Phát triển các khu đô thị du lịch biển theo hướng bền vững tại huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

LƯU THÀNH VIÊN

PHÁT TRIỂN CÁC KHU ĐÔ THỊ DU LỊCH BIỂN

THEOHƯỚNG BỀN VỮNG TẠI HUYỆN VÂN ĐỒN,

TỈNH QUẢNG NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ

THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Ngành: Quản lý kinh tế

THÁI NGUYÊN - NĂM 2018

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

LƯU THÀNH VIÊN

PHÁT TRIỂN CÁC KHU ĐÔ THỊ DU LỊCH BIỂN

THEOHƯỚNG BỀN VỮNG TẠI HUYỆN VÂN ĐỒN,

TỈNH QUẢNG NINH

Ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ

THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. ĐỖ ĐÌNH LONG

THÁI NGUYÊN - NĂM 2018

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan những thông tin, số liệu được sử dụng trong

chuyên đề này là xác thực đã nêu trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng,

trung thực và chưa được dùng để bảo vệ một học vị nào khác. Đây là công

trình nghiên cứu của riêng tôi, vì vậy mọi đánh giá, nhận xét được đưa ra

dựa trên quan điểm cá nhân tôi. Các thông tin, trích dẫn trong luận văn đều

đã được ghi rõ nguồn gốc./.

Thái Nguyên, tháng 8 năm 2018

Tác giả luận văn

Lưu Thành Viên

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện đề tàitôi đã nhận được sự hướng dẫn, giúp

đỡ, động viên của các cá nhân và tập thể. Tôi xin được bày tỏ sự cảm ơn sâu

sắc nhất tới tất cả các cá nhân và tập thể đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong học

tập và nghiên cứu.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo, các khoa,

phòng của Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh - Đại học Thái

Nguyên đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi về mọi mặt trong quá trình học tập và

hoàn thành luận văn này.

Tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của giáo viên hướng dẫn

TS. Đỗ Đình Long.

Tôi xin cảm ơn sự giúp đỡ, đóng góp nhiều ý kiến quý báu của các nhà

khoa học, các thầy, cô giáo trong Trường Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh

doanh - Đại học Thái Nguyên.

Trong quá trình thực hiện đề tài, tôi còn được sự giúp đỡ và cộng tác

của các đồng chí tại các địa điểm nghiên cứu, tôi xin chân thành cảm ơn các

bạn bè, đồng nghiệp và gia đình đã tạo điều kiện mọi mặt để tôi hoàn thành

nghiên cứu này.

Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc đối với mọi sự giúp đỡ.

Thái Nguyên, tháng 8 năm 2018

Tác giả luận văn

Lưu Thành Viên

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................ii

MỤC LỤC................................................................................................................. iii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.....................................................................................vi

DANH MỤC BẢNG BIỂU ......................................................................................vii

DANH MỤC CÁC HÌNH....................................................................................... viii

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài.....................................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................3

4. Đóng góp của Luận văn ..........................................................................................3

5. Kết cấu của luận văn ...............................................................................................3

Chương 1:CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂNCÁC

KHU ĐÔ THỊ DU LỊCH BIỂN THEO HƯỚNG BỀN VỮNG............................5

1.1. Cơ sở lý luận về phát triển các khu đô thị du lịch biển theo hướng bền

vững.............................................................................................................................5

1.1.1. Một số khái niệm cơ bản...................................................................................5

1.1.2. Yêu cầu đối với quá trình phát triển bền vững đô thị du lịch biển .................11

1.1.3. Nội dung phát triển khu đô thị du lịch biển theo hướng bền vững .................13

1.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển khu đô thị du lịch biển bền vững .............15

1.2. Cơ sở thực tiễn về phát triển khu đô thị du lịch biển bền vững .........................17

1.2.1. Kinh nghiệm phát triển khu đô thị du lịch biển bền vững của một số địa

phương ở Việt Nam...................................................................................................17

Chương 2:PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .......................................................27

2.1. Các câu hỏi đặt ra mà đề tài cần giải quyết........................................................27

2.2. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................27

2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu..........................................................................27

2.2.2. Phương pháp xử lý tài liệu, số liệu..................................................................29

iv

2.2.3. Phương pháp phân tích số liệu ........................................................................29

2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu.......................................................................30

Chương 3:TIỀM NĂNG VÀ THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN CÁC KHU

ĐÔ THỊDU LỊCH BIỂN THEO HƯỚNG BỀN VỮNG TẠI HUYỆN

VÂN ĐỒN,TỈNH QUẢNG NINH..........................................................................32

3.1. Tiềm năng phát triển các khu đô thị du lịch biển tại huyện Vân Đồn, tỉnh

Quảng Ninh ...............................................................................................................32

3.1.1. Tài nguyên thiên nhiên....................................................................................32

3.1.2. Tiềm năng văn hóa - xã hội.............................................................................39

3.2. Thực trạng hoạt động du lịch biển huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh..............43

3.2.1. Sản phẩm du lịch biển của huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh .......................43

3.2.2. Thị trường khách du lịch biển của huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh...............46

3.2.3. Thực trạng cơ sở lưu trú du lịch......................................................................50

3.2.4. Thực trạng khu vui chơi giải trí du lịch của huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh ........52

3.3. Thực trạng phát triển khu đô thị du lịch biển bền vững của huyện Vân

Đồn, tỉnh Quảng Ninh ...............................................................................................53

3.3.1.Khái quát các khu đô thị du lịch biển huyện Vân Đồn ....................................53

3.3.2. Thực trạng phát triển kinh tế ở các khu đô thị du lịch biển bền vững ................58

3.3.3. Thực trạng phát triển văn hóa xã hội ở các khu đô thị du lịch biển bền vững............61

3.3.4. Thực trạng bảo vệ môi trường ở các khu đô thị du lịch bền vững huyện

Vân Đồn ....................................................................................................................64

3.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển khu đô thị du lịch biển bền vững ................66

3.4.1. Yếu tố khách quan...........................................................................................66

3.5. Đánh giá chung về phát triển các khu đô thị du lịch biển bền vững huyện

Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh .......................................................................................73

3.5.1. Thành tựu ........................................................................................................73

3.5.2. Hạn chế............................................................................................................74

Chương 4:GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CÁC KHU ĐÔ THỊ DU LỊCH

BIỂN THEO HƯỚNG BỀN VỮNG TẠI HUYỆN VÂN ĐỒN,TỈNH

QUẢNG NINH ........................................................................................................78

v

4.1. Định hướng phát triển các khu đô thị du lịch biển tại huyện Vân Đồn, tỉnh

Quảng Ninh ...............................................................................................................78

4.1.1. Định hướng phát triển các khu đô thị du lịch biển tại huyện Vân Đồn,

tỉnh Quảng Ninh........................................................................................................78

4.1.2. Định hướng không gian phát triển và sản phẩm du lịch .................................81

4.1.3. Định hướng với thị trường khách....................................................................84

4.1.4. Định hướng về tổ chức hoạt động du lịch.......................................................88

4.1.5. Định hướng về lao động phục vụ du lịch........................................................88

4.2. Giải pháp phát triển bền vữngcác khu đô thị du lịch biển huyện Vân Đồn,

tỉnh Quảng Ninh........................................................................................................90

4.2.1. Giải pháp về đầu tư phát triển các khu đô thị du lịch biển .............................90

4.2.2. Giải pháp tăng cường công tác xúc tiến quảng bá du lịch ..............................93

4.2.3. Giải pháp về đào tạo nguồn nhân lực du lịch..................................................94

4.2.4. Giải pháp về môi trường du lịch .....................................................................96

4.2.5. Giải pháp về liên kết phát triển du lịch ...........................................................99

4.2.6. Giải pháp về tổ chức quản lý.........................................................................101

4.2.7. Giải pháp về tôn tạo di tích lịch sử - văn hóa, phát triển các lễ hội truyền

thống và nâng cấp khu nghỉ ngơi, vui chơi giải trí phục vụ cho việc phát triển

các khu đô thị du lịch ..............................................................................................102

4.2.8. Tăng cường, nâng cao tính trách nghiệm và khả năng tham gia của cộng

đồng trong quá trình phát triển các khu đô thị du lịch biển ....................................103

KẾT LUẬN............................................................................................................104

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................106

PHẦN PHỤ LỤC...................................................................................................109

vi

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

BĐS Bất động sản

CBCCVC Cán bộ công chức viên chức

GPMB Giải phóng mặt bằng

HC-KT Hành chính - kinh tế

KT-XH Kinh tế - xã hội

PTĐTBV Phát triển đô thị bền vững

vii

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 3.1. Một số chương trình du lịch đang được các công ty du lịchchào bán

đến Vân Đồn ............................................................................................45

Bảng 3.2: Tình hình khách du lịch quốc tế quý I giai đoạn 2015-2017....................47

Bảng 3.3: Kết quả khảo sát khách du lịch tới huyện đảo Vân Đồn ..........................47

Bảng 3.4: Tình hình khách du lịch nội địa giai đoạn 2015-2017..............................48

Bảng 3.5: Kết quả khảo sát đối với nhà kinh doanh du lịch .....................................50

Bảng 3.6: Số lượng cơ sở lưu trú huyện Vân Đồn giai đoạn 2015 - 2017................51

Bảng 3.7: Thống kê diện tích, dân số thị trấn Cái Rồng năm 2017 ..........................53

Bảng 3.8: Thống kê diện tích và mật độ dân số xã Đoàn Kết, Bình Dân,Đài

Xuyên, Vạn Yên năm 2017 .....................................................................54

Bảng 3.9: Kết quả khảo sát thực trạng phát triển các khu đô thị du lịch biển

huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh ...........................................................57

Bảng 3.10: Thống kê dân số và lao động toàn huyện Vân Đồn năm 2015 - 2017 .......72

viii

DANH MỤC CÁC HÌNH

Biểu đồ 3.1: Cơ cấu ngành kinh tế của huyện Vân Đồn giai đoạn 2015 - 2017.......58

Biểu đồ 3.2: Tổng thu - chi ngân sách huyện Vân Đồn quý Igiai đoạn 2015 -

2017.....................................................................................................60

Biểu đồ 3.3: Diện tích các chợ trung tâm ở huyện Vân Đồn năm 2017 ...................62

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Vân Đồn là một huyện đảo gồm tập hợp hơn 600 hòn đảo lớn nhỏ thuộc tỉnh

Quảng Ninh, Đông Bắc Việt Nam. Vân Đồn cách Hà Nội khoảng 175km, Hải

Phòng 80km, thành phố Hạ Long 50km và thành phố Móng Cái 100km; ngoài ra,

còn nằm gần Vịnh Hạ Long, Di sản thiên nhiên Thế giới. Vân Đồn có tổng diện tích

là 2.171,33 km2 trong đó diện tích đất tự nhiên là 551,33 km2 , có 12 đơn vị hành

chính gồm thị trấn Cái Rồng, 11 xã 79 làng mạc. Ngày 19/8/2009, Thủ tướng Chính

phủ đã ban hành Quyết định số 1296/QĐ- Ttg về việc phê duyệt quy hoạch chung

xây dựng KKT Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm

2030 trong đó đã xác định KKT Vân Đồn với tính chất: Là khu kinh tế tổng hợp

được vận hành theo quy chế riêng nhằm phục vụ nhu cầu phát triển KT- XH của

tỉnh Quảng Ninh và vùng duyên hải Bắc Bộ; Là trung tâm du lịch biển đảo chất

lượng cao, dịch vụ vui chơi giải trí cao cấp vùng Bắc Bộ, đảo Hải Nam và các thành

phố phía Đông Trung Quốc; Là đầu mối giao thương quốc tế, động lực chính để

phát triển vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ; Đầu tư hệ thống hạ tầng kỹ thuật và hạ

tầng xã hội hiện đại, đồng bộ gắn với bảo vệ môi trường và phát triển bền vững;

đảm bảo an ninh, quốc phòng khu vực Đông Bắc của Tổ quốc. Đề án “Phát triển

Kinh tế - Xã hội nhanh, bền vững; đảm bảo vững chắc Quốc phòng An ninh và thí

điểm xây dựng hai đơn vị Hành chính- Kinh tế đặc biệt Vân Đồn, Móng Cái” tỉnh

Quảng Ninh, Định hướng phát triển hệ thống đô thị tỉnh Quảng Ninh đến năm 2030

- Quy hoạch Xây dựng vùng tỉnh Quảng Ninh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm

2050 và ngoài 2050 đã được UBND tỉnh Quảng Ninh phê duyệt tại Quyết định số

1588/QĐ-UBND ngày 28/7/2014, trong đó đã định hướng huyện Vân Đồn sẽ trở

thành thị xã vào năm 2030 (tương đương với đô thị loại II). Để đạt được các mục

tiêu phát triển cũng như cụ thể hóa định hướng chiến lược phát triển đã được xác

định như trên, việc xây dựng Chương trình phát triển đô thị Vân Đồn đến năm 2030

là rất cần thiết. Chương trình phát triển đô thị Vân Đồn sẽ cụ thể hóa các chỉ tiêu

phát triển đô thị, xác định các khu vực phát triển đô thị, xây dựng kế hoạch lộ trình

2

phát triển cơ sở hạ tầng và không gian đô thị cụ thể nhằm đảm bảo cho sự phát triển

vừa có trọng tâm, trọng điểm vừa phát triển bền vững, đảm bảo tính liên kết và

thống nhất giữa quy hoạch các ngành, giữa đô thị và nông thôn trên phạm vi toàn

huyện Vân Đồn. Xây dựng chương trình phát triển đô thị Vân Đồn cũng là bước

quan trọng nhằm xác định các chương trình dự án, hạng mục đầu tư và đề xuất các

cơ chế chính sách phù hợp theo lộ trình phát triển, đảm bảo công tác xây dựng phát

triển đô thị Vân Đồn theo quy hoạch định hướng đã đặt ra.

Trong những năm gần đây, đặc biệt là từ khi có điện lưới, một số các xã đảo

trên tuyến đảo của huyện Vân Đồn, điển hình là Quan Lạn, Minh Châu đã tập trung

phát triển du lịch và thu hút được một số nhà đầu tư vào kinh doanh. Du lịch tại các

xã đảo tuy có những khởi sắc, song vẫn còn nhiều hạn chế do cơ sở hạ tầng, giao

thông, bến cập tàu... chưa đáp ứng được yêu cầu. Hệ thống khách sạn, nhà nghỉ có

chiều hướng phát triển tuy nhiên vẫn duy trì ở mức độ nhà nghỉ đạt tiêu chuẩn trung

bình, số khách sạn đạt tiêu chuẩn cao chưa có nhiều... Đó cũng là nguyên nhân vì

sao, tiềm năng, cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp nhưng các xã thuộc tuyến đảo này

vẫn chưa thu hút được du khách. Để đánh thức tiềm năng vốn có của những xã đảo

này, góp phần thu hút khách lưu trú được nhiều hơn.

Vì những lý do trên tác giả đã chọn đề tài: “Phát triển các khu đô thị du lịch

biển theo hướng bền vững tại huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh”với kỳ vọng

đánh giá thực trạng hoạt động du lịch của Vân Đồn để từ đó đưa ra một số định

hướng và giải pháp khắc phục những tồn tại và đẩy mạnh phát triển các khu đô thị

du lịch biển theo hướng bền vững, đưa du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế mũi

nhọn của huyện Vân Đồn - tỉnh Quảng Ninh.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu chung

Nghiên cứu đề xuất các giải pháp phát triển khu đô thị du lịch biển tại Vân

Đồn - tỉnh Quảng Ninh theo hướng bền vững, nhằm thỏa mãn nhu cầu đa dạng của

du khách, mang lại hiệu quả kinh tế cao, nâng cao mức sống cộng đồng địa phương,

bảo vệ môi trường và cảnh quan thiên nhiên.