Phát triển các khái niệm và đặc điểm của dạy học thực hành kĩ thuật

PHAT TRIEN CAC KHAI NIEM VA DAC DIEM

CUA DAY HOC THL/C HAN H KITHUAT

O PHAM KHUYNH DIEP*

Hoqt ddng thyc hdnh Id hoqt ddng dien ro

tren hdu het cdc iTnh vuc: kl thudt edng

nghiep, ndng nghiep, xdy dyng, y khoa,

nghe thudt, the dye the thao,... nhdm hudng tdi

hoqt dqng lao dqng tqo ra sdn phdm do dqng

ve vdt chdt, tinh thdn, sue khde... eho con ngudi.

De hoqt ddng thye hdnh ed hieu qud (d tdt cd cdc

Irnh vyc tren), phdi tien hdnh dqy hqc thye hdnh

(DHTH). Khdng nhCrng tfie, dqy hqe thye hdnh kl

thudt (DHTHKT) lien quon den hoqt ddng sdn xud't

euo con ngudi, ddng vol trd rd't quon trqng trong

linh vyc su phqm kl thudt vd ddo tqo nghe.

Cho den nay. If ludn vd phuong phdp DHTHKT

d nude to vdn Id iTnh vuc ft duqc nghien cuu.

Nhi?ng edng trinh dd cdng bd trong nhi/ng ndm

gdn ddy dd tiep cdn duqc mqt so vd'n de thuqe

CO sd khoa hqe euo DHTHKT, tqo tien de li ludn

eho ede nghien cuu tiep theo ve frnh vyc ndy. Bdi

viet ndy gdp phdn bd sung, phdt trien mdt so co

sd If ludn, khoa hqe euo DHTHKT de hoqt ddng

dqy hqc dqt duqc hieu qud coo hon.

1. Mdt so de xud't ve cdc khdi niem lien

quan de'n DHTHKT

Trong DHTHKT, khdi niem thye hdnh duqc hieu

Id hogt ddng cua hqc sinh nhdm van dung nhdng

hieu biit kT thudt vd ren luyen kTndng - kTxdo cdn

thii't. Tren co sd dd, edn phdt trien khdi niem «thue

hdnh" trong kT thudt (hoy cdn gqi Id THKT) nhu kl

thudt edng nghiep, ndng nghiep, xdy dyng...

Mye tieu quon h-qng nhdt euo THKT Id dqt duqc

nhi/ng kindng, klxdo nhdt djnh. Do Id mye tieu

boo trum, do dd hqc vien (HV) phdi vdn dyng

nhCrng kien thuc vd kT ndng, kTxdo dd cd de hinh

thdnh vd phdt then cdc kTndng, kTxdo mdi.

Ivy nhien, ngodi myc tieu hinh thdnh vd phdt

then cdc kTndng, kTxdo, theo chung tdi, DHTHKT

cdn dqt tdi nhOng myc tieu khde cung khdng kem

phdn quon trqng vi hien nay sy phdt trien eua

khoa hqe vd edng nghe dd tde ddng rd't Idn vdo

nhieu khia cqnh khde nhau eua cude sdng.

Trong gido dye, chung to vdn de coo nguyen

li «hqe di ddi vdi hdnh" vdi hdm y neu ehi hqe If

thuye't (hqe chay) thi chua du, md edn phdi biet

vdn dyng nhung tri thuc, li thuyet dd hqe vdo hoqt

ddng thye hdnh, thye tiln de kiem chung If thuye't.

O ede trudng THPT, mdn hqe Cdng nghe thudng

bd trf cdc bdi THKT, vdi phuong chdm tdng tinh

thyc hdnh eho mdn hqc. O bqc gido dye dqi hqc

cung vdy, trong chuong trinh ddo tqo (eua cdc

trudng khdi kT thudt), ben cqnh cdc hqe phdn If

thuyet thudn hjy, cdn ed cdc hqe phdn THKT (hoqe

thf nghiem, thu nghiem kT thudt) nhdm dqt duqc

myc tieu ndy. Vi vqy, mye tieu thu hoi euo THKT

Id kiem chung vd van dyng cdc kiin thuc khoa

hqc cdng nghe cd lien quan.

Nhi/ng cdng trinh nghien cuu mdi ve sdng tqo

hqe (Creotology) trong 30 ndm eiua cho thd'y,

ndng lye sdng tqo euo con ngudi khdng phdi chi

Id yeu to bdm sinh, md cd the duqc hinh thdnh vd

phdt trien thdng qua gido dye vd ddo tqo. Ve

mdt su phqm kT thudt vd dqy nghe, de nhqn thdy

mqt ngudi khi dd cd kie'n thuc d mqt mue do nhdt

dmh, neu ed dieu kien THKT td't thi ndng lue sdng

tqo se bde Id vd phdt trien mqnh me non. Nhu

vdy, THKT cung cdn phdi hudng tdi myc tieu hinh

thdnh vd phdt then ndng lye sdng tqo khcKi hqc

vd edng nghi.

DHTHKT d nude to cdn hudng tdi ddo tqo ra

nhCrng ngudi loo dqng ed tu chdt tdt (duqc thua

hudng nhung ddc diem tu chd't vd'n ed euo ngudi

Viet Nam): edn eu, ehju khd, kien tri,... mdt khde,

cung edn ed nhi/ng dqc diem euo loo ddng edng

nghiep nhu: sdng tqo, cd tfnh ki ludt coo, ed y

thue vd tde phong cdng nghiep, dodn ket, ed khd

ndng Idm viee hqp tde,... NhCrng ddc diem tu

chdt mdi ndy edn duqc hinh thdnh vd phdt trien

ngay trong giai doqn ddo tqo, trong dd THKT

ddng vol trd chfnh yeu. Vi vdy, THKT cung edn

hudng den mye tieu hinh thdnh vd phdt then tu

chdt td't eua mdt ngudi lao ddng.

Tu nhCrng phdn tich tren, chung tdi de xud't

khdi niem THKT nhu sou: Trong dqy hqc cdng

* Tnroing fiai lipc sir pham Ha Noi

^ Tap chi Giao due s6 25 7 cki i - a/aom