Ngôn từ nghệ thuật trong thơ của Mã Thế Vinh

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

––––––––––––––––––––

TH H

NGÔN TỪ NGHỆ THUẬT TR NG THƠ

CỦA MÃ THẾ VINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ NGÔN NGỮ,

VĂN HỌC VÀ VĂN HÓA VIỆT NAM

THÁI NGUYÊN - 2021

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

––––––––––––––––––––

TH H

NGÔN TỪ NGHỆ THUẬT TR NG THƠ

CỦA MÃ THẾ VINH

Ngành: Văn học Việt Nam

Mã số: 8.22.01.21

LUẬN VĂN THẠC SĨ NGÔN NGỮ,

VĂN HỌC VÀ VĂN HÓ VIỆT NAM

Người hướng dẫn khoa học: PGS TS ng Th H ng

THÁI NGUYÊN - 2021

i

ỜI C Đ N

ủ

ủ

gi

TH H

ii

ỜI CẢ ƠN

ọ :

ọ - Đ ọ

Đ ọ Đ ọ

ọ

Đ

u n t n 8 năm 2021

gi

TH H

iii

C C

L i ........................................................................................................ i

L i c ...........................................................................................................ii

Mục lục ...............................................................................................................iii

MỞ ĐẦU.............................................................................................................. 1

1. Lí do chọ tài .............................................................................................. 1

2. Lịch s v .................................................................................................. 2

3 Đ ng và ph m vi nghiên c u ................................................................... 4

4. Mụ í m vụ nghiên c u ................................................................... 4

5 c u.................................................................................. 5

6. Đ của lu ..................................................................................... 6

7. C u trúc của lu ....................................................................................... 6

Ch ng 1: NGÔN TỪ NGHỆ THUẬT VÀ HÀNH TR NH S NG TẠ

CỦ THẾ VINH........................................................................................... 7

1.1. Khái ni m ngôn t ngh thu ng nghiên c học các dân

t c thiểu s t n ngôn t .......................................................... 7

1.1.1. ................................................................... 7

1 1 2 Đ c ể của ngôn t ngh thu t.............................................................. 9

1.1.3. ọ các dân t c thiểu s .... 14

1 2 ............................................. 16

1 2 1 ............................................................................... 16

1 2 2 .................................................................................. 22

1....................................................................................... 27

Ch ng 2: Đ C ĐI NGÔN TỪ NGHỆ THUẬT CỦ THẾ VINH...... 28

2 1 mang tính ch t ....................................... 28

2 1 1 ........................................................ 28

2 1 2 í ụ ể ị ........................................... 43

iv

2.2. Ngôn t n s c dân t c............................................................ 47

2.2.1. L p t v ủ ............................................... 47

2.2.2. Ngôn t thể hi n b n s c Nùng ............................................................... 50

2....................................................................................... 61

Ch ng 3: NGHỆ THUẬT SỬ NG NGÔN TỪ TR NG THƠ S NG

NGỮ CỦ THẾ VINH ............................................................................... 62

3.1. L a chọn ngôn t gây ng m nh có tính ch t biể ng............. 62

3.1.1. Ngh thu t s dụng t g i hình ............................................................... 62

3.1.2. Khai thác kh ởng qua so sánh....................................... 64

3.1.3 í .................................................................................. 66

3.1.4 í ................................................................................ 72

3 1 5 ể .................................................................................... 74

3.2. M t s bi n pháp tu t cú pháp .................................................................. 78

3.2.1. Thủ o tr t t t ng trong câu..................................................... 78

3.2.2. Thủ pháp t c................................................................................... 80

3.2.3. Thủ p t ng ............................................................................... 83

3.2.4. Thủ pháp câu h i tu t ............................................................................. 85

3....................................................................................... 88

ẾT UẬN ........................................................................................................ 89

TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................................. 91

1

MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài

c Vi t Nam u mang bi t

cũ ọ i s

phát triển củ ọc Vi t Nam, sáng tác củ c thiểu s

y y nh ng n t nh c chung n mang

nh ng m nét riêng bi t của dân t c mình. Tuy ti n b v s ng và

ch ng tác ph m c t v n cho ta th y r ng, n

hóa nói chung và s lép v t th c t không thể phủ nh n.

ọ

- Đ -

– g

– ể

so - Ô t l n trong vi c gìn gi

ng của dân t c mình lên m t n c thang m ủa dân t c

n v i nhi c gi ng giá trị c quan tâm

và nghiên c c.

B n thân tôi là m i con của dân t c Nùng, sinh ra và l n lên ở xã

Tân Mỹ - L hào khi nh n nh ng tác

ph m nghiên c u, sáng t ủa các tác gi dân t

ũ c s c tình tr ng nhi u giá trị ị

mai m t, pha t c coi trọ c. Vi c tìm hiểu, nghiên c u

và gi i thi u các sáng tác song ng củ Mã Th Vinh nh m góp

ph n b o t n và phát huy giá trị c thiểu s Vi t Nam v n

c quan tâm th

V i mong mu n thể hi n tình yêu v i dân t c, v i ti ng mẹ ẻ và nguy n

vọng tha thi t góp m t ph n s c l c nh bé trong vi c tìm hiểu, gi i thi u các

2

sáng tác củ i Nùng nh m b o t n và phát triể ọc của dân

t c, tôi m nh d n l a chọ tài Ngôn từ nghệ thu t tro g thơ ủa Mã Thế

Vinh tài nghiên c u.

2. Lịch sử vấn đề

Trong th h c thiểu s cùng th i, Mã Th Vinh là m t

ũ “ ” cùng l a v i n Y

Đ c Ê- 1928 u Ân, dân t

1931 Ô t nhi n trong vi m, dịch

thu t các tác ph ọc t ti ng mẹ ẻ. Hi n nay, ông c

Nùng tiêu biểu và duy nh t góp m t trong H t Nam, v

có m t s công trình nghiên c u v tác gi và các sáng tác của ông.

c h t ph i kể n cu n Tuyển tập Mã Thế Vinh (Song ng Tày,

Nùng - Vi t) do 2 tác gi Mai Th (Mã Th Vinh) và Vân Trung (Tr n Thị Vi t

Trung) tuyển chọn và biên so n c Nhà xu t b n Đ i học Thái Nguyên in n

và phát hành 2013 Cu n sách v a có nh ng tác ph m song ng

truy n trong dân gian của dân t c Mã Th m, dịch

thu t và bao g m c nh ng sáng tác m i củ M t s bài gi i thi u, bài

vi t v Mã Th Vinh củ Y ễu,

Lâm Ti n, Hoàng Tu ụ thể :

Tác gi Hoàng Tu i bài vi t Mã Thế Vinh! Riêng! Trong cái toàn

thể Ông nói v s m c m c, gi n dị củ i Mã Th Vinh, tình yêu dân

t ý í ể ọc dân t c thiểu

s v i mọ i [30.tr.1002-1014].

Còn trong bài vi t Cảm hứng sử thi tron t ơ Mã ế Vinh, tác gi Lâm

Ti ra nh ểm nổi b t v n ởng và c m h ng chủ

ủa Mã Th Đ “ m h ng khẳ ịnh, ng i ca, t hào

v ” [30. tr.1022]. Ngoài ra, còn có c m h ng s ởng

hùng tráng, kiên trung v ni m tin củ i v Đ ng, v i Bác H . Mã

3

Th i con m t của tác gi là m i có tâm h n và trái tim

r ng mở, luôn c m nh c vẻ ẹp có ở kh t

c hay ngôn ng , s c t c.

Tác gi Mai Liễu v i bài vi t Mã Thế Vinh, mộc mạc một hồn t ơ

: “Câu ch m c m c, gi n dị, hình

ũ t g n ũ ọ ũ ểu và c m nh c ngay. Nh ng

l có thể hát lên b n của dân t c m i c m h c

cái tình th t của tác gi ” [30.tr.1024]. Qua bài vi t n ọc th c quá

ũ ủ “ m t hào vô

b b n v g x L t có truy n th ng lịch s vẻ

; ĩ; í n,

ũ m và c n cù; có các dân t t chung s c xây d ng cu i, xây

d ” [30.tr.1027].

Trong b n tham lu n Văn óa tru ền thốn n ười Nùng xứ Lạng - Nhân

tình của Mã Thế Vinh, Hoàng Tu t v Mã Th : “ Đ ều đ n

kính vớ con n ười ông là bình thản theo kiểu “ k ến bò” k ôn “nả tưn ”

trong cả sáng tác lẫn sưu tầm, nên sự chú ý của nhữn n ười làm công tác phê

bìn ít để ý tớ ” hay “Ôn dùn từ ngữ bình dị, không cầu kì, cùng với cách

diễn đạt rất “ dân tộc” tu n n t ơ ôn cũn có n ững câu khá bất ngờ đó là

sự khám phá, sự tìm tòi, có nhiều phát hiện chỉ có ở n ười miền nú ”

[30.tr.1004-1011]. B n tham lu ng nh ịnh r t khách quan v con

i, tính cách củ c Nùng Mã Th Vinh.

Lê Thị H i vi t lu ĩ

Vi t mang tên Bản sắc ùn tron t ơ Mã ế Vinh ũ ng nghiên

c u v b n s ủa dân t ủa Mã Th Vinh. Lu n

ra nh ể n của b n s i

s n củ i Nùng, nh ẹp riêng ở n

n i dung và ngh thu t. Khẳ ịnh nh ng giá trị ủa Mã Th