Nghiên cứu tái sinh cây bông (Gassypium hirsutum L.) thông qua phát sinh phôi Soma từ rễ và lá mầm

KHOA HQC CdHG H O H l

NGHIEIM C U U T A I SIIVH C A Y B O N G (Gassypium

hirsutum L.) TH O M E Q U A P H A T S IN H P H O I S O M A

T U H i V A L A MAIVI

Nguyen Thj Nha1, Trinh Thi Vin Anh1, Nguyen Thj Tim1,

Thii Thi L£ Hing1, Trinh Minh Hgp1, Bui Minh Tri2, Le Trpng Tinh1

t 6 m t At

Tren moi trucmg cam ung mo seo CI (muoi MS, vitamin B5 va 9 to hgp chat dieu hoa sinh truong 0,05-0,3

mg/1 2,4-D va 0,1-0,5 mg/1 kinetin) ca Id va r£ mam cua 04 giong bong SSR60, SSR60F, Coker310 va

Coker312 d£u hinh thanh mo seo va ph&n hoa phoi. Moi truong nuoi cay bo sung 0,1 mg/1 2,4-D k£t hgp voi

0,1 mg/1 kinetin thich hgp cho cam ung mo seo vd cam ung phan hoa phoi tir la va r£ cua 04 giong bong, voi

mire do cam ung mo seo tot nhat [la (Coker312: +++++; Coker310: +++++; SSR60F: ++++; SSR60; ++++); r£

(Coker312: +++; Coker310: +++; SSR60F: +++; SSR60: +++)] va ty 1$ cam ung phan hoa phoi cao nhait [la

(Coker312: 86,7%; Coker310: 70%; SSR60F: 63,3%; SSR60: 66,7%); rl (Coker312: 46,7%; Coker310: 46,7%;

SSR60F: 46,7 va SSR60: 33,3%)]. Moi truong kich thich phoi chin va nay mim tot nhat la El* (gom muoi MS'

(khong co NH^Oj), vitamin Bs + 3,8 g/1 KN03 + 1 g/1 Gin + 0,5 g/1 Asn), moi truong nay lam gia tang ty 1$

mo seo phan hoa phoi va so phoi nay mam lan diu. Moi truong GRs (gom khoang MSB5 bo sung 20 g/1

glucoza va 3 g/1 gelrit) thich hpp cho phoi nay mam va tai sinh thanh cay khong di dang. Nhung moi truong

dugc thiet lap trong nghien cuu nay co the ap dung cho cac nghien ciru chuyen gien vao cay bong.

Tir kh6a: Cay bong (Gossypium hirsutum L), chat dieu hda sinh trucmg, mo seo, phoi soma, tai sinh.

1.MUBAU

Bong la cay trong kinh te va lay spi tu nhien

quan trpng tren th£ gicri va Viet Nam. Tuy nhien, cay

bong de bi ton hai boi cac yeu to vo sinh (han,

man...) va hiru sinh (sau, benh hai...). Mac du,

phuong phap chon giong truyen thong da cai tien

dupe mot so dac tinh nong hoc cua cay bong, nhung

do thieu nguon da dang di truyen nen ket qua thu

dupe con han che. Cac ky thuat chuyen gien la

phuong phap rat hieu qua d£ tao tinh da dang di

truyen thong qua viec chuyen va bieu hien cua gien

ngoai lai ton tai cr loai khac (Kumria et al., 2003).

Trong cac nghien cuu chuyen gien vao cay bong

thong qua A tumefaciens thi quy trinh tai sinh cay

thong qua phoi soma duoc xem nhu la yeu to then

chot (Kumria et al., 2003; Thea et al., 2000). Trong

thoi gian qua, a Viet Nam, quy trinh tai sinh thong

qua phoi soma da dupe nghien cuu boi Trinh Minh

Hpp etal. (2006), tuy nhien, nghien cuu moi chi ti£n

hanh tren m&u than mam. Ben canh d6 , trong qua

trinh tai sinh c6 n gap nhung kho khan nhu phoi

soma phat tri<?n keo dai, s6 ph6 i chin va nay mam

khong tap trung, nhi£u c&y tai sinh di dang... gay ton

kem, mat nhi^u c6 ng lao dOng va then gian. Nham da

1 Vi?n Nghi£n cuu B6ng vi Phit triin n6na nghiep Nha Ho.

2Truimg D^i hpc N6ng Lam Thinh ph6 Ho Chi Minh.

dang hoa nguon vat lieu su dung cho chuyen gien

thong qua A tumefaciens chung toi tien hanh nghien

cuu kha nang tai sinh tir la va re mam bang viec su

dung cac chat dieu hoa sinh truong; va dt? nang cao

hieu qua tai sinh, da nghien ciru cai thien ty le phan

hoa phoi, kich thich phoi chin nhanh va tap trung

cung nhu giam ty le cay tai sinh di dang a ckc giai

doan chinh la cam ung phan hoa phoi, nay mam va

tai sinh cay hoan chinh.

2. Npt DUNG VA PHUONG PHAP NGHEN CUU

2.1. V$t lieu nghien cuu

Cac giong bong sir dung cho nghien cuu gom

SSR60, SSR60F, Coker310 va Coker312. Day la

nhung giong bong nhap noi va da dupe thuan hoa

trong di4u kien Viet Nam do Vien Nghien cuu Bong

va Phat trien nong nghiep Nha Ho cung cap.

Hoa chat can thiet gom cac muoi da va vi lupng

cua moi truong MS (Murashige and Skoog), vitamin

B5, chat dieu hoa sinh truong: 2,4-D (2,4-

dichlorophenoxyacetic), KIN (kinetin); axit amin:

Gin (glutamin) va Asn (asparagin)...

22. N^i dung va phuong phap nghien cuu

Npi dung nghien cuu; Bao gom (1) anh hudng

cua 2,4-D va KIN den kha nang tai sinh tu la va r£

mam, (2 ) anh hucmg cua moi trucmg den cam ung

phan hoa va nay mam phoi va (3) anh hudng cua moi

N6NG NGHlfP VA PHAT TR|£n N&NG TH6N - KY I - THANG 5/2014 23