Nghiên Cứu Tuyển Chọn Đánh Giá Cây Trội Trám Đen Canarrium Nigrum Swingle Tại Xã Hoàng Vân Huyện Hiệp Hòa Tỉnh Bắc Giang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

NGUYỄN VĂN DƢ

NGHIÊN CỨU TUYỂN CHỌN ĐÁNH GIÁ CÂY TRỘI

TRÁM ĐEN (Canarrium nigrum swingle) TẠI XÃ

HOÀNG VÂN, HUYỆN HIỆP HÒA, TỈNH BẮC GIANG

CHUYÊN NGÀNH: LÂM HỌC

MÃ SỐ: 8620201

LUẬN VĂN THẠC SĨ LÂM HỌC

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS. VŨ TIẾN HƢNG

TS. HOÀNG THANH LỘC

Hà Nội, 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,

kết quả trong luận văn là trung thực và chƣa đƣợc công bố trong bất kỳ công

trình nghiên cứu nào khác.

Một số nội dung nghiên cứu kế thừa số liệu từ nhiệm vụ KH CN Qu

gen cấp quốc gia: Nghiên cứu khai thác và phát triển nguồn gen cây Trám

đen Hoàng Vân (Canarium nigrum Swingle) tại một số tỉnh Trung du miền

núi phía Bắc”, đã đƣợc sự đồng ý của Chủ nhiệm nhiệm vụ TS. Hoàng Thanh

Lộc.

Nếu nội dung nghiên cứu của tôi trùng lặp với bất kỳ công trình nghiên

cứu nào đã công bố, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm và tuân thủ kết luận

đánh giá luận văn của Hội đồng khoa học./.

Hà Nội, tháng 05 năm 2020

Người cam đoan

Nguyễn Văn Dƣ

ii

LỜI CẢM ƠN

Luận văn đƣợc hoàn thành theo chƣơng trình đào tạo Cao học hệ chính

quy tập chung niên khóa K26A (2018 – 2020), tại trƣờng Đại học Lâm nghiệp

Việt Nam.

Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới TS. Vũ Tiến Hƣng và

TS. Hoàng Thanh Lộc đã dành nhiều thời gian, công sức truyền đạt những

kiến thức, kinh nghiệm quý báu và dành những tình cảm tốt đẹp cho tác giả

trong quá trình thực hiện luận văn.

Tác giả chân thành cảm ơn Ban giám hiệu, khoa đào tạo Sau đại học,

các thầy cô giáo, bạn bè đồng nghiệp và gia đình đã quan tâm giúp đỡ tác giả

trong quá trình nghiên cứu luận văn này.

Tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới Ban lãnh đạo Viện Cải

thiện giống và Phát triển Lâm sản, các đồng nghiệp đã nhiệt tình giúp đỡ về

tinh thần, vật chất và đóng góp nhiều ý kiến quý báu cho việc hoàn thiện

luận văn.

Mặc dù đã nỗ lực làm việc, nhƣng do trình độ còn hạn chế, nên đề tài

sẽ không thể tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Tác giả rất mong nhận

đƣợc những ý kiến đóng góp của Quý thầy cô giáo, các nhà khoa học, các

đồng nghiệp quan tâm đến vấn đề nghiên cứu và xin chân thành tiếp thu mọi ý

kiến đóng góp để luận văn đƣợc hoàn thiện hơn.

.Xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, ngày 20 tháng 05 năm 2020

Học viên

Nguyễn Văn Dƣ

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN............................................................................................................ i

LỜI CẢM ƠN.................................................................................................................ii

MỤC LỤC .....................................................................................................................iii

DANH MỤC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT....................................................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG...........................................................................................vi

DANH MỤC CÁC HÌNH, CÁC BIỂU..................................................................... viii

ĐẶT VẤN ĐỀ................................................................................................................ 1

Chƣơng 1. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU.................................................. 2

1.1. Tình hình nghiên cứu cây Trám đen trên thế giới ....................................... 2

1.1.1. Phân loại và phân bố ............................................................................ 2

1.1.2. Đặc điểm sinh học và kỹ thuật trồng..................................................... 2

1.1.3. Nghiên cứu về phân tử các loài Trám................................................... 2

1.1.4. Thu hái, sơ chế và bảo quản.................................................................. 3

1.2. Các nghiên cứu về cây Trám đen ở Việt Nam ............................................ 4

1.2.1. Phân loại và phân bố ............................................................................ 4

1.2.2. Cây Trám đen Hoàng Vân..................................................................... 5

1.2.3. Đặc điểm hình thái ................................................................................ 5

1.2.4. Đặc điểm sinh thái................................................................................. 6

1.2.5. Công dụng và giá trị kinh tế.................................................................. 6

1.2.6. Chọn giống lấy quả, nhân giống, kỹ thuật lâm sinh, sâu bệnh và khai

thác nhựa......................................................................................................... 7

1.2.7. Thu hái, sơ chế, bảo quản quả trám...................................................... 9

Chƣơng 2. MỤC TIÊU, ĐỊA ĐIỂM, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU............................................................................................................13

2.1. Mục tiêu .....................................................................................................13

2.2. Địa điểm, thời gian và đối tƣợng nghiên cứu ............................................13

iv

2.2.1. Địa điểm nghiên cứu: xã Hoàng Vân, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc

Giang ............................................................................................................13

2.2.2. Thời gian nghiên cứu: 42 tháng (10/2016-05/2020)...........................13

2.2.3. Đối tượng nghiên cứu: Cây Trám đen (Canarium nigrum

Swingle), .......................................................................................................13

2.3. Nội dung nghiên cứu..................................................................................14

2.3.1. Nghiên cứu chọn lọc 20 cây trội Trám đen.........................................14

2.3.2. Nghiên cứu đánh giá tính đa dạng di truyền 20 cây trội Trám đen....14

2.3.3. Nghiên cứu thành phần và hàm lượng các chất dinh dưỡng trong thịt

quả của 20 cây trội Trám đen. ......................................................................14

2.3.4. Nghiên cứu tính n định, biến động về năng suất quả, khối lượng quả,

kích thư c quả và tỉ lệ thịt quả của 20 cây trội Trám đen. ...........................14

2.4. Phƣơng phƣơng pháp nghiên cứu..............................................................14

2.4.1. Phương pháp luận...............................................................................14

2.4.2. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................15

2.4.3. Phương pháp xử lý số liệu...................................................................19

Chƣơng 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ..................................22

3.1. Kết quả nghiên cứu chọn lọc cây trội Trám đen tại xã Hoàng Vân, huyện

Hiệp Hóa, tỉnh Bắc Giang.................................................................................22

3.1.1. Kết quả nghiên cứu xác định năng suất quả và một số chỉ tiêu sinh

trưởng theo cấp tu i để làm cơ sở cho chọn cây trội dự tuyển....................22

3.1.2. Kết quả nghiên cứu chọn lọc cây trội dự tuyển theo cấp tu i.............28

3.1.3. Kết quả nghiên cứu chọn lọc cây trội Trám đen chính thức...............35

3.2. Kết quả nghiên cứu đánh giá tính đa dạng di truyền 20 cây trội Trám đen

tại xã Hoàng Vân, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang........................................37

3.3. Kết quả nghiên cứu thành phần và hàm lƣợng các chất dinh dƣỡng trong

thịt quả của 20 cây trội Trám đen tại Hoàng Vân, Hiệp Hòa, Bắc Giang........42

3.3.1. Hàm lượng trung bình các chất trong thịt quả của các cây trội qua 2

vụ quả trong 2 năm........................................................................................42

v

3.3.2. Tính biến động về hàm lượng các chất trong thịt quả của các cây trội45

3.4. Kết quả nghiên cứu tính biến động và tính ổn định tƣơng đối về năng suất

quả, khối lƣợng quả, kích thƣớc quả và tỉ lệ thịt quả của 20 cây trội Trám đen

tại xã Hoàng Vân, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang........................................49

3.4.1. Tính biến động và tính n định tương đối về năng suất quả của các

cây trội qua 3 vụ quả trong 3 năm. ...............................................................49

3.4.2. Tính biến động và tính n định về khối lượng quả, kích thư c quả và

tỉ lệ thịt quả của 20 cây trội qua 3 vụ quả trong 3 năm...............................51

KẾT LUẬN, TỒN TẠI, KHUYẾN NGHỊ.............................................................57

TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................59

PHỤ LỤC

vi

DANH MỤC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT

STT Ký hiệu viết tắt Nghĩa đầy đủ

1 OTC Ô tiêu chuẩn

2 NSQ Năng suất quả

3 N/ha Mật độ cây/hecta

4 D

3.1

Đƣờng kính ngang ngực (cm)

5 Hvn Chiều cao vút ngọn (m)

6 Hdc Chiều cao dƣới cành (m)

7 Dt Đƣờng kính tán (m)

8 TB Trung bình

9 Sd Sai tiêu chuẩn mẫu

10 V % Hệ số biến động

11 Rx Phạm vi biến động

12 Xmax Giá trị lớn nhất

13 Xmin Giá trị nhỏ nhất

14 % Tỷ lệ phần trăm

15 r Hệ số tƣơng quan

16 CTDT Cây trội dự tuyển

17 Ne Số lƣợng alen hiệu quả trên một locus

18 Na Số lƣợng alen quan sát trung bình

19 Ne Số lƣợng alen hiệu quả trên một locus

20 PPB Phần trăm số phân đoạn đa hình

21 I Chỉ số đa dạng di truyền theo Shannon

22 He Hệ số gen dị hợp tử mong đợi

23 Ho Hệ số gen di hợp tử quan sát

24 TCVN Tiêu chuẩn Việt Nam

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

No table of figures entries found.Bảng 3.1. Địa điểm thu thập số liệu năng suất quả và

sinh trƣởng theo cấp tuổi của quần thể Trám đen tại xã Hoàng Vân, huyện Hiệp Hòa,

tỉnh Bắc Giang...............................................................................................................22

Bảng 3.2. Năng suất quả và sinh trƣởng theo cấp tuổi của quần thể Trám đen tại xã

Hoàng Vân.....................................................................................................................24

Bảng 3.3. Trị số tối thiểu về năng suất quả và sinh trƣởng theo cấp tuổi để chọn cây

trội dự tuyển...................................................................................................................27

Bảng 3.4. Năng suất quả và sinh trƣởng của 40 cây trội dự tuyển Trám đen ......28

Bảng 3.5. Năng suất quả và sinh trƣởng của 20 cây trội Trám đen tại xã Hoàng Vân,

huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang..................................................................................35

Bảng 3.6. Nguồn gốc và ký hiệu 20 cây trội Trám đen Hoàng Vân dùng trong nghiên

cứu đa dạng di truyền....................................................................................................37

Bảng 3.7. Một số thông số di truyền của 25 chỉ thị SSR.............................................38

Bảng 3.8. Hàm lƣợng trung bình 21 chất trong thịt quả của 20 cây trội Trám đen qua

2 vụ quả trong 2 năm.....................................................................................................43

Bảng 3.8 (tiếp theo). Hàm lƣợng trung bình 21 chất trong thịt quả của 20 cây trội

Trám đen qua 2 vụ quả trong 2 năm.............................................................................44

Bảng 3.9. Hệ số biến động trung bình và mức biến động của 21 chất trong thịt quả

của các cây trội..............................................................................................................46

Bảng 3.10. Tƣơng quan hàm lƣợng 21 chất trong thịt quả của 20 cây trội qua 2 vụ

quả trong 2 năm.............................................................................................................48

Bảng 3.11. Các đặc trƣng thống kê về tính biến động của năng suất quả của các cây

trội qua 3 vụ quả trong 3 năm......................................................................................50

Bảng 3.12. Tƣơng quan về năng suất quả của các cây trội qua 3 vụ quả trong 3 năm51

Bảng 3.13. Các đặc trƣng thống kê về tính biến động của khối lƣợng quả, kích thƣớc

quả, tỉ lệ thịt quả của các cây trội qua 3 vụ quả trong 3 năm......................................52

Bảng 3. 14. Tƣơng quan về khối lƣợng quả, kích thƣớc quả và tỉ lệ thịt quả của các

cây trội qua 3 vụ quả trong 3 năm ................................................................................54

viii

DANH MỤC CÁC HÌNH, CÁC BIỂU

Hình 3.1. Biểu đồ năng suất quả theo các cấp tuổi của cây Trám đen tại xã Hoàng

Vân, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang.........................................................................25

Hình 3.2. Biểu đồ sinh trƣởng đƣờng kính D1.3 theo các cấp tuổi của cây Trám đen tại

xã Hoàng Vân, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang........................................................25

Hình 3.3. Biểu đồ sinh trƣởng chiều cao Hvn theo các cấp tuổi của cây Trám đen tại

xã Hoàng Vân, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang........................................................26

Hình 3.4. Biểu đồ sinh trƣởng đƣờng kính tán lá theo các cấp tuổi của cây Trám đen

tại xã Hoàng Vân, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang...................................................27

Hình 3.5. Biểu đồ độ vƣợt năng suất quả trung bình của các cây trội dự tuyển so với

cấp tuổi cây Trám đen tại xã Hoàng Vân, Hiệp Hòa, Bắc Giang................................31

Hình 3.6. Biểu đồ độ vƣợt về năng suất quả so với cấp tuổi của 20 cây trội Trám đen

tại xã Hoàng Vân, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang...................................................36

Hình 3.7. Biểu đồ hình cây theo phƣơng pháp của Dice và kiểu phân nhóm UPGMA

với giá trị bootrap lặp lại 1000 lần thể hiện mối quan hệ di truyền của 20 cây trội

Trám đen Hoàng Vân phân tích với chỉ thị SSR..........................................................40

Hình 3.8. Biểu đồ đa chiều thể hiện mối quan hệ di truyền của 20 cây trội Trám đen41

1

ĐẶT VẤN ĐỀ

Cây Trám đen (Canarrium nigrum Swingle) phân bố khá rộng ở các

tỉnh phía Bắc và phía Nam của nƣớc ta. Cây Trám đen có từ lâu đời tại xã

Hoàng Vân, huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang. Quả Trám đen đƣợc trồng tại

xã Hoàng Vân là nguồn thực phẩm sạch, bổ dƣỡng, là món ăn ngon có tiếng ở

Việt Nam từ xƣa. Hạt trám đƣợc ngƣời Anh, ngƣời Pháp sử dụng để chiết

xuất dầu dùng trong công nghiệp, dầu thực phẩm, m phẩm, họ ví dầu Trám

giống nhƣ dầu cây ôliu (Hoàng Thanh Lộc, 2012) [5]. Hiện nay, tại xã Hoàng

Vân diện tích trồng Trám khoảng 40 ha, với 1.253 cây Trám đen cho thu

hoạch quả. Trong đó, có 118 cây Trám cổ thụ trên 100 năm tuổi và 216 cây từ

70 -100 năm tuổi. Cây sai quả đạt tới 160 kg/năm, cây ít quả 20-25kg/năm.

Hàng năm, xã Hoàng Vân cung cấp ra thị trƣờng từ 50-60 tấn quả trám tƣơi.

Giá quả Trám đen năm 2016 là 80.000 đồng/kg, tƣơng đƣơng với mỗi vụ quả

ngƣời dân địa phƣơng thu đƣợc 4 – 4,5 tỷ đồng (Hoàng Thanh Lộc, 2016).

Kết quả điều tra, khảo sát của Viện Cải thiện giống và Phát triển lâm sản

tháng 10 năm 2016 cho thấy, cây Trám đen hầu hết đƣợc ngƣời dân trồng tự phát.

Cây giống đem trồng chủ yếu là cây hạt, có một số trồng cây ghép, nhƣng cây

ghép không có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng. Dẫn đến năng suất quả, đặc biệt chất

lƣợng quả rất khác nhau. Trên địa bàn, có một số cây Trám đen ở giai đoạn 40-60

năm tuổi, năng suất quả cao, chất lƣợng quả ngon đƣợc bán với giá cao, đem lại

giá trị kinh tế hơn hẳn những cây khác. Hơn nữa, số lƣợng cây Trám đen cổ thụ,

có năng suất và chất lƣợng quả ngon đang dần bị sâu bệnh, cây già cỗi.

Đề tài nghiên cứu: “Nghiên cứu tuyển chọn đánh giá cây trội Trám

đen (Canarrium nigrum Swingle) tại xã Hoàng Vân, huyện Hiệp Hòa, tỉnh

Bắc Giang” đƣợc thực hiện nhằm chọn lọc đƣợc cây trội có năng suất quả

cao, chất lƣợng cảm quan của quả tốt làm nguồn vật liệu cho công tác bảo tồn

và phát triển nguồn gen cây Trám đen tại xã Hoàng Vân, huyện Hiệp Hòa,

tỉnh Bắc Giang. Đồng thời tạo cơ sở khoa học ban đầu cho công tác cải thiện

giống cây Trám đen tại xã Hoàng Vân theo hƣớng nâng cao hàm lƣợng các

chất dinh dƣỡng trong thịt quả ở các giai đoạn sau.

2

Chƣơng 1

TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

1.1. Tình hình nghiên cứu cây Trám đen trên thế giới

1.1.1. Phân loại và phân bố

Canarium là chi thực vật gồm 75 loài thuộc họ Burseraceae. Họ

Burseraceae có phân bố tự nhiên ở các nƣớc nhiệt đới và á nhiệt đới từ Châu

Phi, Nam Á, Đông Nam Á đến Australia. Các loài trong chi Canarium phân

bố từ phía nam Nigeria đến phía đông Madagasca, Maritus, Ấn Độ, nam

Trung Quốc, các nƣớc Đông Dƣơng, Indonesia và Philippine. Chi này gồm

các loài thực vật thân gỗ, có thể cao tới 30- 40m, lá kép lông chim mọc cách

(Nguyễn Tiến Bân, 2003) [12].

1.1.2. Đặc điểm sinh học và kỹ thuật trồng

Các tác giả Trung Quốc ở Hội thực vật chí (1976) giới thiệu Trám đen

cho trồng rừng. Theo các tác giả Trám đen cao 15- 25 m, đƣờng kính 20- 120

cm, có phân bố chủ yếu ở các tỉnh Quảng Đông, Quảng Tây, một phần ở tỉnh

Phúc Kiến và Đài Loan. Các nhà khoa học Trung Quốc cũng đã có những

nghiên cứu về phân bố, hình thái, đặc tính sinh học, giá trị sử dụng, k thuật

trồng rừng và phòng trừ sâu bệnh.

1.1.3. Nghiên cứu về phân tử các loài Trám

Nghiên cứu di truyền quần thể các loài Trám phục vụ cho công tác bảo

tồn, phát triển và khai thác cũng đã đƣợc nhiều nhà nghiên cứu ở Trung Quốc,

Malaysia và Nhật Bản quan tâm (Zhang et al., 2009; Shamsudin, 2008; Li,

1997) [32]. Zhang và cộng sự (2009) sử dụng chỉ thị SSR để phân tích cấu

trúc di truyền cho loài Canarium album và loài Canarium pimela. Kết quả

phân tích đã chỉ ra mức độ đa dạng di truyền bị suy giảm cao liên quan đến

khả năng tăng hệ số đồng hợp tử trong các quần thể nhỏ và hẹp đồng thời

cũng nói lên sự di nhập gen đáng kể giữa các vùng sinh thái. Từ các kết quả

nhận đƣợc đã giúp các nhà tạo giống đƣa ra một số biện pháp hiệu quả để

3

phục hồi nguồn gen cho hai loài trám này (Zhang et al., 2009) [32]. Cũng theo

hƣớng này, Shamsudin (2008) [29] đã sử dụng chỉ thị RAPD có sự hỗ trợ của

enzyme giới hạn để nghiên cứu cấu trúc di truyền quần thể loài Canarium

odontophyllum thu đƣợc từ 2 vùng Sarikei và Sibu thuộc Malaysia. Kết quả phân

nhóm cho thấy có sự giao thoa di truyền giữa hai quần thể (Shamsudin, 2008) [29].

So với các loài cây thực phẩm khác, thì nghiên cứu giải mã một số

vùng gen bảo thủ cho mục đích phân loại, nhận dạng một số quần thể Trám

đen cũng đã đƣợc quan tâm ở Trung Quốc và Sri-Lanka (chƣa có trình tự

nucleotide nào công bố cho loài Trám đen của Việt Nam). Theo công bố của

ngân hàng Genbank (2016) hiện đang lƣu giữ 532 trình tự nucleotide cho các

loài thuộc chi Canarium tập trung vào vùng gen chính là gen nhân (ITS) (9

trình tự), gen lục lạp (cpDNA) và gen chức năng (NIA). Trong đó vùng gen

lục lạp tập trung chủ yếu là vùng rbcL (93 trình tự), matK (25 trình tự), trnL￾trnF (32 trình tự), psbA-trnH (15 trình tự), rpoC1 (1 trình tự),…

1.1.4. Thu hái, sơ chế và bảo quản

a. Kỹ thuật thu hái

Trên thế giới hiện nay thu hái quả trám chủ yếu theo phƣơng pháp thủ

công, các nƣớc hiện đại có sử dụng máy. Có một số loại máy điều khiển bộ

phận thu quả lên tới các độ cao khác nhau của tán cây để cắt các cành có quả.

Quả khi rơi xuống đất và có thể đƣợc thu thập bằng tay hoặc bằng máy

(Roberto E. Coronel, 2011) [27].

b. Chế biến và sản phẩm của quả trám

Trám đƣợc trồng nhiều nơi trên thế giới, nhƣng đƣợc trồng tập trung

nhiều nhất ở Trung Quốc, Philipine. Từ năm 1980- 1996, tại một số huyện

của tỉnh Phúc Kiến sản lƣợng quả trám tăng từ 4,5 -12,5 lần. Tới khoảng năm

1998, riêng tại Phúc Kiến đã có tới 150 xƣởng chế biến lớn nhỏ với hơn hai

mƣơi loại sản phẩm khác nhau.

Một trong những sản phẩm quan trọng từ quả trám là nhân hạt. Hƣơng vị

4

của nhân trám khi rang thơm, hấp dẫn và giòn gần giống hạnh nhân. Nhân trám

cũng đƣợc sử dụng trong quá trình chế biến socola, kem và bánh nƣớng. Về mặt

dinh dƣỡng, nhân hạt chứa 71,1% chất béo, 11,4% protein và 8,4%

carbohydrate, giàu canxi, phốt pho và kali. Lipid trong nhân quả trám có thể so

sánh chất lƣợng với dầu ô liu, chứa tới 59% glycerides oleic và 32-59%

glycerides palmitic (Orwa et al.2009) [26]. Nhân quả trám là một thành phần

chính trong một món ăn Trung Quốc là bánh trung thu”. Tuy nhiên, nhân hạt

của một số giống trám có thể bị đắng, xơ hoặc có mùi nhựa thông.

Từ sau năm 1980, chế biến trám cũng nhƣ thị trƣờng tiêu thụ trám đƣợc

mở rộng rất nhanh nhƣng vẫn không đủ phục vụ nhu cầu của thị thƣờng

Trung Quốc và phục vụ xuất khẩu, giá cả tăng dần, đặc biệt là các sản phẩm

mứt trám.

Vài năm gần đây các loại mứt trám truyền thống đã cải thiện đƣợc các

chỉ tiêu cảm quan nhƣ hƣơng vị, màu sắc. Sản phẩm có tên gọi là Trám dẹt”

đang đƣợc sản xuất nhiều với các loại mẫu mã khác nhau và đang đƣợc thị

trƣờng rất ƣa chuộng.

Ngoài mứt trám là mặt hàng truyền thống, các nghiên cứu và sản xuất

thử đã và đang bắt đầu đƣa ra thị trƣờng các sản phẩm khác nhƣ các loại kem

trám, tƣơng trám, rƣợu trám, nƣớc giải khát phức hợp có Trám.

1.2. Các nghiên cứu về cây Trám đen ở Việt Nam

1.2.1. Phân loại và phân bố

Cây Trám đen có tên khoa học là Canarrium nigrum Swingle thuộc chi

Canarium, họ Burseraceae, bộ Sapindale; chi Trám ở nƣớc ta gồm có 8 loài,

trong đó 2 loài đƣợc trồng ăn quả là Trám trắng và Trám đen, loài có thể ăn

quả song ít giá trị hơn là Trám 3 cạnh hay Trám hồng (C. bengalensis)

(Nguyễn Tiến Bân và cs.2003) [12].

Trám đen có phân bố khá rộng ở các tỉnh phía Bắc và phía Nam Việt

Nam. Các tỉnh phía Bắc có nhiều Trám đen mọc nhất là: Bắc Giang, Phú Thọ,