Phát huy tính tích cực học tập của học sinh thông qua việc khai thác kênh hình trong dạy học môn lịch sử lớp 4

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA GIÁO DỤC TIỂU HỌC

ĐẬU THỊ NGỌC BÍCH

PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC HỌC TẬP CỦA HỌC

SINH THÔNG QUA VIỆC KHAI THÁC KÊNH HÌNH

TRONG DẠY HỌC MÔN LỊCH SỬ LỚP 4

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

Đà Nẵng, năm 2018

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA GIÁO DỤC TIỂU HỌC

ĐẬU THỊ NGỌC BÍCH

PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC HỌC TẬP CỦA HỌC

SINH THÔNG QUA VIỆC KHAI THÁC KÊNH HÌNH

TRONG DẠY HỌC MÔN LỊCH SỬ LỚP 4

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN

ThS. TRẦN THỊ KIM CÚC

Đà Nẵng, năm 2018

LỜI CẢM ƠN

Lời đầu tiên, em xin cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất với cô giáo hướng

dẫn: Thạc sĩ Trần Thị Kim Cúc, giảng viên khoa Giáo dục Tiểu học, trường Đại

học Sư phạm Đà Nẵng đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ chúng em trong suốt quá

trình nghiên cứu và thực hiện đề tài.

Em cũng xin gửi lời cảm ơn tới các thầy cô giáo trong khoa Giáo dục Tiểu

học, các thầy cô giáo trong trường Đại học Sư phạm Đà Nẵng đã trang bị kiến thức,

tận tình chỉ bảo em trong bốn năm học. Em xin chân thành cảm ơn ban lãnh đạo

trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi và trường Tiểu học Huỳnh Ngọc Huệ thuộc

thành phố Đà Nẵng, đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để em hoàn thành khóa luận

này.

Và cuối cùng, em xin gửi lời cảm ơn gia đình, bạn bè và các bạn trong lớp

14STH đã động viên, giúp đỡ em trong quá trình làm khóa luận

Mặc dù bản thân đã rất cố gắng nhưng vì kinh nghiệm cũng như năng lực của

bản thân còn nhiều hạn chế nên khóa luận của chúng em không tránh khỏi những

thiếu sót. Kính mong nhận được sự đóng góp ý kiến của quý thầy cô giáo và các

bạn khóa luận được hoàn thiện hơn.

Em xin chân thành cảm ơn!

Đà Nẵng, tháng 1 năm 2018

Sinh viên thực hiện

Đậu Thị Ngọc Bích

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

STT Chữ viết tắt Đọc là

1 GV Giáo viên

2 HS Học sinh

3 PGS.TS Phó giáo sư, tiến sĩ

4 GS.TS Giáo sư, tiến sĩ

5 GS. TSKH Giáo sư, tiến sĩ khoa học

6 NXB Nhà xuất bản

7 CNTT Công nghệ thông tin

8 PPDHLS Phương pháp dạy học Lịch sử

9 ĐC Đối chứng

10 TN Thực nghiệm

DANH MỤC BẢNG

Số hiệu Tên bảng Trang

1 Mức độ yêu thích học môn Lịch sử của học sinh 26

2

Mức độ nhận thức của học sinh về việc sử dụng kênh

hình trong học môn Lịch sử

27

3

Mức độ hiệu quả của việc tiếp thu kiến thức kết hợp

quan sát hình ảnh

28

4

Mức độ hứng thú của học sinh khi giáo viên tổ chức các

hoạt động học tập

30

5

Mức độ hứng thú của học sinh trong việc ứng dụng

công nghệ thông tin quan sát hình ảnh và khai thác kiến

thức

31

6

Nhận thức của giáo viên về việc sử dụng kênh hình để

giúp học sinh khai thác trong dạy học môn Lịch sử

33

7

Mức độ sử dụng và khai thác kênh hình của giáo viên

trong quá trình dạy học môn Lịch sử

34

8

Mức độ cần thiết của việc sử dụng các kênh hình động

(video, phim ngắn,…) để kích thích hứng thú học tập

của học sinh trong dạy học môn Lịch sử

35

9

Mức độ phối hợp các phương pháp dạy học Lịch sử

giúp học sinh khai thác tốt kênh hình 36

10 Kết quả thực nghiệm lần 1 54

11 Kết quả thực nghiệm lần 2 56

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Số hiệu Tên biểu đồ Trang

1 Mức độ yêu thích học môn Lịch sử của học sinh 26

2

Mức độ nhận thức của học sinh về việc sử dụng kênh

hình trong học môn Lịch sử

28

3

Mức độ hiệu quả của việc tiếp thu kiến thức kết hợp

quan sát hình ảnh

29

4

Mức độ hứng thú của học sinh khi giáo viên tổ chức các

hoạt động học tập

30

5

Mức độ hứng thú của học sinh trong việc ứng dụng

công nghệ thông tin quan sát hình ảnh và khai thác kiến

thức

32

6

Mức độ sử dụng và khai thác kênh hình của giáo viên

trong quá trình dạy học môn Lịch sử

34

7

Mức độ cần thiết của việc sử dụng các kênh hình động

(video, phim ngắn,…) để kích thích hứng thú học tập

của học sinh trong dạy học môn Lịch sử

35

8

Mức độ phối hợp các phương pháp dạy học Lịch sử

giúp học sinh khai thác tốt kênh hình 37

9 Kết quả thực nghiệm lần 1 55

10 Kết quả thực nghiệm lần 2 56

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

DANH MỤC BẢNG

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU.......................................................................................................1

1. Lí do chọn đề tài..............................................................................................1

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề .............................................................................2

3. Mục đích nghiên cứu ......................................................................................4

4. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu..............................................................4

4.1. Khách thể nghiên cứu ..............................................................................4

4.2. Đối tƣợng nghiên cứu...............................................................................4

5. Giả thuyết khoa học........................................................................................4

6. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu..................................................................4

6.1. Nhiệm vụ nghiên cứu................................................................................4

6.2. Phạm vi nghiên cứu..................................................................................5

7. Phƣơng pháp nghiên cứu ...............................................................................5

7.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lí luận.............................................................5

7.2. Phƣơng pháp điều tra bằng anket ..........................................................5

7.3. Phƣơng pháp phỏng vấn..........................................................................6

7.4. Phƣơng pháp quan sát .............................................................................6

7.5. Thực nghiệm sƣ phạm..............................................................................6

7.6. Phƣơng pháp thống kê toán học .............................................................6

8. Cấu trúc của khóa luận ..................................................................................7

PHẦN NỘI DUNG ...................................................................................................8

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC KHAI THÁC

KÊNH HÌNH TRONG PHẦN LỊCH SỬ MÔN LỊCH SỬ VÀ ĐỊA LÍ LỚP 4

NHẰM PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC CỦA HỌC SINH..................................8

1.1. Cơ sở lí luận..................................................................................................8

1.1.1. Khái quát về kênh hình trong phần Lịch sử môn Lịch sử và Địa lí lớp 4 .8

1.1.2. Một số vấn đề về sử dụng kênh hình trong dạy học Lịch sử nhằm phát

huy tính tích cực của học sinh............................................................................14

1.1.3. Đặc điểm tâm sinh lí của học sinh Tiểu học .........................................16

1.2. Cơ sở thực tiễn..............................................................................................19

1.2.1. Nội dung chương trình phần Lịch sử môn Lịch sử và Địa lí lớp 4.......19

1.2.2. Thực trạng việc sử dụng và khai thác kênh hình trong phần Lịch sử

môn Lịch sử và Địa lí lớp 4 trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi và trường Tiểu

học Huỳnh Ngọc Huệ thuộc địa bàn thành phố Đà Nẵng .................................25

CHƢƠNG 2: MỘT SỐ BIỆN PHÁP KHAI THÁC KÊNH HÌNH TRONG

DẠY HỌC MÔN LỊCH SỬ LỚP 4 THEO HƢỚNG PHÁT HUY TÍNH TÍCH

CỰC TRONG HỌC TẬP CỦA HỌC SINH .......................................................41

2.1. Cơ sở đề xuất biện pháp ..............................................................................41

2.1.1. Dựa vào nội dung chương trình phần Lịch sử môn Lịch sử và Địa lí lớp 4

............................................................................................................................41

2.1.2. Dựa vào kết quả điều tra thực trạng.........................................................41

2.1.3. Dựa vào đặc điểm tâm lí lứa tuổi của học sinh Tiểu học ........................42

2.2. Các biện pháp khai thác kênh hình trong dạy học môn Lịch sử lớp 4

theo hƣớng phát huy tính tích cực trong học tập cho học sinh ......................42

2.2.1. Khai thác kênh hình kết hợp với phương pháp dạy học dùng lời............42

2.2.2. Ứng dụng công nghệ thông tin nhằm thiết kế và sử dụng kênh hình nhằm

nâng cao hứng thú học tập của học sinh. ...........................................................50

2.2.3. Một số lưu ý khi sử dụng, khai thác kênh hình........................................52

CHƢƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM ........................................................54

3.1. Khái quát quá trình thực nghiệm...............................................................54

3.1.1. Mục đích thực nghiệm .............................................................................54

3.1.2. Đối tượng thực nghiệm............................................................................54

3.1.3. Thời gian thực nghiệm.............................................................................54

3.1.4. Nội dung và phương pháp thực nghiệm ..................................................54

3.2. Phân tích kết quả sau quá trình thực nghiệm.........................................55

PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................................60

1. Kết luận..........................................................................................................60

2. Một số kiến nghị............................................................................................61

TÀI LIỆU THAM KHẢO .....................................................................................63

PHỤ LỤC…………………………………………………………………………64