......................................................................8

1.1.5. Những yếu tố ảnh hưởng tới sự phát triển của công nghiệp ...........................14

1.2. Cơ sở thực tiễn phát triển công nghiệp ..............................................................18

1.2.1. Thực tiễn phát triển công nghiệp ở Việt Nam thời gian qua...........................18

1.2.2. Kinh nghiệm phát triển công nghiệp ở một số địa phương.............................20

1.2.3. Những bài học kinh nghiệm rút ra về phát triển công nghiệp cho thành phố

Việt Trì ......................................................................................................................27

Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......................................................29

2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................29

2.2. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................29

2.2.1. Chọn điểm nghiên cứu ....................................................................................29

2.2.2. Thu thập số liệu...............................................................................................29

iv

2.2.3. Phương pháp phân tích....................................................................................32

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu .............................................................................34

2.3.1. Quy mô, tốc độ phát triển và chất lượng tăng trưởng công nghiệp ................34

2.3.2. Cơ cấu và chuyển dịch cơ cấu công nghiệp ....................................................36

2.3.3. Năng suất lao động và chuyển dịch cơ cấu lao động ......................................36

2.3.4. Mức độ phát triển các khu công nghiệp, cụm công nghiệp, công nghiệp hỗ trợ....37

Chương 3. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP THÀNH PHỐ

VIỆT TRÌ.................................................................................................................38

3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ảnh hưởng đến sự phát triển công nghiệp

thành phố Việt Trì .....................................................................................................38

3.1.1. Điều kiện tự nhiên thành phố Việt Trì ............................................................38

3.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội thành phố Việt Trì .................................................39

3.2. Thực trạng phát triển công nghiệp thành phố Việt Trì ......................................43

3.2.1. Quy mô và tốc độ phát triển của công nghiệp thành phố Việt Trì..................43

3.2.2. Chuyển dịch cơ cấu ngành công nghiệp thành phố Việt Trì...........................49

3.2.3. Năng suất lao động thành phố Việt Trì ...........................................................55

3.2.4. Hiện trạng các khu và cụm công nghiệp thành phố Việt Trì ..........................57

3.3. Kết quả điều tra về phát triển công nghiệp trên địa bàn thành phố Việt Trì......59

3.4. Những yếu tố ảnh hưởng tới sự phát triển công nghiệp thành phố Việt Trì......63

3.4.1. Điều kiện tự nhiên thành phố Việt Trì ............................................................63

3.4.2. Lao động và chất lượng lao động thành phố Việt Trì.....................................63

3.4.3. Kết cấu hạ tầng cho phát triển công nghiệp thành phố Việt Trì .....................64

3.4.4. Cơ chế, chính sách phát triển công nghiệp .....................................................66

3.5. Đánh giá chung thực trạng phát triển công nghiệp trên địa bàn thành phố Việt Trì....66

3.5.1. Những kết quả đạt được ..................................................................................66

3.5.3. Những nguyên nhân của tồn tại ......................................................................69

Chương 4. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP THÀNH PHỐ VIỆT TRÌ...72

4.1. Các quan điểm, căn cứ phát triển công nghiệp thành phố Việt Trì....................72

4.1.1. Các quan điểm phát triển công nghiệp thành phố Việt Trì .............................72

4.1.2. Căn cứ phát triển công nghiệp thành phố Việt Trì..........................................72

v

4.2. Định hướng, mục tiêu phát triển công nghiệp thành phố Việt Trì.....................73

4.2.1. Định hướng phát triển công nghiệp thành phố Việt Trì..................................73

4.2.2. Mục tiêu phát triển công nghiệp thành phố Việt Trì.......................................74

4.3. Giải pháp nhằm phát triển công nghiệp thành phố Việt Trì ..............................75

4.3.1. Cần tăng cường các giải pháp thu hút vốn đầu tư và xúc tiến thương mại để

phát triển công nghiệp thành phố Việt Trì ................................................................75

4.3.2. Cần huy động và nâng cao hiệu quả sử dụng các nguồn lực cơ sở vật chất kỹ

thuật, tăng cường các giải pháp về khoa học công nghệ để phát triển công nghiệp

thành phố Việt Trì .....................................................................................................78

4.3.4. Cố gắng nâng cao năng lực thể chế và xây dựng môi trường chính sách hỗ trợ

phát triển công nghiệp thành phố Việt Trì ................................................................81

4.3.5. Quan tâm đào tạo nguồn nhân lực cho phát triển công nghiệp, nâng cao năng lực

cạnh tranh và phát triển thị trường các sản phẩm công nghiệp thành phố Việt Trì............. 83

4.3.6. Chú trọng các giải pháp về bảo vệ môi trường ...............................................86

4.4. Kiến nghị............................................................................................................88

4.4.1. Kiến nghị đối với Nhà nước, Chính Phủ và các Bộ ngành Trung Ương ............88

4.4.2. Kiến nghị đối với tỉnh Phú Thọ.......................................................................89

KẾT LUẬN..............................................................................................................91

TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................93

PHỤ LỤC.................................................................................................................95

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

CCN : Cụm công nghiệp

CN : Công nghiệp

CNH-HĐH : Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa

DN : Doanh nghiệp

ĐTH : Đô thị hóa

KCN : Khu công nghiệp

KT-XH : Kinh tế - Xã hội

SX : Sản xuất

TNHH : Trách nhiệm hữu hạn

UBND : Ủy ban nhân dân

XHCN : Xã hội chủ nghĩa

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Quy mô mẫu chọn theo phân ngành công nghiệp thành phố Việt Trì 31

Bảng 3.1. Giá trị sản xuất công nghiệp thành phố Việt Trì qua các năm............. 44

Bảng 3.2: Tổng giá trị gia tăng ngành công nghiệp thành phố Việt Trì và tốc độ

tăng trưởng qua các năm.............................................................................. 46

Bảng 3.3: Tỷ lệ giá trị gia tăng công nghiệp so với giá trị sản xuất công nghiệp

thành phố Việt Trì giai đoạn 2012 - 2016 ................................................ 47

Bảng 3.4. Vốn đầu tư phát triển công nghiệp trên địa bàn thành phố Việt Trì giai

đoạn 2012-2016 (giá so sánh)..................................................................... 47

Bảng 3.5. Tỷ trọng cơ cấu vốn đầu tư phát triển công nghiệp trên địa bàn thành

phố Việt Trì giai đoạn 2012-2016.............................................................. 48

Bảng 3.6. Giá trị sản xuất công nghiệp thành phố Việt Trì phân theo thành phần

kinh tế (giá so sánh)...................................................................................... 50

Bảng 3.7. Giá trị sản xuất cá thể công nghiệp thành phố Việt Trì phân theo một

số nhóm ngành chính.................................................................................... 53

Bảng 3.8. Tỷ trọng từng nhóm ngành sản xuất cá thể công nghiệp thành phố Việt

Trì phân theo một số nhóm ngành chính .................................................. 54

Bảng 3.9. Số lượng lao động đang làm việc trên địa bàn thành phố Việt Trì và

lao động làm việc trong ngành công nghiệp của Việt Trì ..................... 55

Bảng 3.10. Năng suất lao động xã hội bình quân của thành phố Việt Trì qua các năm 56

Bảng 3.11. Cơ cấu lao động thành phố Việt Trì .......................................................... 57

Bảng 3.12. Thực trạng các cụm công nghiệp trên địa bàn thành phố Việt Trì giai

đoạn 2012-2016............................................................................................. 58

Bảng 3.13. Đặc điểm đối tượng điều tra........................................................................ 59

Bảng 3.14. Tổng hợp ý kiến của các cơ sở công nghiệp về khả năng tiếp cận các

chính sách cho sản xuất công nghiệp tại thành phố Việt Trì................ 60

Bảng 3.15. Tổng hợp ý kiến của các cơ sở công nghiệp về khả năng tiếp cận

nguồn lực cho sản xuất của doanh nghiệp thành phố Việt Trì ............. 61

Bảng 3.16. Tổng hợp ý kiến của các cơ sở công nghiệp về các yếu tố đầu ra đối

với hoạt động SXKD của doanh nghiệp thành phố Việt Trì ................ 62

viii

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 3.1. Tốc độ phát triển liên hoàn giá trị sản xuất ngành công nghiệp

thành phố Việt Trì giai đoạn 2013 - 2016 ...........................................45

Hình 3.2. Cơ cấu giá trị sản xuất công nghiệp Việt Trì theo thành phần............51