Nghiên cứu tuyển chọn một số chủng Lactobacillus, Bacillus và Rhodospirillaceae dùng để sản xuất chế phẩm sinh học cải thiện môi trường nước nuôi trồng thủy sản

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

i

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC

NGUYỄN THỊ THÙY LINH

NGHIÊN CỨU TUYỂN CHỌN MỘT SỐ CHỦNG

LACTOBACILLUS, BACILLUS VÀ RHODOSPIRILLACEAE

DÙNG ĐỂ SẢN XUẤT CHẾ PHẨM SINH HỌC CẢI THIỆN

MÔI TRƢỜNG NƢỚC NUÔI TRỒNG THỦY SẢN

LUẬN VĂN THẠC SĨ CÔNG NGHỆ SINH HỌC

THÁI NGUYÊN – 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ii

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC

NGUYỄN THỊ THÙY LINH

NGHIÊN CỨU TUYỂN CHỌN MỘT SỐ CHỦNG

LACTOBACILLUS, BACILLUS VÀ RHODOSPIRILLACEAE

DÙNG ĐỂ SẢN XUẤT CHẾ PHẨM SINH HỌC CẢI THIỆN

MÔI TRƢỜNG NƢỚC NUÔI TRỒNG THỦY SẢN

Chuyên ngành : Công nghệ sinh học

Mã số : 60 42 02 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ CÔNG NGHỆ SINH HỌC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học : PGS.TS LƢƠNG THỊ HỒNG VÂN

TS. TRẦN ĐỨC HẠNH

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

iii

THÁI NGUYÊN - 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

iv

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,

kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công

bố trong bất kì công trình nào khác.

Tôi xin cam đoan rằng các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã đƣợc

ghi rõ nguồn gốc.

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Thùy Linh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

v

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập và nghiên cứu tại lớp Cao học công nghệ sinh

học trường đại học Khoa Học, tôi đã nhận được sự giúp đỡ, giảng dạy nhiệt tình

của các thầy giáo, cô giáo trong nhà trường. Nhân dịp này tôi xin bày tỏ lời cảm

ơn chân thành tới tập thể các thầy giáo, cô giáo; đặc biệt là các thầy, cô trong

bộ môn Khoa học sự sống, Đại học Khoa học – Đại học Thái Nguyên

Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến các thầy hướng dẫn khoa học

là PGS. TS Lương Thị Hồng Vân và TS. Trần Đức Hạnh – CTHĐQT công ty cp

thuốc thú y Đức Hạnh Marphavet đã trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong quá

trình thực hiện đề tài và hoàn thành luận văn.

Tôi xin gửi lời cảm ơn đến PGS.TS Cù Hữu Phú và ThS. Âu Xuân Tuấn đã

cung cấp tài liệu và những ý kiến quý báu để tôi hoàn thiện đề tài nghiên cứu.

Tôi chân thành cám ơn tới các Giáo sư, Tiến sỹ trong quá trình đọc luận văn

đã có những nhận xét tinh tế, sắc sảo, giúp tôi sửa chữa các thiếu sót của mình.

Xin cám ơn ban Giám Đốc, các phòng ban và các đồng nghiệp trong công

ty Cp thuốc thú y Đức Hạnh Marphavet đã tạo điều kiện về thời gian và cổ vũ,

động viên tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài.

Xin trân thành cảm ơn!

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Thùy Linh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

vi

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

1. Vi khuẩn quang hợp : VKQH

2. Bacteriochlorophyll : B chl

3. BT : Bào tử

4. KL : Khuẩn lạc

5. TH : Thu hồi

6. LM : Lên men

7. CFU : Đơn vị khuẩn lạc

8. CP : Chế phẩm

9. CTV : Cộng tác viên

10.OD : Mật độ quang

11.DO : Oxi hòa tan

12.COD : Nhu cầu oxi hóa

13.BOD : Nhu cầu oxi sinh học

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

vii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN...................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................ii

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT..............................................................................i

MỤC LỤC...........................................................................................................vii

DANH MỤC BẢNG............................................................................................ x

DANH MỤC HÌNH ............................................................................................xii

MỞ ĐẦU............................................................................................................... 1

1. Đặt vấn đề.......................................................................................................... 1

2. Mục tiêu nghiên cứu.......................................................................................... 2

3. Nội dung nghiên cứu ......................................................................................... 2

Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ................................................................... 3

1.1. Tình hình phát triển nghề nuôi trồng thủy sản ở Việt Nam........................... 3

1.1.1. Hiện trạng nuôi trồng và dịch bệnh trong hoạt động nuôi trồng thủy sản .. 4

1.1.2. Hiện trạng sử dụng chế phẩm sinh học trong nuôi trồng thủy sản ............. 5

1.2. Giới thiệu chung về Probiotic ....................................................................... 6

1.2.1. Định nghĩa probiotic ................................................................................... 6

1.2.2. Vai trò của probiotic.................................................................................... 8

1.2.3. Những nhóm vi sinh vật thƣờng đƣợc sử dụng trong sản xuất probiotic ... 9

1.2.4. Vi khuẩn Bacillus...................................................................................... 11

1.2.5. Vi khuẩn Lactobacillus............................................................................. 14

1.2.6. Vi khuẩn quang hợp tía ............................................................................. 18

1.2.7. Các yếu tố ảnh hƣởng đến quá trình sinh trƣởng và phát triển của vi

khuẩn................................................................................................................... 20

1.3. Đặc điểm và những chỉ số cơ bản đánh giá nƣớc nuôi trồng thủy sản ........ 21

1.3.1. Đặc điểm nƣớc nuôi tôm cá ...................................................................... 21

1.3.2. Những chỉ số cơ bản đánh giá nƣớc nuôi tôm cá..................................... 22

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

viii

1.3.3. Yêu cầu về nƣớc nuôi tôm cá.................................................................... 24

1.4. Các bệnh thƣờng xảy ra cho tôm khi ao nuôi bị nhiễm bẩn ........................ 25

1.5. Ứng dụng Chế phẩm sinh học trong nuôi trồng thủy sản ............................ 27

1.6. Một số sản phẩm probiotic dùng trong chăn nuôi thủy sản trên thị trƣờng

hiện nay ............................................................................................................... 29

Chƣơng 2: ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...................... 31

2.1. Đối tƣợng nghiên cứu và lý do chọn đối tƣợng nghiên cứu ....................... 31

2.2. Hóa chất và thiết bị sử dụng............................................................................. 32

2.2.1. Hóa chất....................................................................................................... 32

2.2.2. Thiết bị......................................................................................................... 32

2.3. Môi trƣờng nghiên cứu................................................................................ 33

2.3.1. Môi trƣờng MRS (g/l)............................................................................... 33

2.3.2. Môi trƣờng SA (g/l) .................................................................................. 33

2.3.3. Môi trƣờng MPA (g/l)............................................................................... 33

2.3.4. Dung dịch vi lƣợng (g/l)............................................................................ 34

2.3.5. Hỗn hợp vitamin (mg/ml).......................................................................... 34

2.4. Phƣơng pháp nghiên cứu và xác định các chỉ tiêu nghiên cứu.................... 34

2.4.1. Phƣơng pháp lựa chọn chủng vi khuẩn sử dụng để sản xuất chế phẩm sinh học..... 34

2.4.2. Nghiên cứu một số yếu tố ảnh hƣởng đến quá trình nhân giống .............. 35

2.4.3.Nghiên cứu một số yếu tố ảnh hƣởng đến quá trình lên men .................... 36

2.4.4. Phƣơng pháp định tính vi khuẩn nghiên cứu ............................................ 37

Chƣơng 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN .......................................................... 39

3.1. Kết quả nghiên cứu tuyển chọn giống sản xuất .......................................... 39

3.1.1. Chọn chủng có hoạt tính sinh học ổn định, an toàn với vật nuôi.............. 39

3.1.2. Xác định điều kiện nhân giống.................................................................. 42

3.2. Kết quả nghiên cứu quy trình lên men sản xuất chế phẩm .......................... 47

3.2.1. Lên men chìm............................................................................................ 47

3.2.2. Kết quả nghiên men Bacillus, Lactobacillus trên môi trƣờng xốp ........... 49