Nghiên cứu tài nguyên rừng ở tỉnh Bắc Giang vì mục đích phát triển bền vững

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGUYỄN THỊ HẰNG

NGHIÊN CỨU TÀI NGUYÊN RỪNG Ở

TỈNH BẮC GIANG VÌ MỤC ĐÍCH PHÁT TRIỂN

BỀN VỮNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊA LÍ HỌC

THÁI NGUYÊN - 2021

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGUYỄN THỊ HẰNG

NGHIÊN CỨU TÀI NGUYÊN RỪNG

Ở TỈNH BẮC GIANG VÌ MỤC ĐÍCH

PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG

Ngành: Địa lí tự nhiên

Mã số: 8 44 02 17

LUẬN VĂN THẠC SĨ ĐỊA LÍ HỌC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Trần Viết Khanh

THÁI NGUYÊN - 2021

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi,

các số liệu, các kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai

công bố trong bất kỳ công trình nào khác.

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Hằng

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện luận văn “Nghiên cứu tài nguyên rừng ở tỉnh Bắc

Giang vì mục đích phát triển bền vững” tôi đã nhận đƣợc sự giúp đỡ quý báu của

nhiều tập thể, các đồng chí công tác trong ngành lâm nghiệp tỉnh Bắc Giang.

Trƣớc hết, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến Khoa sau đại học và các thầy

giáo, cô giáo đã giảng dạy tôi trong suốt quá trình học tập. Đặc biệt tôi xin chân

thành cảm ơn thầy giáo PGS.TS Trần Viết Khanh, ngƣời trực tiếp hƣớng dẫn

và đã tận tình chỉ bảo, truyền đạt những kinh nghiệm quý báu cho tôi trong thời

gian học tập cũng nhƣ quá trình hoàn thành luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn lãnh đạo Sở Nông nghiệp và phát triển nông

thôn, chi cục kiểm lâm tỉnh Bắc Giang cùng gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã

giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này.

Mặc dù bản thân tôi đã có nhiều cố gắng và nỗ lực nhƣng luận văn vẫn

không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Rất mong nhận đƣợc những ý kiến

đóng góp quý báu của các thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệp.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 8 năm 2021

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Hằng

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................ii

MỤC LỤC............................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.....................................................................iv

DANH MỤC CÁC BẢNG .....................................................................................v

DANH MỤC CÁC HÌNH .....................................................................................vi

MỞ ĐẦU..............................................................................................................1

1. Lí do chọn đề tài ..............................................................................................1

2. Mục tiêu, nhiệm vụ và giới hạn đề tài .............................................................2

3. Quan điểm nghiên cứu.....................................................................................3

4. Phƣơng pháp nghiên cứu .................................................................................4

5. Lịch sử nghiên cứu đề tài.................................................................................6

6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn.......................................................................10

7. Cấu trúc của luận văn ....................................................................................11

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC NGHIÊN

CỨU TÀI NGUYÊN RỪNG TỈNH BẮC GIANG VÌ MỤC ĐÍCH PHÁT

TRIỂN BỀN VỮNG...........................................................................................12

1.1. Cơ sở lý luận...............................................................................................12

1.1.1. Một số khái niệm liên quan đến tài nguyên rừng..........................................12

1.1.2. Cơ sở phân loại tài nguyên rừng dựa trên mục đích sử dụng và

nguồn gốc hình thành ............................................................................17

1.2. Cơ sở thực tiễn về nghiên cứu hiện trạng tài nguyên rừng ........................18

1.2.1 Xu hƣớng biến động rừng trên thế giới ....................................................18

1.2.2. Xu hƣớng biến động rừng ở Việt Nam....................................................19

Chƣơng 2: HIỆN TRẠNG TÀI NGUYÊN RỪNG TỈNH BẮC GIANG

GIAI ĐOẠN 2012 - 2019.....................................................................20

2.1. Các nhân tố có tác động đến tài nguyên rừng tỉnh Bắc Giang ...................20

2.1.1. Nhóm nhân tố tự nhiên ............................................................................20

iv

2.1.2. Nhóm nhân tố kinh tế - xã hội.................................................................29

2.2. Hiện trạng thảm thực vật rừng tỉnh Bắc Giang năm 2012 và 2019 .................37

2.2.1. Hiện trạng thảm thực vật rừng tỉnh Bắc Giang năm 2012 ......................37

2.2.2. Hiện trạng tài nguyên rừng tỉnh Bắc Giang năm 2019............................43

2.3. Biến động tài nguyên rừng tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2012-2019..............47

2.3.1. Biến động về diện tích rừng ....................................................................47

2.3.2. Biến động về tài nguyên rừng phân theo chức năng ...............................49

2.3.3. Biến động về tài nguyên rừng theo không gian.......................................50

2.3.4. Biến động về tài nguyên rừng theo cấp quản lý ......................................50

Chƣơng 3: PHÂN TÍCH NGUYÊN NHÂN BIẾN ĐỘNG TÀI NGUYÊN

RỪNG TỈNH BẮC GIANG VÀ ĐỀ XUẤT CÁC GIẢI PHÁP PHÁT

TRIỂN BỀN VỮNG...........................................................................................52

3.1. Nguyên nhân biến động tài nguyên rừng tỉnh Bắc Giang ..........................52

3.1.1. Biến động theo hƣớng tích cực................................................................52

3.1.2. Biến động theo hƣớng tiêu cực................................................................55

3.2. Định hƣớng phát triển bền vững tài nguyên rừng giai đoạn 2020-

2030, tầm nhìn đến 2050 .......................................................................56

3.2.1. Căn cứ pháp lý.........................................................................................56

3.2.2. Quan điểm................................................................................................57

3.2.3. Mục tiêu qua từng giai đoạn....................................................................57

3.2.4. Quy hoạch các loại rừng thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 .......59

3.3. Một số giải pháp bảo vệ và phát triển bền vững tài nguyên rừng tỉnh

Bắc Giang ..............................................................................................64

3.3.1. Thực hiện tốt công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức trong bảo

vệ và phát triển bền vững tài nguyên rừng............................................64

3.3.2. Thực hiện tốt công tác quản lý, quy hoạch tài nguyên rừng ...................64

3.3.3. Thực hiện tốt các cơ chế chính sách bảo vệ và phát triển bền vững

tài nguyên rừng......................................................................................66

v

3.3.4. Thực hiện tốt các giải pháp khoa học công nghệ và thị trƣờng ..............68

3.3.5. Nâng cao chất lƣợng cơ sở hạ tầng và huy động vốn..............................69

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...........................................................................71

TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................................73

iv

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

BVMT : Bảo vệ môi trƣờng

ĐKTN : Điều kiện tự nhiên

ĐLTN : Địa lí tự nhiên

FSC : Forest Stewardship Council (Quản lý rừng bền vững)

GDP : Tổng sản phẩm quốc nội

GIS : Geographic Information System: Hệ thống thông tin địa lý

GRDP : Tổng sản phẩm trên địa bàn

KT - XH : Kinh tế xã hội

NCCQ : Nghiên cứu cảnh quan

PTBV : Phát triển bền vững

TNHH MTV : Trách nhiệm hữu hạn một thành viên

TNTN : Tài nguyên thiên nhiên

UBND : Ủy ban nhân dân