Phân tích chuỗi giá trị chè xanh tại Vườn Quốc gia Xuân Sơn, tỉnh Phú Thọ

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NGUYỄN XUÂN VIỆT

PHÂN TÍCH CHUỖI GIÁ TRỊ CHÈ XANH TẠI

VƯỜN QUỐC GIA XUÂN SƠN, TỈNH PHÚ THỌ

Ngành: Kinh tế nông nghiệp

Mã số ngành: 8.62.01.15

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

Người hướng dẫn khoa học: TS. DƯƠNG HOÀI AN

THÁI NGUYÊN - 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn của tôi là kết quả của quá trình học tập, nghiên

cứu nghiêm túc; các số liệu và kết quả trình bày trong luận văn là trung thực và

chưa hề được sử dụng để bảo vệ ở bất kỳ một học vị nào.

Tôi cũng cam đoan rằng các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã

được chỉ rõ nguồn gốc.

Tác giả luận văn

Nguyễn Xuân Việt

ii

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin trân trọng cảm ơn các thầy giáo, cô giáo Khoa Kinh tế và Phát

triển nông thôn, các thầy, cô giáo phòng Đào tạo - Trường Đại học Nông Lâm

Thái Nguyên đã trực tiếp giảng dạy và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập

và nghiên cứu.

Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và xin gửi lời cảm ơn đến

TS. Dương Hoài An - người đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tôi hoàn thành luận

văn này với tinh thần khoa học, nhiệt thành và nghiêm túc.

Tôi xin trân trọng cảm ơn chính quyền địa phương, các ban, ngành,

đoàn thể, doanh nghiệp và người dân trên địa bàn huyện Tân Sơn, tỉnh Phú

Thọ đã tạo điệu kiện để tôi có những số liệu và thông tin cần thiết cho đề

tài này.

Cuối cùng, tôi xin trân trọng cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, đồng

niên đã động viên, giúp đõ tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu.

Thái Nguyên, tháng 10 năm 2020

Tác giả luận văn

Nguyễn Xuân Việt

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. ii

LỜI CẢM ƠN..................................................................................................... iiii

MỤC LỤC.........................................................................................................iiiiii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT............................................................... viiivii

DANH MỤC CÁC BẢNG............................................................................... ixix

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ..............................................................xix

MỞ ĐẦU..............................................................................................................11

1. Tính cấp thiết của đề tài.............................................................................11

2. Mục tiêu nghiên cứu..................................................................................22

3. Đối tượng nghiên cứu................................................................................22

4.1. Về không gian ....................................................................................................33

4.2. Về thời gian........................................................................................................33

5. Những đóng góp mới, ý nghĩa khoa học và thực tiễn.................................33

5.1. Về mặt khoa học.................................................................................................33

5.2. Về mặt thực tiễn .................................................................................................33

Chương 1.CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA ĐỀ TÀI...................................................44

1.1. Cơ sở lý luận của đề tài ..........................................................................44

1.1.1. Chuỗi giá trị trong nông nghiệp ......................................................................44

1.1.2. Ngành hàng chè xanh......................................................................................99

1.1.3. Đặc điểm của chuỗi giá trị ngành hàng chè xanh ..................................1111

1.2. Cơ sở thực tiễn ..........................................................................................1616

1.2.1. Phát triển chè theo chuỗi giá trị của một số nước trên thế giới ..................1616

1.3. Tổng quan về các công trình nghiên cứu liên quan ..................................2121

Chương 2.ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU.................................................................................................2525

2.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu..............................................................2525

2.1.1. Đặc điểm tự nhiên .......................................................................................2525

2.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội ............................................................................2828

Formatted: Font: Not Bold, No underline

Formatted: No underline

Formatted: Font: Not Bold, No underline

iv

2.2. Nội dung nghiên cứu ..........................................................................3131

2.3. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................3232

2.3.1. Phạm vi tiếp cận..........................................................................................3232

2.3.2. Phương pháp thu thập thông tin ..................................................................3232

2.3.3. Phương pháp xử lý số liệu...........................................................................3434

2.3.4. Hệ thống các chỉ tiêu...................................................................................3434

Chương 3.KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN .............................3636

3.1. Thực trạng trồng chè trên địa bàn huyện Tân Sơn và

Vườn Quốc gia Xuân Sơn – tỉnh Phú Thọ .................................................3636

3.1.1. Tình hình phát triển cây chè tại huyện Tân Sơn .........................................3636

3.1.2. Thực trạng trồng chè tại khu vực Vườn quốc gia Xuân Sơn ......................3737

3.2. Chuỗi giá trị chè xanh Vườn quốc gia Xuân Sơn ................................4141

3.3. Phân tích SWOT chuỗi giá trị chè VQG Xuân Sơn. ...........................6868

3.3.1. Ma trận SWOT chuỗi giá trị chè VQG Xuân Sơn ......................................6868

3.3.2. Phân tích điểm mạnh (S).............................................................................6969

3.3.3. Phân tích điểm yếu (W): .............................................................................6969

3.3.4. Phân tích cơ hội (O) ....................................................................................7070

3.3.5. Phân tích thách thức (T)..............................................................................7171

3.4. Mục tiêu, chiến lược và giải pháp nâng cấp chuỗi giá trị chè xanh Vườn

quốc gia Xuân Sơn ....................................................................................7272

3.4.1. Mục tiêu phát triển chuỗi:..........................................................................7272

3.4.2. Chiến lược nâng cấp chuỗi ........................................................................7373

3.4.3. Giải pháp nâng cấp chuỗi giá trị chè xanh tại VQG Xuân Sơn giai giai đoạn

2020 - 2025:..........................................................................................................7575

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ.......................................................................7879

1. Kết luận.................................................................................................7979

2. Đề nghị..................................................................................................8080

TÀI LIỆU THAM KHẢO ...............................................................................8181

LỜI CAM

ĐOAN…………………….………………………………………………………………i

Formatted: Font: Not Bold, Not Italic, No underline

Formatted: Font: Not Bold, Not Italic, No underline

Formatted: Line spacing: Multiple 1.44 li

Formatted: Font: Not Bold, No underline

Formatted: Default Paragraph Font, Font color: Custom

Color(RGB(54,95,145)), Do not check spelling or grammar

Formatted: Line spacing: 1.5 lines

Formatted: Default Paragraph Font, Font color: Custom

Color(RGB(54,95,145)), Vietnamese, Do not check spelling or

grammar

v

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

ADB Ngân hàng Phát triển châu Á

ATTP An toàn thực phẩm

BVTV Bảo vệ thực vật

ĐVT Đơn vị tính

GO Giá trị sản xuất

GTGT Giá trị gia tăng

HTX Hợp tác xã

IC Chi phí trung gian

IPM Quản lý dịch hại tổng hợp

KHCN Khoa học công nghệ

KHKT Khoa học kỹ thuật

NN&PTNT Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

MCG Tên viết tắt một công ty tư vấn quản lý

MI Thu nhập hỗn hợp

OCOP Chương trình mỗi xã một sản phẩm

PRA Phương pháp đánh giá nông thôn có sự tham gia

QR Mã đáp ứng nhanh (dùng truy xuất nguồn gốc)

SWOT

SXKD

Công cụ phân tích điểm mạnh, yếu, cơ hội và thách thức

Sản xuất, kinh doanh

TB Trung bình

TR

UBND

Doanh thu

Ủy ban nhân dân

VA Giá trị gia tăng

VietGAP Quy trình thực hành nông nghiệp tốt của Việt Nam

VQG Vườn quốc gia

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Tình hình sử dụng đất 3 xã thuộc VQG Xuân Sơn năm 2019..............2727

Bảng 2.2: Tình hình dân số và lao động tại VQG Xuân Sơn................................3131

Bảng 3.1. Phát triển cây chè huyện Tân Sơn giai đoạn 2010 - 2019 ....................3636

Bảng 3.2: Diện tích, năng suất bình quân, sản lượng chè tại

khu vực Vườn quốc gia Xuân Sơn năm 2019 .......................................................3737

Bảng 3.4. Phân loại sản phẩm chè xanh VQG Xuân Sơn.....................................5252

Bảng 3.5. Chi phí trồng chè thời kỳ kiến thiết cơ bản ..........................................5959

Bảng 3.6. Hạch toán kinh tế hộ trồng chè thời kỳ kinh doanh..............................6060

Bảng 3.7. Chi phí, lợi nhuận người trồng chè.......................................................6161

Bảng 3.8. Chi phí, lợi nhuận của hộ thu gom chè búp tươi ..................................6161

Bảng 3.9. Chi phí, lợi nhuận của cơ sở chế biến chè ............................................6262

Bảng 3.10. Chi phí, lợi nhuận của người bán lẻ chè .............................................6363

Bảng 3.11. Phân bổ chi phí, lợi nhuận của các tác nhân trong tổng thể

chuỗi giá trị chè xanh ............................................................................................6464

Bảng 3.12. Ma trận SWOT chuỗi giá trị chè VQG Xuân Sơn..............................6868

viii

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ

Hình 3.1. Sự tham gia của hộ trồng chè trong chuỗi giá trị..................................4848

Hình 3.2. Sự tham gia của người thu mua chè tươi trong chuỗi giá trị ................5050

Hình 3.3. Sự tham gia của cơ sở chế biến trong chuỗi giá trị...............................5252