Nghiên cứu tập quán dinh dưỡng một số dân tộc thiểu số miền núi phía Bắc tác động đến tình trạng dinh dưỡng trẻ em dưới 5 tuổi

1

C¬ quan qu¶n lý: Bé y tÕ - viÖn dinh d−ìng

C¬ quan thùc hiÖn: Tr−êng ®¹i häc y d−îc- §¹i häc th¸i nguyªn

-------------------------------ZY-----------------------------

b¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi

Nghiªn cøu tËp qu¸n dinh d−ìng

mét sè d©n téc thiÓu sè miÒn nói phÝa b¾c

t¸c ®éng ®Õn t×nh tr¹ng dinh d−ìng

trÎ em d−íi 5 tuæi

Chñ nhiÖm ®Ò tµi: pgs.ts Hoµng kh¶i lËp

7105

16/02/2009

Th¸i Nguyªn, 2008

2

C¬ quan qu¶n lý: Bé y tÕ - viÖn dinh d−ìng

C¬ quan thùc hiÖn: Tr−êng ®¹i häc y d−îc- §¹i häc th¸i nguyªn

-------------------------------ZY-----------------------------

b¸o c¸o tæng kÕt ®Ò tµi

Nghiªn cøu tËp qu¸n dinh d−ìng

mét sè d©n téc thiÓu sè miÒn nói phÝa b¾c

t¸c ®éng ®Õn t×nh tr¹ng dinh d−ìng

trÎ em d−íi 5 tuæi

Chñ nhiÖm ®Ò tµi: PGS.TS Hoµng Kh¶i LËp

th− ký ®Ò tµi: Ths. NguyÔn Minh TuÊn

Th¸i Nguyªn, 2008

3

danh s¸ch nh÷ng ng−êi tham gia

1. PGS.TS Hoµng Kh¶i LËp Bé m«n DÞch tÔ häc

2. Ths NguyÔn Minh TuÊn Bé m«n DÞch tÔ häc

3. Ths NguyÔn V¨n Th¸i Bé m«n Y häc céng ®ång

4. BS L−¬ng ThÞ Thu Hµ Bé m«n Y häc céng ®ång

5. BS §µo Ngäc S¬n Phßng Y tÕ Phó L−¬ng - Th¸i Nguyªn

6. Ths NguyÔn H¶i S¬n Trung t©m Y tÕ dù phßng Sa Pa - Lµo Cai

7. SV TrÇn Ngäc Anh Sinh viªn Y6 - K36A

C¬ quan phèi hîp nghiªn cøu

1. Héi Dinh d−ìng ViÖt Nam

2. Phßng Y tÕ huyÖn Phó L−¬ng - Th¸i Nguyªn

3. Trung t©m Y tÕ dù phßng Sa Pa - Lµo Cai

4

Lêi c¶m ¥N

Chóng t«i tr©n träng c¶m ¬n sù hîp t¸c cña ViÖn Dinh d−ìng, Héi dinh

d−ìng ViÖt Nam ®· hç trî vÒ kü thuËt vµ kinh phÝ ®Ó chóng t«i thùc hiÖn

nghiªn cøu nµy.

Chóng t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù quan t©m cña Ban Gi¸m hiÖu

Tr−êng §¹i häc Y D−îc Th¸i Nguyªn, Phßng Qu¶n lý khoa häc, c¶m ¬n sù

phèi hîp cña c¸c bé m«n Y häc céng ®ång, Nhi, DÞch tÔ trong qu¸ tr×nh triÓn

khai nghiªn cøu.

Chóng t«i xin c¶m ¬n Phßng Y tÕ huyÖn Phó L−¬ng - Th¸i Nguyªn, Trung

t©m Y tÕ dù phßng Sa Pa - Lµo Cai vµ c¸c x· nghiªn cøu ®· ®· t¹o ®iÒu kiÖn

thuËn lîi, gióp ®ì chóng t«i thu thËp sè liÖu ®Ó hoµn thµnh ®Ò tµi nµy.

Xin tr©n träng c¶m ¬n!

Th¸i Nguyªn, ngµy 15 th¸ng 11 n¨m 2008

Chñ nhiÖm ®Ò tµi

PGS.TS Hoµng Kh¶i LËp

5

Môc lôc

Néi dung Trang

Trang phô b×a

Lêi c¶m ¬n

Môc lôc

Danh môc c¸c ch÷ viÕt t¾t

Danh môc b¶ng

Danh môc h×nh

§Æt vÊn ®Ò 1

Ch−¬ng 1- Tæng quan 3

1.1. Mét sè nghiªn cøu vÒ SDD trÎ em d−íi 5 tuæi ë ViÖt Nam vµ trªn thÕ

giíi

3

1.1.1. Mét sè nghiªn cøu vÒ t×nh tr¹ng SDD trÎ em c¸c n−íc trªn thÕ giíi 3

1.1.2. T×nh h×nh SDD trÎ em d−íi 5 tuæi ë ViÖt Nam 6

1.1.3. T×nh tr¹ng SDD trÎ em d−íi 5 tuæi khu vùc miÒn nói 9

1.2. Mét sè nghiªn cøu vÒ yÕu tè liªn quan ®Õn t×nh tr¹ng dinh d−ìng ë trÎ em

d−íi 5 tuæi ë ViÖt Nam

15

Ch−¬ng 2- §èi t−îng vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 20

2.1. §èi t−îng nghiªn cøu 20

2.2. §Þa ®iÓm vµ thêi gian nghiªn cøu 20

2.3. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 20

2.3.1. Nghiªn cøu ®Þnh tÝnh 20

2.3.2. Nghiªn cøu ®Þnh l−îng 21

2.3.3. ChØ tiªu nghiªn cøu 23

2.4. Ph−¬ng ph¸p thu thËp sè liÖu 24

2.5. Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch vµ xö lý sè liÖu 24

Ch−¬ng 3- KÕt qu¶ nghiªn cøu 25

3.1. TËp qu¸n dinh d−ìng cña d©n téc Tµy, S¸n Chay, M«ng, Dao ë miÒn nói

phÝa B¾c ViÖt Nam

25

3.2. T×nh tr¹ng dinh d−ìng trÎ em d−íi 5 tuæi d©n téc S¸n Chay vµ Kinh t¹i Th¸i

Nguyªn

31

3.3. Mèi liªn quan gi÷a tËp qu¸n dinh d−ìng vµ t×nh tr¹ng dinh d−ìng trÎ em

d−íi 5 tuæi

33

Ch−¬ng 4 - Bµn luËn 42

4.1. TËp qu¸n dinh d−ìng cña d©n téc Tµy, S¸n Chay, M«ng, Dao ë miÒn nói

phÝa B¾c ViÖt Nam

42

4.2. T×nh tr¹ng dinh d−ìng trÎ em d−íi 5 tuæi d©n téc S¸n Chay t¹i Th¸i Nguyªn 47

4.3. YÕu tè liªn quan ®Õn t×nh tr¹ng SDD trÎ em d−íi 5 tuæi 50

KÕt luËn 55

khuyÕn nghÞ 56

Danh môc s¶n phÈm khoa häc cña ®Ò tµi 57

Tµi liÖu tham kh¶o 58

Phô lôc 64

6

Danh môc C¸c ch÷ viÕt t¾t

ABS ¨n bæ sung

KTXH Kinh tÕ x· héi

NCHS Trung t©m quèc gia vÒ thèng kª søc khoÎ cña Hoa Kú

(National Center for Health Statistics)

NKHH NhiÔm khuÈn h« hÊp

SDD Suy dinh d−ìng

THPT Trung häc phæ th«ng

TTDD T×nh tr¹ng dinh d−ìng

UNICEF Qòi Nhi ®ång Liªn hiÖp quèc

(United Nation Children's Fund)

WHO Tæ chøc Y tÕ ThÕ giíi

(World Health Organization)

7

Danh Môc b¶ng

B¶ng Tªn b¶ng Trang

1.1 Dù b¸o tû lÖ SDD ®Õn n¨m 2020 ë c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn 6

1.2 Tû lÖ SDD trÎ em d−íi 5 tuæi t¹i ViÖt Nam tõ n¨m 1985 - 2007 7

1.3 Tû lÖ SDD trÎ em d−íi 5 tuæi ë ViÖt Nam ph©n bè theo khu vùc

n¨m 2007

8

1.4 Tû lÖ SDD (c©n nÆng / tuæi) theo khu vùc n¨m 2007 9

1.5 So s¸nh tû lÖ SDD trÎ em d−íi 5 tuæi ng−êi d©n téc thiÓu sè vµ d©n téc

Kinh n¨m 2004

12

3.1 Tû lÖ SDD gi÷a d©n téc Kinh vµ d©n téc thiÓu sè 31

3.2 Tû lÖ SDD nhÑ c©n theo nhãm tuæi vµ d©n téc 31

3.3 Møc ®é SDD nhÑ c©n theo d©n téc 32

3.4 Mèi liªn quan gi÷a kinh tÕ gia ®×nh vµ SDD nhÑ c©n cña trÎ 33

3.5 Mèi liªn quan gi÷a tr×nh ®é v¨n ho¸ cña mÑ vµ SDD nhÑ c©n 33

3.6 Mèi liªn quan gi÷a d©n téc cña mÑ vµ SDD nhÑ c©n cña trÎ 34

3.7 Mèi liªn quan gi÷a tuæi cña mÑ khi mang thai vµ SDD nhÑ c©n 34

3.8 Mèi liªn quan gi÷a sè con trong gia ®×nh víi SDD nhÑ c©n cña trÎ

3.9 M« h×nh håi qui c¸c yÕu tè KTXH vµ gia ®×nh víi SDD nhÑ c©n 35

3.10 Mèi liªn quan gi÷a bó mÑ sím sau ®Î víi SDD nhÑ c©n cña trÎ 36

3.11 Mèi liªn quan gi÷a thêi ®iÓm ABS víi SDD nhÑ c©n cña trÎ 36

3.12 Mèi liªn quan gi÷a thµnh phÇn thøc ABS víi SDD nhÑ c©n 37

3.13 Mèi liªn quan gi÷a thêi gian cai s÷a víi SDD nhÑ c©n cña trÎ 37

3.14 M« h×nh håi qui vÒ c¸c yÕu tè ch¨m sãc vµ t×nh tr¹ng SDD 38

3.15 Mèi liªn quan gi÷a c©n nÆng lóc ®Î cña trÎ víi SDD nhÑ c©n 39

3.16 Mèi liªn quan gi÷a tiªu ch¶y trong 2 tuÇn qua víi SDD nhÑ c©n 39

3.17 Mèi liªn quan gi÷a NKHH trong 2 tuÇn qua víi SDD nhÑ c©n 40

3.18 M« h×nh håi qui vÒ c¸c yÕu tè c¸ nh©n vµ t×nh tr¹ng SDD 40

3.19 M« h×nh håi qui c¸c yÕu tè nguy c¬ cña SDD thÓ nhÑ c©n 41

Danh Môc h×nh

H×nh Tªn h×nh Trang

1.3 DiÔn biÕn SDD trong 5 n¨m 2001-2005 t¹i ®Þa bµn nghiªn cøu 32