Nghiên cứu sự biến đổi màu sắc, vi cấu trúc và các tính chất cơ lý của da cá sấu hoa cà trước và sau

JST: Engineering and Technology for Sustainable Development

Vol. 1, Issue 1, March 2021, 091-097

91

Nghiên cứu sự biến đổi màu sắc, vi cấu trúc và các tính chất cơ lý

của da cá sấu Hoa cà trước và sau khi nhuộm

Effects of Dyeing Process on the Change in Color, Microstructural Characteristics and Physico￾Mechanical Properties of Hoa Ca Crocodile Skin

Nguyễn Ngọc Thắng1*, Nguyễn Thị Thu Hằng2

1

Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, Hà Nội, Việt Nam 2

Trường Đại học Công nghiệp Tp.HCM, Tp.HCM, Việt Nam *

Email: [email protected]

Tóm tắt

Trong những năm qua, việc chăn nuôi và chế biến da cá sấu đã và đang phát triển mạnh ở khu vực miền

Nam nước ta. Da cá sấu có giá trị kinh tế cao do sự độc đáo về cấu trúc, hoa văn bề mặt trên các phân

vùng khác nhau của con da. Da cá sấu sau thuộc cần được nhuộm và hoàn tất để tăng giá trị sử dụng.

Trong nghiên cứu này, các tác giả đánh giá sự biến đổi màu sắc, đặc điểm vi cấu trúc và xác định các tính

chất cơ lý cơ bản của các vùng da chính trên con da cá sấu Hoa cà 2 năm tuổi trước và sau khi nhuộm và

hoàn tất. Đây sẽ là một tài liệu khoa học bổ ích để các cơ sở sản xuất trong ngành có thể áp dụng vào thực

tế sản xuất.

Từ khóa: Cá sấu Hoa cà, thuộc da, nhuộm, vi cấu trúc, tính chất cơ lý.

Abstract

In recent years, the crocodile has been farmed and produced many commercial products, especially in the

South of Vietnam. Crocodile skin is one of the highest value skins to compare to other types due to its

unique structure and texture in different parts of the skin. Crocodile skin has often been tanned to prevent

putrefaction, then dyed and finished to improve the practicability of leather products. In this study, the

authors have assessed the change in color, surface patterns, microstructures and physico-mechanical

properties of the different parts of the 2 years old Hoa Ca crocodile skin before and after dyeing and

finishing processes. This paper could be a valuable scientific document on the dyeing and finishing of

crocodile leather for the other leather making workshops applying to the crocodile leather production.

Keywords: Crocodylus porosus, leather tanning, dyeing, microstructure, physico-mechanical properties.

1. Tổng quan*

Trong những năm qua, việc chăn nuôi và chế

biến da cá sấu thành các sản phẩm thương mại có giá

trị kinh tế cao đang phát triển mạnh, đặc biệt là ở khu

vực miền Nam nước ta [1-4]. Giá trị của da cá sấu

không chỉ ở tính chất ưu việt của nó như mềm dẻo,

đàn hồi tốt, độ bền cao, thoáng khí, cách nhiệt, không

tĩnh điện... mà còn bởi họa tiết vân vảy không lặp lại

trên bề mặt da [1-3]. Do có cấu tạo đặc biệt của vảy

và vân hoa mà vật liệu da này được dùng để làm túi

xách, dây lưng, giầy, ví, nội thất ôtô sang trọng... Da

cá sấu có các đặc trưng bao gồm lớp biểu bì rất phát

triển, hóa sừng tạo thành các vẩy cứng xếp kề nhau;

vẩy lưng có chứa “xương da” rất cứng; độ dày và độ

cứng tại các vị trí khác nhau trên con da không đều

nhau; cấu trúc lồi lõm của da do các phần xương da

và các nốt sần tạo nên; phần da giáp nối các vẩy

mỏng, độ bền kém...[1, 4]. Do vậy, để thuộc, nhuộm

và hoàn tất loại da này cần có các công nghệ và thiết

bị đặc thù [2-3,5-7]. Các công nghệ chế biến da cá

ISSN 2734-9381

https://doi.org/10.51316/jst.148.etsd.2021.1.1.18

Received: October 20, 2019; accepted: July 09, 2020

sấu để đảm bảo thu được sản phẩm da có chất lượng

tốt, đáp ứng yêu cầu của thị trường luôn là "bí kíp"

riêng của từng cơ sở sản xuất da cá sấu.

Trên thế giới, các nước có công nghệ thuộc,

nhuộm và hoàn tất da cá sấu chất lượng cao bao gồm

Ý, Đức, Séc, Hàn Quốc, Thái Lan... Các sản phẩm da

cá sấu của các quốc gia này có chất lượng và giá trị

rất cao trên thị trường. Các công nghệ thuộc thuộc,

nhuộm và hoàn tất da luôn đi kèm với các thiết bị

chuyên dụng, phù hợp với yêu cầu nghiên cứu và sản

xuất. Tuy nhiên, các tài liệu kỹ thuật thuộc, nhuộm và

hoàn tất da cá sấu của họ không được công bố [5-9].

Một số nước châu Phi như Kennia, Zambia, Nam

Phi... cũng nuôi và chế biến da cá sấu, tuy nhiên công

nghệ sản xuất da cá sấu chưa hoàn thiện. Các quốc

gia này thường sử dụng các loại thảo mộc có sẵn tại

vùng miền để thuộc trên các thiết bị thô sơ, thủ công,

nên da thành phẩm chưa đáp ứng được các yêu cầu

khắt khe trên thị trường [5-7].

Trong nước, các công trình nghiên cứu về công

nghệ và thiết bị thuộc, nhuộm và hoàn tất da cá sấu

tập trung chủ yếu tại Viện nghiên cứu Da - Giầy

thông qua đề tài các cấp [2-9]. Các đề tài bước đầu đã