Nghiên cứu tuyển chọn và xác định một số biện pháp kỹ thuật cho giống dư lê (Cucumis melo L.) nhập nội tại Thái Nguyên

HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NCS. LÊ THỊ KIỀU OANH

NGHIÊN CỨU TUYỂN CHỌN VÀ XÁC ĐỊNH MỘT SỐ

BIỆN PHÁP KỸ THUẬT CHO GIỐNG DƯA LÊ (Cucumis melo L.)

NHẬP NỘI TẠI THÁI NGUYÊN

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC CÂY TRỒNG

THÁI NGUYÊN – NĂM 2021

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NCS. LÊ THỊ KIỀU OANH

NGHIÊN CỨU TUYỂN CHỌN VÀ XÁC ĐỊNH MỘT SỐ

BIỆN PHÁP KỸ THUẬT CHO GIỐNG DƯA LÊ (Cucumis melo L.)

NHẬP NỘI TẠI THÁI NGUYÊN

Ngành: Khoa học cây trồng

Mã số: 9.62.01.10

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC CÂY TRỒNG

Người hướng dẫn khoa học: 1. GS.TS. Đào Thanh Vân

2. TS. Ngô Thị Hạnh

THÁI NGUYÊN – NĂM 2021

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu,

kết quả trong luận án này là trung thực, không trùng lặp với những kết quả đã được

công bố và chưa từng sử dụng để bảo vệ một học vị nào.

Tôi xin cam đoan mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện đề tài và hoàn thành luận

án đều đã được cảm ơn, các thông tin trích dẫn trong luận án đều đã được chỉ rõ

nguồn gốc.

Thái Nguyên, tháng 4 năm 2021

Tác giả

Lê Thị Kiều Oanh

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được sự quan tâm giúp đỡ của nhiều tổ

chức, cá nhân, của các thầy, cô, các bạn đồng nghiệp và gia đình.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban lãnh đạo Trường Đại học Nông Lâm, phòng Đào

tạo, khoa Nông học - Trường Đại học Nông Lâm đã trực tiếp hỗ trợ tôi trong suốt

thời gian học tập.

Tôi xin trân trọng cảm ơn tập thể cán bộ khoa Nông học, Trường Đại học Nông

Lâm; Bộ môn bảo vệ thực vật đã nhiệt tình giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi nhất để tôi

hoàn thành đề tài nghiên cứu.

Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến các thầy cô hướng dẫn khoa

học: GS.TS Đào Thanh Vân trường Đại học Nông Lâm và TS. Ngô Thị Hạnh - Bộ

môn Rau gia vị – Viện Nghiên cứu Rau Quả đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong

suốt quá trình thực hiện đề tài và hoàn thành luận án.

Tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của các cán bộ Viện Nghiên cứu

Rau Quả đã hết sức tạo điều kiện, giúp đỡ tôi trong quá trình thí nghiệm và thực hiện

luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn TS. Hoàng Ngọc Huy – công ty Vinasia đã

hỗ trợ một phần nguồn vật liệu thực hiện đề tài.

Tôi luôn biết ơn gia đình, bạn bè và các đồng nghiệp đã giúp đỡ, động viên, hỗ

trợ tôi trong suốt thời gian qua.

Tôi xin chân thành cảm ơn./.

Thái Nguyên, tháng 4 năm 2021

Tác giả

Lê Thị Kiều Oanh

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN...........................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN................................................................................................................ii

MỤC LỤC ....................................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC BẢNG ..........................................................................................vii

DANH MỤC CÁC HÌNH VÀ BIỂU ĐỒ ...................................................................xi

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ......................................................................................xi

MỞ ĐẦU....................................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài .........................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu...............................................................................................2

3. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của đề tài ..................................................3

4. Những đóng góp mới của đề tài .............................................................................3

Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU......................................................................... 4

1.1. Cơ sở khoa học của đề tài....................................................................................4

1.2. Nguồn gốc, phân bố và phân loại cây dưa lê ......................................................6

1.2.1. Nguồn gốc, phân bố ......................................................................................6

1.2.2. Phân loại........................................................................................................6

1.3. Tình hình sản xuất, tiêu thụ dưa lê trên thế giới và Việt Nam............................9

1.3.1. Tình hình sản xuất, tiêu thụ dưa lê trên thế giới ...........................................9

1.3.2 Tình hình sản xuất, tiêu thụ dưa lê ở Việt Nam...........................................13

1.4. Tình hình nghiên cứu về cây dưa lê trên thế giới và Việt Nam ........................18

1.4.1. Tình hình nghiên cứu chọn tạo giống dưa lê ..............................................18

1.4.2. Tình hình nghiên cứu kỹ thuật canh tác dưa lê...........................................24

1.4.3. Tình hình nghiên cứu kỹ thuật ghép trong sản xuất giống dưa lê ..............40

1.5. Kết luận rút ra từ phần tổng quan......................................................................49

Chương 2: VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU........ 50

2.1 Vật liệu nghiên cứu ............................................................................................50

2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu .....................................................................51

2.2.1. Địa điểm nghiên cứu...................................................................................51

2.2.2. Thời gian nghiên cứu ..................................................................................51

iv

2.3. Nội dung nghiên cứu .........................................................................................51

2.3.1 Nghiên cứu đặc điểm nông sinh học và khả năng sinh trưởng, phát triển

của các giống dưa lê vụ Xuân Hè và Thu Đông năm 2017 tại Thái Nguyên .......51

2.3.2. Nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật canh tác giống dưa lê Geum je .....51

2.3.3. Xây dựng mô hình sản xuất dưa lê giống Geum Je vụ Xuân Hè năm

2019 tại Thái Nguyên............................................................................................52

2.4. Phương pháp nghiên cứu...................................................................................52

2.4.1. Phương pháp bố trí thí nghiệm đồng ruộng và xây dựng mô hình.............52

2.4.2. Xây dựng mô hình sản xuất dưa lê giống Geum Je vụ Xuân Hè năm

2019 tại Thái Nguyên............................................................................................56

2.4.3. Chỉ tiêu và phương pháp theo dõi...............................................................58

2.4.4. Phương pháp xử lý số liệu ..........................................................................63

Chương 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN................................................................ 64

3.1 Đánh giá khả năng sinh trưởng, phát triển, đặc điểm hình thái và năng suất các

giống dưa lê Hàn Quốc trồng vụ Xuân Hè và Thu Đông năm 2017 tại Thái Nguyên....64

3.1.1. Thời gian sinh trưởng của các giống dưa lê................................................64

3.1.2 Khả năng sinh trưởng thân nhánh của các giống dưa lê ..............................66

3.1.3. Đặc điểm ra ra, đậu quả và tỷ lệ đậu quả dưa lê của các giống thí nghiệm......67

3.1.4. Đặc điểm hình thái của các giống và kích thước quả dưa lê ......................69

3.1.5. Tình hình sâu bệnh hại các giống dưa lê.....................................................73

3.1.6. Năng suất và chất lượng các giống dưa thí nghiệm....................................78

3.1.7. Sơ bộ hạch toán hiệu quả kinh tế................................................................83

3.2. Nghiên cứu một số biện pháp kỹ thuật cho giống dưa lê nhập nội Geum Je....84

3.2.1. Ảnh hưởng của mật độ trồng đến sinh trưởng và năng suất giống dưa

lê Geum je trong vụ Xuân Hè và Thu Đông năm 2018 tại Thái Nguyên.............84

3.2.2 Ảnh hưởng của phân đạm và kali đến sinh trưởng và năng suất giống

dưa lê Geum je trong vụ Xuân Hè và Thu Đông năm 2018 tại Thái Nguyên ......95

3.2.3 Nghiên cứu và đánh giá hiệu lực của một số thuốc bảo vệ thực vật đối với

bệnh hại dưa lê trong vụ Xuân Hè và Thu Đông năm 2018 tại Thái Nguyên ..........110

3.2.4. Ảnh hưởng của gốc ghép đến sinh trưởng và năng suất giống dưa lê

Geum Je trong vụ Xuân Hè năm 2018 tại Thái Nguyên.....................................120

v

3.3. Kết quả xây dựng mô hình sản xuất dưa lê vụ Xuân Hè năm 2019 tại

Thái Nguyên ..........................................................................................................131

3.3.1. Yếu tố cấu thành năng suất và năng suất của mô hình sản xuất dưa lê

vụ Xuân Hè 2019 tại Thái Nguyên .....................................................................131

3.3.2. Sơ bộ hạch toán hiệu quả kinh tế của mô hình sản xuất dưa lê vụ Xuân

Hè năm 2019 .......................................................................................................132

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ...................................................................................... 133

1. Kết luận ..............................................................................................................133

2. Đề nghị ...............................................................................................................134

TÀI LIỆU THAM KHẢO....................................................................................... 135

vi

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

AVRDC : Asian Vegetable Research and Development Center –

The World Vegetable Center

Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển rau Châu Á – Trung tâm rau Thế giới

BVTV : Bảo vệ thực vật

CS : Cộng sự

CT : Công thức

CV : Coefficient of Variation - Hệ số biến động

ĐC : Đối chứng

FAO : Food and Agriculture Organization of the United Nations -

Tổ chức Nông Lương Liên hợp quốc

KHKT

KLTB

: Khoa học kỹ thuật

: Khối lượng trung bình

LSD.05 : Least Significant Difference - Sai khác nhỏ nhất có ý nghĩa 95%

NN&PTNT : Nông nghiệp và phát triển nông thôn

NSLT : Năng suất lý thuyết

NSTT : Năng suất thực thu

Nxb

P

: Nhà xuất bản

: Probability – Xác suất

RCBD : Randomized Complete Block Design -Khối ngẫu nhiên hoàn chỉnh

TGST

WHO

: Thời gian sinh trưởng

: World Health Organization - Tổ chức y tế thế giới

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1. Diện tích, năng suất và sản lượng dưa lê các loại (dưa lưới, dưa vàng,

dưa thơm…) trên thế giới .......................................................................... 10

Bảng 1.2. Tình hình sản xuất dưa lê ở các châu lục năm 2018 ................................... 10

Bảng 1.3. Mười quốc gia xuất khẩu dưa lớn trên thế giới năm 2017.......................... 12

Bảng 2.1. Các giống dưa lê trong thí nghiệm.............................................................. 50

Bảng 3.1. Thời gian qua các giai đoạn sinh trưởng, phát triển của các giống dưa

lê trong vụ Xuân Hè và vụ Thu Đông 2017 tại Thái Nguyên ................... 64

Bảng 3.2. Số nhánh và đường kính thân của các giống dưa lê trong vụ Xuân Hè

và vụ Thu Đông 2017 tại Thái Nguyên ..................................................... 66

Bảng 3.3. Khả năng ra hoa đậu quả của các giống dưa lê ........................................... 68

Bảng 3.4. Đặc điểm hình thái các giống dưa lê trong vụ Xuân Hè và vụ Thu

Đông 2017 tại Thái Nguyên ...................................................................... 69

Bảng 3.5. Kích thước quả, độ dày thịt quả của các giống dưa lê thí nghiệm vụ

Xuân Hè và Thu Đông năm 2017 tại Thái Nguyên................................... 72

Bảng 3.6. Thành phần và mức độ phổ biến sâu, bệnh hại trên các giống dưa lê

trong vụ Xuân Hè 2017 tại Thái Nguyên.................................................. 73

Bảng 3.7. Thành phần và mức độ phổ biến sâu, bệnh hại trên các giống dưa lê trong

vụ Thu Đông 2017 tại Thái Nguyên ......................................................... 75

Bảng 3.8. Mức độ bệnh hại trên các giống dưa lê thí nghiệm trong vụ Xuân Hè

và Thu Đông năm 2017 tại Thái Nguyên.................................................. 76

Bảng 3.9. Các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất của các giống dưa lê

trong vụ Xuân Hè và vụ Thu Đông 2017 tại Thái Nguyên ....................... 79

Bảng 3.10. Hương thơm, độ giòn và thời gian bảo quản quả của các giống dưa lê

Hàn Quốc trồng tại Thái Nguyên .............................................................. 81

Bảng 3.11. Một số chỉ tiêu chất lượng quả các giống dưa lê tại Thái Nguyên ........... 82

Bảng 3.12. Hiệu quả kinh tế của các giống dưa lê thí nghiệm vụ Xuân Hè và Thu

Đông năm 2017, tại Thái Nguyên ............................................................. 83

Bảng 3.13. Ảnh hưởng của mật độ trồng đến thời gian sinh trưởng của giống

dưa lê Geum Je trồng vụ Xuân Hè và vụ Thu Đông 2018 tại Thái

Nguyên ...................................................................................................... 84

viii

Bảng 3.14. Ảnh hưởng của mật độ trồng đến số nhánh và đường kính thân của

giống dưa lê Geum Je trồng vụ Xuân Hè và vụ Thu Đông 2018 tại

Thái Nguyên .............................................................................................. 85

Bảng 3.15. Ảnh hưởng của mật độ trồng đến số hoa và tỷ lệ đậu quả của giống

dưa lê Geum Je trồng vụ Xuân Hè và vụ Thu Đông 2018 tại Thái

Nguyên....................................................................................................... 86

Bảng 3.16 Thành phần và mức độ phổ biến sâu, bệnh hại trong các mật độ trồng

vụ Xuân Hè 2018....................................................................................... 87

Bảng 3.17.Thành phần và mức độ phổ biến sâu, bệnh hại trong các mật độ trồng

vụ Thu Đông 2018..................................................................................... 88

Bảng 3.18. Ảnh hưởng của mật độ trồng đến mức độ nhiễm bệnh hại của giống

dưa lê Geum Je trồng vụ Xuân Hè và vụ Thu Đông 2018 tại Thái

Nguyên....................................................................................................... 90

Bảng 3.19. Ảnh hưởng của mật độ trồng đến năng suất và các yếu tố cấu thành

năng suất giống dưa lê Geum Je trồng vụ Xuân Hè và Thu Đông

2018 tại Thái Nguyên ................................................................................ 91

Bảng 3.20. Ảnh hưởng của mật độ trồng đến một số chỉ tiêu chất lượng quả dưa

lê giống Geum Je trồng vụ Xuân Hè và vụ Thu Đông 2018 tại Thái

Nguyên....................................................................................................... 94

Bảng 3.21. Ảnh hưởng của mật độ trồng đến hiệu quả kinh tế của dưa lê Geum

Je vụ Xuân Hè và Thu Đông năm 2018..................................................... 95

Bảng 3.22. Ảnh hưởng của liều lượng đạm và kali đến thời gian sinh trưởng của

giống dưa lê Geum Je trong vụ Xuân Hè và vụ Thu Đông 2018 tại

Thái Nguyên .............................................................................................. 96

Bảng 3.23. Ảnh hưởng của liều lượng đạm và kali đến số nhánh cấp 2 của giống

dưa lê Geum Je trong vụ Xuân Hè và vụ Thu Đông 2018 tại Thái

Nguyên....................................................................................................... 98

Bảng 3.24. Ảnh hưởng của liều lượng đạm và kali đến số hoa, tỷ lệ đậu quả của

giống dưa lê trong vụ Xuân Hè và vụ Thu Đông 2018 tại Thái

Nguyên..................................................................................................... 100

Bảng 3.25. Ảnh hưởng của tổ hợp phân bón NK đến thành phần và mức độ phổ

biến sâu hại trên giống dưa lê Geum Je trong vụ Xuân Hè và Thu

Đông 2018 tại Thái Nguyên .................................................................... 101

ix

Bảng 3.26. Ảnh hưởng của tổ hợp phân bón NK đến tỷ lệ bệnh hại dưa lê trong

vụ Xuân Hè và vụ Thu Đông 2018 tại Thái Nguyên............................... 102

Bảng 3.27. Ảnh hưởng của liều lượng đạm và kali đến năng suất và các yếu tố

cấu thành năng suất của dưa lê vụ Xuân Hè 2018 tại Thái Nguyên........ 104

Bảng 3.28 Ảnh hưởng của liều lượng đạm và kali đến năng suất và các yếu tố

cấu thành năng suất của dưa lê trong vụ Thu Đông 2018 tại Thái

Nguyên..................................................................................................... 105

Bảng 3.29 Ảnh hưởng của liều lượng đạm và kali đến chất lượng quả dưa lê

trong vụ Xuân Hè và Thu Đông 2018 tại Thái Nguyên .......................... 108

Bảng 3.30. Ảnh hưởng của tổ hợp phân bón NK đến hiệu quả kinh tế của dưa lê

vụ Xuân Hè và Thu Đông 2018 tại Thái Nguyên.................................... 109

Bảng 3.31. Thành phần và mức độ phổ biến các loại sâu hại chính trên dưa lê vụ

Xuân Hè và Thu Đông năm 2018............................................................ 110

Bảng 3.32.Thành phần và mức độ phổ biến các bệnh hại chính trên dưa lê vụ

Xuân Hè và Thu Đông năm 2018............................................................ 111

Bảng 3.33. Hiệu lực phòng trừ bệnh phấn trắng vụ Xuân Hè và Thu Đông 2018........ 114

Bảng 3.34. Hiệu lực của một số thuốc BVTV đối với bệnh sương mai trên cây

dưa lê trong vụ Thu Đông 2018 tại Thái Nguyên.................................... 115

Bảng 3.35. Ảnh hưởng của một số loại thuốc BVTV đến số nhánh và đường kích

thân dưa lê trong vụ Xuân Hè và Thu Đông năm 2018 tại Thái

Nguyên..................................................................................................... 116

Bảng 3.36. Ảnh hưởng của một số loại thuốc BVTV đến số hoa cái, số quả đậu

của dưa lê vụ Thu Đông năm 2018 tại Thái Nguyên............................... 117

Bảng 3.37. Ảnh hưởng của một số loại thuốc BVTV đến các yếu tố cấu thành

năng suất và năng suất dưa lê vụ Xuân Hè và Thu Đông 2018 tại Thái

Nguyên..................................................................................................... 118

Bảng 3.38. Ảnh hưởng của thuốc BVTV đến một số chỉ tiêu chất lượng quả dưa

lê vụ Xuân Hè và Thu Đông 2018 tại Thái Nguyên................................ 119

Bảng 3.39. Tỷ lệ sống, tỷ lệ xuất vườn của dưa lê ghép trong vụ Xuân Hè 2019

và 2020 tại Thái Nguyên ......................................................................... 120

Bảng 3.40. Ảnh hưởng của gốc ghép đến khả năng sinh trưởng thân nhánh của

dưa lê trong vụ Xuân Hè năm 2019 và 2020........................................... 122

x

Bảng 3.41. Ảnh hưởng của gốc ghép đến số hoa cái và tỷ lệ đậu quả của dưa lê

trong vụ Xuân Hè năm 2019 và 2020...................................................... 124

Bảng 3.42.Thành phần và mức độ phổ biến sâu, bệnh hại trên các gốc ghép

tham ra thí nghiệm vụ Xuân Hè 2019 tại Thái Nguyên .......................... 125

Bảng 3.43. Thành phần và mức độ phổ biến sâu, bệnh hại vụ Xuân Hè 2020......... 125

Bảng 3.44. Ảnh hưởng của một số loại gốc ghép đến tình hình bệnh hại chính

trên cây dưa lê ghép trong vụ Xuân Hè năm 2019, 2020 ........................ 126

Bảng 3.45 Ảnh hưởng của một số loại gốc ghép đến năng suất và các yếu tố cấu thành

năng suất của dưa lê ghép trong vụ Xuân Hè 2019 và 2020.......................... 127

Bảng 3.46. Ảnh hưởng của gốc ghép đến một số chỉ tiêu chất lượng quả dưa lê

vụ Xuân Hè năm 2019 và năm 2020 tại Thái Nguyên ............................ 130

Bảng 3.47. Các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất giống Geum Je vụ Xuân

Hè năm 2019 tại Thái Nguyên................................................................. 131

Bảng 3.48. Sơ bộ hạch toán kinh tế mô hình sản xuất thử nghiệm giống dưa lê

Geum Je năm 2019 tại Thái Nguyên ....................................................... 132

xi

DANH MỤC CÁC HÌNH VÀ BIỂU ĐỒ

Hình 1.1. Đặc điểm quả một số nhóm dưa lê tiêu biểu theo Pitrat (2008)....................8

Hình 3.1. Hình thái thân lá và hoa dưa lê giống Geum Je và Ngân Huy ....................70

Hình 3.2. Đặc điểm hình thái quả khi thu hoạch các giống dưa lê..............................71

Hình 3.3 Cây dưa lê ghép bằng phương pháp áp bên dùng kẹp................................121

Hình 3.4 Các loại gốc ghép dưa lê thí nghiệm ..........................................................122

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 3.1. Diễn biến bệnh phấn trắng và sương mai qua các giai đoạn

sinh trưởng của cây dưa lê vụ Xuân Hè năm 2018 ................................. 113

Biểu đồ 3.2. Diễn biến bệnh phấn trắng và sương mai ở các giai đoạn sinh

trưởng cây dưa lê vụ Thu Đông năm 2018 ............................................. 113

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Dưa lê (Cucumis melo L.) là rau ăn quả thuộc họ bầu bí (Cucurbitaceae) có

nguồn gốc từ châu Phi, sau đó được trồng lan rộng ra các nước Ai Cập, Ấn Độ,

Trung Quốc và ngày nay được trồng ở tất cả các nước trên thế giới (Vũ Văn Liết và

Hoàng Đăng Dũng, 2012). Dưa lê có thời gian sinh trưởng ngắn, quả sử dụng ăn

tươi có hương vị thơm ngon, màu sắc hấp dẫn, hàm lượng dinh dưỡng phong phú có

lợi cho sức khỏe nên được nhiều người ưa thích. Ngoài cung cấp năng lượng và chất

xơ, quả dưa lê giàu các vitamin A, B, C, chất khoáng, chất chống oxy hóa như β￾caroten. Trong 01 g dưa lê có tới 20,4 µg β-caroten, gấp khoảng 100 lần so với táo,

20 lần so với cam và 10 lần so với chuối (Tạ Thu Cúc, 2005). Tuy nhiên, hàm lượng

dinh dưỡng trong quả dưa lê phụ thuộc vào giống và kỹ thuật canh tác (Trương Thị

Hồng Hải và cs., 2019).

Ở nước ta, cây dưa lê đã được trồng từ lâu nhưng vẫn duy trì quy mô diện tích

sản xuất nhỏ, chưa trở thành cây trồng có thu nhập chính cho người nông dân. Sản

xuất dưa lê phát triển chậm do nhiều nguyên nhân, trong đó có hạn chế về năng suất

và chất lượng sản phẩm. Nguyên nhân do thiếu nguồn giống tốt và biện pháp kỹ

thuật phù hợp cho từng vùng sinh thái dẫn tới năng suất thấp và chất lượng không

ổn định, đặc biệt việc lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật và phân bón hóa học trong

canh tác tạo nên sản phẩm thiếu an toàn, chưa tạo được niềm tin cho người tiêu

dùng. Mặt khác sản phẩm quả dưa lê dùng ăn tươi, thời gian bảo quản quả trong

điều kiện thường ngắn, quả rất dễ thối hỏng, do vậy gây nhiều rủi ro cho người sản

xuất nếu tiêu thụ không kịp thời.

Trong thời gian gần đây, nhu cầu tiêu thụ dưa lê ngày càng lớn nên cây dưa lê

đang phát triển mạnh ở một số tỉnh như Hải Dương, Hưng Yên, Bắc Giang, Hà Nội

đem lại hiệu quả kinh tế cao. Ngoài các giống thuần được trồng từ lâu như dưa lê

trắng Hà Nội, dưa lê mật Bắc Ninh hay dưa lê Hải Dương cho quả nhỏ, thơm và vị

ngọt, các công ty giống cây trồng (Nông Hữu, Trang Nông và Thần Nông) đã đưa

vào sản xuất một số giống dưa lê lai F1 nhập nội có năng suất cao, đa dạng về màu

2

sắc và hình dạng như: Ngân Huy, Thu Mật (246), Thiên Hương (221), Kim Cúc,

Ngọc Thanh Thanh (Trương Thị Hồng Hải và cs., 2019). Từ năm 2015 - 2016,

Viện Nghiên Cứu Rau Quả đưa vào khảo nghiệm, đánh giá giống dưa lê nhập nội từ

Hàn Quốc và bước đầu tuyển chọn được một số giống triển vọng với một số đặc

tính ưu việt như năng suất cao, chất lượng tốt, mẫu mã quả đẹp và chống chịu bệnh

hại khá (Ngô Thị Hạnh và cs., 2017). Các giống triển vọng này được tiếp tục nghiên

cứu, đánh giá ở các vùng khí hậu khác nhau trước khi giới thiệu ra sản xuất. Chính

vì vậy đây là cơ sở cho việc lựa chọn vật liệu nghiên cứu của đề tài.

Thái Nguyên là một tỉnh trung du miền núi phía Bắc có mật độ dân số khá cao

do tập trung nhiều khu công nghiệp và các trường đại học, cao đẳng, nhu cầu tiêu

thụ rau quả tươi ngày càng lớn. Tỉnh có điều kiện tự nhiên phù hợp trồng các loại

rau ăn quả trong đó có cây dưa lê. Mặc dù hiện nay cây dưa lê đã được bố trí trong

cơ cấu cây trồng một số khu vực trong tỉnh như huyện Phú Bình, huyện Đại Từ, thị

xã Phổ Yên, tuy nhiên diện tích, sản lượng quả thấp, chất lượng không cao, chưa

đáp ứng được nhu cầu tiêu thụ của thị trường trong tỉnh.

Để đẩy mạnh phát triển sản xuất dưa lê đem lại hiệu quả kinh tế cao và đáp

ứng nhu cầu tiêu thụ trong tỉnh, cần nghiên cứu, tuyển chọn được bộ giống dưa lê

tốt và xây dựng các biện pháp kỹ thuật giải quyết những hạn chế trong sản xuất dưa

lê hiện nay tại Thái Nguyên nói riêng và trong cả nước nói chung.

Xuất phát từ yêu cầu thực tế và từ luận cứ khoa học, thực tiễn nêu trên chúng tôi

tiến hành đề tài “Nghiên cứu tuyển chọn và xác định một số biện pháp kỹ thuật cho

giống dưa lê (Cucumis melo L.) nhập nội tại Thái Nguyên”.

2. Mục tiêu nghiên cứu

- Tuyển chọn được giống dưa lê Hàn Quốc nhập nội có năng suất cao, chất

lượng tốt, thích hợp với điều kiện đất đai và khí hậu tại Thái Nguyên, để bổ sung

vào bộ giống phục vụ sản xuất.

- Xác định được một số biện pháp canh tác phù hợp cho giống dưa lê mới

được tuyển chọn như: Mật độ trồng, lượng phân bón đạm (N), kali (K), phòng trừ

bệnh hại phổ biến, thử nghiệm gốc ghép nhằm nâng cao năng suất, chất lượng và

hiệu quả kinh tế trong sản xuất dưa lê tại Thái Nguyên.