Nhận thức và thái độ về giới tính của học sinh lớp 9, tỉnh Bạc Liêu

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Nguyễn Anh Thư

NHẬN THỨC VÀ THÁI ĐỘ VỀ GIỚI TÍNH

CỦA HỌC SINH LỚP 9, TỈNH BẠC LIÊU

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÍ HỌC

Thành phố Hồ Chí Minh – 2019

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Nguyễn Anh Thư

NHẬN THỨC VÀ THÁI ĐỘ VỀ GIỚI TÍNH

CỦA HỌC SINH LỚP 9, TỈNH BẠC LIÊU

Chuyên ngành : Tâm lí học

Mã số : 60 31 04 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÍ HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS.TS. TRẦN THỊ THU MAI

Thành phố Hồ Chí Minh – 2019

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.

Các số liệu, kết quả trong luận văn là trung thực và chưa được ai công bố

trong bất kỳ công trình khác nào.

Tác giả luận văn

Nguyễn Anh Thư

LỜI CẢM ƠN

Với lòng biết ơn sâu sắc, chân thành gửi lời cảm ơn đến:

• Phòng sau Đại học, khoa Tâm lý học, Hội đồng Khoa học thuộc trường Đại

học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh. Quý thầy, cô tham gia quản lý, giảng dạy và

giúp đỡ trong suốt quá trình học tập.

• PGS.TS. Trần Thị Thu Mai đã tận tình hướng dẫn cho tác giả thực hiện đề

tài nghiên cứu này.

• Quý thầy, cô và các em học sinh lớp 9 của bốn trường Trung học cơ sở trên

địa bàn tỉnh Bạc Liêu là:

- Trường Trung học cơ sở Giá Rai B.

- Trường Trung học phổ thông Hiệp Thành.

- Trường Trung học cơ sở Phong Phú.

- Trường Trung học cơ sở Võ Nguyên Giáp.

Giúp đỡ và tạo điều kiện cho tác giả thực hiện đề tài.

• Gia đình, bạn bè và cơ quan công tác đã luôn ủng hộ và tạo điều kiện tốt

nhất để tác giả có thể tập trung nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

• Do khả năng và thời gian còn hạn chế, luận văn còn nhiều khiếm khuyết.

Kính mong nhận được sự góp ý của các thầy, cô để luận văn hoàn thiện hơn.

Tác giả luận văn

Nguyễn Anh Thư

MỤC LỤC

Trang phụ bìa

Lời cam đoan

Lời cảm ơn

Mục lục

Danh mục các từ viết tắt

Danh mục các bảng

Danh mục các biểu đồ

MỞ ĐẦU....................................................................................................................1

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN NHẬN THỨC VÀ THÁI ĐỘ VỀ GIỚI

TÍNH ..........................................................................................................................8

1.1. Lịch sử nghiên cứu nhận thức và thái độ về giới tính......................................8

1.1.1. Lịch sử nghiên cứu nhận thức và thái độ về giới tính ngoài nước ............8

1.1.2. Lược sử nghiên cứu trong nước ..............................................................11

1.2. Lí luận về nhận thức và thái độ......................................................................16

1.2.1 Nhận thức .................................................................................................16

1.2.2. Thái độ.....................................................................................................27

1.2.3. Mối tương quan giữa nhận thức và thái độ .............................................31

1.3. Lý luận về vấn đề giới tính ............................................................................33

1.3.1. Khái niệm Giới tính.................................................................................33

1.3.2. Nguồn gốc giới tính.................................................................................35

1.3.3. Sự khác biệt giới tính ..............................................................................37

1.4. Đặc điểm tâm lý tuổi thiếu niên .....................................................................39

1.4.1. Khái niệm tuổi thiếu niên ........................................................................39

1.4.2. Những đặc trưng của tuổi thiếu niên .......................................................41

1.4.3. Những thay đổi thể chất của tuổi thiếu niên............................................43

1.4.4. Giao tiếp của thiếu niên với bạn bè .........................................................45

1.4.5. Đặc điểm hoạt động nhận thức của thiếu niên ........................................46

1.5. Lý luận nhận thức và thái độ về giới tính của học sinh lớp 9 ........................48

1.5.1. Định nghĩa nhận thức và thái độ về giới tính ..........................................48

1.5.2. Các mặt nhận thức về giới tính................................................................48

1.5.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến nhận thức và thái độ về giới tính..................52

1.5.4. Những vấn đề giới tính cần chú ý của học sinh lớp 9 .............................53

Tiểu kết chương 1 ...................................................................................................57

Chương 2. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU NHẬN THỨC VÀ THÁI ĐỘ VỀ

GIỚI TÍNH CỦA HỌC SINH LỚP 9 ...............................................58

2.1. Cách soạn thang đo ........................................................................................58

2.2. Vài nét về khách thể nghiên cứu....................................................................60

2.2.1. Tổng quan khách thể theo giới tính.........................................................60

2.2.2. Tổng quan khách thể nghiên cứu theo trường.........................................61

2.2.3. Tổng quan hạnh kiểm của khách thể nghiên cứu ....................................61

2.2.4. Tổng quan về khách thể nghiên cứu theo học lực...................................62

2.3. Kết quả khảo sát nhận thức và thái độ về giáo dục giới tính của học sinh ....62

2.3.1. Mức độ quan tâm đến các vấn đề về giới tính của học sinh....................62

2.3.2. Những kênh tìm hiểu về giới tính của học sinh lớp 9 .............................64

2.3.3. Nhận thức của học sinh về giới tính........................................................65

2.3.4. Nhận thức của học sinh lớp 9 về tình bạn khác giới: ..............................66

2.3.5. Nhận thức của học sinh lớp 9 về tình yêu tuổi học trò............................67

2.3.6. Nhận thức của học sinh về giá trị của trinh tiết.......................................68

2.3.7. Nhận thức của học sinh lớp 9 về các vấn đề giới tính.............................68

2.3.8. Thái độ của học sinh trước những biến đổi cơ thể tuổi dậy thì...............70

2.3.9. Thái độ của học sinh lớp 9 về bạn khác giới...........................................72

2.4. Nhận thức và thái độ của học sinh trên phương diện giới tính ......................73

Tiểu kết chương 2 ...................................................................................................76

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.........................................................................77

TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................................................83

PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

THCS : trung học cơ sở

ĐLC : độ lệch tiêu chuẩn.

ĐTB : trung bình cộng.

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Cách quy điểm các câu hỏi có ba mức độ lựa chọn.......................................... 59

Bảng 2.2. Cách quy điểm trung bình các câu hỏi có ba mức độ lựa chọn ........................ 60

Bảng 2.3. Tổng quan khách thể theo giới tính .................................................................. 60

Bảng 2.4. Tổng quan khách thể nghiên cứu theo trường .................................................. 61

Bảng 2.5. Tổng quan khách thể nghiên cứu theo hạnh kiểm ............................................ 61

Bảng 2.6. Tổng quan về khách thể theo học lực ............................................................... 62

Bảng 2.7. Mức độ quan tâm đến các vấn đề về giới tính của học sinh ............................. 63

Bảng 2.8. Những kênh tìm hiểu về giới tính của học sinh lớp 9....................................... 64

Bảng 2.9. Nhận thức của học sinh về giới tính ................................................................. 65

Bảng 2.10. Nhận thức của học sinh lớp 9 về tình bạn khác giới......................................... 66

Bảng 2.11. Nhận thức của học sinh lớp 9 về tình yêu tuổi học trò ..................................... 67

Bảng 2.12. Nhận thức của học sinh về giá trị của trinh tiết ................................................ 68

Bảng 2.13. Nhận thức của học sinh lớp 9 về các vấn đề giới tính ...................................... 68

Bảng 2.14. Thái độ của học sinh nữ trước những biến đổi cơ thể tuổi dậy thì ................... 70

Bảng 2.15. Thái độ của học sinh nam trước những biến đổi cơ thể tuổi dậy thì ................ 71

Bảng 2.16. Thái độ của học sinh lớp 9 về bạn khác giới .................................................... 72

Bảng 2.17. Nhận thức và thái độ trên phương diện giới tính.............................................. 73

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 2.1. Nhận thức của học sinh lớp 9 về tình yêu tuổi học trò.................................... 67

Biểu đồ 2.2. Nhận thức và thái độ trên phương diện giới tính ............................................ 73

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Tuổi thiếu niên (từ 11 đến 15 tuổi) là giai đoạn chiếm một vị trí đặc biệt và

quan trọng đối với sự phát triển của trẻ em. Đây là giai đoạn phát triển rất quan

trọng của cuộc đời. Chưa là người lớn song cũng không còn là trẻ con nên các em

vẫn bỡ ngỡ trước các hiện tượng xảy ra trong cuộc sống, tò mò và ham muốn khám

phá. Ở lứa tuổi này, các em thực hiện bước nhảy vọt cả về mặt thể chất lẫn mặt tinh

thần, các em bắt đầu bước vào giai đoạn tuổi dậy thì và phát dục. Trong thời gian

gần đây giáo dục giới tính trẻ vị thành niên đang nhận được sự quan tâm đặc biệt

của cả xã hội, nhiều ý kiến cho rằng nhà trường phải là nơi đóng vai trò quan trọng

hơn nữa trong việc cung cấp kiến thức giới tính cho các em. Ở giai đoạn chuyển dần

sang lứa tuổi vị thành niên này cái “tôi” trong các em phát triển rất mạnh mẽ, bên

cạnh những nhu cầu về học tập ở trường lớp, vui chơi giải trí... các em còn có

những nguyện vọng về tình bạn, những nhu cầu về khám phá bản thân, đặc biệt là

vấn đề giới tính và nổi trội lên là tình bạn khác giới. Chính vì sự phát triển đặc biệt

này, nếu học sinh không được trang bị kiến thức kịp thời các em dễ dàng rơi vào

trạng thái băn khoăn, trăn trở và dễ dàng mất phương hướng trong cuộc sống, ảnh

hưỡng đến nhân cách, lối sống. Tuổi vị thành niên nói chung, tuổi học sinh trung

học cơ sở nói riêng rất cần có nhận thức đúng đắn về giới tính, cần trang bị kịp thời

những kiến thức để phù hợp với sự phát triển của bản thân. Trong những kiến thức

cần trang bị đó, kiến thức về giới tính vẫn là một mảng kiến thức thiết yếu.

Trên thực tế, các vấn đề về giới tính chưa bao giờ làm chúng ta hết những

trăn trở. Điều đặc biệt đáng lo ngại chính là quan niệm chưa thực sự cảm thông về

vấn đề giới tính của người phương Đông, ngay chính từ trong gia đình cha mẹ vẫn

còn những e ngại trong cách chia sẻ kiến thức về giáo dục giới tính với con cái. Ở

Việt Nam, quan niệm về giới tính, tình dục, tình yêu còn rất hạn chế, có đôi phần

khắt khe. Các bậc cha mẹ thường ít hoặc không đề cập đến những vấn đề nhạy cảm

vì sợ làm hư con cái, là vẽ đường cho hươu chạy, với đa phần suy nghĩ khi nào các

em lớn sẽ tự biết. Ở giai đoạn lứa tuổi thiếu niên, giai đoạn không còn là trẻ con

nhưng cũng chưa phải là người lớn. Các em luôn có xu hướng thích hành động,