ngôn từ nghệ thuật trong truyện kiều của nguyễn du

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài.

Từ khi nhân loại được sinh ra đã xuất hiện những loại hình nghệ thuật

phong phú như thơ ca, hội họa, điêu khắc, âm nhạc,…Chính những tác phẩm

nghệ thuật đã đưa con người đi từ “chân trời một người đến chân trời của

tất cả”. Mỗi bài thơ là một cung bậc cảm xúc tạo nên những âm thanh riêng

trong bản nhạc thi ca. Mỗi nốt nhạc lại có một cái hay riêng, độ ngân riêng

và cảm xúc cũng thật phong phú. Để có được sự lay động ấy, nhà thơ cùng

với cảm xúc thiên phú của mình phải trải qua một cuộc lao động miệt mài,

gian khổ, vận dụng tài tình, linh hoạt bút pháp, ngôn ngữ,…để tạo nên

những thế giới ngôn từ nghệ thuật đặc sắc.

Đọc truyện Kiều, người đọc không chỉ thấy số phận người phụ nữ tài

hoa, bạc mệnh Thúy Kiều mà còn cảm nhận được những xúc cảm, những

nỗi niềm tâm sự của Nguyễn Du gửi trong từng câu chữ truyện Kiều.

Nguyễn Du đã tập trung, kết tinh, nâng cao ngôn từ nghệ thuật một cách

thần kỳ và đặc sắc. Ông đã đưa ngôn từ nghệ thuật cổ điển thơ ca Việt Nam

cũng như tiếng Việt văn học lên tới một đỉnh cao chưa từng có, trở thành

mẫu mực chói lọi cho muôn đời thưởng thức và noi theo. Lời văn của

Nguyễn Du cổ điển cân đối trang nhã mà vẫn thể hiện được trăm nghìn tâm

trạng, cảnh huống,…của nhân vật. Truyện Kiều của Nguyễn Du mang quan

niệm nghệ thuật của Nguyễn Du, với ngôn từ đặc sắc, một quan niệm thể

hiện cách nhìn, cách cảm, hệ thống giá trị tư tưởng, thẩm mỹ của ông gắn

liền với truyền thống văn hóa dân tộc.

Từ những rung cảm mãnh liệt và sự ngưỡng mộ tài năng nghệ thuật

của Nguyễn Du và với hy vọng tìm hiểu thấu đáo những yếu tố nghệ thuật

đã làm nên thành công của truyện kiều. Chúng tôi mạnh dạn chọn và nghiên

cứu đề tài ngôn từ nghệ thuật trong truyện kiều Nguyễn Du.

Nghiên cứu về ngôn từ nghệ thuật trong truyện Kiều đem lại một cách

thưởng thức mới, sâu sắc và hấp dẫn hơn. Bởi thông thường câu hay, chữ

đắt,…cho ta khả năng thưởng thức tác phẩm toàn diện và lý thú với những

cảm nhận mới mẻ hơn.

2. Giới thuyết thuật ngữ.

Trong thế giới nghệ thuật, mỗi loại hình nghệ thuật sử dụng một

phương tiện biểu đạt riêng. Với văn học, ngôn từ là phương tiện đặc thù để

nhà văn thể hiện bức tranh đời sống, qua đó truyền đạt thông điệp, tư tưởng

của mình đến bạn đọc.

Ngôn từ nghệ thuật là một khái niệm chỉ một yếu tố trong các yếu tố

hình thức của một tác phẩm. Ngôn từ nghệ thuật được xem là yếu tố đầu tiên

quan trọng. ngôn từ nghệ thuật thực chất là lời nói mang tính nghệ thuật.

“Ngôn ngữ là yếu tố đầu tiên của văn học”. Ngôn ngữ trong văn học không

phải là loại ngôn ngữ khô khan, chuẩn mực được sử dụng trong các văn bản

hành chính, khoa học, …cũng không phải loại ngôn ngữ thông tục được

dùng trong đời sống hằng ngày mà là loại ngôn ngữ đã được chọn lọc, gọt

giũa qua sự sáng tạo của các nhà thơ, nhà văn.

Theo Từ điển giải thích thuật ngữ ngôn ngữ học do Nguyễn Như Ý chủ

biên đưa ra quan niệm rằng: “Ngôn từ là sự kết kợp những từ có tổ chức nội

tại hoàn chỉnh về đặc điểm từ vựng, ngữ pháp hoặc phong cách”.

Trong giáo trình phương pháp luận nghiên cứu văn học do Nguyễn

Phong Nam biên soạn, cho rằng: “Xét về bản chất, ngôn từ nghệ thuật là

một sự mô phỏng lời nói trong giao tiếp hàng ngày của con người. Một sự

mô phỏng có chủ định…”.