Nghiên Cứu Tính Đa Dạng Các Loài Côn Trùng Bộ Cánh Cứng Coleoptera Và Đề Xuất Biện Pháp Quản Lý Tại Vườn Quốc Gia Ba Vì Hà Nội

i

LỜI CẢM ƠN

Để đánh giá kết quả học tập tại khoa Quản lý Tài Nguyên Rừng & Môi

Trƣờng tại trƣờng đại học Lâm Nghiệp, đƣợc sự ủng hộ của khoa Quản Lý Tài

Nguyên Rừng &Môi Trƣờng, cùng với sự hƣớng dẫn của thầy giáo, TS. Lê Bảo

Thanh tôi tiến hành thực hiện khóa luận “Nghiên cứu tính đa dạng các loài côn

trùng bộ Cánh cứng (Coleoptera) và đề xuất biện pháp quản lý tại khu vực vƣờn

quốc gia Ba Vì – Hà Nội”

Qua đây tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới thầy giáo, TS. Lê Bảo

Thanh đã trực tiếp hƣớng dẫn tôi để hoàn thành khóa luận. Tôi cũng xin chân

thành cám ơn sự giúp đỡ của các thầy cô giáo trong khoa Quản Lý Tài Nguyên

Rừng & Môi Trƣờng, bộ môn Bảo vệ thực vật cùng cán bộ quản lý VQG Ba Vì

đã giúp đỡ tôi trong quá trình điều tra, nghiên cứu khóa luận. Và đặc biệt tôi

muốn gửi lời cảm ơn sâu sắc tới gia đình bạn bè đã ủng hộ, động viên và giúp đỡ

tôi trong quá trình làm khóa luận tốt nghiệp.

Trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành khóa luận tôi đã cố gắng hết

sức, nhƣng do thời gian và trình độ còn hạn chế nên chƣa đi sâu vào nghiên cứu

tỉ mỉ và không tránh khỏi những sai sót nhất định, Vì vậy tôi rất mong đƣợc sự

đóng góp ý kiến của thầy cô giáo để đƣợc hoàn thiện hơn.

Tôi xin chân thành cám ơn !

Hà Nội, ngày 16 tháng 5 năm 2019

Sinh viên thực hiện

Lê Bá Đức

ii

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................i

MỤC LỤC.............................................................................................................ii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ...................................................................... v

DANH MỤC CÁC BẢNG................................................................................... vi

DANH MỤC CÁC HÌNH...................................................................................vii

TÓM TẮT KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP.........................................................viii

ĐẶT VẤN ĐỀ....................................................................................................... 1

CHƢƠNG I: TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ............................. 4

1.1 Nghiên cứu về côn trùng bộ Cánh cứng trên thế giới.................................. 4

1.1.1 Tình hình nghiên cứu côn trùng nói chung .............................................. 4

1.1.2 Tình hình nghiên cứu côn trùng bộ Cánh cứng........................................ 4

1.2 Nghiên cứu về côn trùng bộ Cánh cứng trong nƣớc.................................... 6

1.2.1 Tình hình nghiên cứu côn trùng nói chung .............................................. 6

1.2.2 Tình hình nghiên cứu côn trùng bộ Cánh cứng........................................ 7

1.3 Nghiên cứu về côn trùng bộ Cánh cứng tại VQG Ba Vì............................. 9

CHƢƠNG II: ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN, KINH TẾ XÃ HỘI TẠI KHU VỰC

NGHIÊN CỨU.................................................................................................... 11

2.1 Đặc điểm tự nhiên ......................................................................................... 11

2.1.1 Vị trí địa lý ................................................................................................. 11

2.1.2 Đặc điểm địa hình ...................................................................................... 11

2.1.3 Đặc điểm khí hậu........................................................................................ 12

2.1.4 Các dạng tài nguyên thiên nhiên trong khu vực......................................... 13

2.2 Đặc điểm kinh tế xã hội................................................................................. 17

2.2.1 Đặc điểm dân cƣ......................................................................................... 17

2.2.2 Hoạt động kinh tế ....................................................................................... 18

2.2.3 Hiện trạng xã hội và cơ sở hạ tầng tại các xã vùng đệm............................ 19

2.2.4 Văn hóa, giáo dục, y tế............................................................................... 20

2.2.5 Giao thông vận tải ...................................................................................... 21

iii

2.2.6 Đánh giá chung về kinh tế, xã hội.............................................................. 21

CHƢƠNG III: MỤC TIÊU, ĐỐI TƢỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG PHƢƠNG

PHÁP NGHIÊN CỨU......................................................................................... 22

3.1 Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 22

3.2 Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 22

3.3 Nội dung nghiên cứu..................................................................................... 22

3.4 Phƣơng pháp điều tra nghiên cứu ................................................................ 22

3.4.1 Công tác chuẩn bị....................................................................................... 22

3.4.2 Phƣơng pháp thu thập, đánh giá kế thừa số liệu ........................................ 22

3.4.3 Điều tra đánh giá thực địa .......................................................................... 23

3.4.4 Bố trí tuyến điều tra và hệ thống các điểm điều tra ................................... 23

3.4.5 Phƣơng pháp thu thập mẫu......................................................................... 23

3.4.6 Phƣơng pháp bảo quản và giám định mẫu ................................................ 29

3.4.7 Xử lý số liệu điều tra .................................................................................. 30

CHƢƠNG IV: KẾT QUẢ VÀ PHÂN TÍCH KẾT QUẢ................................... 31

4.1 Thành phần loài côn trùng bộ cánh cứng tại VQG Ba Vì ......................... 31

4.2 Tính đa dạng côn trùng thuộc bộ Cánh cứng............................................. 33

4.3 Phân bố của côn trùng Cánh cứng trong khu vực nghiên cứu................... 38

4.3.1 phân bố của côn trùng Cánh cứng theo sinh cảnh.................................. 38

4.3.2 Phân bố của côn trùng Cánh cứng theo độ cao ...................................... 39

4.4 Tính đa dạng của côn trùng Cánh cứng..................................................... 41

4.4.1 Đa dạng về hình thái............................................................................... 41

4.4.2 Đa dạng về tập tính................................................................................. 44

4.4.3 Đa dạng về sinh thái ............................................................................... 45

4.4.4 Các loài có vai trò làm chất chỉ thị, làm thức ăn.................................... 45

4.4.5 Đánh giá vai trò của côn trùng bộ Cánh cứng trong hệ sinh thái........... 46

4.5 Mô tả đặc điểm loài thƣờng gặp ................................................................ 47

4.5.1 Bọ hung nâu vàng họ bọ hung (Scarabaeidae)....................................... 47

4.5.2 Bọ hung họ bọ hung (Scarabaeidae)....................................................... 47

iv

4.6 Đề xuất một số giải pháp quản lý tài nguyên côn trùng Cánh cứng tại khu

vực nghiên cứu .................................................................................................... 48

4.6.1 Các giải pháp chung ............................................................................... 48

4.6.2 Các biện pháp cụ thể............................................................................... 50

CHƢƠNG V : KẾT LUẬN, TỒN TẠI, KIẾN NGHỊ........................................ 53

5.1 KẾT LUẬN................................................................................................... 53

5.2 Tồn tại............................................................................................................ 53

5.3 Kiến nghị....................................................................................................... 54

TÀI LIỆU THAM KHẢO

v

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

ODB : Ô dạng bản

OTC : Ô tiêu chuẩn

STT : Số thứ tự

VQG : Vƣờn quốc gia

TCN : Trƣớc công nguyên

ĐVR : Động vật rừng

vi

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1.SO SÁNH KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU THỰC VẬT .......................... 14

RỪNG VQG BA VÌ............................................................................................ 14

Bảng 2.2.KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ĐỘNG VẬT RỪNG Ở VQG BA VÌ...... 15

Bảng 3.1: PHIẾU ĐIỀU TRA CÔN TRÙNG..................................................... 24

Bảng 3.2: ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA OTC...................................................... 25

Bảng 3.3: BIỂU ĐIỀU TRA TRÊN CÂY ĐỨNG.............................................. 27

Bảng 3.4: BIỂU ĐIỀU TRA GỐC CHẶT.......................................................... 27

Bảng 3.5: BIỂU ĐIỀU TẢ SỐ LƢỢNG THÀNH PHẦN CÔN TRÙNG SỐNG

DƢỚI ĐẤT.......................................................................................................... 28

Bảng 3.6: ĐIỀU TRA THÀNH PHẦN LOÀI BẰNG VỢT .............................. 29

Bảng 3.7: ĐIỀU TRA THÀNH PHẦN LOÀI BẰNG BẪY ĐÈN..................... 29

Bảng 3.8: DANH LỤC CÁC LOÀI CÔN TRÙNG CÁNH CỨNG TRONG

KHU VỰC NGHIÊN CỨU ................................................................................ 30

Bảng 4.1: DANH LỤC CÁC LOÀI CÔN TRÙNG CÁNH CỨNG

(COLEOPTERA) Ở VQG BA VÌ....................................................................... 31

Bảng 4.2: BẢNG THỐNG KÊ SỐ LOÀI THEO TỪNG HỌ............................ 33

Bảng 4.3: CÁC LOÀI CÔN TRÙNG CÁNH CỨNG THƢỜNG GẶP............. 35

Bảng 4.4: CÁC LOÀI CÔN TRÙNG CÁNH CỨNG ÍT GẶP .......................... 36

Bảng 4.5: CÁC LOÀI CÔN TRÙNG CÁNH CỨNG NGẪU NHIÊN GẶP..... 36

Bảng 4.6:PHÂN BỐ CÔN TRÙNG CÁNH CỨNG THEO SINH CẢNH........ 38

Bảng 4.7: PHÂN BỐ CỦA CÔN TRÙNG CÁNH CỨNG THEO ĐỘ CAO.... 39