Nghiên Cứu Tính Đa Dạng Thành Phần Loài Và Phân Bố Họ Mộc Hương Aristolochiaceae Tại Khu Bảo Tồn Sinh Cảnh Và Loài Vượn Cao Vít Huyện Trùng Khánh Tỉnh Cao Bằng

LỜI NÓI ĐẦU

Đƣợc sự nhất trí của khoa Quản lý tài nguyên rừng và môi trƣờng, bộ môn

Thực vật rừng, trƣờng Đại học Lâm nghiệp Việt Nam, tôi đã thực hiện đề tài tốt

nghiệp “Nghiên cứu tính đa dạng thành phần loài và phân bố họ Mộc hương

(Aristolochiaceae) tại khu bảo tồn sinh cảnh và loài Vượn cao vít, huyện

Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng” sau 4 năm học tập và rèn luyện.

Trải qua thời gian nghiên cứu và làm việc khẩn trƣơng, nghiêm túc đến

nay bản khóa luận đã hoàn thành tốt đẹp. Qua đây tôi xin bày tỏ lòng kính trọng

và biết ơn sâu sắc tới ThS. Phạm Thanh Hà (Bộ môn Thực vật rừng, khoa Quản

lý tài nguyên rừng và môi trƣờng, bộ môn Thực vật rừng, trƣờng Đại học Lâm

nghiệp Việt Nam), ngƣỡi đã tận tình chỉ bảo và hƣớng dẫn tôi trong suốt quá

trình nghiên cứu và hoàn thành khóa luận.

Tôi xin bày tỏ lời cảm ơn chân thành nhất tới Bác Nông Văn Tạo (Giám

đốc Khu bảo tồn) đã giúp đỡ và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi rất nhiều

trong suốt thời gian nghiên cứu.

Tôi xin gửi lời cảm ơn tới các cán bộ của tổ tuần rừng KBT, đặc biệt là

anh Sum, chú Lƣơng, chú Ứng đã nhiệt tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình

nghiên cứu thực địa.

Cuối cùng, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới gia đình, ngƣời thân và

bạn bè đã hỗ trợ, động viên hết lòng đối với công việc nghiên cứu và học tập của

tôi.

Mặc dù rất cố gắng trong quá trình thực hiện, tuy nhiên do năng lực và

kinh nghiệm của bản thân có hạn nên bài khóa luận này không tránh khỏi những

thiếu sót. Tôi rất mong nhận đƣợc sự chỉ bảo, góp ý từ các Thầy cô giáo và bạn

bè để khóa luận đƣợc hoàn thiện hơn.

Tôi xin trân trọng cảm ơn!

Hà nội, ngày tháng năm 2017

Sinh viên

Phan Thị Ngọc Ánh

MỤC LỤC

LỜI NÓI ĐẦU

MỤC LỤC

CÁC CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC BẢNG

DANH MỤC HÌNH

ĐẶT VẤN ĐỀ....................................................................................................... 1

Chƣơng 1 ............................................................................................................... 1

TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU............................................................. 1

1.1. TỔNG QUAN VỀ HỌ MỘC HƢƠNG (ARISTOLOCHIACEAE) ............. 1

1.2. NGHIÊN CỨU VỀ HỌ MỘC HƢƠNG TRÊN THẾ GIỚI.......................... 1

1.3. NGHIÊN CỨU VỀ HỌ MỘC HƢƠNG TRONG NƢỚC ............................ 3

Chƣơng 2. MỤC TIÊU, ĐỐI TƢỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU...................................................................................................... 6

2.1. MỤC TIÊU CHUNG ..................................................................................... 6

2.2. MỤC TIÊU CỤ THỂ .................................................................................... 6

2.3. ĐỐI TƢỢNG.................................................................................................. 6

2.4. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU .......................................................................... 6

2.5. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU................................................................. 7

2.5.1. Công tác chuẩn bị........................................................................................ 7

2.5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu cụ thể .................................................................. 7

Chƣơng 3. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI CỦA KHU VỰC

NGHIÊN CỨU.................................................................................................... 16

3.1. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN.............................................................................. 16

3.1.1. Vị trí địa lý ................................................................................................ 16

3.1.2. Địa hình, địa chất, thổ nhƣỡng.................................................................. 17

3.1.3. Khí hậu, thủy văn ...................................................................................... 18

3.1.4. Đa dạng sinh học....................................................................................... 19

3.2. Điều kiện kinh tế - xã hội............................................................................. 21

3.2.1. Dân cƣ ....................................................................................................... 21

3.2.2. Sử dụng tài nguyên đất nông nghiệp......................................................... 21

3.2.3. Sử dụng tài nguyên rừng ........................................................................... 22

3.2.4. Cơ sở hạ tầng............................................................................................. 22

Chƣơng 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ................................ 24

4.1. Thành phần các loài thực vật họ Mộc hƣơng tại khu bảo tồn...................... 24

4.2. Một số đặc điểm phân bố của các loài thực vật họ Mộc hƣơng tại khu bảo

tồn........................................................................................................................ 25

4.2.1.Vị trí phân bố của các loài thực vật họ Mộc hƣơng................................... 25

4.2.2. Phân bố của các loài trong họ Mộc hƣơng theo trạng thái rừng và đặc

điểm địa hình nơi bắt gặp.................................................................................... 27

4.2.3. Cấu trúc tổ thành rừng nơi có các loài thực vật họ Mộc hƣơng phân bố .......... 31

4.3. Các tác động ảnh hƣởng tới sinh trƣởng và phân bố của các loài thực vật họ

Mộc Hƣơng tại Khu bảo tồn................................................................................ 35

4.3.1. Hiện trạng khai thác và sử dụng tài nguyên trong Khu bảo tồn ............... 35

4.4. Đề xuất một số giải pháp bảo tồn và phát triển các loài thực vật họ Mộc

hƣơng tại Khu bảo tồn......................................................................................... 37

4.4.1. Những vấn đề trong quản lý và phất triển tại Khu bảo tồn....................... 37

4.4.2. Đề xuất một số giải pháp bảo tồn và phát triển các loài thực vật họ Mộc

hƣơng cho Khu bảo tồn ....................................................................................... 38

KẾT LUẬN......................................................................................................... 41

TỒN TẠI............................................................................................................. 43

KIẾN NGHỊ ........................................................................................................ 44

TÀI LIỆU THAM KHẢO

CÁC CHỮ VIẾT TẮT

STT Các từ viết tắt Diễn giải

1 BQL Ban quản lý

2 C1.3 Chu vi thân cây tại điểm 1.3m tính từ gốc lên

3 ĐCP Độ che phủ

4 ĐTC Độ tàn che

5 FFI Tổ chức Bảo tồn Động, Thực vật hoang dã Quốc tế

6 ̅ Chiều cao trung bình

7 Hdc Chiều cao dƣới cành

8 Hvn Chiều cao vút ngọn

9 IUCN Hiệp hội bảo tồn thiên nhiên thế giới

10 KBT Khu bảo tồn

11 NĐ

32/2006/NĐ-CP

Nghị định số 32 năm 2006 của chính phủ về quản lý

thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm

12 OTC Ô tiêu chuẩn

13 ̅ Khối lƣợng trung bình

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1.1. Danh lục các loài thực vật Mộc hƣơng tại Việt Nam........................... 5

Bảng 2.1. Danh sách trả lời phỏng vấn ................................................................. 7

Bảng 4.1. Danh lục các loài thực vật thuộc họ Mộc hƣơng tại KBT.................. 24

Bảng 4.2. Tọa độ bắt gặp các loài thực vật họ Mộc hƣơng trong KBT.............. 27

Bảng 4.3. Đặc điểm địa hình nơi bắt gặp loài..................................................... 27

Bảng 4.4. Phân bố của họ Mộc hƣơng theo vị trí địa hình ................................. 29

Bảng 4.5. Phân bố của họ Mộc hƣơng theo hƣớng phơi và độ dốc .................... 30

Bảng 4.6. Bảng tổng hợp cấu trúc tổ thành rừng ................................................ 32

Bảng 4.7. Bảng tổng hợp thành phần cây bụi, thảm tƣơi, độ che phủ và thảm khô...34

DANH MỤC HÌNH

Hình 3.1. Bản đồ Khu bảo tồn (nguồn: FFI)....................................................... 17

Hình 4.1 & 4.2: Hình thái lá và hoa của Thổ tế tân ............................................ 25

(Asarum caudigergum Hance) ............................................................................ 25

Hình 4.3 & 4.4 : Hình thái lá và hoa của Biến hóa núi cao ................................ 25

(Asarum Balansae Franch. 1898)........................................................................ 25

Hình 4.5. Bản đồ phân bố tổng thể của thực vật trong họ Mộc hƣơng tại Khu bảo

tồn Vƣợn cao vít.................................................................................................. 26