Phát triển các hợp tác xã trong chương trình "Mỗi xã, mỗi phường một sản phẩm" tại tỉnh Lào Cai

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

ĐINH MẠNH NINH

PHÁT TRIỂN CÁC HỢP TÁC XÃ TRONG

CHƯƠNG TRÌNH “MỖI XÃ, PHƯỜNG

MỘT SẢN PHẨM” TẠI TỈNH LÀO CAI

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2022

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

ĐINH MẠNH NINH

PHÁT TRIỂN CÁC HỢP TÁC XÃ TRONG

CHƯƠNG TRÌNH “MỖI XÃ, PHƯỜNG

MỘT SẢN PHẨM” TẠI TỈNH LÀO CAI

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. Phạm Văn Hạnh

THÁI NGUYÊN - 2022

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi. Đề tài hoàn

toàn trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Các thông tin sử

dụng trong đề tài đã được chỉ rõ nguồn gốc, các tài liệu tham khảo được trích dẫn đầy

đủ, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được cảm ơn.

Tác giả đề tài

Đinh Mạnh Ninh

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành đề tài này ngoài sự cố gắng, nỗ lực của bản thân, tôi luôn nhận

được sự giúp đỡ tận tình của nhiều cá nhân và tập thể.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS.Phạm Văn Hạnh, người đã tận tình

chỉ bảo, hướng dẫn giúp đỡ tôi thực hiện và hoàn thành đề tài này.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Phòng Quản lý Đào tạo Sau đại học

cũng như các khoa chuyên môn, phòng ban của Trường Đại học Kinh tế và Quản trị

Kinh doanh đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu.

Tôi xin chân thành cảm ơn các đồng chí lãnh đạo các Hợp tác xã đã tạo điều

kiện thuận lợi, nhiệt tình trao đổi, hướng dẫn và cung cấp thông tin hữu ích cho tôi

trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành Luận văn tốt nghiệp. Cuối cùng tôi kính

chúc quý thầy, cô, các đồng nghiệp dồi dào sức khỏe và thành công trong công việc.

Trân trọng cảm ơn.

Lào Cai, ngày 26 tháng 4 năm 2022

Tác giả

Đinh Mạnh Ninh

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN........................................................................................................... ii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT................................................................................. vii

DANH MỤC CÁC BẢNG .................................................................................... viii

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1.Tính cấp thiết của đề tài ...........................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................3

4. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài....................................................................3

5. Kết cấu đề tài...........................................................................................................4

CHƯƠNG 1CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN CÁC HTX

TẠI CÁC ĐỊA PHƯƠNG.........................................................................................5

1.1. Cơ sở lý luận về phát triển HTX tại các địa phương ...........................................5

1.1.1. Khái niệm hợp tác xã ........................................................................................5

1.1.2.Đặc điểm hợp tác xã...........................................................................................7

1.1.3. Vai trò của HTX trong việc đẩy mạnh chương trình OCOP...........................12

1.1.4.Phát triển hợp tác xã.........................................................................................12

1.1.5. Chương trình “mỗi xã, phường một sản phẩm”..............................................13

1.1.6. Nội dung phát triển các HTX trong chương trình mỗi xã, phường một sản phẩm

...................................................................................................................................16

1.1.7. Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển các HTX nhằm đẩy mạnh chương trình

OCOP ........................................................................................................................20

1.2. Cơ sở thực tiễn phát triển các HTX có sản phẩm OCOP của một số địa phương

...................................................................................................................................23

1.2.1. Kinh nghiệm phát triển các HTX có sản phẩm OCOP của Quảng Ninh........23

1.2.2. Kinh nghiệm phát triển các HTX có sản phẩm OCOP của Nam Định...........26

1.2.3. Bài học kinh nghiệm đối với tỉnh Lào Cai trong việc phát triển các HTX có sản

phẩm OCOP ..............................................................................................................29

CHƯƠNG 2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...................................................31

iv

2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................31

2.2. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................31

2.2.1. Chọn điểm nghiên cứu ....................................................................................31

2.2.2. Thu thập tài liệu ..............................................................................................31

2.2.3. Phương pháp tổng hợp số liệu.........................................................................33

2.2.4.Phương pháp phân tích số liệu .........................................................................33

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu .............................................................................33

2.3.1. Chỉ tiêu phản ánh số lượng, quy mô HTX. .....................................................33

2.3.2. Chỉ tiêu đánh giá các chính sách và giải pháp phát triển HTX.......................34

2.3.3. Chỉ tiêu các nhân tố ảnh hưởng đế phát triển HTX ........................................34

CHƯƠNG 3 THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN HTX THUỘC CHƯƠNG TRÌNH

“MỖI XÃ, PHƯỜNG MỘT SẢN PHẨM’’ CỦA TỈNH LÀO CAI...................35

3.1. Khái quát chung về tỉnh Lào Cai .......................................................................35

3.1.1. Đặc điểm tự nhiên ...........................................................................................35

3.1.2. Đặc điểm kinh tế .............................................................................................36

3.1.3. Đặc điểm xã hội ..............................................................................................38

3.1.4. Tiềm năng phát triển các sản phẩm đặc sản địa phương ở tỉnh Lào Cai ........40

3.1.5. Các nhóm sản phẩm lợi thế của tỉnh Lào Cai .................................................42

3.2. Thực trạng phát triển các HTX có sản phẩm tham gia vào chương trình OCOP

của tỉnh Lào Cai ........................................................................................................44

3.2.1. Thực trạng phát triển các HTX thuộc chương trình OCOP............................44

3.2.2. Thực trạng các chính sách và biện pháp hỗ trợ phát triển các HTX có sản phẩm

thuộc chương trình OCOP.........................................................................................51

3.2.3. Tổ chức triển khai giải pháp phát triển các HTX thuộc chương trình OCOP 54

3.2.4. Công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện .....................................................57

3.3.1. Kết quả khảo sát xã viên đối với việc phát triển HTX nhằm đẩy mạnh chương

trình OCOP của tỉnh Lào Cai....................................................................................58

3.3.2. Kết quả khảo sát cán bộ quản lý đối với việc hỗ trợ HTX nhằm đẩy mạnh

chương trình OCOP của tỉnh Lào Cai.......................................................................59

v

3.3.3. Kết quả khảo sát cán bộ quản lý các hợp tác xã đối với việc phát triển HTX

thuộc chương trình OCOP của tỉnh Lào Cai.............................................................61

3.4. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến việc phát triển các HTX có sản phẩm tham

gia vào chương trình OCOP của tỉnh Lào Cai ..........................................................62

3.4.1. Yếu tố bên ngoài .............................................................................................62

3.4.2. Yếu tố bên trong..............................................................................................64

3.5. Một số kết quả đạt được trong việc phát triển các HTX có sản phẩm tham gia vào

chương trình OCOP của tỉnh Lào Cai.......................................................................67

3.5.1. Những kết quả đạt được ..................................................................................67

3.5.2. Hạn chế............................................................................................................68

3.5.3. Nguyên nhân ...................................................................................................72

CHƯƠNG 4 GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN CÁC HTX NHẰM ĐẨY MẠNH

CHƯƠNG TRÌNH “MỖI XÃ, PHƯỜNG MỘT SẢN PHẨM” .........................74

TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH LÀO CAI.........................................................................74

4.1. Quan điểm, phương hướng, mục tiêu của việc phát triển các HTX nhằm đẩy

mạnh chương trình OCOP tỉnh Lào Cai....................................................................74

4.1.1. Quan điểm về việc phát triển các HTX nhằm đẩy mạnh chương trình OCOP

của Lào Cai................................................................................................................74

4.1.2. Phương hướng của việc phát triển các HTX nhằm đẩy mạnh chương trình

OCOP ........................................................................................................................75

4.1.3. Mục tiêu của việc phát triển các HTX nhằm đẩy mạnh chương trình OCOP của

Lào Cai ......................................................................................................................76

4.2. Một số giải pháp phát triển các HTX nhằm đẩy mạnh chương trình OCOP.....76

4.2.1. Phân tích điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của tỉnh Lào Cai trong

phát triển các HTX nhằm đẩy mạnh chương trình OCOP........................................76

4.2.2. Các giải pháp phát triển các HTX nhằm đẩy mạnh chương trình OCOP của Lào

Cai .............................................................................................................................80

4.3. Kiến nghị, đề xuất ..............................................................................................86

4.3.1. Đối với Nhà nước............................................................................................86

4.3.2. Khuyến nghị đối với HTX ..............................................................................87

vi

KẾT LUẬN..............................................................................................................88

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................89

PHỤ LỤC 1..............................................................................................................91

PHỤ LỤC SỐ 2........................................................................................................93

vii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

STT Từ viết tắt Nội dung

1 DN Doanh nghiệp

2 HTX Hợp tác xã

3 KHKT Khoa học kỹ thuật

4 QĐ Quyết định

5 TTCN Tiểu thủ công nghiệp

viii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1: Số lượng các chủ thể sản xuất sản phẩm thuộc các ngành hàng có lợi thế

vùng nông thôn...............................................................................................42

Bảng 3.2. Số lượng hợp tác xã giai đoạn 2018 – 2020 tỉnh Lào Cai ........................46

Bảng 3.3.Tổng hợp danh sách sản phẩm OCOP đã được đánh giá, phân hạng và công

nhận sản phẩm OCOP giai đoạn 2020 -2021.................................................47

Bảng 3.4. Số lượng nguồn nhân lực tốt nghiệp ĐH, CĐ làm việc tại HTX giai đoạn

2018 – 2020 tỉnh Lào Cai...............................................................................52

Bảng 3.5. Tổng hợp doanh thu, lợi nhuận của HTX có sản phẩm tham gia vào chương

trình OCOP giai đoạn 2018-2020 tỉnh Lào Cai .............................................55

Bảng 3.6. Tổng hợp kinh phí hỗ trợ của tỉnh cho HTX có sản phẩm tham gia vào

chương trình OCOP giai đoạn 2018 – 2020 tỉnh Lào Cai..............................56

Bảng 3.7. Kết quả khảo sát xã viên về chủ trương, chính sách phát triển HTX nhằm

đẩy mạnh chương trình OCOP của tỉnh Lào Cai ...........................................58

Bảng 3.8. Kết quả khảo sát xã viên về công tác triển khai thực hiện chính sách phát

triển HTX có sản phẩm OCOP của tỉnh Lào Cai...........................................59

Bảng 3.9. Kết quả khảo sát cán bộ quản lý về chủ trương, chính sách phát triển HTX

nhằm đẩy mạnh chương trình OCOP của tỉnh Lào Cai .................................60

Bảng 3.10. Kết quả khảo sát cán bộ quản lý về công tác triển khai thực hiện chính

sách phát triển HTX có sản phẩm OCOP của tỉnh Lào Cai...........................60

Bảng 3.11. Kết quả khảo sát HTX về chủ trương, chính sách HTX nhằm đẩy mạnh

chương trình OCOP của tỉnh Lào Cai............................................................61

Bảng 3.12. Kết quả khảo sát HTX về công tác triển khai thực hiện chính sách phát

triển HTX có sản phẩm OCOP của tỉnh Lào Cai...........................................62