Nghiên cứu tính chống chịu bệnh hỗn hợp nấm tuyết trùng nốt sưng trên cà chua và biện pháp phòng trừ bệnh sinh học ở vụ xuân 2010 tại hà nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO

TRƯỜNG ðẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI

---------
---------

TRẦN THỊ LỢI

NGHIÊN CỨU TÍNH CHỐNG CHỊU BỆNH HỖN

HỢP NẤM - TUYẾN TRÙNG NỐT SƯNG TRÊN

CÀ CHUA VÀ BIỆN PHÁP PHÒNG TRỪ SINH

HỌC Ở VỤ XUÂN 2010 TẠI HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ NÔNG NGHIỆP

Chuyên ngành: Bảo vệ thực vật

Mã số: 60.62.10

Người hướng dẫn khoa học: PSG.TS. NGÔ THỊ XUYÊN

HÀ NỘI - 2010

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ..........i

LỜI CAM ðOAN

Tôi xin cam ñoan rằng mọi số liệu, kết quả sử dụng trong báo cáo này

hoàn toàn trung thực, chưa ñược sử dụng hoặc công bố trong bất kỳ công

trình nghiên cứu nào.

Tôi xin cam ñoan rằng mọi sự giúp ñỡ cho việc thực hiện luận văn này

ñã ñược cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn ñã ñược chỉ rõ

nguồn gốc.

Hà Nội, ngày tháng năm 2010

Tác giả luận văn

Trần Thị Lợi

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ..........ii

LỜI CẢM ƠN

Có ñược kết quả nghiên cứu này, ngoài sự cố gắng nỗ lực của bản thân,

tôi ñã nhận ñược rất nhiều sự giúp ñỡ của thầy cô, gia ñình, bạn bè.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc ñến PGS.TS Ngô Thị Xuyên ñã tận

tình hướng dẫn, chỉ bảo, giúp ñỡ tôi, truyền cho tôi kiến thức và kinh nghiệm

quý báu ñể tôi hoàn thành luận văn nghiên cứu khoa học này.

Tôi xin chân thành cảm ơn tập thể các thầy cô trong bộ môn Bệnh cây￾khoa Nông học - trường ñại học Nông nghiệp Hà Nội ñã tạo ñiều kiện, giúp

ñỡ tôi trong thời gian thực hiện ñề tài.

Tôi xin chân thành cảm ơn UBND xã ðặng Xá, Hợp tác xã ðặng Xá,

gia ñình cô Ngô Thị Kiệm, xã ðặng Xá – huyện Gia Lâm – TP Hà Nội ñã tạo

ñiều kiện và giúp ñỡ tôi trong quá trình thực hiện ñề tài ở ñịa phương.

Tôi xin cảm ơn gia ñình, bạn bè ñã luôn bên tôi, ñộng viên, khích lệ tôi

trong thời gian tôi thực hiện ñề tài này.

Hà Nội, ngày tháng năm 2010

Tác giả luận văn

Trần Thị Lợi

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ..........iii

MỤC LỤC

1. MỞ ðẦU ...................................................................................................i

1.1. Tính cấp thiết của ñề tài...........................................................................1

1.2. Mục ñích, yêu cầu nghiên cứu của ñề tài .................................................2

1.2.1. Mục ñích...............................................................................................2

1.2.2. Yêu cầu.................................................................................................3

1.3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của ñề tài..................................................3

1.3.1. Ý nghĩa khoa học..................................................................................3

1.3.2. Ý nghĩa thực tiễn. .................................................................................3

2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU...............................................4

2.1. Tình hình nghiên cứu ngoài nước. ...........................................................4

2.1.1. Cà chua chuyển gen..............................................................................4

2.1.2. Bệnh hỗn hợp giữa tuyến trùng nốt sưng và nấm. .................................7

2.1.3. Biện pháp sinh học phòng trừ bệnh hỗn hợp. ......................................10

2.2. Tình hình nghiên cứu trong nước...........................................................15

2.2.1. Cà chua chuyển gen............................................................................15

2.2.2. Bệnh hỗn hợp giữa TTNS và nấm.......................................................18

2.2.3 Biện pháp phòng trừ bệnh....................................................................23

3. VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..........27

3.1. ðối tượng,vật liệu, ñịa ñiểm và thời gian nghiên cứu.............................27

3.1.1 ðối tượng nghiên cứu ..........................................................................27

3.1.2 Vật liệu nghiên cứu..............................................................................27

3.1.3. ðịa ñiểm, thời gian nghiên cứu...........................................................27

3.2. Nội dung và phương pháp nghiên cứu ...................................................28

3.2.1. Phương pháp ñiều tra thu thập mẫu.....................................................28

3.2.2. Phương pháp nghiên cứu trong phòng thí nghiệm...............................28

3.2.3. Phương pháp nghiên cứu trong nhà lưới .............................................31

3.4. Các chỉ tiêu theo dõi và xử lí số liệu. ....................................................34

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ..........iv

3.4.1 Chỉ tiêu theo dõi ..................................................................................34

3.4.2 Xử lí số liệu .........................................................................................35

4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN......................................36

4.1. Thành phần bệnh hại trên cây cà chua tại Hà Nội vụ xuân 2010 ...........36

4.2. Tình hình bệnh hỗn hợp giữa TTNS và nấm trên cà chua vụ xuân 2010 tại

Hà Nội..........................................................................................................42

4.2.1. Bệnh hỗn hợp giữa TTNS và nấm Rhizoctonia solani trên giống cà

chua ðại Minh Châu tại ða Tốn- Gia Lâm- Hà Nội. ....................................42

4.2.2. Bệnh hỗn hợp giữa TTNS và nấm Rhizoctonia solani trên một số giống

cà chua tại khu sản xuất rau an toàn Phúc Lợi- Long Biên- Hà Nội. .............44

4.2.3. Bệnh hỗn hợp giữa TTNS và nấm Fusarium oxysporum trên giống cà

chua K002 và giống 62 Ấn ðộ tại ða Tốn- Gia Lâm- Hà Nội ......................46

4.2.4. Bệnh hỗn hợp giữa TTNS và héo rũ gốc mốc trắng tại ðặng Xá.........47

Gia Lâm- Hà Nội..........................................................................................47

4.3. Kết quả phòng trừ bệnh trên cà chua bằng chế phẩm sinh học ...............50

4.3.1. Thử nghiệm khả năng ñối kháng của vi khuẩn Bacillus filaris với một

số nấm, vi khuẩn gây bệnh ...........................................................................50

4.3.2. So sánh khả năng phòng trừ nấm Sclerotium rolfsii của Trichoderma

viride và Trichoderma harzianum.................................................................52

4.3.3. Kiểm tra sự có mặt của gen kháng ở thế hệ 2 bằng phương pháp PCR55

4.4. Các thí nghiệm trong nhà lưới................................................................57

4.4.1. Xác ñịnh mối tương quan giữa tuyến trùng nốt sưng Meloidogyne

incognita và nấm Sclerotium rolfsii trên giống cà chua DV 1234. ................57

4.4.2. Khảo sát mức ñộ nhiễm bệnh hỗn hợp của một số giống cà chua thường

và cà chua chuyển gen..................................................................................59

4.4.3. ðánh giá khả năng phòng trừ bệnh hỗn hợp giữa TTNS và nấm

Sclerotium rolfsii bằng Chitosan ở các nồng ñộ khác nhau. ..........................61

4.4.4. ðánh giá khả năng chống chịu bệnh hại của một số giống cà chua

chuyển gen và giống không chuyển gen trong ñiều kiện nhà lưới......................63

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ..........v

4.4.5. Thử nghiệm khả năng phòng trừ bệnh hỗn hợp giữa TTNS và HRGMT

của một số chế phẩm sinh học. .....................................................................66

4.4.6. Nghiên cứu khả năng gây hại của bọ phấn Bemissia tabaci Genadius

trên dòng cà chua chuyển gen và giống không chuyển gen...........................69

4.5. Thí nghiệm ngoài ñồng ruộng................................................................71

4.5.1. Khả năng phòng trừ bệnh khi sử dụng chế phẩm sinh học LEC trên một

số giống cà chua trồng phổ biến ...................................................................71

4.5.2. ðánh giá năng suất ñạt ñược trên giống cà chua DV987 khi sử dụng

biện pháp phòng trừ sinh học........................................................................73

5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ................................................................77

5.1. Kết luận .................................................................................................77

5.2. ðề nghị..................................................................................................78

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................78

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ..........vi

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 4.1. Thành phần bệnh hại trên cây cà chua vụ xuân.............................37

năm 2010 tại Hà Nội.....................................................................................37

Bảng 4.2. Diễn biến bệnh hỗn hợp giữa TTNS và nấm Rhizoctonia solani trên

giống cà chua ðại Minh Châu tại ða Tốn- Gia Lâm- Hà Nội. ......................43

Bảng 4.3. Diễn biến bệnh hỗn hợp giữa TTNS và nấm Rhizoctonia solani trên

một số giống cà chua tại Phúc Lợi- Long Biên- Hà Nội................................45

Bảng 4.4. Diễn biến bệnh hỗn hợp giữa TTNS và bệnh héo vàng trên giống cà

chua K002 và giống 62 Ấn ðộ tại ða Tốn – Gia Lâm ..................................46

Bảng 4.5. Diễn biến bệnh hỗn hợp với TTNS và HRGMT trên giống cà chua

HT 42 vụ xuân 2010 tại ðặng Xá – Gia Lâm – Hà Nội. ...............................48

Bảng 4.6. Khả năng ñối kháng của Bacillus filaris với một số nấm, vi khuẩn

gây bệnh.......................................................................................................50

Bảng 4.7. So sánh khả năng phòng trừ nấm Sclerotium rolfsii của

Trichoderma viride và Trichoderma harzianum ...........................................52

Bảng 4.8. Khả năng nhiễm bệnh hỗn hợp TTNS và HRGMT trên giống DV

1234 với các ngưỡng lây nhiễm khác nhau...................................................57

Bảng 4.9. Mức ñộ nhiễm bệnh hỗn hợp trên các giống cà chua trồng phổ biến

và giống chứa gen kháng ..............................................................................60

Bảng 4.10. ðánh giá hiệu lực phòng trừ bệnh hỗn hợp giữa TTNS và

HRGMT của chế phẩm sinh học Chitosan ở các nồng ñộ khác nhau. ...........62

Bảng 4.11. Thành phần bệnh hại trên một số dòng cà chua chuyển gen và

không chuyển gen vụ xuân năm 2010...........................................................64

Bảng 4.12. Hiệu lực phòng trừ bệnh hỗn hợp giữa M. incognita và nấm

Sclerotium rolfsii bằng 1 số chế phẩm sinh học trên giống DV1234.............66

Bảng 4.13. Hiệu lực phòng trừ bệnh hỗn hợp giữa M. incognita và nấm

Sclerotium rolfsii bằng 1 số chế phẩm sinh học trên dòng Hypsys #78.........67

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ..........vii

Bảng 4.14. Diễn biễn mật ñộ bọ phấn Bemissia tabaci Genadius trên giống cà

chua thường và các dòng cà chua chuyển gen...............................................69

Bảng 4.15. Một số bệnh hại chính trên ruộng cà chua thí nghiệm tại ðặng Xá

– Gia Lâm – Hà Nội .....................................................................................72

Bảng 4.16. Năng suất các giống cà chua trên ruộng thí nghiệm....................73

tại ðặng Xá – Gia Lâm – Hà Nội..................................................................73

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ..........viii

DANH MỤC CÁC HÌNH ẢNH

Hình 4.1. Triệu chứng bệnh TTNS ............................................................... 41

Hình 4.2. TTNS tuổi 2.................................................................................. 41

Hình 4.3. Triệu chứng bệnh xoăn vàng ngọn cà chua ................................... 41

Hình 4.4. Triệu chứng bệnh HRGMT........................................................... 41

Hình 4.5. Triệu chứng bệnh lở cổ rễ ............................................................. 41

Hình 4.6. Triệu chứng bệnh ñốm vòng ......................................................... 41

Hình 4.7. ðồ thị diễn biễn bệnh hỗn hợp giữa TTNS và LCR trên giống ðại

Minh Châu tại ða Tốn – Gia Lâm ................................................................ 43

Hình 4.8. Diễn biến bệnh hỗn hợp giữa TTNS và bệnh héo vàng trên giống

cà chua K002 và giống 62 Ấn ðộ tại ða Tốn – Gia Lâm.............................. 47

Hình 4.9. ðồ thị diễn biến bệnh hỗn hợp với TTNS và HRGMT trên giống cà

chua HT 42 vụ xuân 2010 tại ðặng Xá – Gia Lâm – Hà Nội. ....................... 49

Hình 4.10. Ruộng ñiều tra tại ða Tốn........................................................... 49

Hình 4.11. Ruộng ñiều tra tại Phúc Lợi ........................................................ 49

Hình 4.12. Ruộng nhiễm bệnh HH giữa TTNS và héo vàng tại ða Tốn........ 49

Hình 4.13. Triệu chứng bệnh HH giữa TTNS và HRGMT ........................... 49

Hình 4.14, 4.15. Phản ứng sinh hóa của vi khuẩn Bacillus filaris................. 51

Hình 4.16. Khả năng ñối kháng của B. filaris với nấm S. rolfsii ................... 51

Hình 4.17. So sánh hiệu lực phòng trừ S. rolfsii của T. viride và T.

harzianum .................................................................................................... 54

Hình 4.18. Hiệu lực phòng trừ S. rolfsii của T. viride và T. harzianum......... 54

Hình 4.19. Thí nghiệm trên các dòng cà chua chuyển gen ............................ 56

Hình 4.20. Phản ứng PCR phát hiện gen Hypsys. ......................................... 56

Hình 4.21. Tương quan giữa lượng nấm S.rolfsii và tỉ lệ bệnh hỗn hợp ........ 58

Hình 4.22. Tương quan giữa số lượng tuyến trùng lây nhiễm ban ñầu và tỉ lệ

bệnh hỗn hợp................................................................................................ 58

Hình 4.23 Bệnh hỗn hợp TTNS và HRGMT trên giống DV987................... 60

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ..........ix

Hình 4.24 Bệnh hỗn hợp TTNS và HRGMT trên dòng Hypsys # 78 ............ 60

Hình 4.25 Một số sâu bệnh hại trên cà chua trong nhà lưới .......................... 65

Hình 4.26. Các giống cà chua chuyển gen và không chuyển gen dùng trong thí

nghiệm ......................................................................................................... 68

Hình 4.27. ðồ thị diễn biễn mật ñộ bọ phấn Bemissia tabaci Genadius trên

giống cà chua thường và các dòng cà chua chuyển gen ................................70

Hình 4.28. Triệu chứng bọ phấn gây hại trên giống cà chua chuyển gen ...... 71

Hình 4.29. Triệu chứng bọ phấn gây hại trên giống cà chua thường ............. 71

Hình 4.30. Làm giàn cà chua ........................................................................ 75

Hình 4.31. Giống DV1234............................................................................ 75

Hình 4.32. Giống DVS95 ............................................................................. 75

Hình 4.33. Giống Lai số 2 ............................................................................ 75

Hình 4.34. Giống DV 987............................................................................. 75

Hình 4.35. Ruộng cà chua TN ...................................................................... 75

Hình 4.36 Hội thảo nghiệm thu mô hình tại ðặng Xá ..................................76

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ..........x

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

TTNS: Tuyến trùng nốt sưng

LCR: Lở cổ rễ

HV: Héo vàng

HH: Hỗn hợp

HLPT: Hiệu lực phòng trừ

TLB: Tỷ lệ bệnh

TT2: Tuyến trùng tuổi 2